Alberti Kyperi,... Anthropologia corporis humani contentorum et animae naturam et virtutes secundum circularem sanguinis motum explicans, cui accedit ejusdem Responsio ad poendapologema V. F. Plempii

671쪽

, ''U' In lumsix blectum appetitus, quatenus talea

phantasia est aestimatum verum locomotivae proxime quatenus apis petitu subsacet, a quo ad objectum illud locomotiva refertur Frincipum sus originarium mniasten ra est, Uruωm- --- - ι-- malis, proprio muscudus essectus,mipuus amorere ad bretim. remi meam praeterrinem peculiam quidam ess)ctus particulari moventi convenit, aut si loqui audeamus paulo aliter, quam communiter Philo-ophi faciunt, ad q-tus essectus es lotam ira sabjectumsuum partim cinis

quod quando appetitus conistituit bonum aliquod prosequi,vel malum essugere locomotiva virtus musculis insidens, sussiciente spiri mali roborata, musculorum contractione vel partes quibus eradinct

i. se musculorum insertaesum ad se traiin , vel

innitendo alicui fixo propellat,&sic de loco in locum tramserat

S. I. Deliae aliqui notatu digna adferri huc possent , si ea quae hue pertinent, superius cap. ii jam proposita fuissent oinde eo Benevolum Lectorem remittimus &hoc solum indigitamuli se cultatem locomotivam in homine referri quoque quadantenti pos disium,fletum. loquelam imam etsi in risu variae corporis partes ventur, tamen praecipi e musculi faciei ad designandam laetitiam memtis ex perceptione obsecta excellenter jucundi. Contra in fletu faciei quoque musculi tetre contrahuntur, simulque aquarum aliqua copia ex oculis egeritur . ad significandam animi tristitiam. in io quela res magis manifesta est Celebratur enim ea thoracis oris motu, ut consequenter certo aeris ex pulmonibus educti ictu voces efformentur, quibus animi cogitata exprimantur. Dixi aliquatenus, uia ut iubares in omnibus istis motussia. neus intereecli Veruntamen si quis propterea, quod non universa illorum natura no tu animali aut voluntario absolvatur ad facultatis exsequentis alia spe mem, a locomoriva distinctam, ab ea tamen dependentem reserre eamque conceptuum internorum manifestativam appellare velit eum

eo non litigabo Nam sateor, ita aliquem judieare non mai pol Ieseouentem in m Multatem animali& praecipue homini datam esse duplicem , min qua solitarie possit bonit ripare

diterius auxilio bonum aequira malumque diei. IC T

672쪽

636 Uurusns AE MEDICINI recedere potest utinam conceptuum manifestativam, qua alteri desiderium pereXternum signum manifellet, o auxilium imploret, vel impedimenta ab eo polita sibi displicere&adversari manilest et, quo risus,fetus, & loquela reduci queunt. Relinquo vero unicuique suum judicium, in te fini, verum qui plura de his legere velit, videat institutiones meas Physicas lib. Io. cap. a. h. 7.&seqq.

De anima rationali ejusque facultatibus&operationibus. S. I. uuae sit natura animae vegetativae&sensitivae humanae,qua' - ἐκ eaede facultates obtineant, Moperationes edant, jam expedivimus superest, ut de rationali anima eadem perpendamus, idque eo magis, quoniam haec sola ita nostra est, ut a corporibus reliquis animatisque omnibus separemur, ideo ad cognitionem nostri propriam maxime pertinet. Verum magnam jam partem istius operae praestitimus libroto Institution nostrarum Physicarum, ut adeo sine taedio Sc vitio hic reponi non debeat. Qua propter constitui impraesentiarum ea solum huc referre , quae ibi tacta non sunt , aut non sum

cienter explicata , idque per quaestiones aliquas commode fieri po

terit.

