장음표시 사용
451쪽
presse , aberam vi se tacite in ve . exprimens , negat aua Hesione. Die enim RARUARDE l dicite mihi amabo vos ad dict. PAvLLI mentem eruendam . reliqui praeclari alias mori eritici , dicite mihi o ferro , quid interes Z Num vobiscum manti PAVLLO iniuria endo a vobis iacta dieaminon enim potest ad liquidum hoc memoria non teneri ovel potest hoc memoria teneri: aut cum PAvLLo loquar, ε,πλ sides m. vim ad liquidum enim potest hoc memoria non teneri y vix credo . est, nisi , quod aiunt, de nomine disputare malueris, quia dcturi id ρ s. Caeterum Graecae eum Latinis confuse oratione locutionis, quod ira UAvLLvae his usum fuisse sequi debeat, id, qui Icios pasim ita agere
obseruauit , mirari neminem credo ; maxime qui PAVLLI nostiri sui oreuis atque obscuri Doloremque morantis atque decipientis, FULGos Ius eum per equus vult de mente interrogare, certe Θορυεο-ῶl recordetur ad liquidum dicere volebam in eo , ut sententiam tuam probarem , etsi per Jhadere hue usque mihi nondum potui : atque tecum crederem vitii esse allevius reum in dict. princ. imperatorem nostrum , vel TR BONlANVM aut eius socium aliquem c aut ergo , dicere inceperam ; eo solo illo mine pio credere debemus : inoeelionem illam antea obtinuise , vel stilo eis sane legem usus es , quod hominiam es , imprudenti, vel ego fateor : se non leuiter erro : praeterquam , quod consuetudo moribus colligatur ute tium , adeoque facti sit, adeoque ex alia quidem , quam, de cuius men te viri etiam aeute videntes ante nos ai*utauerunt, atque adhuc sub
iudice est quaesis , hae nostra lege I. probari par erit o consuetudine id antea introductum fuisse t faetum siquidem aseuerantem onus Pr bationis subiisse , imperatori placuit in L. I. C. de non numerat. pecula. Quare stare te cupio , examinandumque tibi proponere volui; id, quod circa verba legis ab omni vitio ea purganda, in mentem inter explicandum alistiando in collegis , mihi veneris. -que s 3'. J Tomoribus apud ULPIA Nuri in lexe nostra referre,. non qui mi ad ven. praeced. lege I a. tabularum, Ad ex Ioi menta moribus sed. prodigorum ita introductum fuisse; Vlpianum in lege nostra Fespondisse. --Πeor tum I quia verba ita remmode possent explicari, a J ad id PAvLLus me quasi manu sua dueat, quando Sentent. recepi. lil. q. T. senifieat , propter mores prodigorum adminis innem inieriueram iis fuisse. Ecce vero φsam formulam apud PAvLLvΜ. Moribus per prae
Hoc modo ait PAVLLVs solebat Leri interdiario e quouiam bona sua HOperdit.
452쪽
tur e dum praecedens moribus explicat , ρer, quae immediate sequvniur, verba r horia dilapidare, talem cet. nee si abunt s) quidquam δε-quent ιa adeoque verbo : moribus opposita, verba ; sed solent hodierrita etiam oremuntur verbis lege I a. tabularum , et, quae haec expi eant , ab initio , non autem et rebo moribus. Certe fi verum fateri δε- heam , temerarium me VUiano litigatorem dixerim prius ipse , , verbamus in mendo cubare censerem potius , quam mentem ipsius hane esse reumque modese dicam posse ita esse, et esse, vero esse semilius respexisse in verris solent hodie ad praeced. lege I a. tabularum arstum verti. interdicitur, curatorem dare : ab initio scilicet, siue lege i a. tabularum interdicebatur, sed hodie Us siolet dari eurator et in verbis talem neque tempus cet. et dilapidando, dastipando, ad verbum moribus. Idque V LP Nuri voluisse e lege I a. tabularum P RO
, , , f ege Ia tabularum, et sequenti hodie non opponuntur ista praecia lege I a. tabularum Ruficant. Ne plura addam i id c 6
introductam ese, AvLLus L. I. D. ad Macedon. neque SP min 'r' sit μέ illitium fuere τιο domina urbs inre eerto uti incepi L. I D. de Orig. iur. Plane vir celeb. s hane minam visionem se , Uge Enec ratione potes ex eo sqq.) otius, quam violentas ipsi
Ictos nitros P sim pro iure naturae explicare obsiemem. G. gr. camera e
gent. v I. PlANV Μ Roa asse visum est. Itaque nunc coniicio et et in k-
auctus ca9 quod alias lex macula laboreι ; imperator tamen is, quod
453쪽
nes animo velit subtili discutere e viae L. a. s. II. C. de vet. iur.
