장음표시 사용
651쪽
CO, TRACTAE LIBER PRIMUs. obstat, quod non possimus in genere qualitatem aliquam nominares, quae sormalem rationem tactus includat nam ne illi quidem ipsi po sunt talem in aliis sensibus nomine proprio insignire ac nominamus ex abundanti, dum qualitatem tactilem dicimus. Eo enim ipso indigitamus, sub eo formali unamquamque qualitati. istarum sensorium movere, ut speciatim tactus asticiatur. Conati sunt: modum illum aliqui exprimere , sed non arbitror , id ab iis uincienter praestitum esse. S. XIV. Quaerimus secundo: 'usit irae eas sensius ordo Duplexndo communiter inter eos obsematur , ingratatis nempe,in necessitatis. Ordine dignitaris primus habetur sensus visus, secundus araiam, tertius o doratus , quartus guItas quintus ramu Nam sic ordo desumitur tum ab obsecto , tum a modo cognoscendi, tum ab effectu. Caeterum constat objectum visus esse maxime immateriale, atque nobilissimum: modum item videndi respectu aliorum sensuum defaecatissimum S putillimum atque ad sapientiam acquirendam aptissimum. Hinc Philo Judaeus docet,coelitus quidem Philosophiam derivatam esse in a nimam, veruntamen oculortim ministerio deductam inhospitium Aequo pro auditu alserri potest, nempe caecos multos doctos in viros ea vasisse, non adeo dimcile solut in. Etenim & surdi docti evadere possunt. Atque quidem persectius. Nam visus ducit nos in seientiam naturae, prout in se est, & ut proprio Marte acquiri potest: verum auia ditus in eandem, prout ab aliis discimus. Neque illud obstat, quod auditu verbum Dei cognoscimur, nam id per accidens est, ex b nevola Dei dispensatione, non e dignitate sensus per se. Ita enim &aqua assumitur pro visibili signo baptismatis, neque tamen inde naturalis ejus praerogativa supra ignem probatur. Ordine necessitatis contra
se habent omnia. Nimirum maxime necessarius tactus, deinde gustus, tum odoravi, sequitur auditus, ac agmen claudit visius. Hinc Arist. l. r. de anim. c. 3. docet, cuncta animastia tactum habere, atque lib. de sensu& sensit addit, animalia omnia habereti gustum. Nimirum primum universalissime intelligit, at alte m aliquanto restrictius. Qissippe plantanimalia loto tactu pollent, at alia, quae animalia absolute dicuntur etiam gustu. Sunt tamen qui iub tactu gustum subintellexisse Aristote lem volunt, verum non necessum est, quia animalia nutriri possunt si ne guitu, etiam citra incommodum, modo tactus sensu conveniens a limentum dignoscatur. Hinc etiam liquet, quare taῆus magis necessarius
652쪽
cis II, 1 AERAE R MEDICINAE alius sit , quam gustus. Accedit Vero&alia ratio, quia nempe qret, litates tactiles omnium universalissimae atque potentillimae sunt, Se sic
animalibus maximum Commodum vel nocumentum afferre queunt ,unde requiritur, ut vel maxime tactu pollere debeant, ad conserentium appetitum iocentium declinationem.
S. V. Quaerimus 3. μ'tuplex si Objectum stensus exterm r Duplici modo solet dispesci. Namque i. Objectum aliud est perbe, aliud per accidens. Illud virtute sua sensorio se ingerit, atque ab eo sub propria ratione percipitur: hoc autem non item. Sic objectum per accidens inpellari communitetsolet materialis substantia, quae sentitur, quatenus accidente sensibili est assecta. licet hue quoque revocare accidentia realia negativa. Sic enim aves sentire dicuntur per accidens pullos deperditos , neutiquam per es quia privationes per te nullum sensum movent Objectum siensis externi aliud est prurinin , quod quod ab uno tantum sensu externo percipitur , aliud commune, quod ad plures refertur. Sic enim communiter declarant. Nam quanquam Arist. aliquando dicit, sensibile commune ab omnibus sensibus
percipi tamen sie se declarat, ut eum plures tantum quam unum significasse judicare possimus Quamvis Zimarii sic conciliet, quod
sensile commune consula quidem perceptione ab omnibus, sed distincta solum a pluribus. Peculiaris adhuc sententia asscribitur Averrh. comm. 6s lib. 2. de anim ubi docere videtur, sensibilia communia dici, quia a nullo sensu particulari, verum tantum a sensu communi dignoseantur. Seu ejus sit, seu non sit, quandoquidem alibi aliter de ea re loquitur, certum est, non posse id universaliter intelligi: nam figura, motus, quies omnino visu dignoscuntur. Verum quin in Particularibus quandoque requiratur sensus interni advertentiari judicium,Optici diversi pro certo habent Etenim expliCare alioquin nequeunt, qua ratione quantitas, distantia repraesententur in oculi se quo de ipsi consulantur. Solet de sensibiubas commurabus quaeri mirum propriam speciem sensibus ingerant, an solum mori cent speciem propriam siem
sibilium propriorum DCommuniori sententia calculum meum adjicio, ouae posterius affirmat, utpote quod experientia Confirmare dc ratio suadere videtur , Sicut enim color per subjectum distensus est, ita pro ejus ratione figuratus, Ead ejus motum mobilis sui ea ratione non necessaria videatur , nec notetur quantitatis, figurae , aut motus species.