S. II. Sit ergo r. Mnis . numina rationalis iso abomims infirmans, an absistens Magna super hac qui ustione sententiarum diversitas est. tenim non Plato solum Sc Platonici plurimi, inter quos Plotinus sed celeberrimi quoque Peripatetici quidam, nempe Alexander Aphrodisaeus , Simplicius, Themistitis alueo videntur inclinare, quod anima rationalis sit forma hominis astistens ad minimum de intellectit agente hoc asserunt , possunt pro haesententia adduci variae

rationes. PraeCipuae sunt sequentes I. Omnis forma informans est natura, & magis quidem quam materia ex Aristot. l. et Phys t. II . t anima rationalis non est natura, rideo nec considerationis Physicae,secundum eundem lib. I. de pari. animal. c. I. Ergo a Forma informans est finis generationis,eel. 2. Phys t. γδ. Anima ratio natis non item, utpote quae foris advenit, ut l. 2. degener anim. c. 3.

ipse Philosophus decernit. 3. Forma informans est actus corporis Physici

673쪽

CONTRACTAE, LIBER I RIQUAE. sici secundum substantiam. Anima rationalis est solum acriis orporis secundum operationem secundam ut ad i. a. de anima notat Philopo-nus . . Forma informans materiae est immersa ab eademque inseparabilis. Anima rationalis non idem Forma informans eli princι- pium&eausa motus Ph3sici Non item anima rationalis, utpote quas movet mediante anima sensitiva. 6. Anima rationalis est nobaior qua-Cunque forma informante. Trgo assii tens Anima rationalis est

forma per se subsistens & completa substantia. Ergo non eit forma informans, sed assistens. 8. Anima rationalis est ac tu ens Iorma insormansactus entis Ergo i Anima rationalis est forma diversi generis, quam anima vegetativaru sensitiva,ex lib. 2. de anim. t. I. Mai. d. . de anim. t. ro. At anima vegetans dc sentiens sunt sermae informantes. Ergo anima rationalis non est forma informans. o. Omnis forma informans dat asse materiale Anima autem rationalis utpote immaterialis non dat esse materiale Lmo. II. Omnis forma informans informat materiam, quae habet naturalem ad eam habitudinem . At materia non habet naturalem habitudinem ad animam rationalem, quia haec forinsecus ei advenit, non ex potentia ejus educitur. Ergo 12 Materiain forma sunt ejusdem conditionis. Sed materia hominis Sc anima rationalis non sunt ejusdem conditionis,quia illa materialis, haec imma terialis est. Ergo et 3. Operationes a forma informa late dependentes sunt totius compositi. At operationes anima rationalis non sunt totius compositi. Ergo i . Anima rationah est forma independensa corpore. Ergo non informans. S. III. Horum ac consimilium argumentorum pondere victi aliqui etiam ex Orthodoxae Religionis Philolophiis sententiam eam approbarunt animam rationalem esse formam allistentem imo ipse l. nium gersdicius disput. o. Collegi Physici eo adactus est, ut non auderet

animam rationale sormam formantem asserere, sed mediae rationis inter formam assistentem dc informantem. Hanc sententiam non improbare,nisi res apud Philosophos certa soret, omnem sorma vel insor mantem , vel assistentem esse, adebit negandum sit animam ration lem vel formam esse , vel dicendum eam ad alterutram speciem pertinere, utvi plerique secere. Ideo qui animam rationalem formam asti. stentem esse negant, eam informantem esse dicunt. S. V. In hac opinione sunt plerique Peripatetici,qui adeo dupliaci praesertim argumentorum genere utuntur, altero probante animam Lllt 3 rat IO-