iitiel. b quoiam in dicta lege idem ex inferiptionibus varias δέ
rationum rises, contagione odiosas ἔ quandoquidem inter doctos consae , polo tolli ; ideo illud te longiori probatione monere ; opus superuacuum existimarem, atque atramentum, operam , et quae pretiosis ima res omnium es , tempus perdere VLPIANVS et eodem modo ia mores sumere
mihi videtur c 2 , quoniam imperator ipse in g. penult. Inst. de
Attil. tui. restrigo : naιurali , quod cognatio rem inter homines omnes
conglutinauit , L 3. D. de iustit. et iuri iuri esse eonveniens ; ut sub ρ tesate aliorum sint illi, qui io tueri se nequeunt i me ut VLPIANus hie ait, moribus talibus hominibus ab initio succurritur. moresque dicto se, io pro iure naturae, id ab initio, consiluisse, prudenter omni VLpi Nus ais r dum illud d 9 non bre die demum Iouis , sed ab initici si introductum ; quare et eo illud imperator ias vetustius isos e in s. it. Insh de rer. diuis et f Use exi mauerit , quod quamquam
caueatur aliquid ex lege I a. tab. tamen recte dici et iure gentium. id est naturae essici, in S. q1. Inae de rer. diuis quare et in lege nostra x. quamquam lege I a. t . prodigo interdicitur administratio, t men et id moribus, iure naturae , ese inιroductum VLPIANVs recte r spondet. Haec sunt, vir celeberrime , quae uti in mentem circa Icii verba mihi sunt, sed ne te pluribus teneam , mitto potius ea , et tiara alia venerunt, disputare, amiceo non quidem , ae si famam inde comparare , aut si quae es , augere , eam, quod facile alias per elarissimum ruum nomen feri potes ; surgat animo peruersa sententia : aut ut pra Mis laudis magis quam veritati mea nitatur disceptatio, aut aliis in homine honeso artibus illicitis, non eo inquam seri l sed ita res es, δε- eiendum ita fuit, ut per te de omnibus ego certior, quia sine volo , m. Itaque uti vir es, sententiam tuam scribe libere , uti vir es, ita
ubi aberrauero , in viam me redueas: certe uti vis es tantus, ita te audiam, te sequar tibenter meritoque e duisum iam ab initio volo tollere. atque praemium tibi quodvis victoriae politori , tantus veri amor iurisque scientia. adurit pectus; certe; eratum me fore atque munem dico. Vale . vir celeberrime, atque ex animi sententia voveo , rebus tuis superem diu laetus e bono rei litterariae ornamento , praesertim nos eiuris prudentiae. Ego dum scire mihi Iuri, num gratae hae ad te pe ueniant,
454쪽
ueniant, mihique, ut de aliis , multa enim habeo , ad te iis, quae miae placuerunt, scribere permittas I nomen meum Angeroniae litabo potius, quam ut illud temeritatis aecusetin. Praenomen Acam : creda
455쪽
x8 EPISTOLAE CLARISSIMO CONSULTISSIMO QUEVIRO
E . A. O. C. PAGENS TE CHEROI. V. D. ET IN ILLUSTRI NASSOVIORUM ATHENAEo IVRIVM PROFESSORI ORDINARIO
OVod tanti ego tibi visus sim, vir clarissime, ut, oculorum licet
Valetudine oppressus , publice tamen me compellare, et, si recte interpretor , de quibusdam, quae ad communem artem pertinere videbantur , mecum amice colloqui haud dubitaris e tantum abest, ut mihi molestum fuerit, ut gratiam a me eo nomine inieris maximam. Equidem nisi priore , quod ceperas , abiecto consilio , nomen tuum celeberrimum plagellis adscripsisIes : facile potuissem opinione mea falli, et imasinando mihi finsere auctorem epistolae , nescio quem, cui me libeat in arenam pertrahere, et mouere bella , nullos habitura trium hos : maxime quum tibi quaedam exciderint, quae aliis aspera ac paulo inhumaniora viderentur. Enimuero, postquam tuum illud consilium damnasti , iam nihil est, quod tibi succenseam , partim , quod durius cula illa tibi praeter animi sententiam excidille et cui non talia aliquando imprudenti excidunt 8 scriptis ad me litteris fateris: partim quod viso Pagenstecheri nomine , facile te suspicione omni absoluit Conscientia mea, quae non meminit vllam tibi a me factam esse iniuriam. Plurimum itaque amo Themidem nostram, quae, ubi iam ad finem perueneraait operae, ut ne nomen dissimulares, tibi prudenter sua-
