장음표시 사용
191쪽
4 sed tamen nri; hi recte diis
cunias Materie enim est pati, e m ueri,& inouere autem,& la cere alterius potentia.
quae arte,& natura generanis tur.
v Non enim ipsa faeie aqua animal ex seipsa, ne. lignulectui sed ars.s insteireaint hi dieunt non recte propter hoc. s Et quoniam derelinquunt
principaliorem causaIn, au . ferunt enim quod quid est elle, i sermam.
essicientem aiunt, mouere ipsam, atque alterare putant, contra vcro sentiunt, qui immateriales inuehunt forma S,atq; ideas,earumque susceptione generationem , abiectione autem interitum accidere c ensent, ergo probabilior eoi u videtur opinio,qui materiam ob motum, quam qui ideas,& separatas formas generationis esse causas dicunt. q.Verum& hi quoque non recte sentiunt. Etenim materia suapte natura patitur, &mouetur, agere autem, ac mouere ad aliam facultatem, ac potentiam spectat, neq; enim idem moueri, ac mouere potest, ergo materia essiciens causa non est. si Antecedens manifestum est,tum in i , quae arte, quam quae natura fiunt. 7 Aqua enim, quam rerum omnium esse materiam quorundam statuit opinio,ex se
ipsa haudquaquam gignit animal, item nec lignum facit lectrum, cuius materia est, sed artifex ob artem, quam habet,
lectum efformat, proprium igitur materiae pati, ac moueri tantummodo est.' Quamobrem eos aberrare ma ime constat,qui essicientem materiae causam tribuere audet.' Praeterea & in eo quo
que deficiunt isti,a quod praecipuam,&
nobilissimam auferunt causam, nempe formam, di quid itatem . Essiciens enim eatenus agit,quatenus in actu est,at for
ma, & qui ditas uniuscuiusq; rei actus,
192쪽
& ratio videtur, qui igitur efficiente auferunt causam & ipsam quoque tollunt formam,& quid ditatem. Porro cum potentias, & qualitates attribuant materiar, ijsq; rerum gene- irationem fieri asserant, instrumentalem dutaxat generationis causam assignant,
auferentes eam, quae forma est, ac natura, prima, ac praecipua videtur causa. Aiunt enim calidum suapte natura segregare,& frigidum congregare, alioruautem Unumquodque hoc quidem agere, illud vero pati aptum esse. Quamobrem ex his alterius haudquaquam agetis operequisita omnia gigni, ac interi. re censent. Certum autem est passibiles qualitates instrumentarias,dumtaxat generationis causas esse. 3 Nam ignis, qui maxime activus est, cum animata gignit corpora, ab aliqua superiori causa mouetur, ac regitur,licq; formam supta Iriori similem agenti procreat, ergo potiori iure id passibilibus competere qua inlitatibus dicendum est, ut absq: prima rio alio agente rerum generationem efficere nequeant .ue Deinde qui passibiles solas qualitates agere dicunt, perinde faciunt,ac si quisaerrae alijsq; instrumetis eorum, quae arte fiunt,causam potissimam tribuat. s Necesse enim est aliquo l
mouente lignum, & a serra diuidi, & a ldQlabra aequari, idemque &in caeteris l
2 Amplius autem, S potetias attribuunt corporibus, propter quas, & generant valde instrumentaliter auferentes eam, quae secundum forma
a Quoniam enim natuin est, inquiunt, calidum quidet seis gregare,frigidum autem coisgregare, & aliorum unumquodq; hoc quidem facere, hoc autem pati,ex his dicut,&per haec omnia alia Senerara. corrumpi.
3 Uidetur autem,&ignis ip sum quod mouetur, & pal
4 Amplius simile saeiunt, ves quis sermi& unicuique in
strumentorum attribuat musam eorum, quae generatur.