653쪽
Philosophi cum Aristo t. l. a. de animal. e. 2 quimpae recensent, nempen triviamem, figuram, numerum, motum inquinem. Caeterum a Doctissimo Aquilonio novem numerantur: nempe, quantitas, Rura ιμ- ,stus, disiantia , continuuas , di cretio, mutui quies. His cum aliis It mimidinem adficio, numero denario plene omnia sensibilia communia recenseri existimo. Non nego equidem, posse aliquatenus ad quinarium numerum caetera revocari: eruntamen quilibet advertet, cum
dis icultate atque obscuritate quadam id fieri , ut praestare videatur singula ea seortim enumerare. Nam quod crimen committitur , id ufiatd Sane quod Aristot eo loco non instituerit omnia, sed aliqua tantum praecipua indigitare ex eo cognoscitur, quod lib. de sensu S sensit e . . plurium mentionem facit. Illud autem neutiquam concedendum , numerum quinarium imminuendum esse. Rationes enim quae
id suadere videntur , ejus roboris non sunt , ut evidenter ex his perspici potest Certum equidem est, quietem saepe privationem denotare, eruntamen non semper: nam aliquando perseverantiam in suo ubi dicit, sie hic locorum. Illud item verum non est, non posse aliquid , qua movetur percipi. Sit enim id non fiat per se primo, tamen fieri potest secundario, quatenus alia sensibilis qualitas motui sociata est. me etiam numeruin, ut ab intellectu solum formatur, in hoς
numero conciperet, clariore verbo eum Aquilonius aqcm mein nuncu
PaVit. Et antea jam notatum est, non propriis speciebus sensibilia communia sensus movere, sed modificare solum propriorum sensibilium species quo ruit illud 'rinuudinem non esse commune sensioue, quia quantitatis nulla est efficacia S. XVII. Quaerimus . Anct quatenus sensus externus errori Νοbiwxius, vel ab ea immuni Quandoquidem natura sensus nobis dedit, ut per eos veritatem circa sensibilia objecta perciperemus, merito quirendum est, quousque illis fidere liceat. Fuerunt aliqui ex Veteribus Philosophis, qui omnia vera esse judicarunt, quaecunque sensibus cognoverunt hincque Solem bipedalem solum esse, & oceano mergi, aliaque plurima a veritate aliena, tamquam vera posteris persuadere conati iunt; quos experientia satis convellit, utpote quae docet, in plurimis senium hallucinari posse. Contra alii omnem sensuum fidem in dubium vocarunt, adeo ut nihil certi per eos cognosci posse asserero non sint veriti.Hos communi calculo damnamus, ut in naturam Deum-
654쪽
que injuriosti ingratos. Satius enim soret, omninb sensibus earere quam indubitat,ab iis falli, a vero abduci. Ut taceam, Deum ipsum nos revocare saepe ad sensuum testimonium Media igitur via tenenda est, judicandumque aliquando sensus a vero aberrare, aliquando verb duces esse ad veritatem. AC quidem hoc beneficium praestant, quando circa proprium objectum versantur,4 omnia sentiendi requia
sita debite habentur. Contra silit, errores plurimi contingunt. Causa asserti prioris est, quia tunc erroris nulla ratio dari potest. Nihil alitem evenit sine causa. Deinde, quia debite & naturaliter applicato agente ad patiens, si nihil obstet aut immutet, fieri non potest, quin sequatur naturalis effectus h At posterioris ratio est, quod aliquid in tercedat, ob quod tum impresso, tum dijudicatio speciei sensibili,
immutetur Quod idem experientia confirmat ' Sic enim mor contingit r. circa objectum per accidens. Qtiemadmodum enim recte Arist. ait 3.