456쪽
sit. Non enim ignoras , quam facile cum anonymo sermocinantibus, aspera quaedam elabantur. Nosti , quam non modo censurae, sed et laudes, proiectae ab ignoto homine , suspectae videantur. Denique, ut rem omnem in compendium conseram, neminem tibi vivo barbam a
personatis auctoribus euelli , aequo animo pati solere, facile intelligis.1am vero grata mihi est epistola tua, vel eo nomine, quod eam tuam ei te video , id est, ab eo viro scriptam , in quem non cadit malignitatis cuiusdam suspicio. Ne tamen plane impune seras , quod me adsuetum umbrae in lucem protrahis e patere, quaeso, vir.clarissine, Ut te, mihi laudes , quas non agnosco, iusto liberalius admetientem, amice obiurgem. Tune vero , clarissime Pagens lectiere, mihi famam ali-
ruam tribui si Tune me litterarum fugientium statorem, iurisque pruentiae vindicem ferri ais r Tune , si princeps esses , robur meis scriptis plenissimum accommodares Z Vide quid agas , et quo te immodicus in me amor, nam et amori ἀμετρον m inesse solet,) in transuersum agat. Demus, obsecro , operam, ne hominibus malevolis sermonem de nobis demus. Caueamus , ne laudes huiusmodi ipsa ἰm αλβsuspectae sint. Iurisprudentiae iam ab adolescentia operam me haud perfunctorie navasse fateor: neque nego , milii aeque ac tibi illos semper dii plicuisse , qui deuorato aliquo iuris compendio studia cruda in forum propellunt, omnemque I Cti laudem in eo positam existimant, vi legum sibi haud intellebarum principia uno spiritu recitare , et ad singula verba Barioli, Baldi , atque Accursi Manes euocare adsueuerint , quos tu , vir claris sine , acute , ut soles , propitiatos Philistaeos vocare soles. Admoto me docendi muneri , non inficior, quaeilam a me indolata exiisse scriniis meis, Quaedam iam exercere prelum, quae dam et sub lima esse; sed leuia pleraque, et ad solius cupidae legum iuuentutis usum comparata. His si me , famae non admodum studiosum , ac propemodum illud a puero adsectantem , famam tamen aliquam consequutum existimas, prope abest, quin famam dicam m. lum, quo non aliud ve ocius vitam. Deinde iuris studiosus sum , quod elogium ne maximos quidem artis nostrae conditores ad ernatos nouisti, L. I. D. de Cyre. adses'. non litterarum sugientium stator, non iuris prudentiae vindex , quas laudes Verecundiae meae graues esse , nisi me Suilenum censes , facile intelligis. Denique quod te . ii
princeps esses, robur meis omnibus accommodaturum, scribis: caue ,
siti, hoc seceris, vel ulli principum eius conlilii fueris auctor. Quae enim inter nos disceptantur , tristorica et critica sunt, in quibus facile .mnes labimur, facile aliquid praetervidemus , quae enustitios aliorum C a oculos
457쪽
oculos non fusissent. Ego saltim mihi in his parum tribuo, quin ipse
aliquando meliora edoctus vineta mea caedo e saltim quotidie experior , vere ac sapienter , si quid aliud, dixisse comicum :Numquam ita quisquam bene subducta ratione ad vitam fuit,
