Cogitationes rationales de Deo, anima, mundo, et entibus in genere spectatis

281쪽

3r. QuidIbnt Inrequalia δIna ualia sunt, quae diversiam habent quantita- .

3 a. sim uni Partes δPartes dicuntur, quae simul sumta constituunt unum aliquod EnS. 2.2.

33. sivides Totum δ

Totum dicitur ens, quatenus partibus Constat. . I. 22.

Ita Totum consideratur in oppositione ad pari rem ; Quid es autem Totum in opposia itione ad mutilum tritum in oppositione ad mutilum, est id, quod constat partibus sibi debitis. q. 22.3s. Quid est Tritum Universale 8 i. Genus respectu plurium sipecierum ; & Species respectu plurium Individuorum adpellantur Totum Universale. g. 22.36. Quid es Totum Integrales Quando corpora plura & diversia componunt, unum aliquod corpus, illud unum corpus adpellatur Totum Integrale. 22.3 . Quid es Totum Similare seu Homogeneum/Totum Similare seu Homogeneum est id, cujus partes sunt eiusdem naturae cum Toto. 22.

gmeum t Totum Dissimilare seu Heterogeneum est, quod habet partes diversiae naturae cum Toto, s. 22.

282쪽

' Opposita micuntur , quorum unum in ivli negationem alteriuS. s. as.

o. Quid ne Contrarie opposita δContrarie oppo ta sunt, quae eidem enti simul inesse non possunt. I. as. r. Quid fune contradictoris Opposita I Contradictoris Opposita sunt , quae limul esse non possunt. I. as. a. Quid es Necessarium ξ .i γ Moesrium , cuius Oppositum involvit con-- tradictionem. g. 26. 3. Quid est Contingens . Cootingens est , cujus oppositum est possibile; seu nullam involvit contradictionem. S. 26. Quid es opothetice Moe irium p. Cujus oppositum in hypothesi aliqua data est impossibile, vel contradiistionem involvit. s. a8. F. Quid es ordo est similitudo obvia in modo, quo res Iuxta se invicem collocantur, vel se invicem inse-i quuntur. 32.

. s. Quid est Veritas ξ

7. Quid est Perfectis t

. Perfectio si in varietate rerum fuerit consensius, ita ut singula ex rationibus generaIibus, iisdem determinentur. 3s. Quid es Perfectio Simplex . Si una fuerit ratio determinans generalis, inquam ceterae resiolvuntur, Perfectio est Lmplex. I. 36. Quid

283쪽

Si plures fuerint rationes determinanteS gener les, in quas ceterae resolvuntur, Perfectio est Composita. 36.

io Euid est Ens Simplex ZEns Simplex est, quod caret partibus. S. 67.s r. Quia es Ens Compositum ΘEns compositura dicitur, quod ex pluribus a se invicem distinctis constat partibus. qq. sa. Quid es Extensum Si multa a se in Gem diltincta tanquam in uno

nobis repraesentamus, Ens Extensum concipiamus. g. 49. s3. Ouid es Continuum Si in extenso partes eo ordine juxta se invicem collocantur, ut aliae inter iplas ordine alio imterponi neqrieant, compositum dicitur Continuum.

res est determinatus ceteris coexistendi modus. g. sa. - '

Actio est mutatio Dius, cuius ratio continetur in ente, quod eundem mutat. S. 8O.

284쪽

a 8co. Cuid es Atentia Z Nuda agendi possibilitas adpellatur orentra.*.8 I. ει . Quid es Vis feti Z . Vissu Virtus est conatus agendi. S. 8 I. 6a. Quid es santia Sub antis est ens Uendi potentia praeditum.s. 863. Guides Aecidem Areidem est ensagiadi potentia destitutum. g. 83. σὰρ . Quid est Priseipium

Principium est id, quod in se continet rationem alteriuS. g. 87.' - G. Quid es Principiatum . Principiatum est, quod rationem sui habet in autero. g. 87- μ, 66. Quid es cavsaraciens εο a meiens dicitur id, cujus actio est ratio existentiae alterius. g. 88. i

s . Quid est fytis ZEPectus ricitae id, quod rationem existentiae suae habet in actione alterius. g. 68. Quid of Finu Finis est id, cujus patia causia eisiciens opera .