Metaphys c. 6. potest aliquid secundum visum mel apparere, quod
gustus mel non esse demonstrat. 2.frequisita sensasionis non babeant si debile. Sunt vero ea i. objecti fissciens moderataimus Nam si non sit sum ciens, sensum movere, quoad requiritur, nequit si immoderata sit, sensorium laedit 'mine Solis veram imaginem apertis oculis perspicere non possumus, neque minutula plurima dicti iacte percipere r. organi bona ct naturalis habitudo, ob cujus vitiosam constitutionem multipliciter contingit errari. Ita suffusione aut ictero completis laborantis rubro aut flavo colore aliquando res etiani alterius coloris perfusas esse judicant. . medium quoque debet sie rabere sub naturali habitudine,alioquin vitia sensibiles species , quemadmodum siquis per viride vitrum res quascunque sub viridi colore conspiciat. . debita objecti ad orgo: approximatio, ut scilicet intra siphaeram sua activitatis consistat, neque nimium organo immineat, alioquin observamus nimium remota aliter apoparere quam sunt, organo incumbentia vel prorsus non sentiri, velisi id non fiat, percipi tamen cum molestia ac noxi. S. XVIII. Sesos nutim nobis distincte explicati non sunt, cum de cerebro ageremus proinde nunc aliqua enucleatius de iisdem ad jungenda veniunt , quod optime methodo nobis usitata per quaesti ne quasdam praestabimus. Sit prima quae lio: itari unus re plures nisensius interni Non hoc ea ratione quaerimus , quatenus simpliciter sensus inaterni ut facultates animae primae considerantur, quandoquidem eo sensu supernis probavimus, facultates animae nec inter se, nec ab anima
655쪽
CONTRACTAE LIBI PRIMUs. 61 realter discrepare verum quatenus sunt virtutes organicae, quemadmodum hoc sensu de sensuum quoque exteriorum numero quaeri solet. Dissentiunt super ea controversia Autores Nam Aristoteles, Galenus, Vicenna, verrhoes, Thomas, atque plerique Philosophi:
MediCi veteres, Graeci, Arabes, ac Latini pluralitatem internorum sensuum asstruxerunt mecentiores autem aliqui magno conamine Unum sensum internum tantum asstruxerunt. c quandoquidem omnes
ingenii sui vires in id intenderunt, quod nulla necessitas adferri posset, ob quam plures interni sensus constituendi sint, placet aliqua contraria documenta asserre. Atque prima ratio sit : quod facultatum ha rum organicarum dentur diversa organa Nimo autem hactenus diacit unam eandem facultatem organicam in diversis organis consiste- . re ast enim quaevis suo organo assiva. Antecedens autem abunde a nobis supra cap. Io S. 6ψ probatum est. Secundam ab effectu petimus
hoc modo : quarumcunque facultatum organicarum aci: ones sunt omnimode diversae,ac mutuo separabiles, eas inter se differre credendum est i Sic autem sunt functiones internorum lensuum. Ergo AIajor probatur, quia nullo meliore modo manifestantur facultates organicae diversae. svlinor autem ex sequentibus patebit Solent ad majorem excipere:intellectum esse iacultatem unam,atq; edere diversas actiones: sed advertere debebant, intesiectum esse facultatem inorsanicam, cimmediate atque solitarie animae inhaerere Excipere possunt etiam facultatem nutriendi, augmentandi, dc generandi, itemque facultates ministras: verum suo loco ostendimus, quatenus hae differre vel non differre dici queant, atque cum ipsorum identitatem probavimus, id
factum fuit, tum qu HLenus ut acultates animae primae sunt, tum prout
easdem actiones producunt, quod hic nullatenus adluberi potest. S. XIX. irasti secunda sit : uocist quifra sensus interrui Magna opinionum diversitate super hoc dii putatur. Nam aliqui duos tantum recensent, iique ipsi non consentiunt, dum alii illorum sensum coni
munem& phantasiam numerant, alii phantaliam auenaoriam Aliqui tres numerant alii quidem sensum communem, Phantasiam. S. memoriam alii autem imaginationem , discursum , enisulant. Aliquiquatuor sensus internos esse putant, nempe sensum communem, in ginationem, aestimativam de memoriam. His addunt aliqui phantasiam aliqui insuper rem in il centiam. Ego arbitror eam Lententiam vertia
656쪽
cio Uvrvs Rs MEDICINAE seu stinctionum necessitatem optime explicar potest. Quod mihi via detur optime praestare prima opinio, quae nempe duos sensus internos
