장음표시 사용
431쪽
XXXII. Ut in compendium redigamus, quae de medulla ossium diximus, sere totam ejus naturam tali descriptione adumbramus. Meriduo si est humida quadam sub antia ad compositionem nostri corporis minens, plurimo caluis innata tumido radicali persus , , humo , ac pingaes, exsanguine primum conquina dehinc conferrata ossiumque major uo mi inibus capvatibus inrita ad ipsorum rigatianem is raberrarianem a celoi exfccatione corruptione.
De Excrementorum naturari varietate. o. e Maecunque in bus no cor re stricte ita vocato reperiunm, aut periment ad ejus perfectionem, aut ad esu persectioncm non periment, Sed tantii in eo necessitate coctionis generantur, ut postea egerantur. De his nunc agendum erit, cum istorum explicationem in prioribus expediverimus , H Dicuntur illa proprie e corinenta, de quibus primum in genere,& dehine in pecie quaedam adducemus. In Genere considerabimus
excrementi nomen, dehinc is ui em, tum causas, post a juncta Me ι-cta, aedenique orionem. In specie autem singuli fiam membra excu-
euntur omnia quaecunque quocunque modo seu secundum seu praeter naturam ex humano corpore, seu cum utilitate ac conferentia, seu cum noxa egeruntur atque hoc sensu usurpantur , quando symptomatis una species dicitur vitium excretorum aliquand sumuntur 'illa, prout denotant ea, quae excernuntur cum utilitate, sive secundum naturam, sive praeter naturam in eo genita sint. Hoc sensu de iis M dici apunt, cum explieant, quae excerni debeant, seu tempere sanitatis, seu tempore morborum. At hoc loco proprie excrementa nuncupamus ea nu secundum naturam ex naturali materia in humano corpore generantur, atque ad conderendum aut saltem non nocendum eidem ex eodem esici debent. IV Unde apparet, quae sint conditiones excremm rum proprie aut rum, nempe rima, ut in humano corpore secundum naturam generentur, qua excluduntiu ea, quae praeter naturam in eo produci s
432쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMUs. 3lent, ut vermes, flatus, calculi &e. Secunda, ut in eodem fiant non
exprimaria propria intentiarie, sicut generantur partes, nutrimenta
illarum, sed secandaria, vel quatenus generantur indirecte: quasi per accidens, dum producuntur alimenta4 partes, vel quatenus producuntur quidem a propriis partibus, sed non tam corporis elusdem, quam alterius causa. Hinc fluit tmia, quod non debeant remanere inhumano corpore, sed ab eodem separari. S. V. Hinc solvi potest qua is, quaenam hoc loco excrementa vocenta φ Acin specie , an sanguis menstruus, semen, Dae recte excrementis accenseantur LAffirmamus scilicet ex dictis. Item, an pus sanguis ex naribus erumpens, c. excrementa sint Dicimus, ea hoc loco non attendimus, quia aut non secundum naturam inhumano corpore producuntur, aut e eodem excerni non debent. Itidem An pili ingues, pingued sint excrementa Dicimus neutiquam, quia ea in humano corpore generantur, ut in eodem maneant,ac utilitatem eidem praestent. Eadem de causa,qui agnoscunt succos alimentaraes alios a sanguine, aut humores liquoresve alios in humano corpore retinendos nequeunt eos excrementa vocare. Huc saliva, mucus arrisul rum, unior in perscardis, ferrnentum liene, medulla opirum c. pertinent.
S. I. Constat hinc etiam, quo modo excrenunta describi que- antra Hoc scilicet modo us xcrementa sunt corpora liquidamista, ex materia sic dum naturam data in humauo corpore secundum naturainsecundaris in eodem genita, destinata a natura, ut ab eodem expellantur.
q. VII. Circa quam definitionem id in quaestionem vocari potest: An excrementa sint animata Ad quam negative respondemus, si de eadem numero anima, qua corpus animatum est, sermo sit, quoniam anima non est extra suum corpus, seu suum subjectum Forma etenim non eXtenditur ultra suam materiam Licet verbion eadem anima individualiqtra partes, sint informata, tamen non obstat, quinaliqua
eorum obtineant aliam animam, autformaliter, aut intualiter, ut liquet ea spontaneo viventium etiam ex excretis ortu, maxime ex gener cone uni voca per semen.
