장음표시 사용
41쪽
solent: ut pr meditatione ad illa assilesam,cum a suenerint, non perturbemur. Nam qui ita se parat, is&cum non acciderint illa, gaudebit, ut euitatis iis quae meditatione ipsius iam quasi acciderant: Meum acciderint aliquando, eo tranquillius ac tutius ea suscipiet,quod exspectauit. At dices: primum re timidos &ignavos, qui aduersos rerum exitus subinde cogitarint. Deinde, molesbim esse omnino fixam tristium eventuum cogitationem, quae quidem diuturnitate temporis augeatur, si negotium prorogetur. Itaque Demosthenicum illud magis laudauis,qui suadet, semper omnes res hone- stas suscipiendas esse cum bona spe: & que incunque
Deus euentum dederit, magno animo serendum.
- . Sed heus tu, si Demosthenes eam spem bonam di- Sentit 4 De eitiquae conatu bonarum rerum nititur, qualiscun que sit exitus, cum Epicteto plane consentit, nisi quod methodum non adiicit, qua magno animo ferenda sint quaecunq; Deus dederit, etiamsi asperrima fuerint. Epictetus autem ferendi rationem tradit, prq meditanda natura rei quae & nos deceat, α nonnunquam molestiis& dissicultatibus implicata sit. Quae utroque modo tolerabilia fiunt: tum propter rei&dignitate&utilitatem, cum quam testis nonnunquam sunt eoniunctae: tum quia praemeditatae sunt, neq; praeter spem acciderunt. Sed si Demosthenes eam spem bonam appellat,qua& sa
Improuisa ius conseruetur,& periculum evitetur: vix,ae ne Vi
relagrauius quidem fieri potest, ut is qui spem salutis atquesu
terrent. cessum perpetuo foueat ingruetes calamitates moderato & aequo animo ferat. Neq; enim corpus neque animus subitas mutationes sine perturbatione fert: cum dc anni tempora licet eoru mutatio paulatim fiat morbos plerumque gignant. Neq; Vero timidos, ignavos, incestos, ista dissicultatum dc pe- Rei hisnes, riculorum praemeditatio essiciet. Nam si actionem eis ἐυεntio di bonam &Vtilem esse animo hoc est homin0ra molestia eo 'monstrarit,tametsi non absque periculo,ut boni
a dς siderium dc fidentes re actuosos facit: sic periculi
42쪽
cogitationem id consolatur,quod rectae rationi paruerὲnt, quae praeceperit, expetendum illud opus etiam cum periculo fuisse. Nam periculum & damna cum ad corpus & res externas pertineant, non proprie mala sunt nostra, nostrarumve rerum, si modo sapimus.Vtilitas vero rei honestae, vel cum periculo suscipiendae, cum sit animi, hoc est bonorum nostrorum: multis doloribus, damnis, exiliis & ignominiis aequari, ac potius praeponderare potest, &excellentia boni consolari. Omnis enim homo
bonum maius cum minore malo coniunctum am-Plecti tur, praesertim si bonum esse nostrum, malum vero alienum esse videatur. Caeterum non verbis
tantum & labiis ista leui quodam impulsu animi, sed vere & ex animo dicenda sunt, ut discrimen il- .lud in vita di moribus appareat. nam tum quo pacto adhuc tristis S anxius. difficultates honestis conatibus interdum obiici solitas exspectabit 3 Nam illud ipsum ijs qui nature congruenter vivunt, maximo solatio est, quod non citra aerumnam, sed cum periculis, vitaeque discrimine id quod bonum est, amplectuntur. Declarat hoc Menoeceus,& alii qui Menoecem. se pro patriae salute Dijs Manibus deuouerunt. Et si
autem Epictetus id quod vult, exemplo vilissimae oecerrei docet: tamen simul orationem suam per ea quae V ς'pi
multis dc saepe accidunt, clariorem facit, timemo. UFς ς riam atque assensum auditorum excitat: simul
quod ipse statim subiicit) tirone scin minoribus
. primum exercendos esic monet, ob eas causas quas ante diximus. Sed possunt haec etiam ad mai ra transferri, quae cum maioribus saepe periculis Fructu bona coniuncta sunt,&in ijs rei natura nobis digne con- conscientia sideranda, una cum clientibus eam non raro con- titandum: sequentibus, ut quisque secum constituat, se ea euentu non quoque, si inciderint, moderate laturum esseo Sic dolendum. enim naturae sui statum tuebitur, si dc bonae actionis fructum capici,& euentibus non perturbabitur.