674쪽

maminiormantem, quanquam ea ita connexa sunt , ut ex uno ait

rum equatur. Sunt utriusque generis documenta praecipua sequentia. '. 'orma assiliens nullo modo habet imperfectam operationem culpa materiae , aut a materia impeditur , quo minus continno operetur, Hoc patet inductione omnium formarum assilientium ab Aristotelis recensitarum. Sic intelligentias , quas orbibus praeficit coelestibus , docet perennem motum perficere , atque perpetua intellectione frui , neque ullo modo ab iis impediri: lib. 8 Physi T seqq. I. r. Metaphys Sic lumen , teste eodem i. a. de anim. t. 7. 8 nullatenus unpeditur a perspicuo , quo minus colores praesentes faciat actu visibiles. Et sic de aliis N quod quis arguat nautam non posse semper navim impellere, sed aliquando fatigatum debere quiescere , id non navis sed sua culpaeli, ita corpore constat, quod in assidua&longmrefunctione fatitat ob spirituum dissolutionem. Et ratio asserti est, quia forma assistens non utitur corpore eui assistit vel ut instrumento, vel ut aliquo unde hauriat vires ad operandum, vel ut aliquo quo possit revocari ad aliud metendum qua itaque ratione ab eo corpore debilitaretur Hialma autem rationalis, quod ipsius Corporis vitio nec semper iecit bene operam possit satis notum est. Et ideo alicubi Philosophus docet, Intellectui melius extra quam intra corpus esse. . Forma assistens uatenus talis nullo modo nequidem per accidens movetur ad motum sui Corporis. Nam quicquid movetur per accidens ad motum alteriusve in eo est ut forma substantialis in materia, vel ut accidens in subiecto, vel ut locatum in loco, vel se habet ut organum, quod est in ooteltate agentis praeCipui , velut aliud, quod amovente impellitur quorum nullo modo se habet forma assistens Quod idem inductionetieri posset clarum, nisi per se pateret Nam quod quis dicere posset ex quorundam hypothesi intelligentiae movent stellas Lat non possent movere nisi ipsa quoque moverentur, quia nulla actio est in distans: Htque ii auriga quoque vel nauta dum impellit currum vel navem'

ma assistens, sed admotum formae assistentis corpus movetur. Inquiatiquis Annon nauta in navi sedens movetur ad ejus motum Repono. verum ideme, sed non quatenus nauta est forma allistens, sed quatenus est locatum in loco. Anima autem rationalis ad motum corpo-

675쪽

CO, TRACTIS LIBzR PRIMUs. 63 aris , quatenus est ejus sorma movetur , non solum quando ipsa movet corpus, sed etiam quando id movetur: impellitur ab alio. 3. Fo ma assiliens tantum assistit, seu praesens est suo corpori quod movet.

Verum anima rationalis homini proprie nexistit, cum sit ejus pars rForma assistens adjungitur orpori completovi in specie perie die constituto. Verum anima rationalis adiungitur enti incompleto. . Si anima rationalis non sit sorma informans, quaenam est serma ejus insormans Aut nullam habere fatendum est, u consequenter statuendtim eum non recte in specie corporum locarici aut cum Veteribus PeTipateticis statuendum aliam aliquam substantiam ei muneri esse praefectam, nempe cogitativam vel materialem intellectum , quod dogma tanquam salsum diu jam explosum est. 6. Anima rationalis participat definitionem anima in communi, ut constat ex ejusdem definitionis ad homi nem applicatione , cu ex eo, quod Amit post datam definitionem, ut speciem subdefinito contentam numerat etiam animam rationalem. 7. Anima rationalis dat esse homini, cum corpore humano constituit unum ens per se. Ergo est forma informans. In hac sententiarum diversitate absolute loquendo posteriorem sententiam veram esse judico, dc priorem plurimis alsis de rejectis dogmatis scatentem, ut ex solutione oppositarum rationum patescet. Id tamen fateor, eam a quibusdam sic limitari, ut in letolerabilis sit; vellem tantum illis hac in parte non munirent autoritate Platonis ec Aristotelis, Graecorumque atque Arabicorum interpretum; quia cςrtum est, eos singulos hanc hypothelua falsis absurdis dogmatis superstruxisse. Etenim Plato qui ejus doctrinam sequuntur, opinantur animam rationalem esse persectum hominem corpus autem tan'tum est ejus carcerem, vinculum , locum, hospitium, nullatenus

pertinens adessentiam hominas. . Hinc illud Anaxarchi, cum mandante Nicocreonte Cypri Tyranno ferreis pistillis tunderetur: imis,

runde si archi follem 1iaxarchuru enim minuKe imos Qui error in de processit, quod cum cognoicerent anima rationalis immortalita

tem nequeo Seripturae S. ignorantiam nossent, quod fieri posset eam perpetuo cum mortali corpore posse consistere in simul ad ver terent a corporis illecebris mentem ad inhonesta ac turpia inclinari, ejusdem culpa in actionibus propriis impediri, hinc concluserunt, colit linimae rationalis accidentale praeternaturale recepta-

eulum esse poenae loco additum ob praegressam aliquam culpam, quan-

676쪽

s o v rvr smmgDIerundoquidem Deus justus neminem poena ameiat sine eulpa a inescia, an Aristot multo melius senserit. Nam dum intellectu agenti extra corpus melius esse docet, quam in corpore, quandoquidem id quod