q. VIII Accedimus ad excrementerum causas, quae nobis ponuntur principales: instrvino es. Nncipalis causa est animam mana , per se vegetati va. Ubi quaestio occurrit, cum east ficiem interna, quomodo possit
agere extrasubjectum imma Dico id ifieri propter approximationem, 'uia Virtus instrumentiquo utitur, effective propagari potest. Ac si anima sensitiva movere potest alia a suo subiecto per virtutem sui instru- Dddo menti
433쪽
3ys UNIur fA MEDICINAE.menti quare non idem possit praestare anima vegetativa' LX. Instrumentalis causa est calor insitus ac intuens ejus partis, in qua generantiar. Non itaque e sota materia necessitate prodeunt, sed causam quoque veram efficientem tum principalem, tum instrument lem agnoscunt, nec furficit solus insitus calor ipsorum excrementorum, verum requirituri calor ipsius partis. Fieri enim non potest, ut dum ille materiam primario coquendam assicit, non etiam simul afficiat materiam excrementitiam priori non solum conjunctam, sed etiam confusam,imo quam isse idem calor congregando homogenea ut quid heterogeneum segreget. S. . Solvi nunc potest quaestio mirum excrementagenerentur prem dum putrefactionem Etsi aliquibus ita videtur, non tamen id est verisimi te, tum quia nulla putredinis in excrementis persectis documenta sunt, timi quia nulla mista putrefactione producuntur, tum quia calor insitusae influens non est putredinalis, tum quia fieri non posset, quin si excrementa in sui generatione putrefierent, non simul inquinarentur ea,
quae simul cum excrementis concoquuntur. S. I. Erg excrementagenerantur coctume, non tamen omnia eodem modo. Nam putam habent determinatas partes, in quibus per se coquuntur, qualia sunt, quae dicuntur excrementa,enerarunis nempestinen sanguis men-sbuas, d , in quibus anima inest aut tormaliter seu actu, aut virtual, ter seu potentiaci aut in uno acrii in reliquis potentia, ut post videbimus: quadam autem coquuntis in uis partibus in quilas alimema coquuntur, ut ex
g. XII. De his dubium est, quo modo possinistri ab insito ac influentec
iides, cum hoc coquat aliud quid, nempe alimentum,i tamen causa na- ruralis habeat tantum unum essecti . Sed limitamus, inteIligi id axioma vel de sed adaequato seu totali,vel de essectuprimaris, quo utroque modo nihil
sequitur contra assertum Etenim adaquatus essectus est tum retinendum, tum excernendum Misicet utrumque simul sed essectus primarius est retiinendum, si cundarius autem excrementum. Ut omittam alias istius axiomatis limitationes. Et deinde ista maxime vera sunt de excrenientis naeritionis, quandoquidem excrementis gemn autoriis determinatae partes concessae sunt. XIII. unctat essecta excremeninum in genere exponi nequeunt ob eorum magnam diversitatem in specie hoc saltem dici potest, od adjuncta sint in communi , qualia in aliis corporibus reperiuntur, nempe quantitas, imitatini, ec alia altera: Iaditu, aliaIensi , -
434쪽
CONTRAeet LIBI PRIMus, ea M. quemadmodum id in specie magis liquebit.