Quin res , aetas , usus , semper aliquid adportet noui, Aliquid moneat: ut ilia , quae te scire Predas , nescias , Et quae tibi putaris prima , in experiundo repudies. Haec tecum , mi Pagensi echere , amice expostulare visum est. Quod ad reliqua attinet , nondum me poenitet iudicii , quo te virum bonum , candidum , apertum , mihique benevolum statui. Ferre sane pos. sum a me di ssentientem, quia et ipse aliquando dissentio ab aliis. Quin, ne me candore et veritatis studio a te superari patiar : fateor , me et a te in quibusdam , quae epistola tua erudite scripta complectitur, disse tire. Quare , uti tu aperte dixisti sententiam: ita et ego tua ingenua libertate expendam. Hanc libertatem petimus dabimusque vicissim. Quum vero tria potissimum a te agi animaduertam e siquidem et Culacii, quam sequutus sum, de L. I. pr. D. de curat. furios sententiam refellis, et tuas de hac lege coniecturas expromis, et postremo de L. 28. D. de probat. quam tu lapsus memoria Eerperam allegas 2O. D. de probat. 9 a ὲν -ρινει- eadem opera disseris : de sinsulis quaedam , eaque , uti spero , non proletaria, tecum confabulari iuvabit. Primo ergo inter nos quaeritur , an ex Vlpiani textu L. I. pr. D. de curati furios recte cum Culacio coniecerim, interdictionem bon rum iam ante Ia. tabulas sub Romanorum regibus fui sti receptam ρEgo ita sensi, quum antiquitates Romanas adornarem , neque dum me huius sententiae poenitet. Tu vero in alia omnia discedere mauis, et hinc noua potius ratione Vlpianum interpretari instituis, quam ve ho adsentiaris Cui acio. Itaque rationes meas , quaeso , accipe, priusquam ad tuas progrediar. Textus VLPIANI nostri talis est e lege I a. tabularum prodigo interdicitur bonorum suorum administratior quod ΜΟ-RIBVS quidem ab initis introductum es. Sed solent hodie praetores vel praesides, s talem bominem iuuenerim , qui neque tempus , neque finem expensarum habet, sed bona sua dilacerando ει ὰUDando profudit, curatorem ei dari exemplo furiose. Et tamdiu erunt ambo in curatione, quamdiu vel furiosus sanitatem , vel ille sanos mores re Perit. Quod fi euen ris, irao iure desinunt esse in potestate euratorum. Integrum esse hune
locum , et pisce saniorem , ipse mecum agnoscis, quippe qui grauiter
458쪽
eorum reprehendis temeritatem , qui in fragmento nostro pro myrti ussuo periculo rescribi iubent minoribus , et pag. T. rogas , liceatne maeantesari Z Licet vero , vir clarissime , nec grauatim ego tibi oppono auriculam. Numquam enim mihi placuit truculentum illud et audax hominum genus, qui secant uruntque, quoties in legibus nostris quidquam occurrit paullo difficilius. Absit ex arte nostra vis priuata, quam ipsa publico iudicio coercet et abiit atrocior critica , quam nec NECESSITAS urget, nec commendat ΜΟDEsTIA. Quid vero ea emendatione insulsius est, ex qua sequitur, ut quod legibus I a. tabularum prodigo interdicatur bonorum administratione . ig minoribus , vel in gratiam minorum sit introductum , quum tamen inauditum sit , minores ante legem Laetoriam curatores accepisse t Sin vero de minoribus lasciuis
et prodigis sensisse putant Vlpianum , quid quaeso certius , quam maiorennibus etiam honis interdictum esse iam temporibus antiquissimis tCerte C. Licinius Hoplomachus a praetore impetrauit, ut patri suo procul dubio maiorenni, bonis, tamquam ea dissipanti, interdicer tur , teste VALER. MAx. Hisor. Lib. VIII. eap. 6. f. I. P. Scipionis
Africani maioris silium praeturae petitorem, a/eoque virum annorum saltim triginta , propinqui nec sellam ponere, nec ius dicere passi sunt. insuperque e manu eius annulum , in quo caput Africani sculptum erat, detraxerunt id est, uti ego arbitror, obtinuerunt, ut ei bonis interdiceretur. VALER. MAx. Lb. III. eap. s. ν. I. Et quid denique faciemus loco PAVLLl Sentent. recepi. Iux m. tit. q. f. T. qui et ipse hanc honorum interdictionem a moribus arcessit ' an et ibi rescribemus minoribus t Apage itaque eam emendationem , recte tuo damnatam suffragio. Quod si vero , uti ipse contendis, textus recte se