maxime secundum naturam est, unicuique sit optimum, consequi videtur, praeter imo contra naturam intellectum agentem corpori esse immersum 'Si quis in cause dogmatis illius inquirat, quo aliae reddi possunt, quam quas Platonicis asscripsimus. Nam opinatum esse Philosophum, animas rationales ante corpora fuisse, inde patet, quod creationem ignoravit, &de anima rationali dicat eam forinsecus accedere. Non itaque de novo fit ex materia , ut alia formae, nec creatur de novo ergo ante suit&quidem ab arterno Carterum alii plerique veteres intellectum agentem, quem formam hominis assilientem esse dicunt, Deum esse, vel intelligentiam Lunae affixam, vel universo elementari orbi adjunctam, unamque numero essentiam contra veritatem naturae Scripturaeque existimarunt. Proinde semper opinionem eam improbavi, maxime cum argumenta, quae in contrarium asseruntur, non adeo di incilia sint, quin solvi queant. S. I. mico ergo ad i. negando animam rationalem non ess naturam , utpote cujus definitio ipsi competit atque Amst ipse l. . de Pari animal. c. Io satis indicat, eam esse naturam hominis. Ideo considerationis quoque Physicae est, agit de ea Arist. l. 3. de anim. Verum quod l. . de part animal. I. dicit, de ea non esIe agendum in Physicis, intelligendum est respectu esse absoluti, quod anima rationali Convenit prout extra materiam existit , ex quo nihil contra nos

inferri potest. Id tamen noto, hanc Philosophi opinionem dependere ab ea, quod Philosephus judicavit animam extra corpus existentem protius absolutae natura esse, quod salsum est quia essentialem rei peetum ad corpus involvit, ideo nunquam esse perfectum acquirit ,undecit tot instri nostrarum Physicarum cum Arriagain aliis asserui. nimam rationalem etiam ut est in statu separationis,in Physicis debere

explicari.' Ad et respondeo, certo respectu posse dici animam rationalem esse ternimum generationas, quatenus ea producta mater imunita et deformis materialibus id intelligendum esse, nam immateriadem Philosophus excipit l. a. de generat animal. . . id ergo soluctefficitur animam rationalem non esse formam materialem, non eam non esse formam informantem. Ad 3. repono animam rationalem

secundum substantiam esse formam hominis, quia per eam homo in esse

677쪽

specifico substantiali constituitur, sed substantia principium non potest

esse non- substantia, uti I Phys. e. 6. Philosophus constituit. Ad dico, non sorma informantis incommuni, sed materialis eam conis ditionem esse, quod sit penitus materiae immersavi inseparabilis. At in communi sormae informanti competit materiam intime subiredi ejus Potentiam perficere, quod praestat anima rationalis. S. VII. Ad s. dico negando animam rationalem non esse causam motus Physici Idque cognoscitur ex eo, quod anima sensitiva in homine sine influxu animae rationalis non potest movere, sed opus habet, ut ipsa primum ab ea moveatur, deinde quia in voluntario motu anima rationalis prima causa movens in suo genere est. Nec obstat, quod

moveat mediante anima sensitiva, nam sic tamen movet, quia instrumentalis causa ab em cientia non excludit. Ad 6 nego consequentiam. Etsi enim anima rationalis est nobilistima forma, tamen informans esse potest. Imo nisi in genere formarum informantium illud assertum intelligeretur, falsum esset in Arist. Philosophia, utpote in qua intelligentiae coelestibus orbibus propositae sunt nobiliores formae in genere assistentium, quam anima rationalis. Ad dico: Per se subsistere prout sumitur generaliter pro eo, quo substantia differt ab accidente,animae rationali convenit, sed ex eo id solum infertur eam esse substantiam si deinde sumatur pro existere sine alio , solum insertur eam posse si corpore existere, adeoque esse formam a materia separabilem si denique per se sumatur pro existere incommunicabiliterin complete per

modum personae, sic anima rationalis per se nota subsistit nec dum est in corpore, ut conceditur, nec dum est a corpore separata Nam praeternaturalis status non potest esse perfectior,quam naturalis. At extra corpus exsistere est animae rationali praeter naturam, ut post videbi

mus.