constituit. Sicuti enim cap. Io. S. 6 . superius a nobis notatum duo organa sunt interna,cerebri nempe sicerebelli interna substantia. Qiaoc enim quis objicere poterat, substantiam cerebridi cerebelli non obtinere sensum tactus, ideoque non esse organum internorum sensuum,
illud nihil concludit, non magis, quam si dicerem, oculus non habet sensum auditus, ergo non est organum visus. Nullatenus quippe ab eo, auod quid non est organum unius sensus concludere licet, quod nequet organum sensus alterius Imb addam dehoc,organum sensuum internorum debere esse taliter constitutum, ut nullius seritus externi per se organum, quo nempe melius percipere possit omnia, quae ab externissensibus percepta sunt: alioquin enim molestia unius objecet abductum reliqua non ita bene cognosceret. Proinde nec de hoc sollieitus sum,an vel sensum tactus obscurum obtineat,quamvis eum ei denegandum non censeam. Quod autem omnino cerebralis substantia aci sentiendum postuletur,vel ex eo liquet, quod sine nervis, qui intus cerebralem substantiam productam habent nulla sensatio externa peragitur , quos oppresso cerebro omnes sensationes interiores imminuantur tollantur Unde confirmatius eorum sententiam rejicio, qui membraniscerebri pensivum internorum organum es volunt. Iunt enim eae alii usui destinatae. Quod vero urgere possunt, phrenitidem fieri ex inflammatione meningum, remotein per eonsensum explicandum est quandoquidem experientia testatur, corrumpi vulnerarique eas posse citra deliri productionem, modo ne languis Sc cerebrum inde plus justo incalescant i Similiter nec ventricae cerebri sedes illorum sensuum punt, sed re
ceptacula excrementorum cerebri, quae ideo tum in os, tum supra spinam dorsi exitum inveniunt, quemadmodum oeularis inspectio mo strat, ut alia taceam, quae cit cap. Io. & 8 notavimus . Duo igitur organa sunt internorum sensuum , non plura , non pati iora , cerebrii cerebelli substantia. Addo nune quod duplicis generis tantum actiones. Etenim sensus interni esto, omnium exteriorum sensationes percipere , distinguere; sicut id visum, aliud auditum, aliud gustu alioque sensu perceptum cognoscat, similiterque
advertat, sentire vel non sentire sensus externos deinde alterum ossicium est, sensatas res varie componere, non sensatas elicere, sing.
I, quoad in potestate sen uum est, di udicare. Primum munusje
657쪽
CONTRACTAE LIBI Pax Mus 6 resia communi, alterum phant assignamus: illi cerebri substantiam, huic cerebelli ad judicamus Etenim prior operatio funci ionibus sensuum proximior est, magis laesa advertitur auteriore cerebri parte laua,
posterior autem suprema omnium est, ideoque consistentiam solidiorem, docum postremum nacta est, testatur ciue experientia eam partem omnium minime dependentem esse. Ex his liquet, non esse necessariam restimativam, quandoquidem iunctionem ejus obit phantasia neque memoriam, nam specierum asservatio substantiae cerebri ad-judicari potest; reiterata vero actio virtuti phantasiae, qua vel habitum prius cognitorum acquisivit, vel alia ratione secundo cognoscit, quod
prius cognovit Ac ea de causa memoriam non simpliciter negamus,sed solum opinamur eam non esse sensum distinctum ab alio. Hine factum, quod quanqua Arist. l. 3. de anim. c. 2.&a duos tantum sensus internos constituit, tamen peculiare libru de memoriari reminiscentia cripserita 6. X X. Eos 3 sit . si Galenus atque . Aristoteles m numero essentus que intonorum sensinon consentiaint verissentitant ristoteles, ut quaestione praecedente visum, duos tantum int nos sensim adviist, nempe sensum coi munem , ct phantastium seu imaginaxionem , cui operationem memoriae. adjecit, non quod memoria peculiaris sensuS sit, quia ab e . , qua datis, nulla sensatio obitur; sed quia phantasiae accidit aliquando promorem cognoscere dijudicare, prout a sensu communi offertur, aliquando iterate, prout scilicet prius cognitorum recordatur Galenis autem lib. de symptom. different. cap. 3. tresfacultates principes, ita enim nuncupat sensus interiores nomina , nempe inmnatiram , disiusι- ram, recordantem. Hine Reeentiorum aliqui Aristoteli, alii Galeno accesserunt. Ego vero ab illorum partibus sto, qui Aristotelem quidem verissima docuisse sentiunt, attamen judicant, posse cum eo Galenum in concordiam redigi Namque muαν pκον seu facultas magmativa Galeni, nihil aliud est, quam sensus communis Aristotelis.. ipse enim judicavit phantasiam talem facultatem, qua quis recte de len-