F. XIV. . In excrementorum varietate enarranda non sunt Autores unanimes Mihi ad hunc modum non videntur incommode digeri posse, si ad Aversassontes reducantur Primus sons exhibet divisionem excrementa simpluia,in composiva. Illa voeo , quae non sunt composita eri excrementis diversi generis at haec indigito, quae coaluerunt ex excrementis diversi generis. Secundus fons exhibet dirisionem excrementorum in persecta, Sci essecla Perseo a excrementa mihi sunt, quae non sunt ordinata ad compositionem aut coalitionem cum aliis excrementis at imperfecta sunt o di nata ad aliorum excrementorum compositionem Tertius fons subministrat divisionem excrementorum in primaria, secundaria Primaria sunt qua primari alicujus finis gratia spectantur. Secundaria autem sunt, quae considerantur in respectu ad aliud martiason exhibet in nem excrementorurn in communia &particularia Communia dicuntur, quae pluribus partibus procedunt: at particularia sunt determinatae parti, crementa. LumsusIons derivat diri ionem excrementorum in Miliati inutilia. Villiu excumenta dicuntur , quae a natura generantur finis determinati obtinendi causa, ad quem acquirendum ipsa tanquam media assumuntur. Duillita autem vocitantur, quae a natura ad ulteriorem finem non ordinantur. Sextussis insinuat divisionem excrementorum in excrementa nutritipnis, &excrem agenerationis quorum haec generationis, illa nutritionis respectu producuntur iterum sunt vel primae , vel secunda , vel tertie
S. V. Secundum has generales divisione , spe tales digeri ponsunt. Atque ita excrementa generationis sunt vel utilia, vel in uilia Adia sunt vel primaris, vel secundaria Primaria faciunt Vel ad generat em vela enisi conserrationem. Ad generat:onem aliquid sacit vel efficienter vel moreri uer Adgenerationem efficienter facit semen materialiter autem Quis menstrui Adgeniti conferrationem Conducit lac Secundaria sunt excrementum serosum maris, & qua semineum mutueris. Inutile vinacitam excremensura est
sanguis puerperii. q. XVI. Nutrimm excrenunta sunt fere imuilia, ac speciatim divia duntur in pilatavi composita Simplicia fiant vel prima, vel sic dae, vel
tertiae coctis,uis. Prima cortionu excrementum est excrementum c losen, quod in ventriculo generatur dum in eo chylus conficitur. Secundae collionis oementum est humor excrementulus sanguini commistus, qualis bilis est, acti
435쪽
g. XVII. Exerementa composta sunt excrementa alma, urina m. His succedere debent excrementa particuilaria, qualia maxim sunt e crementa aurium,macipartiumstidarum hastius pectoris, quibus subjiciet udoctrinam de laeserinis. Hae serie, & hoe ordine dehine in sequentibus de
A T XVIII. De excrementis generationis, nempe semine , sanguine menstruo, lacte, muliebri semine, sero genitali virorum, sanguine puerperii. S. I. caecuti sumus doctrinam de merementis in genere, nunc in
E specie de singulis agi in partieulari methodi lex exigit. Qua
vis verbio male de excrementis nutritionis prius tractari possit, tamen quoniam notitia excrementorum generationis ab illorum praehabita cognitione non pendet, 'quoniam etiam excrementa generationis majorem Cognationem cum partibus continentibusi liquidis nostri Corporis habent, quam excrementa nutritionis, ut inde aliqui ea m- Crementa esse negaverint, placuit ipsorum expliCationem primo loco
q. II. Ac quidem antequam ipsorum particularem ξ γ m subjiciam, in genere primum solvenda venit quaestio, An excrementa re rationis vocata, praecipue primaria,semen nempe sanguis menstruus misera excrementa': Amrmativa, quae vera est, non multa probatione indiget, quoniam enim per se excerni debent , liquet quod vera XCrementa debeant appellari. Sed obiiciunt quia nobis dissentiunt, . hinCabsurdum illud sequi, hominem generari ex excrementis z. in deduci posse,non omnem gonorrnaeam esse praeternaturalem, scilicet non eam, quae fit ex redundantia seminis. Ad quae facillime responderi potest, ea neutiquam absurda esse. Etenim hoc quidem assertum dignitati hominis adversatur,4 a veritate alienum est , dicere nempe hominem generari ex excrementis nutritionis, quoniam illud metum spontaneam hominis generationem, & deterioris generis, quam ejus a quo illa excrementa prodeunt, importat verum eundem eri excrementis
436쪽
CONTRACTAE LIBER PRIΜus. 3ργgenerationi ejus univocae, simili ei, qua parentes ipsius naturaliter pro dierunt, provenire, id ipsillima veritas est, quoniam non ex aliqua paria te suorum parentum,nec ex aliquo retinendo ipsorum prodire debebat, sed ab eo, quod potentia hominem totum complecteretur, & citra insorum mutilationem, aut privationem alicujus utilis ab illis segregari poterat. Ita etiam onor rhoea illa non symptoma morbosum, sed esse cium sanitatis est, qua obrepletionem&copiam seminis in desectu or-d .citae G licitae ejectionis in uterum natura illud semen quasi onere pressa in somno vel alio modo es icit.
