Gallicae grammatices libellus, R. Stephanus latine conscriptus in gratiam peregrinorum, qui eam linguam addiscere cupiunt

91쪽

vestiri

quando significat abire & migrare.

S. D Par, tu Pars, it Part. P. nous Parions οπι Partet, iis Partet.

pro Partiri. S. te Parti, tu Partis,il Partit. P. nous Partissens, ous Parti et is Par tissent. S. te Pu, tu Pus, it Puti

s. te sor, tu sors, it sorti P. nous Sortons, Ous Sortet, iis sortet. S. te Tien, tu Tiens, it Tient. P. nous Tenons, uous Tene ili Tiennet. S. te vien,tu Viens, si Vient. P. nous Venons,dious vene iis Viennet.

92쪽

Verba impersen ab , tam ea quae Latinis terminantur in T V R,veluti A matur:quam quae in T, veluti oportet. Indicativus praesens, Praeteritum imperfectum, Praeteritum persectum, Praeter.plus quam perf

Prael. plus quam perf O si

vel pleusta Dieu qVeFuturum, Di u uesiti queConiunct. praes Combien quePrael. imperfectum, Quandvel combim quePrael.pers. Combien que

Futurum, uand

93쪽

'o GRAM M. GALLICA.

Infinitivus praesens, Rimer. Praeteritum, Austraime. Coniugatio verborum imper natium Latianorum terminatorum in T,veluti oportet,postata est post exemplum secundae coniugationis, ubi Fallair est coniugatum, quod respondet L lino oportet.

Articipia simi vocabula derivata a verbis, participantia actionem aut passionem sitorum verboru. habentia idem regimen et qudd iungantur Nominibus, Pronominibus,Praepositionibus,& Ad- uerbiis, ut vςrba. Praeter hoc habent genera Mnumeros ut Nomina,sine ulla differentia per

narum atque modorum. Videtur autem Participium fuisse inuentum ut breuior esset sermo: poniturque pro verbo: veluti, pro Pierre almoit cesse ille, σ lo donnoit force d0ns: ut contrali mus sermonem, utimur Participio, dicentes, Pierre almant ceste fluuo donnoit force dons. Duo simi genera Participiorum: alia sunt pret- sentia activa,alia vero praeterita passiva. Omnia Participia praesentia terminantur inant pro masculino, dc in ante pro taminino: v

Iuti aimant,aimante.

94쪽

DE PARTICI P. 'I

Genitivus, δAimant,de r Almaint, tu Aimant. Dativus, a Aimant,a P Aimant, a Aimant. Accusativus, similis nominativo. Ablativus, similis genitivo. Plurale fit a lingulari,mutandot in s veluti arniant aimans.

Fcemininum fit addendo e ad masculinum pro singulari,& es pro plurali: veluti Armant, AD

Participia praeterita verborum primae coniugationis terminatur in e lonFioris seni pro m sculino singulari, veluti uimer & pro foeminino addimus alterum e breuioris soni: veluti almee. Plurale accipit s in fine, dimere. Quod ad alias coniugationes attinet, diuersias habent termia nationes : veluti, Basti, Ballie: Batu,batue: Rompu,

Participium futurum Latinorum in rus, veluti A maturus, conuertitur Gallice per futu rum indicatiui,Q uiatmera. Quod autem terminatur in dus, veluti A mandus, per praesens I finitivi Enre, adiecto Panicipio praeteriti verbi: veluti, Digne d'estre aime. Notandum verb,ex Participiis praesentibus vel praeteritis nos frequenter essicere nomina

substantiuai veluti a pendantud est quod pendet, essicimus substantivum pendunt, quod signita cat id a quo vel de quo res aliqua pendet. Aemissant dicimus te cratistit de la tune. A Tait tint,id est scindens, dicimus te Tailiant de queque

95쪽

'a ORAM M. GALLICA.ferrement que cesost. Ab Vcriuant, id est qui scriabit, dicimus ungesicriuant,aut potius scri in. Ab Asiant dicimus, Clebi' grand anni, quod significat deceptorem, aut vastum, & callidum hominem. Quae sermantur a praeterito nihil dissi runt a feminino: veluti ab Entree, La femme en-rree,dicimus P Entree de L mafon. A Pensse,is cho-feli toutepensire,dicinius Ma penore Cr cogItation. R Tossee dr rostie, dicimus une to Ue er rostis depain. Ab Armee,une femmea re, dicimus une ammee degens Harmes. A Montee, Esse est montee, dicimus une montee,id est cochlea, siue gradus quibus asconditur ad contignationes domus. Atque ita de huiusmodi innumeris.