satis externis judicat, quod sensus communis esse superiore quaelii ne notavimus i Deinde nisi per τό διομο ηπικον seu iacultatem rationan rem seu discursivam intelligamus facultatem eam sentientem , quam phantasiam Aristoteles vocavit, quia eum discursu magnam convenientiamri societatem habet; alterutrum lateri oportet, ve, Galenum
sentienti animae vim rationantem asscripsisse, atque sic rationalem nimam cusentiente confudisse;vel contra materiales lacultates, nempα
658쪽
6: Us Ivllas MEDICINAE phantasiam rememoriam in anima rationali posuisse, quorum neutrum probabile est. Quod autem memoriam adjecit, facile excusari potest, quia ipse Aristoteles quoque seorsim de memoria egit. Oportet autem
memoriam intelligere simplicem, non reminiscentem, quia reminiscentia soli rationanti animae competit nisi late ea voce uti quis velit, ut sicut umbra discursus ipsis brutis Conceditur, ita urgere velit, aliquid αναλογον reminiscentiae iisdem denegari non debere,in quo concedendo non ero dit ficilis. S. XXI. Quamdiu sensus libere operari queunt, nullo externo impedimento posito, vigilare dicimur quando autem quasi ligantur, ut operari nequeant, omno detineri judicamur. Propterea dirigi Ivid somno, prout secundum naturam se habent, aliqua hoc loco at- ferre methodi ratio postulare videtur. Principio autem scire oportet,
quui sivi vigilia, quidsomnisci Deinde , tu sint cause utrorumque. sum, quodsi sulectum Denique, qua ratione insomnia n sat Singula ista specialia quaesita involvunt, quae quia quo pertinent, facile cognoscere licet, ut facere consuevimus, propositis quaestionibus institutum opus
ex communi loquendi consuetudine colligere possumus. Quia enim mmnes vigilare eos dicunt, qui libere sensuum exteriorum operationes obire possitiat, at dormire, quibus earum operationum conjunctim sumptarum obeundarum potestas non est, hinc adeo vigiliarum nomine venit hiberum omnium flensivum exercitium verum somnus appellatur sensuum
praecipue externorum ligati, qMes. Dico praecipue ext trinum, quia ut hi
quiescant in semno necessarium est, at interiores in sotnno aliquando operari possunt, unde insomnia tunc tumi Addo autem ligatio, quia non solum cessatio ab actione ad somnum exigitur sed amplius temporaria aliqualis impotentia. Fieri enim non repugnat, ut nulli externo sensui ullum objectum offeratur, quo casu omnes externi sensus qui sterent quidem , licet homo dormire eo casu dici non posset, quia haberet proximam Sc liberam obeundi sensationes potentiam. q. XXIII. Quaestio 2. sit et uabus obrenianti luo somnus, ct ob quem nem Omnibus somnus&vigiliae contingunt, quibus competit
sentire. Ita enim comparatum est natura, ut motusac quies alternentur. Quia enim non potest aliquid continuo: cum de ecl.it Ion e in veri, quies necessario intervenire debet, ne quid uno motu prorsus viribus
659쪽
nimaliuva, quam antecedit reparatio virium. Caeterum quaerat quis quare opus t quiete in operasisHibus ariimalibus, cum tamen non sit necessaria qyies in ope rationibus vitalibus An inaequietem naturalem habent φ Dantur enim aliquando seriar altricis animae quorundam sententia. An vero naturales causae necessario agunt, spontaneae non item y Neutra harum responsionum placet, sed judico, eventus causam esse valde dissolubi lemri non continuo reparabilem spiritus animalis naturam. Hinc enim consequeretur paucissimo dierum intervallo animal viribus sentiendi orbatum irici quod metuendum non est in actionibus nutritivis, quae magis consistentia fulcra obtinent, dubinde vires capere sufficientes