3 Neeesse enim est, ς serrani te diuidi,& poliente leuisa-r e in alijs militer.
193쪽
ε Quoeirea,si quam maxime iacit, & mouet ignis,sed quomodo mouet, non vident, quoniam deterius, quam iu-Πrumenta. Tam M.
I Nobis autem, & universaliter prius dou est de mulis, & nune determinatum est de materia,& forma.
a εmplios autem emotitam secundum lationem M otus demota stratum est , quod est perpetuus,nece lis est his exisentibus, & generationem esse eontinue. 3 Latio enim faciet genera tionem incessanteriquia ad duci fic abducit generat iuu
Simul aure manifestum est.=uod & priora bene dicta
num lationem,sed non gene1ationem dicere,
contingit. Q ramobre & passibiles qua
litates superiori aliqua egent causa, aqua ad substantiales producendas DG mas dirigantur. si Etsi enim ignis maxime agat, quo modo tamen per se sumptus id praestet, non vident, quoniam deterius, quam instrumenta mouet , quaecumq; subiecta destruens,& absumens. Quoniam vero in Physicis de causis rerum in uniuersum actum est, atque nuper quidem materiae, O formae, ac si nis rationes attigimus, de prima iam, a ternaque rerum ortus,ac interitus esticiente causa ex propria sententia dicendum est. Neq; enim proximam,& peculiarem cuiusq; generationis causam in dagare oportet, quandoquidem eam determinatam cuiuslibet rei formam, ω naturam esse constat. Cum igitur in Ii . bris de Physico auditu caelestem, arterianum, ac perpetuum esse motum demonstratum sit, necesse utiq; erit sublunariugenerationes corporum, atq; interitust continuo fieri, & perpetuo propagari. t s Caelestis etenim motus generationes,& corruptiones indefecta serie decurrere facit, quatenus id , quod gignendi vim obtinet adducit, abducitq; nempe Sole, qui hoc pacto ad sublunaria transis mutanda corpora applicatur. 4 Ex his
patet recte a nobis in Physicis dictum esse, haud quidem generationem , sed
194쪽
ipsam dumtaxat lationem inter omnes inuationes principatum obtinere, primamq; omnium iure dici, atq: coeleste proinde corpus, quod aeterna latione rotatur,efficietem perpetuae generationis causam esse. s Etenim rationi magis consonum videtur ab eo, quod perpo
tuo est, id gigni,quod non est,qua ab eo, quod non est, fieri, id quod semper est. si Alcaeleste corpus, quod artem a latione fertur, semper est, id vero, quod gignitur , non est , 7 ergo & generatione prior latio est, & ea perpetuo circumactum corpus continuam, ac sempiterna rerum generationem facit. At vero quonia suppositum, ac demonstratum est continuam esse rerum generationem, & corruptionem, φ atq; harum mutationum causam caseste corpus aeterna latione motum esse dicimus,3 manifestum est caelestium corporum Primum , quod una, eademque latione cietur,& inferiores aeterno rapit, circii. agitq; Orbes, utrasque haud mutationes cssicere. A Nam idem eo de semper modo se habens idem facere aptum est , at callestium corporum primum eode perpetuo fertur motu, s ergo aut semper generationem dumta Xat, aut solum interitum causabit. Oppositae enim sunt lis mutationes, & ab eadem proinde causa similiter agente fieri nequeunt.
ens no enti generationis caulain esse, quam non ens enti
ipsius esse. 6 Quod fertur igituressiquod
est generatione. ' π x. scI Quoniam autem suppositu est, & demonstratum conti nuam esse rebus generatio nem,& eorruptionem, 2 dicimus autem Iatione inaeiam esse generationis a 3 manifestum est, quod una existente latione non contingit fieri ambo, quia conintraria sunt. 4 Idem enim, &similiter se habens semper idam natum est facerea
s Quocirca generasso erit se. Per,aut corruptio.