habet , et tibi ά άκιν πν ἀμεινον serio videtur e firmo talo stare videtur Culacii sententia. Primo enim Vlpianus interdictionem bonorum manifesto arcessit a ia. tabulis, idemque et alii faciunt , cum VLPIANVs in Fragm.ris. T. f. II. L. I 8. D. qui res. tui. dar. mg. L. F. s. I. D. de adquir. her. tum C Alus in L. I . D. de curat. fiurios et IusT1NIANVS in s. 3. Ins. de curat. Deinde vero idem VLPIANus noster addit : quod MORIBUS ab mitio introductum est ; quam loquutionem in iure nostro perpetuo significare ius consuetudine et moribus vlentium vel tacitis eopuli suffragiis receptum , nemo ignorat. Quod si igitur interdictio illa bonorum ex legibus tabularum descendit, quod Vlpianus priore commate adfirmat, et tamen NORI Bus ab initio introducta est, quod commate posteriore tradite consequens sane est, ut mores illi aut anteriores sint Ia. tabulis , aut posteriores. Si posteriores dixeris : tum sal-
459쪽
sum erit, eam curationem prodigorum legi I a. tabularum debere originem. Sin priores e verissimum erit , quod docui cum Culacio, eamdem iam sub regibus inualuille , et postea migrasse in I a. tabulas. Ita
mecum ratiocinatus sum, vir magno nomine, quando Culacii sententiam adoptaui : Et nescio , an potuerim magis λογικωι. Sed adesdum porro, et reliqua accipe. Non modo Vlpianus noller hanc honorum
interdictionem moribus attribuit, verum etiam PAULLUS Sentent. recepi.
Lib. III. tit. q. q. T. qui diserte MORIBVS inquit, per praetorem bonis
interdicitur. Quadruelici vero sensu iura nostra moribus adscribi animaduerto. Primo enim e moribus esse dicuntur , quaecumque diuturna consuetudo praeter leges scriptas inuexit e quoa ius moribus consi- tutum vocat IULIANUS L. 32. s. I. D. de legib. Deinde et ea, quae ex interpretatione prudentum nata sunt, moribus dicuntur introducta . eiusque rei exempla complura congessit ICtus , quem maximi facio .EH. MERILLI vs OU. Lib. I. cap. 6. Tertio et , quae edixit praetor , moribus vel iuri consuetudinis accenset CICERO de inuent. Lib. II. cap. aa. quia et ea voluntate omnium me lege vetulas comprobauit. Denique ea etiam , quae legibus regiis ante I 2. tabulas inualuerant , et pollea in hoc δωδεκαδάλmν migrarunt, a MORI Bus repeti solent in iure nostro , ut ab iis discernantur , quae aliunde ex Graecia tres viri, in Graeciam missi , adsciuerunt. De his liquidissimam esse arbitror regulam ἐρ uos ἄκην quoties ea , quae in I a. tabulis lacum inuenerunt , tribuuntur moribus , toties per mares leges regiae vel consuetudines iam sub regibus receptae intelliguntur. Ne gratis ici adfirmare videar, vades tibi dabo, et suidem non proletarios , sed locupletes , et alliduos , DIONYSIvΜ HAOCARNAssEvΜ et PoΜpoNiv Μ. Iite Libro II. cap. a8. in II. tabulis propositos esse ait m ac Τωι απιρικους ἐγισμοῦι n vi νόμους, omnes
ΜOREs patrios et leges , quos mores patrios eodem loco opponit Misimi αττις, adscititiis , quae tres viri ex Graecia attulerant. Idem Lib. x. cap. 66. decemviros ait promulgasse νόμους συγγεγρομμνους ἐκ τε των tu νικων μων, νων σφών -τοῖς άγ- ων Θισμων : legesaex Graecoerum iure suisque moribus non Driptis compilatas. Ita et POMPONi Us L. a. f. a D. de orig. iur. ius vetus translatum esse in I a. tabulas te turitas , inquam , vetus , id est, quod legibus regiis et moribus patriis ab
ipsis urbis, rerum dominae, incunabulis invectum erot. Quamuis enim leges curiatae , a regibus latae, initio essent ius ἔγ- ν , eamque naturam veluti postliminii iure recuperarent . simulac a decemviris li ta bulas relatae centuriatis comitiis comprobarentur e temporibus tamen
decemvirorum erant ius ἄγυφον, quia exactis lege tribunicia regibus.