s. XXIV. stus lio tales: A qvibus causiis rigilia ct somnus naturalis n-deant': Quandoquidem contraria se mutuo illustrant, qui somni naturalis causas noverit,iacile etiam vigiliarum inventurus est ' De his ergo primum agamus. . Missis autem aliorum sententiis, censeo vllici generis causas hic repertrι, nempe vel immediatam vel meriatas. Immediarum ausum judico esse cohibitionem spiritus ahrimalis in primo sensorio. 'Quoniam enim ex eo
spiritus animalis, sine quovis sentiendi exerceri nequit, in sensoria influit, sequitur, quod si id spiritum eum non immittat, senseum cessatio subsequi debeat, adeoque somnus Quanquam enim quis opinari posset , etiam aliam impeditionem in ipsis organis prodrictam somni immediatam causam esse, tamen id admitti non potest, quia talis
organici ffectio morbosa est,et aliud potius symptoma, quam somnum inducit 3 Causa mediata sunt, quae illam cohibitionem spirituum animalium pra- flant 'iaque sunt vel privatira vel positiva, atque hae vel ordinariae vel extraordinariae , item vel interv vel externae Frirativa causa est paucitasse mo- pia virituum animalium, suadens eorundem regenerationem, quo optime per somnum fieri potest Haec naturalitet non adeo magna est, at eum magna est, etiam iri vitos somnus opprimit. 'stira interna ordinaria esst compositiosim qineta:io mentis, utpote sine qua aegre dormire possumus,in vix quiete. 'Eificia non tamen tam necessaria esieraporatio asiniendi ippe experimur leni ejus halitu ad sorvinam nos disponi, neque tamen sic, ut sine eo dormire nequeamus. Dormitin emna multi commode diu ab alimento accepto. Exurea causaso mula, ditiaria est ae-m ηοccturni frigiditas ct tenebrositus, quarum haec mentis, illa spirituum animalitum quietem prores oves. Exina vero exhibita uia multipI est,
660쪽
cr UNIvgRs E 2DICINAE est , ut musica , a I:iarum lenis Ibido similes. 3. XXV. Hinc quis facile intelligere potest, a quibus cavlis en ear vetitu Nempe proxime a libero spirituum animalium in sensoria secumda a primo seniori in t luxuri tremo te a copia animalium spirituum, dissolutione vaporum &spirituum animalium invitatione ab externis objectis sensus moventibus. Di lutio autem vaporum pendet tum aeopta spirituum animaliun , tum aliajoris caloris influxu, tum a calore externi aerii maxime aestivo tempore. Verum eiusdem aeris luciditassensoria externa mover ad cognitionem, maxime visum.
S. X X a Lx his solvi potest quaesti siusmodo quis naturaliter exsom experge αφ Nimirum recensitae causae obvenientes id praestant Liquet quoque quid dicendum sit ad quaestionem s. stu'modo quis excitetur ab
occurremium objectorum vehementia, ut clamore, pulsu, luminis magni occursu, laetore&e Fit nimirum id exteriorum sensoriorum imitatione
nimia, quae ad primum sensorium pertingit. Non enim opinandum est, destitui prorsus omni animali spiritu externa senseria,etsi eum tanta copia non nabent, ut libere exteri queant verum quod Cessant, est etiam illorum, qui in sensoriis sunt detentio: quies, maxime indela pendens, quod ab internis non abunde novi spiritus animales assivunt. Nam praevertit naetura eam inopiam, quae nimiam virium jacturam ad
S. XXVII. ulnis v I sit stuydnam sit imum Sudsensorium, a qua spmtus animales cohibentura Aristoteles id cor elle vult, & ei Philosophi aliqui assentiuntur: Contra autem Galenus, cui plerique Medicorum plurimi Philosophorum subscribunt, cerebrum id esse urget. Supra vero cum de primatu cordis & ejus cerebrique,tricio egimus, ea fundamenta jecimus, ex quibus ostendi potest .Aristotelem vera docuisse. Illa non repeto, sed speciatem primum detentionis spirituum animalium instrumentum cor esse, hinc licet colligere, quod in somno pulsus debiliores sunt, ipsum corpus frigidius, quod dum ad spontaneam excitationem procedimus, pulsus majores incipiant fieri, corpus magia calefieri. Unde cum cor nimium calet, aut prorsus dormire non possumus, aut saltem non quiete. Et haec majorem fidem merebuntur, si consideremus secundum omnes iunctiones suas cerebru& omnes partes a corde dependere. Eo enim supposito, si porro constet, quemadmodum ex dictis jam liquet, in somno cor cerebro aliquid denegare, quod in vigiliis suppeditare solet , cogitari aliter non potest,