. III. Isto constituto , quod semen sanguis menstruuivi lac sint excrementa, quaeritur an debeant appellari excrementa generationis , quandoquidem omnia excrementa redundant aut segregantur ab aliment, Nihil absurditatis subest , modo notetur, denominationem nostram exerementis tributam finis respectu esse traditam, qua non evertitur alia denominatio, quae materiae consideratione eisdem assignari
posset. S. V. Verum his missas primum de semine praecipua proponenda
perpendamus Cirea men illud notari solet, ex Arist. l. I. de generat. animal. e. 18. cognata nomina esse se nis conceptus, de genitura , quae sic distinguantur, ut voee seminis intelligatur tam activum, Quam pallivum generationis principium,quo sensu ipse etiam μηguis maternus seminis nomine insignitur ab Arist. l. . de gen anim. c. I. conceptus dehinc appellatione prima utriusque commixtio ac denique genituita vocabulo indigitatur ibium activum instrumentale principium sed tamen haec recensitorum nominum distinctio non ita stritae observatur, quin saepe unum pro altero sumatur. Id quoque tenendum est, quod apud Philosophos Medicos seminis nomine aliquando etiam dicatur, quod etsi semen non est, tamen cum ipso aliquam eonvenientiam habet , quo sensu etiam inice cundum semen ,semen dicitur. Sic quidam qui mulieribus semen denegant, tamen humiditatem illam semini similem, quam muli res in testibus generant,& ex iis excernunt, semen muliebre vocant. S. V. Rem ipsam quod attinet, principio de initisnem, dehinc causas, tum adjuncti ae et ecta siminis ordine perpendamus quam doctrinam sere omnem Philosophorum summus Aristoteles I. I viri. 4 degenerata animal a Medicorum princeps Gal. H. duobus de semine&l l . de uspart.ae alibi, disparibus sententiis Margumentis constituunt, ex quiabus praecipue locis dehinc Peripatetici medici, liberio uestulosophi,
437쪽
4oo Uurvs RS E MEDICINGpro suo affectu in praeceptorem, vel judicio secundum apparentem ra tionem Sc experientiam suas opiniones communes aut proprias prompserunt Atque quid ego sentiam . quanquam in hac doctrini praecipue Philosepho assentiar, adductis semper rationibusi experimentis
g. V I. Ut ero Dde nitime ordiar, Philosophus l. i. de gener.
Dimal. c. g. videtur duplicem. Verre. Prima nominaris videtur eme ac generalis , quae non declarat tam absolutam, quam relativam naturam seminis, nec tam quid semen oppositum angit: ni menstruo, quam curn illo sit, lis verbis continetur: ιι sua ratura semen esse reqMru, ut ex eo primo orianture.ι,ris secundum naturam constituuntur. Altera realis ni agis est ,
non tamen persecta, licet pro tali a multis habeatur, lis verbis intine capitis exprimitur senaen est excrementani alimentii viris atque dilant. Ex his duabus, quibusdam adjectis nos nostram hoc modo construimus:
Semen est excrementum ex alimento sanguineo arier o in t ιbus elaborat in concinens actirmet generationis principium, virtute ejus a quo procedit.