DE ADVERBII s.

Duerbia, siles vocabula quae nodeclinantur,propterea carent ariticulis: iunguntur autem ut plurimum verbis,ut oste latur qualis illorum sit actio aut passio:v luti,chomme sage sevuuerne sa ment. Vocabulum sagement ostedit quomodo vir sapiens se gerat. Quando Adverbium accipit naturam N minis,habet articulum prae se,ut Nomina, veluti, Le trop de biens leguste. Aliquando Adverbium no demonstrat quale sit Verbum in sua significatione,veluti A duembia significantia locum.quando dicitur, Iemen s

96쪽

D E ADVERBIO. νινο ιι,δti,d'iri,d'aiyeura. Quaedam sunt etiam quae iunguntur Nomianibus,& quidem adiectivis: veluti,Fort notri Tropritae, Bien blanc.

ACCIDEN ΤIA ADVERBII.

Ad uerbio accidunt tria, Species, Figura, MSignificatio. species. Duae sunt species Adverbiorum: Primitiva

Vna,veluti,OuI,Non, Bren, Mai. Altera derivati lar veluti volontiers, quod fit a Volonte: Bonnement,axonne. Notandum aute omnia Ad uerbia in mentesse derivativa: veluti Soudainement,Vishment, s gement, promptement:a foudain,riste, sage, Prompti Α IUGIuclement: a Bonne,Bormement . in quibus ebreuissent in primitivo pronuntiatur celeriter. Qusdam sunt in quibus e longioris seni in Nimitivo, etiam pronuntiatur longius: veluti ab Ast, Aiseement, & sic de aliis. Quae terminantur in ammma derivantur a Participiis in ant: veluti a Ptiisant dicimus Pluismment: A vultant, vat

Lmmenti

Aliquando utimur quibusdam primitivis pro

illorii adverbiis veluti, Ff ille cela, vel soudain, pro,soudainementi Figura. Tres sunt figurae Adverbiorum: Una simplex, Veluti,Ogy,Non, Hrer. Altera composita: veluti, Nav,Auanthier.Tertia eorum quae derivantur a compositis: veluti a Matheureux, Matheure ement.

97쪽

s o RλM M. GALLICA. Quaedam autem simi composita ex Nomine& verbo: veluti Piem . quod est compositum a Piere, a tertia persena verbi An As, A. Alia ex Nomine & Participio: veluti, Maia-tenan ex Main dc tenunt. Alia ex Nomine & Ad- uerbio,veluti, Iourdho, cui adiungitur Praepositio au,aut Pronomen Ce:veluti ce ioviabo, Atianthier, Autourdhυ. Alia ex Praepositione de Nomine. veluti Demain. Alia, ex pluribus prae positionibus veluti,Pantuant, Auparauant. quando transeunt in naturam Adverbij, hoc est,qua-do nullum casum regunt. veluti, Auparauant queis inse, tu sob venu. Praeterea frequenter utimur adiectivis & n minibus propriis aut appellati , cum Pa appositione en, pro adverbiis: veluti , C'est combatu en Herculis,en homme de bien,en sage capitaine: ubi en perinde valet atque comme.

Vsurpamus etiam pro Adverbio praepositi nem a, subaudiendo Mode. addendo ei denominatiuum aliquod:veluti,il Ῥit a PItaliene, a L FG iste. Supplemus insuper Ad uerbia per denominatiua foeminina,cum praepositione de:veluti, Il it depouruoance,Ilcoura de vi tesse. Qiis quidem dicendi genera magis recepta sent ac magis placent quam ipsa adverbia:vsqucadeo ut,il couri de stesse, gratius sit auribus,quam It court imment: tametsi receptus sit hic sermo. Significatio.

