Iosephi Ripamontii canonici Scalensis chronistae vrbis Mediolani Historiae patriae libri 10 Iosephi Ripamontii canonici Scalensis Historiae patriae libri 8

521쪽

euecta scilicet in tantum, ut sacere ipse posset

etiam Alexandros. Si clarissimi Scriptoris testimonio sinama laus olim tributa Principum uni est ideo, quia egregium ministrum nactus ille esset: quanto gloria maior, hoc etiam nomine Maiestati Vci qserae accedet, quod unico suo ac singulari Mi. nistro dederit ipsa, Vt tantus talisque sipediaretur, quodque elegerit seceritve talem Z Quid enim in tota illius magnitudine reperietur, quidue capite in illo considerari, ac monstrari potest, admirabile, ingens , 'in cuius contem. platione , non simul Maiestatis Vestrae opus Occurrat: siue , quia benigno, ac largo sui fauoris , S gratiae influxu dederit contulerit-ue quicquid ab Regali fastigio dari conferri ad speciem absolutae magnitudinis potest : siue,

quia sapientia vere, ct altitudine sua partes singulas dictauerit atque animarit. Adumbrabo ego, Magne Private, emiem imaginemque vestram, non veram utique ct uiuam, sed quae proxime ad Verum Vivumque,accedat. lMaiestas quidem ipsa Numinis, si corporis hu- lmani simulacro eXpressa, atque adumbrata sit , ltatem sui cultum auersatur, non quia summum, aeternum infinitumque illud ita repraesentetur; sed quia ad tantae Maiestatis similitudinem ea directa imago fuit. In arduo quidem, caeterum tautare frugi- l

ferumque humano Generi est, eorum . qui lnondum l

522쪽

nondum decessere saeta egregia memorari. atque consignari litterarum monumentis. Ea monumenta litteraeque, ct legentium oculis subiecti exempla , vulnerant simul faciuntque medicinam. Sed ibi tantummodo remedisessicacis sunt, qua etiam intulere vulnus . Nec

seriunt alibi, quam illic, ubi prae se item egere salutem , ct vitam Strepitus hic initusque

vitalium plagarum, ciet animos, ct quacunq;. increpuit, hortamenta, stimulos, eXprobratio. nesue fert secum. Inter inertiam & otium, &oiij querelas , tabescere non sinit, vetatque angi , fluxa nimium tempora, ct mortalis vitae breuitatem accusantes. Si quis vere vir, ct siqua eximia virtus nata est: haec fama nomenq; unius, mille alios ad formam eandem simili tudinemque producit . Nisi foecunditas ea esset : iam in unius pene nomen ct famam Mundus concessisset uniuersus. Quippe sterilescens interdum atque effoeta natura ad unum redacta esse potuisset. Veluti Rex apum gloria mortuorum dici potest. Maiestate fulget, eminetque magnitu.

do eius: aculeo caret interim i nusquam serit. Non animat: examinat: nam si examinetur,

exanimis est. Is fastus cogit illacrymari conditioni siuae mortalitatem: Vertit in contemptum,

atque in ludibria remiuit gloriam , quae ab

animo extorris, profuga. exul, nullo cadaue ra sensu attingens, intra corpus Vana Olim,

postquam

523쪽

postquam ab corpore abdicata ct relicta est,

Vanior etiam inaniorque reperitur. Accidens haec veniensque extrinsecus . Vult in ipsam insinuare sule naturam: ubi munimentum atque

adminiculum concidit hoc, ipsa quoque decidua, ct pariter strata humi, non ahurgere, non conniti ultra ad agendum moliendumve quisequam potest. Res ct facta mortuorum, si claris striptori bus memorata sint, pretium inde statim claruetudinemque acceperunt, haud aliter , quam sicuti simulacra laudantur quae peritus nobilibue artifex secit. Non legentium animi scilicet,

non oculi intuentium magnopere attendunt,

quid Veri, quidue falsi, aut in narratione sit,

aut in lineamentis, Nam, neque archetypa , neque testimonia extant iam , quae artificem scriptoremue conuincant . De vivo quisquis

prodere, quisquis depingere spirantem aggreditur, virgulam illico censoriam etiam ab imperitiore expectet. Non cnim , aut spiritum vi robur dare chartis', aut instruere Voci Iinteum queas. Carent oculorum acie mortales interdum:

Vel praediti quamquam oculis , S sensit hoc instructi, colorem tamen haud fere discernunt ideo scilicet quia ipsis non sine colore oculos habent. Pro suo quisque sensui; de rerum scriptore iudicium facit : ct prout iudicanti tentatur odio, vel amore animus: ita, effuse,

524쪽

inta ne hi serrique Historicum etiam

censes. E sacro venerabili ore tanti Herois ob ben ta pendere mihi spiritum, haud equi dem eo isicias . Sed nunquam probrum hoc dedecuiue susceperim. Vt contaminasse potius ct inquinasse quam explesse Videar atque perisoluisse officium, quod ab excella magnanimutatis virtute prosectam serdida pretia adula tionis abnuit. Et flagitii tanti notam animo

quoque meo abominandam in leui ducerem tamen, si apud emulatores tantummodo Privati ipsus subeunda esset, ac non iudex ille ipse mihi censorque respiceretur . Facilius erubesceret ipse , ct hoc verecundiae colore suffunderetur , quam contraherent isti pallo. res suos . Plus licentiae datura mihi inuidia horum est, quam quantum ab modestia Herois exsipecto: S ab illa, quam ab hac parte

solutior atque securior sum . Non enim in aequo stant. Vitium & Virtus e magisque pudet Heroem, quam quomodo inuidi agitantur

atque inquietantur.