g. VII. Hanc descriptionem ingenus, disserentiam Cirtentes hoc nomine generaliter licet dividere Genus excrenientum esse dicimus, at
disserentiam petimus, initio a seimm materia generationis, quam facimtas sanguinem arteriosum .deinde a causa est iciente in bumentali, quae nobis teres inlito ac influent e calore impraegnanti; tum a causa efficinae principis quae generans, seu id a quosemen procedit denique a soni O me se nisi expressis per illa verba: confinem acti rum generatism principium. S. VIII. Genus supra jam satis excussimus, tun probatione verra sententiae , tum resutatione rationum adversarum , quarum etsi aliquae relictae sunt, tamen earum solutio ex sequentibus patebit. Proinde add xlerentiae explicatione i particulariorem creliquam seminis naturam declarandam accedimus Materia eminis vel generationis, vel compositionis est , secundum naturam certa determinata utraque, at secundum Philosophorum ac Medicorum opinionem varie controveria, ut modo
S. IX. Materia generationis seminis a veteribus statuitur onmium partium collui mentum, unde semen ab omnibus partibus praescindi asseruerunt: dehinc a recentioribus dicitur esse alimentum partium proprium ex sanguine facti , nempe cambium aut gluten vocatum: alii anguinem purissimum
omnium aut principalium solum partium spiritu ubertim perfusum accipiunt alii sanguinem renosam ct arteriosumscio inq:unatim Latii sanguinem promiscuam. S. X. Hine
438쪽
CONTRACTAE LIBER PRIMus. 4nrg. X. Hinc varia veniunt quaslhanes ex pediendae prima est A,se minis mareria provenia ex toto LIta veteribus ante Aristotelem visum fuit,&videtur hodienum quibusdam recentioribus, tum quia voluptas in toto percipitur, tum quia totum extenuatur, tum quia temporum arter is se-oes sterilitas sequitur, tum quia oculi manifeste in coitu exhauriuntur, tu in quia alio modo similitudo liberorum ad parentes explicari non posse iudicatur, tum quia mutilorum ex mutilis generatio alia ratione expi cari nequit, ii in quia calidi in nati partium diversitas ex eodem semine derivari non potest, tum quia sicut omnes partes ex semine oriuntur, ita per consequens ex eodem nutriuntur,ri vietissim sicut non
nutriuntur exsanguine communi, ta nequeeX sanguine communi generantur, tum via licui se totum ad totum habet, ita pars ad partem , totum autem totum foetum generat, ergo & pars partem foetus generatio vero fit mediante semine, unde conficitur, quod totum quidem totum semen, at pars totius partem totius proserat.
S. I. His tamen non obstantibus Arist. I. de generat animal. cap. 18.4 Gal. l. a. de semin eap. atque plerique recentiorum Philosophorum ac Medicorum contrariam opinionem elegerunt, nempe semen a tot non rescindi. Quam sententiam cum etiam defendamus, cadvertamus adversam multis etiam doctis arridere, paulo uberius eam excutiemus, atque ade I ostendemus experientia adversam flententiam
adversari, seu quod idem est, sensibus flendi posse non fieri femini decisionem
a toto et probabimus, id actu non esse necessarium. 3. neque possibile. q. neque ordinatum aut procuum.
f. XII. Trincipi fisemen a toto prascindetur, qu sensus sumonio id probatur Nulla ex onnibus rationibus id allegat neque mirum , cum α' ία contrarium monstret. Nam vasa illa , per quae materia seminis adducitur, nullo modo quida toto divulsum, sed sanguinem continent, non aliter, quam alia vasa, qnod app. ret, si in vivorum brutorum dissectione sanguinem ex arteria venave spermatica, at g ex alia alterius partis extrahas. Siquis dicat, confundi cum sanguine eam materiam semineam, ei repono, hoc in tam parvis vasis fieri non ponse, quin notetur, cum etiam paucissimorum alienorum admistione sanguis turbetur.