Variae sint fgnificationes Adverbiorum. Quaedam

98쪽

's DE ADVE . Quaedam significant Tempus

Praesens,veluti,Hores, Main tetrant, Presentemet. Tempus praeteritum :veluti,i ,riess,Hi Gl'Au-Desier, Ausoι tamqueres, Auparauant. Tempus futurum, Demain, Apres demain. Ex his tribus generibus maiorem partem hic subiecimus suo ordine

Adon pro quo Latini dicunt Tunc, tanquam dicerent ad tunc, tverso ind. AAN,Quidam scribunt aliors, tanquam es, set derivatum a Latino, Ad illam horam. Auprame,& Oraprime,vel,Orprime, vel secundum aliquos,hor rime, quasi quis dicat Latine, Ad hanc horam primam. Autourdho. Vide Ho paulo pdst. Ce temps pendant,vel Entretemps , Latine dicitur,Interea temporis.

Cipricimi,vocabulum copositum ex quatuor, eipris,cimis: quando significamus mox, siue statim,& sne dilatione aliquid fieri, aut factum eia se. tanquam dicas, In hoc loco captus, & in eodem suspensus. Combim de tem di a iis uidam scribunt,Quandi uen, dcc. Demain, compositum ex praepositione de Mmain,quod significat matri, tanquam Latin E dia Ceres De mane: unde in rhythmis Gallicis legitur Sorrsir mam. Saepius dicimus mini. cepissimὰ

99쪽

cRAM M. GALLICA.

Donc, A Tunc Latino,t verso in d. Verum mutius utimur ad exprimendum vocabulum Latinum E rgo,vel Igitur, donc: dc pro Tunc,dscimus Adonc.

Entretemps, vel Ce temps pendant, Latine dici

tur,Interea temporis.

Guere, vel Gaire signincat multum, siue temporis,stuc alius rei: neque unquam ponitur sino negatione praecedente: veluti, at n, a Pere quilest enu,pro, i l n γ a stolat mouit de temps . I IU aguere de vin . Sabaudi utuntur eo sine negatione, interrogando,Guere cela tanquam dicerent,Celaeoustera it beaucovZid est,ad verbum, Illud muti tum constabit3Hier factum ex Latino Heri,per transpositi

nem literarum.

Hudi significat idem quod Hodie Latinum.

Ex hoc vocabulo compositum est Autontabo. pro Hodierno die, Elia Matho. veluti quando dicim',ie ni iro mais ho, hoc est amplius hodie. ia usui est nobis pro Latino Iam, ablato m veluti quum dicimus, ut ii ia venu Ιadis, pro te temps pasci quasi quis diceret L line Iam dictum. Iamuis dc TousAuti sint Adverbia temporis

perpetui, & quae iunguntur omnibus tempor bus . veluti , Ie ne te fel tamast. Ie ne te fero iamast. C'en est uict a lamau: hoc est,in perpetuum.Vidintur factum a Latino iam magis. Incontinent & Mainienant idem significant: utimurquo

100쪽

DE ADVERB. Trutimurque illis quado denotamus rem subito Min troesentia factam: veluti admota ad id manu, nulla re alia interiecta.. Iournellemet,hoc est, De die in diem,vel Qv tidiὸ,factum est a Ioumel. Lendemin,vel Le tendemam,quasi dicas Latinὸ,In demane. Dicimus etiam, Le ιοur ae res,vel dυρ- pin: tanquam corrupto sermone Latino diceres, Dies de apprope. Longuement, pro longo tempore.

Mail hum et M f ho,hoc est, Amplius hodie:

veluti quando dicimus,Non faciam hodie, Iene libero mes hv. Vide paulo ante Ho. Oraprime, vel Orprime. Vide Au prime paulo su- res, significat modb,hoc ipso tempore. spra. Onques, pro unquam, semper ponitur cum negationei fere semper dicitur de tempore praeterito : veluti,Ie ne te vi onques. Factum est ex Latino Vnquam. Paruuant, Parci deuant, vel ung temps ia dis , seriὶ idem significant. Piesr,compositum est ex duobus vocabulis. μω a,vel ta,verbi Asorti pro, longum est tempus. Presintementi potest iungi futuro,veluti, La cho est fera prestentemen .hoc est,hac ipsa hora. Pu iue,vel Apresque. Quand, pro Quo tepore: veluti,Ie nesso quandrela ste fera . Est etiam interrogatiuum: veluti, Quod se fera cela Quand is fatui τοus Z Quandf-ites γοπι cela i