460쪽
eorum leges omnes semel simulque exoleverant, et quae adhuc in ciuitate seruabantur, non tamquam leges a regibus latae , sed tamquam mores patrii , ac consuetudines vetuitae auctoritatem aliquam obtinebant , ut populus incerto magis iure et CONSUETUDINE, quam periatam legem , rogeretur, Uti ait POMPONIVs L. a. s. S. D. de orie. tur. Habes iam . vir.esarissime, rationem , cur ea , quae ante legem Ia. tabularum obtinuerunt , et deinde immigrarunt in I a. tabulas, mores adpellitentur. Iam et regulam paullo ante propositam demonstro. Ius patriae potestatis moribus receptum ese, ait VLPIANVs L. S. D. de his, quisui vel al. iuri sunt. Et tamen illud inter leges decemvirales , et quidem in tabula quarta locum habuit.teste DioNYslo HALIC. L b. II. cap.28. Vnde ergo patria potestas' Ex lege regia, ceu praeter Dionysum Halicarnali eum fatetur PAPINIANus apud Pariat. legum Mos et Rom. tit. q. Solo testamento , hereditatem dari posse , tralatilium est. Moribus id ius introductum este , refert laudatissimus PAPi Ni ANus , dum in L. IO. D. de iur. codicili. eleganter scribit, per manus traditum esse , quod horeditas codicillis dari non possit. Et tamen nemo dubitauerit, quin illud ius prono alueo inuat ex lege illa decemvirali : PATERFAMILIAI v Ti
Lare vero est legem dicere rebus suis, verbis directis de uniuersitate sonorum disponere , vel , uti imperator in Aou. XXII. cap. 2. loquitur , νε γίνετειν quae νομογε ora solo testamento , non codicillis , qui nudae epistolae erant , fieri poterat. Vnde ergo hoc ius 8 Ex legibus regiis vel consuetudine sub regibus iam recepta. Nam iam anto decemviros Romae, et in Italia reliqua , heredes non nisi testamentis instituebantur. Exempla sunt apud L lv. Lib. I. cap. ῖε. et PLUTARCIIVM tu vita Romuli. Addi pollent huius generis alia, inprimis quae ad illustrandam L. a. pr. D. A. m. q. et pupill. DU. a paucii sinis intcl-
lectam pertinerent , nis vel haec satis luperque dempnstrarent, regum Iam nos iram esse certissimam , et ad illustrandas variorum iurium origines apprime utilem. Inde vero denuo in sero , interdictionem bonorum , quia moribus inualuit , et tamen in I a. tabulis locum inuenit, iam sub regibus non ignotam fuiste.
H.ibes rationes meas ,rivir claristi me : iam tuis expendendas accin-sor. Consuctudinem allegantes. ad. probationem adstringi ais, idquς ure, quodam tuo a me quoque exigis. At fallor ego , aut satis meam sententiam probaui vpiani testimonio, cuius verba, uti paullo post demonstrabo , nullum alium sensum admittunt. Nee a me plures telles exigere potes, quum, uti nosti, multa in iureiaeque, ac hi