L XIII. Dehinc, qua de causa vel id fer opus est, re credere id ferixecessum habemus φ Nam . Voluptas quae in tot percipitur, agitationi spirituum csanguinis, ac consensu membranearum partium cum
439쪽
partibus genitalibus asscribi potest. a. Extenuati totius ab ineale scentia procedit sicuti in febribus&Calidiore corporis habitu obseria
amu Alteriarum aut venarum in temporibus lectio non quaecunque, sed nimium larga, nempe ad animi deliquium, neque in .ibuscunque, sed in frigidioribus naturis facta sterilitarem adlert, neque id immediate facit, sed ob consensun cerebri cum corderi aliis paribbus . . Oculi in coitu exhauriuntur , tum itidem ob resolutionem communem partium, spirituum di ipationem, tum ob vaporum re tolutionem Mad eos motum, unde aliqui idolorem capitis incurrunt. s. Similitudo filiorum ad parentes deduci potest imn ediate ab a nima insita, ac seminis sanguinisque menstrui conditione, mediate ero a phantasi,maxime matris, praecipue primis gestationis temporibus, aliquantum tamen ι patris, maxime tempore elaborationis Scejaculationis seminis. 6. Mutilorum a mutilis,ce integrorum ab integris pro ventus eodem modo declarari potest . Calidi innati in diversis partibus, tartium ipsarum diversitas itidem difficultatem nullam ingerit, si animam cognoscentem partium Ormationa praefectam allumamus. 3. Sicut omnes partes exsanguine nutriuntur , ita omnes e sam uine produci queunt,quia utrobiq et sciens instrumentalis similis, cadum nempe insitum,. eadem quoque causa principalis,nempe anima. S. XLV. Ut ea, quae a tulimus pro objectionum contrariarum solutione, fidem maiorem,si quantur, consideret quis plantas, in quibus generalia rationum adversarum fundamenta itidem urgeri possunt, cum tamen in illis semen non a toto decidatur , quandoquidem id Gneratur non solum quibusdam partibus jam deperditis, sed in ante aut simul cum aliis partibus , ut praeteream alias rationes idem Ostendentes. Deinde quis perpendat praeternaturales prorsus in monstris prodeuntes partes, quae secundum nratris phantasiain insantibus quandoque ingenerantur,ri porro inserat,Si earum tanta diversitas ab anima in operatione per alienam speciem turbata sine decissione a consimilibus partibus procedere potest, credibile utique est, dc naturalium Provςntum ex materia communi omnium partium abes scunt idonea Provenire posse.
S. N. Cum ita ollenderimus, possibile esse, si maxime semen
nona toto proveniat, ut omnia illa effeta consequantur, nunc contra inseramus, ema toto piniflorum vix e sepossibilem Consistit, ero ea im-r ossibilitas tum in eo, nod non explicari secundum eam sententiam
440쪽
polii a quibM partibvi, quomodo, quibra viis,m quando decisi illa a dioto fiat tum in eo, quod si id maxime concedatur, qua ratione Dilando libero rum ad parentes qra partitam internarum O externarum cirestrumorem, ac etiam navos, M M a morbos olim quia minus explicari potest i ii liberorum adparentes in his omnibus: tum denique, quia aegre explicari potest ordo conformatrenis, qua pars post partem formatur. S. XVI. Etenim, ut ordine id monstremus, principio a tu artibus deciditur φ An ab omnibus ' Non videtur, quia . tradam partes umquando non sint, ut barba, cum ob uventutem aut morbum imberbit genera ; capillorum magna pars, cum calvus, siccum claudi agiles, manci integros producunt. 2 QMdam partes non is xi querat, neques per enerantis, ut ossa cum debitam aut paulo majorem rassitiem' duritiem tracta sunto nam ex mortuis eruta ossa etiamsi varie alterentur a calore externo, etiam majori, quam internus est, non tamen sentiuntur ullo modo minui. Dehinc flab Omnibvi partibus' decis , amasimilaribus nibus, anari si daribae etiam Stasimilaribus tantum di
cant, quaeram quomodo tum per illam decisionem similitudinem Indissimilaribus explicenta Si dicant etiam a dissimilari,iu, reponam id absurdum esse, quoniam partes etiam dissimilares nutriuntur, non qu tenus tales ier se , sed respectu similarium partium, cum etiar diversas partes dissimilares habeant consimiles partes similares. S. XVII. . Deinde quo modost illa decisi, An aliquid trahit, an aliqaidpella adconvenim locum materiam seminuatoto Item An simulsit, an fuc-cesure illa scisio, ct quierdine illa contingua iij equid assumant, dissimitatem non tollit. Nam principio specie donatura situque disserentes partes eodem modo atque ad eundem locum pellere incredibile estiqua virtute pellunt Non scio a quoquam eam esse nominatam Attractio quoque illa aqua virtute, in qua parte consistit, quomodo se ad tam diversa extendit, imo Meontrari, Si simul quoque dieant, emplicare necessum habent, utrum simul quoque in uniim locum conveniant, a remotis simul & propinquis partibus, quotmodo in itinere materiae adventantes ex diversis locis, saepe per easdem vias sibi non sint impedimento. Si ordinem missionis aGipiant, declarare debent, a quibus partibus prius, a quibus posterius missio fiat, quaque ratione diversae portiones illae uniantur, qua ratione ejaculentur, quae alia.
XVIII. In Hispares se injeeetulit dissicultates. Eiemes ecculta