195쪽
s oportet autem multost enisaee contrario motu a' aut latione,3 aut inaequalitate. s Contrariorum enim eontrariae causae.
nerationis cauli, & cor pintionis est,
x1 In hae enim,& continuum vnuni est, & moueri duobustinotibus.
Is Neeesse enim. si erit semia
per Continua generatio, &Corruptio , semper aliquid I moueri, ut non deficiant ip- . sae transmutationes. IA duobus autem,ut non solii contingat alterum.
Is Continuitatis igitur quae est totius latio causa est, a alax--ιν apud Philopo- IS accedendi vero e recede di in elinatio.
si Quamobrem plures, eosque oppositos e Vestis corporis motus esse oportet, 7 aut latione,quia sint plures motus opinpositi, 3 aut inaequalitate, ex eo quod unus quidem sit motus, sed inaequaliter ad sublunaria corpora se habeat. Oppositos enim effetius ab oppositis prouenire causis necesse est. 0 Cum igitur casestium corporum primum eodem perpetuo cieatur motu, & eodem semper modo sublunaria respiciat corpora, Ortus, ac interitus causa non erit, 3 sed astrum Solis sub circulo obliquo, nempe Zodiaco latum . Hoc enim uno,& continuo quidem, minimeque in te rupto agitur moto, sed multiplici quodammodo, quatenus per eum ad inferiora haec accedit corpora, & ab ijs r cedit. 33 Nam quia generationes,& corruptiones perpetuo fiut,aeterno,ac perpetuo Sole ferri motu oportet, ut perinpetuam quoq; generationum, & corruptionum seriem ericiat, M sed multiplici ex accessu, & recessu conflato, ut nec semper generatio tantum , nec interitus accidat. Atq; continuus Solis, minimeque interruptus motus est, quia orbem ipsius supremum caeleste corpus diurno rapit, ct circumagit motu, t si mu Itiplex vero accessuin,& recessum continens,quia oblique sub Zodia
l co fertur. et Sic enim interdum adest
196쪽
nobis, interdum abest,& cum inaequali interuallo distet, inaequali etiam, & mul
tiplici feratur motu oportet. Quamobrem si adueniens,& prope existens Sol rerum generationem causat, abs mdens' procul manens interitum causabit. Atque si saepe adueniens generat, saepe etiam abscedens corrumpet, oppositorum enim oppositae videntur causae. RQ Ex quibus manifestum est, quia Sol aequali ferme tempore ad inferiora accedit corpora,&ab ijs recedit, aequali etiam tempore, quae naturae praefinito cursu singulis accidunt annis generationem , atq; interitum fieri. Quoniam vero sublunarium coris Porum generatio, & interitus caelestis actione corporis fiunt, manifestum est,& omnia, quae temporis mensuram patiuntur,&quae vitam degunt,certam quanda, ac determinatam durationem a caelestibus corporibus nancisci, eaque definiri,& circumscribi. Is enim sublunarium corporum ordo est, ut a su perioribus dependeant, 3 omniaq; proinde tempori subiecta, vitamq; degentia corpora certa, ac praefinita duratio-
ni S periodo mensulantur. Verum lhaud omnibus idem vitae spatium praescriptum est, sed his quidem breuius, illis autem longius. F Quorundam enim vitae ambitus, ac mensura integrum co- i
seri longe, quandoque seam prope; inaequali vero diis stantia existente inaequalis
a 8 Quocirca si in adueniem do, & in prope esse generat.& in reeedendo,& longe fieri idipsum corrumpit. 1s Etsi in saepe aduenienda
generat,& in saepe recedendo corrumpit,contrariorum enim contrariae musae.
Eo Et in aequali tempore eorruptio, & generatio,quae se
πια φ I Ideo,& tempus, & v ita viii. uscuiusque numerum habui, de hoc determinamur aay. Tbo ι. 2 omnium enim ordo est 3 8c omne tempus, & vita me iurantur circuitu. 4 Sed tamen non eadem ominnia,sed haee quidem minori, Lec autem maiori .s his enim annus , his autem maior , aliis autem minor cireuitus est mensura.