g. VIII. Ad 8. dico : non repugnare haec duo esse actuens, esse actum entis. Nam non potest quicquam esse actus entis, nisi sit actu ens. Est enim actu ens ens existens, sed existens en potest esse actus entis h. e. perlicere quoad entis gradum aliud ens Adsi. dico: admittendo antecedens, negando vero consequens. Ideo enim anima rationalis est diversi generis forma, quam sensitiva vegetativa, quia est sorma immaterialis Ma materia separabilis, non quia non est torma informans. st itaque illa fallacia non cause ut causae. Ad Io respon-dς nihil repugnare, quo minus ens immateriale det esse materiale tor-Mmmm maliter.

678쪽

UNIvERsAE MEDICINAE maliter , Nam dare esse materiale formaliter nihil est aliud, quam reis stringere ad esse spectificum in genere eorporum, sic ut possit dici aetias corporis, quod Philosophus l. 2. de anim. t. o. ipsis etiam formis assistentibus tribuit. S. IX. Ad ii dico omnino corpus humanum habere naturalem ad animam rationalem habitudinem. Quippe inferior virtus sine ejus praesentia operari naturaliter nequit aptum est in specifico esse locari per animam rationalem. Ad quod quis regerat, materiale non habere naturalem inclinationem ad immateriale itidem negamus, si materiale sit per immateriale perfectibile. rad 2. respondeo, materiam&formam esse ejusdem conditionis communis respecti proportionis& habitudinis ad se invicem, R idem animae rationali competere in ordine ad corpus, ut visum in responsione ad objectionem prae Cede tem Ad i 3 dico operationes proprias anima rationalis dependere partim ab anima rationali solitarie, partim a toto homine. Ab illa,quatenus corpus cum iis non concurrit effective ab hoc autem, tum antecedenteri objective , quatenus nihil est in intellectu, qui prius

fuerit in sensu, tum subjecstive, quatenti in naturali statu anima rationalis exsistens, eas obit in corpore. Ad i . dico. Animam rationalem non esse simpliciter independentem a corpore, sed comparatiVe, re- spectu formarum materialium. Nam sane negari nequit, animam rationalem dependere aliquatenus a corpore subjective, quatenus non potest naturalem statum obtinere nisi in corpor aliquatenus item objective,quatenus sapientem oportet phantasmata speculari limo aliquatenus etiam Organice, quatenus inflatiores operationes non potest obire, misi instrumento corporis. Dicitur tamen dependens etiam respectu omnium horum, quia non absolute necessarium est, ut sit in corpore, quia potestac extra illud esse; deinde quia ex memoria intellec va& influxu Dei speciali potest aliqua cognoscere, quae nullo modo per sensus exhibita sunt; 'uia operationes intellectus, voluntatis non

obeuntur instrumentaliter per corpus. f. X. Secandaque ii sit An status separationis an e rationali sit natur fis Walternaturalis e mlerum Haec quinio ideo deculenda nobispaulo accuratius est , Cuod in responsionibus aliquoties dixerimus esse eum

statum animae rationali contrarium, cum tamen aliqui eundem statum animae rationali naturalem esse diversis argumentis conentur asserere. Ne vero nos decipiat terminorum i gnorantiae aut ambiguitas, notamia S Male

679쪽

CONTRACTAE TIBER TRINUs. 6 3Naturale nobis nunc dici, quod rei convenit secundum naturalem perfectionem puternatiirare, quod quidem rei non competit, ut illi bene sit, nec secundum naturalem perfectionem, sed tamen eidem nullam vim infert violentum denique, quod vim alicui inseri,in aliquid a statu naturali dejicit. Deinde noto hominem pos e confiderari vel secundum pura naturalita, quae ipsi in statu perfecto ex naturae postulato competunt; vel

siecundum accidentauit, prout nempe ob peccatum a perfecto naturae statu deiectus in variis aerumnis vivit, constitutus simpliciter vel in statu irae, Vel in statu gratiar. Quae ipsa observatio praetereunda non fuit, quod diversum a nobis sentientibus luculentam praebuit errandi occasio

nem.