G. Quid est Medis Di

Medium est id, qύod rationem continet, cur Mnis actum consequatur. g. 98.

o. Qu id es Finis Priseipalis λHnis, propter quem quis ita agit, ut, si nullum alium finem ubi figueret propositum, tamen ageret, Irreo tu adpellatur. I. IOO.

t. Quid est Finis minus Principalis trinis mini rincipalis est propter quem quisita agit, ut, si nullum alium sibi haberet pro-PQsitum, non meret. s. i . . Defi,

285쪽

Definitiones Cosmologicae.

a. Quid es Mundus Θcongeries rerum mutabilium omnium cum simultanearum tum successivarum inter se conneXarum. 3 Qua dicuntur inter se convexa 3 Connexa inter se dicuntur, quorum unum conturiet rationem alterius , nempe cur alterum

una existat, vel posterius sequatur prius D ino. Gidfunt Corpora

Corpora dicuntur entia composita, Ex quibus tanquam partibus componitur Mundus. 9. 143.

1. Quid es Machma

Machina est ens compositum, C US Operationes ad regulas motus Πructurae ConVenienter GO

Materia corporis dicitur extensum vi inertiae praeditum. g. I 48. o Quid est Vis Act Oa eo orum' sVis activa mpori tribuitur, quatenus 1n-mo . Constitutum alterum quiescens moVere potest.

Remia Motus dicuntur illa: regulae, iuxta quasvis corporum tam activa, quam pama in eo flictu eorum modificatur. I. II 8.

286쪽

Vis Elastiea est ea vis , qua corpora compressa in statum pristinum restituuntur a vi compri-primente liberata. S.I72. δι. Quid est Natura CorporumqVis Activa corporum, unoe actiones eorum pendent, dii itin Natura Norum S. ID. Naturale dicitur id alicui, cujus ratio in essentia& natura eius continetur. I 8 . 83. Eides Supernaturale flv Miraculum Supernaturale Ru Miracvtam dicitur id alicus,

cujus ratiis in essentia & natura eju& non co tinetur. g. I 87.

Quid es Natura Cur si

Natura Cum adpessatur eventuum essentiis corporum atque regulis motus conformis consecutio. 9. a L.

1. Quid furet Memento

Eumenta sticuntur entia simplicia, unde comp sitorum partes ortum trahunt. Seu Compositorum principia dicuntur Elementa. s. am.

Definitiones Psychologicae.

86. Quid est Anima seu Muns ZAnma feti Mens dicitur illud ens, quod in nobis sui S aliarum rerum extra nos est conscium. g. a 8.δ . Quid es Perreptio pQuatenus mens objectum sibi repraestatat, δε estis ei adscribitur. S. asI.

287쪽

ρῖ. Ouid est inperceptio ῖ . Quatenus antina percepti is suae sibi est conscia. eatenus Adperceptio ipsi tribuitur. I. as I.

Sensatio eli percem, cujus ratio continetur in organo corporis nostri. 8.as . Quid es Org-on Senserit . Orgamn Sensorium dicitur organon corporis, in quo ratio continetur sensationis. 6. 26 .

i. si uid es Imaginatio 3 . Imaginatio est facilitas producendi pei ceptiones

rerum absentium. 27 I.

sta. Quid est Memoria Memoria est sacrias ideas reproductas recognoscendi, quod eaedem sint, quas jam antea habuimus. g. ali

. Quid es Intellectus Z

Intellectus est facultas res distincte repraesentandi.

f. 296.

Quid est Experie,

Quae ad percepti es nostras attenti cognosciamus, Experiri dicimur. g. 3os.

ys. si id es Ingenium

Ingenium Adpellatur facilitas observandi rerum similitudines. g. 3 al. 96. Quid es Ratio 3 Ratio est facultas intuendi nexum Universalium. g. 322.3 s . Quid es MDptas Voluptas oritur e siensiu persectionis, sive illa vera fuerit, sive apparens tantum. g. 329. s3. Quid es radium Tadium oritur e senta imperfectionis, sive ilIavora fuerit, sive apparenS tantum. 333.