Exoranda mihi denique Maiestas Vestra est, ut clementer ac benigne serat hoc , si quanta nobilitas ct magnitudo successuum fuit, haud

tantum facultatis in tradenda eorum memoria

ipse habuero. Facilius est fateor dicere quam ficere, tunc scilicet clim ea facienda fiat quae dicta prius fuerunt. Verlim, ubi iam pa-' trata narrare quis velit, dissicilius iste fortasse Verbis

525쪽

verbis expresserit, rem quani quanta nable eanidem gessere alij ct plus negotii in segni hoc munere habebit. In poetarum eriam arte carmi nibusque Uatum, Drammatica Epicis ad per- mouendas omnes animi partes antecellunt semperque essicacior scenai est Et haec ipsa tamen, spiritu licet ac Voce, in ocul OS aures, que incurrens, pulsansque animos ; Veritatem S essicaciam rei parum assequitur, quam in ductae illae personae repraesentant. Animam scena quandam habet '. sed rerum ipsarum an, mam habere nequit . Attamen, gratiam, Ut spero, habebunt in uenientque haec scripta similem ei, quae apud oculos animumue amantis sequitur & com mendat pictos sere vultus . Nam si , neque pennicillo pennam stylumve, nequC Verba co . Ioribus , conditione honore postlaaberi patust : Maiestati quoque Vestrae. haud ingrata. facies poterit esse rerum carum , quae tanti fuerunt, ut Regius ipsius animus, Regia Mens consultandis eis atque agendis generose adjP. ceretur. Caeterum, haec tanto Regi subiicienda emies, debuerat alicuius Apellis esse opus, ct Apeliis nempe illius,iqui omnes vi pluteS ac. dotes ingentium animarum , quascunquυ gratia fauorque Regum cxtulit atque nobilitauit, colligere ex omni memoria potuisset,

ut Maiestatis Uestrae oculis in hoc ipsius Priuato spectandae proponerenturr i le Gaspar

526쪽

is Gaspar Guamanus Olivaris Comes III.

se natus Romae est , cum pater eius Henricus .

,, Catholica illic legatione iungeretur. Matero Maria Pime ella celebratae Virtutis suit. Si partem animi imaginatricem, ad id polle

re censemus, Ut conceptui tenerr mo transmittat imprimatue nonnihil : si virtuti, quae sermat fingitve partum , euolantiata inde rerum simulacra obijciuntur : ecquas densum imagines ct species , quaeue sensuum selementa potuit, concepto , nec dum edito partui sistere atque osterre mater , quae nullum nisi Regiae Maiestatis intra praecordia simulacrum aleret: nullos nisi de Rege, & de obsequio erga Regem sere sermones audiret. Neque hoc ita dicitur, quasi, non prima interim esset pietas in Deum , potiorque Sprior illa animo insideret. Nam , nunquam hi sanctissimi Reges obsequia ullius probauere, nis antecederet religio. & comitaretur. Cum uxor alicui quaeritur, si Virtutes , haud minus quam fortunas sanguinemque consociandi cura esset: firmior atque stabilior virtutis quam sortunarum hereditas, ct magis fida ac diuturna possessio transmitteretur ad posteros . Id namque patrimonium , ct ab hominum insidiis, ct ab impetu fortunae tutius est semper, feliciusque perennat. Virtuti cursum interdum abrumpere sortuna potest: vim naturamque eius euertere non potest. ln is Romae

527쪽

, Romae natus , duodecim annorum pere-- grinati6ne ad asiperrima S durissima quaequeri Patri continuus luit. Neapolim Si Siciliam' se pro Rege administrauit. . Patria mortalibus, non in cuius selo , sed sub qua natus quisque est Alta sapientia ve. terum, hominem arbori inuersae adsimilauitu

ea ratione ac mysterio, ut quemadmodum

patria arboris, solum ct terra illa cst, jn cuiust viscera ct glebas, radices ipsa dcfixit, Ita pa tria unicuique i strum intelligeretur plaga illa celi , quae plantis obuerss radicibusque spectaretur . In natali consistere solo , agere inter proximorum pignora radiccS,jatque ad haerescere totis ibi fibris: id vero nihil aliud est, quam si quis hanc tibi sortem ultro ele, gerit, Vt rectὸ arbor, ct praepostere positus truncus humani corporis ipse fiat .iTales qui

fuere, quiue agere aeuum ita, Voluerunt .. ad plantarum adoleucre, atque consenuere insta i ,

quae plantae in opima S praepingui ac felici

tellure late sane explicuere co94as ct ramos, sed vini frugiferam eaedem ipso. Vbere terrae perdiderunt. . Cerrus alumna montium, alum na Ventorum, patientia S consuetudine, usq; eb corroboratur, t aquilonum Vi contumax ct inconcussa maneat : Eadem, si in amoeno sorte campo nutrita altaque ea, luxurians Sinerma molles tantummodo Zephyros pat, tur: venti alii , si dedere impetum .: aula con uulsa