S. I. His erg suppositis sit r. conclusi, Homine consideraro secum

dum pura naturalia, latus varalionis anima rationalses praeternaturalisci Proba

tur efficaciter. Quia animae rationali secundum naturam competit perpetuo corpori esse coniunctum nam secundum naturam ipsi convenit hominem constituere maxime secundum naturam. Verum sic homo nunquam mori debebat, utpote cum mors merces peccati sit. Inde

autem elicitur, quod sicuti mors homini praeternaturam advenit, ita anima rationali separatio status separationis. Hoc constituto corruit contrarium sentientium universus conatus , utpote ei solum innixus, quod anima rationalis sit corpori caduco separabiliter conjuncta, cum ipsa sit immortalis. Nam id ex accidente est, ob peccatum, quod illa separabilitas per non repugnantiam transeat in actum. Et sit itala fuerit corpus nostrum natuni caducum , nunquam tamen corruptum fuisset, nec corrumpi debuisiet, si homo in statu integritatis permansisset. S. XII. Verum inquiunt: Si anima rationalis separata est in statu praeternaturali detineretur in eo a causa externa, ea non impediente in statum naturalem se restitueret. At consequens est fallum,

quia etsi nulla eausa externa in eo statu eam detinet, quippe si quis

Deum nominet, facile convinci potest, sufficere ad animae rationalis, utpote immortalis, in eo statu detentionem concursum generalem, tame se non potest corpori uniri, quia resurrectio non est quid naturale sed supranaturale. Respondeo: Antecedens non esse simpliciter verum. Nam r. potest alicui esse status praeternaturalis, qui neesab -. terna causa alicui obvenit, in quo a nulla causa externa detinetur. Sic homo aegrotans ex causa interna tantum est in statu praeternaturalibet mmmo nullo

680쪽

6M UNI vrRs. MEDICINAE nullo vitio externae cauta. r. Potest aliquid a causia externa in statum

praeternaturalem deduci, ut tamen non queat se in statum naturalem revocare, Vel quia terna causa ejus potentiam nimis infregit, aut

omnino iustulit, vel quia necessaria adminicula ei subtraxit, vel quia id sustulit, cujus possessione in statum naturalem restitueretur. Sic

eausa externa aliquando hominem in eam aegritudinem deducit, ex oua etiam remota ea causa reduci nequit, ob virium defeetionem: Imo si maxime relinqueretur illud robur naturae, ut posset aegrum restitue re, id tamen non fieri posset . alimenta, medicamenta aut alia neces aria sanitatis recuperandae adminicula ipsi subtracta sint. Apparet itaque ex illo antecedente ita formato nihil inferri posse rae quod attinet speciatim animam rationalem ea in eum statum devenit ab exteriana causa, puniente nempe primum Adami peccatum in ipsos posteris immillione prava dispositionis in corpusi subtractione mediorum, quae id perpetuo conservare pollint,i destructione ipsius quoque corporis, cujus unione in statum naturalem reponi deberet. S. XIII. Rursus opponunt Status animae rationalis persectior quam oppositus est illi naturalis. At tatus separationis est status animae rationalis perfectior, quam unionis. Ergo Minor probatur, quia status separationis animas rationales facit intelligentiis existendo &4ntelligendo similes. Respondeo ad minorem negando. Nam si secundum naturam status separationis fuisset perfectior anima rationali, quam unionis, non adeo bonum ui s et animam rationalem sic condi,tit si non peceas et homo , ea nunquam statum separationis subitura suisset. Imo ea hypothesi posita, anima rationalis melius posset fieri summae beatitudinis particeps eo in statu manens, quam unita corpori. Atque sic Deus aliqua beatitudine possibili animas rationales privaret, cum illis sua corpora, etsi gloriosa redditurus esset. Hoc autem manifeste falsum est. Ergoin id, ex quo fluit. Probationem, autem similiter nego. Nam non ideo anima rationalis existet, ut intelligentiar, quia sine corpore existet, quandoquidem alio modo intelligentiae, alio modo angeli sic existunt. Illae nempe inentia comis pleta, nullo modo ad corpus ordinata haec autem ut aliquid incompletum & naturalem habitudinem ad corpus importans. Quod deinde intelligendi modum attinet,de eo in peculiari quaestione indicabo,quid mihi videatur. L XLV. Hoc item regerunt Statumque exoptant animae rati