197쪽
Tex. y8. Apparent autem ,& securi. dum sensunt cosessa his,quae a nobis dicia sunt.' a Videmus enirn quod adue . niente quidem sole generatio est,recedente autem com ruptio. 3 & in aequali tempore utruq 4 aequale enim tempus gene ration s i& corruptionis quae
Sed contingit stie in minori corrumpi,
plet annum, ut animalia quaedam,&
plantae, quorundam vero mensura mi nor est,quorundam autem maior, quatenus unumquodq; ens magis, aut minus virtutem a caelestibus corporibus
infusam suscipit. Existimandum enim est vivens in diuersa caeli constitutione genitum,diuersam quoq; vitae periodunancisci, quae ad certum usque tempubdurat, nisi extrinsecis interuenientibus
causis, ut fere contingit, vitae recidatur structura , quae Ob temperamentum ac
ceptum diutius propagari poterat. Haec autem, quae dicta sunt, vel ipsis conspicua sensibus videntur. Etenim Sole ad nos appropinquante insigni fietu, partuq; naturae gigni, enasci que viuentia, abscedente autem in interitum ruere aduertimus : hunc vero accessum,&recessum pari, ut dictum est, mensura definiri constat, quandoquidem accessus a Capricorno ad Cancrum sex mensibus peragitur, totidemque recessus a Cancro in Capricornum& in accessu quidem ver,& aestas, in recessu autumnus, & hyems accidunt. I ' Ex quo patet ea, quae naturae cui sui statis temporibus fiunt, ac desinunt, a quali tepore gigni, atq; interire. s Uerum saepe contingit,ut quaedam generationes, & corruptiones citius, aliae tam dius perficiantur, & statutum a natura tempus
198쪽
tempus praevertant: si Quod quidem
ob mutuam elementorum permixtionem, ex quibus omnia fiunt euenire certum est. 7. Quia enim elementa, qua mixtorum sunt materia inaequalem plerumq; temperiem sortiuntur, & ubiq; eodem modo saepe disposita no insunt, inaequales fieri generationeS Oportet,& has quidem celerius, illas vero tar dius accidere. ' Vnde fit, ut Ob horum generationem, aliorum interitus contingat, sicq; plura ante statutum a Da tura tempus intereant, genitis ijs, quae
ob elementorum dispositionem pilus qua definitum adsit tempus fiunt. 9 Sed quamuis sepe ordo, quem caelestia de
terminant corpora praeuertatur, necesse tamen est perpetuas,& continuas esse rerum generationes , & corruptiones ob perennem , aeternumque caelestium
Hoc autem summo quodam consilio, & ratione prouisum cst. 1 Nam semper natura in omnibus id consueuit appetere, quod melius , ac praestabilius est , at praestabilius videtur esse, quam non esse, igitur summo dc siderio appe tit esse natura . Quod si frustra esse de siderium naturae in conueniens est, qua natura constant semper habebunt esse. 3 Quot vero modis esse dicatur alibi monstratu ui cit . A Impossibile autem
et Inaequali enim existete maisteria,N non ubiq; eadem, ne, eesse est sene rationes inae.' quales esse, & has quidem
celeriores, illas autem tardiores a
s Quocirca aecidit propter harum generationem alijs fieri corruptionem. s Semper vero, ut dictum est,
eontinua erit generatio,&eorrupti , Sc mireqvis de ἰ- ciet, propter eam.qttam diximus, causam. Tex. s. I Hoc autem rationabiliter