528쪽

uulsa radicitus nutat: aut extirpata procumbit .

Iam spatia virtutum ingressus , iamque adserena templa sepientiae patefacto seliciter aditu, rediit in Hispaniam, S ius ciuile didi. cit, non ille quidem , ut Titi Sempronisque personas ct nomina causis agendis leguleio. rum more Venditaret: Sed Imperj statum, S Reip. causam hac assumpta prudentiae parte defensi rus. Lex, prudentia ciuilis est : sed pauci hodie periti legum sunt, quos prudentiae participes ejus, hoc est, vere politicos appellare possis. Sane politici erant, qui primi scripsere leges quiue totum ius ciuile condiderunt : Sed di. siciplinae huius gregales, ab nomine ac digni

late parentum , seu magistrorum plane degenerauere. Satis enim habent cognoscere quid in quaque re S causa factuna sit : initia , &finem, causasque contemnunt. Percalluere multi hodie leges , atque intelligunt pauci . Qui ratione omissa , aut horitatem exquirit, ratione caret. Hanc qui ab lege remouerit: spiritum S animum ademerit legi simul sibique. Haec adeo fiunt, quia lex, miseriis atque in dignitate quorundam e suo politico statu adseruile pene ministerium redacta est. Cumque

Iudicii ct prudentiae sese filiam gloriari pollet,

memoriae data in adoptionem, abalienata

iure suo, reliquias ct Vestigia pristinae digni

529쪽

tatis aegre admodum tuetur. Periti l umipsi deiecti ex rationis patrimonio, quod ana plum atque honestissimum antea obtinebant, ad quotidianum quendam Vsum,& lucra captantem experientiam, pudendor casu deciderunt .

. Salmanticae, Rector Uniuerstatis Acide.. miaeque illius creatur. Lynceos oculos etiam occultissima ct abdi. ta quaeque penetrantes, si quis sorte haberet, cemere is posset. Opinor , Una cum pueris pueriliter ludentes apud cunabula stellas interdum : necnon indignatio manifesta cerneretur earundem . Vel quia impedimenta aliqua materiae reperirent, Vel quia materia certe ipsa non adiuuaret, praestoque ellat ad munera quibus attollere animas gestirent Iara aetatula scilicet, atque in vitae primordio, magis certi, licet minus emcaces re validi solent influxus esse stellarum. Et rutan visium ita Numini : earum coerceri vim aduersus aetatem tunc sane infirmam, sed dominatu

ram aliquando ipse . Sunt autem influxus isti stellarum , ct adspectus, afflatusque S adspirationes semper

eaedem. Caeterum, non ita videtur , quia

variant mortales ipsi. nec hominibus semper iisdem ista de celo immittuntur. Ut influere ac penetrare,ct exequi possint, praeparatum atque expeditum ipsum esse oportet qui talia

530쪽

exceptumsiit. Stala. quae complexa fauo.

re suo Cyrum, immines it , ut clarum magnumque rueret, quia repererat in puerorum coetu hunc, puerila scilicet et Regnum assignauit. Mox eadem repetium in exercitu ipsum, ingenti Persarum Regno donat. Amimnignitas, quae Salmanticae nacta Comitem, fecerat Uniuerseatis eius caput, eadem est, quae deprehendit in maxima totius Orbjs R na Virum, S in regiae gratiae culmen euecto huic, eum fortunae gradum dat, Vt nulli modi talium praeterea secundus haberetur. is Hieronymus eius frater natu maximus hocri tempore moritur : atque ipse , qui secundo is loco natus erat, in iura illa succedit fitqueri primus . Primo loco geniti, sicuti nascendi sorte donum obtinuere illud r ita sortis sortunaeue ipsius dona alia, mortalium ipsorum munere assequuntur. Idque , non tam pro honore fortasse, quam subsidio necessitatibus ita inst, tutum. Quibus accidit, Ut postremi nascerentur, hi primam virtutis & gloriae palmam adipisici interdum solent. Ipsum ita nascendi infortunium argumento esse potest . Crediderim , homines, praesagitione quadam , dc occulto animi instinctu , cognito discrimine hoc , subsidia auri congerere illuc, ubi desutura elle muninienta Virtutum videat, atque

originem fuisse hanc effusae liberalitatis erga

. . . primos