288쪽

Quides Bonum .Quidquid nos statumque nostrum persectiorem reddit, Bonum dieitur. S. 3 l 6 IOO. Ourd est tum Quidquid nos statumque nostrum impersem reni reddit, adpellatur. s. 3iis. λ ror. Quid es Appetitus Sensitivus Z Appetitus Sensetivus est inclinatio mentis ad Ohi 'ctum pro ratione boni confuse in eo percepti. 3 . . roa. ides Aversatio Sensitiva Aversatio Sensitiva est reclinatio Aentis ab obiecto pro ratione mali confuse in eo percepti.

ectis est appetitio, vel aversiatio sensitiva V

Latitia est Naedonamium insigne Voluptatum.

Io . Quid es Trisitio est praedominium insigne Taedii. 348. ros. Quid es Amor ZAmor est dispositio mentis ex alterito selicitate , voluptatem percipiendi. g. 349. O . Gides odium Θ Orium est dispositio animi ex alterius infelicitate Voluptatem percipiendi. g. 3 O. ιοδ. Quides Inoidior Invidiamtaedium obselicitatem alterius. g. 3 sa. ros. Quid est Misericordia Misericordiaeis taedium ob infelicitatem alterius. s. 3s3. ιι o.Qsed

289쪽

Iro. Quid es quiescentia infe ipse Aequiescentia in se ipso est laetitia ob bonum , quod patravimus. g. 3 sq. 'rar. Quid es Poenitentia P nitentia e contrario est tristitia ob malum, quod patravimus. S. I a. est Gloria r Gloria est laetitia orta super bono a nobis patrato, quatenus ad aliorum opinionem resertur. as. Quid est Pudor ridis est tristitia orta ex malo a nobis patrato vel patrando, quatenus ad aliorum opinionem resertur. 33 74 Quu est Gratituri iGratitudo est amor in beneiactorem ob praestita nobis beneficia. g. a r s. Quid est μυον Favor est amor Personae ob mores nobis acceptos. ι is. Quid est Θαῖ Quid Fidueia Z Spes est Voluptas ex bono obtinendo percepta; si

neret, nomen nancistitur. S. 36o.

ιι . Quid es Metus ξ quid speratio

Metus est taedium ex malo imminente perceptum.

Desperatio autem tristitia intolerabilis sup malo imminente. g. 36O.rr8. Quid es Terror rNimia tristitia ex malo improvise percepta ror dicitur. S. 3 rry.

290쪽

Ist. Quid est Vacillatio animi λVMiltatio anismis alternatio Voluptatis atque doloris super bono, quod an obtentu possibile sit reperire non possumus. 9. 36 ια o. si ius Pu Eanimitas an nimitas orta ex difficilitate boni obtinendi. g. 3g Iar. Quid est Desiderium pDe derium est te tum subortum ex mora boni obtinendi g. 36s. Iaa. Quid es Ira p Ira est taedium insign tum ex iniuria nobis vel aliis illata, confunctum cum odio eius , qui eam intulit. S. 366.

Quando anima nostra in eo est statu, ut obiecta externa in corpo s organis sensbriis mutati nem producant, & ipsa res extrinsecas clare, ldistincte sentiat tum dicitur vigilare. 9. 33. ιαφ Quid es dormire ἰ quid omnus mando antim in eo versatur liata, ut nihil clare sentiat, nihilque cIare imaginetur, tum dici . mur dormire, & ille status dicitur Iomnus. g.

Ia'. sivides Somnium pG itim est Isarus intermedius inter somnum a que VigiliaS. g. 43 3.

ras. Quid es Appetitus Rationalis seu

Voluntas p petitus Rationalis seu moluntas est incIinatio animae ad oblectum , pro ratione boni, quod iii eo distincte cognoscere nobis videmur. S. 37i . Ia7.