1 Quoniam in omnibne inquimus quod melius est desiderare naturam semper, me. lius autem este,qu. non esse.
3 Esse autem qtiet modis dicimus in alijs dictum est rq hoc autem in omnibus ini.
199쪽
mssibile existere . propterea quod longe a principio di
s reliquo modo eompIeuietotum Deus continum s ciens generationem. 6 Ita enim maxime eontinua bitur ipsum esse,quaa prMi me, & substantie fieri mispergenerationem.' Huius autem causa , ut dictum est saepe, circulo latio, sola enim continua .g Ideo. N alit quaecumque
transmutantur ad inuleem secundum passiones .& p tentias,ut simplicia corpora, imitantur circularem lati
s Cum enim ex aqua aer generetur . ac ex aere ignis, tirursux ex igne aqua circulo diximus reuertisse geriemintionem quia rursus reflectiis
1 voeirea,& recta Iatio imitans circularem eouum est.
est, quae in his inferioribus degunt ob i
tinere semper esse, ac necessario existere,quoniam longe a primo rerum principio distant, in quo necessitas essendradicata est. F Quamobrem Deus alio utiq; modo naturae desiderium implouit perpetuam rerum effciens genera
tionem, qua maxime conseruatur natura, & immortalitatem quodammodo acquirit. si Sic enim rerum naturalium esse perpetuum fit, quatenus haudquaquam substantiarum deficiens generatio propriam earum speciem seruat. 7Atq; huira perpetuitatis ericiens, ut saepe diximus caelestis corporis latio est, quae sola perpetua,aeternaq: esse potest. Hinc vero accidit quaecumq; secundupassiones, & oppositas qualitates inuicem mutantur, qualia simplicia corpora, & elementa videntur, quoad fieri potest, circularem caelestium sphaerarumorum, qui antiquitate, continuitate,& aequabilitate primus est , aemulari. 9 Cum enim ex aqua gignitur aer, ex ae re ignis, & rursus ex igne fit aqua, cim cularem factam esse generationem diisl cimus, propterea quod iterum ad principium sese reflexerit. Q Quamobrem,& quae recta procedit elementorum g neratio caelestem circularem imitata motum perpetua, & continua est, quandoquidem accedente Sole ignis, & aer, .la abst
200쪽
abscedente vero terra , & aqua fiant. Ex his facile quorundam soluitur dubitatio, quam ob causam es ementa naturae impetu in propriam regionem infinito iam tempore lata, nec a miXtis corporibus unquam penitus abstrahantur,nec ab inuicem seiuncta in proprijs existant locis . Nam huius rei causa
mutua elementorum transmutatio est.
3 Si enim unumquodq; elementum in propria maneret regione, & haud ab
alio pro X imo transi nutaretur elemen. to , iam utiq; elementorum destitissent mutationeS,omne'; defecissent actio.
nes, & passiones, & singula ab inuicem
seiuncta elementa consisterent: Α At mutua perpetuo elementorum transmutatio sit, aliorumq; generatio, & aliorum interitus accidit ob inaequalem, & multiplicem quodammodo caes estis latione corporis .s Quamobrem eorum nullum in certo aliquo, & statuto diu consistit loco, sed cum in aliud transmutatur elementum, ipsius quoque subit locum. ισ Ex dictis igitur manifestum est quod generatio, & corruptio in rebus inest, quam ob causam fiat, & quid sit generabile, & coiruptibile.
At quoniam caeleste corpus motum prima generationis, ac interitus causa non est, sed mouens ipsum, a quo aeter .no cauum voluitur,& circumagitur mo
r simul autem manifes timex his . quod quidani dubiis
tant, quare unoquoque C .porum in propriam lato reis
gionem in infinito tempore non distrahuntur corpora. x Causa enim huius est ad in uicem transiti . 3 Si enim unumquodque maneret in sua ipsius regione, di no transmutaretur ab eo, quod prope, iam utique distracta luisient. 4 Transmutantur igitur pro. pter lationem duplicem existentem is quia autem transmutantur, non cotingit manere vllum eorum in ulla regione ordia
s Quod igitur est generatio. S corruptio , di propter qua causam, & quid generabile, di corruptibile ex his, quae dicta sunt, manifestum est.