Nam si perturbatus fuerit, seque in malis esse pii tauerit: aut initio non rccte iudicauit suscipiendinu
43쪽
esse: aut . si tum recte, nunc erim minatum in m im & rii de perturbatur, mutatque sententiam Vtraque contra naturam sunt
Omines perturbantur non rebin, sediti qum de rebuου habent opinionibus. verbi causa: Mors uora malum. Alioqui enim is Socrassita visum esset. Sed opinio de morte est, qua malum eam faciat. Gum igitur impedimur, aut disrahimur: non alios culpomus, sed nosmetipsos,hoc ess, nostras opiniones
actenus expotuit,quo pacto neri potur, ne Gi ncultatibus, quae comitantur actiones, perturbemur. Cogitandum enim, fore ut eae sequantur: de statuendum, rem esse nihilo minus suscipiendam. Qui morist animo praemeditatione confirmato. Nunc aliam contemnit, rationem tradit, ab ipsarum rerum natura sumtam. e tera quae dissiciles esse videntur, nosque perturbant rmnia mino exemplo hic usus non paruo, sed morte, corum quaeri; ciri nos perturbant maximo. Nam eo quod propositum est, peream demonstrato: multo magis in iis quae
minus atrocia videntur, demonstratum erit. Ait igitur, res quae nobis videantur acerbae accidere. ideoque nos turbent, ut in periculo constitutos neque accrbas csse pes sese, neque veras nostrae perturbationis causas. Sed opinionem de earum acerbitate . conceptam esse quae nos perturbet: atque ostenditi mortem immaturam humana vi illatam, quae omnium atrocium rerum atrocissima videatur, non
atrocem. Ostendit autem paucis ille quidem. sed accurate & efficaciter, hac argumentatione. Qvqnatura terribilia sunt, omnibus terribilia videntur: ut natura calida, frigida, pulcra, & alia id genus, o-ninibus talia videntur, iis praesertim quorum n tura integrior est, & prudentia maior. Mors nonaanibus videtur terribilis, nam Socrati terribilis visa non
44쪽
visa non est, qui cum eam effugere posset. sustinuit tamen r totumque illum diem apud amicos immortalitatem animorum deesarauit, & qualis sit repurgati ix plilosophorum vita edocuit. Conclusio quoque ex ijs quae posita sunt perspicua est. mortem
suapte natura non esse formidabilem. Itaque morsi pia nos non peturbat scd opinio de mortis atrocitate,ea est quae nos perturbet. neque nul amarum
est sed icterici assectio id amarum videri facit, ob
redundantem in eo amarum humorem. Is humor . expurgandus est, ut naturales rerum qualitates percipiamus. Ita hic etiam opiniones de rebus corii. gedae sunt, adhibita regula nosti arum S alienarum rerum, quaeque in potestate nostra sunt aut non sunt, qua bonum & malum nostrum iudicemus. Quod si mors in nostra potestate sita non est: mala non erit Quae si non animi, sed corporis malum est: nostrum malum non erit. Plato autem, &Platonis Socrates. eam etiam bonam esse, dc melio- Socrates rem vita corporea pronuntiant; nec his quidem Plato M. Oriebonam, illis vero malam, sed in V niuersum bonam mira praθ- omnibus. Nam Socrates in Phaedone dicit: Fortas- runt. sis hoc tibi mirabile videtur, si hoc solum caetera. rum rerum sit simplex, neq; unquam homini malu accidat, ut reliqua omnia. Unde etiam praestiterit esse mortuum quam viuere. in Legibus autem, Pla- to suis verbis idem assii mat, hoc modo: Coniun- ctio corporis& animi non est praeflantior separati. Qone, si id quod sentio, dicendum est. t Epictetus mortem ut hominum opinione maxime formida- moite grauiorem ducit etenim aliquando dolore non modo vehementi Urgente, statim mortem Optamus: cum paupertate V gemur, pauperiatem morte grauiorem ducimus licet in his etiam eadem uti demonstratione, qua Epictetus de morte Calvati vius est. Nam vehementissimos cruciatus in mor- Sectioncr.
bis,etiam plebeij hourines vitio admittunt,cum is, Vmonea. Dolores posseferrι.bi em, instituti sui probandi causa adhibuit. Sed
quia unusquisque nostium quamuis calamitatem
45쪽
mercede etiam medicis numerata, secandos dc urendos praebent. Etsi enim hoc vitae causa faciunt. mortemque maius malum iudicant: at ferri posse dolores,si expedire vi leatur,hoc ipso declarant. At ' Lacedaemoniorum adolescentes, terribilem illam flagellationem ultro gloriolae tantum causa sustinebant, tolerantia pene ad necem usque declarata, idque eos aequis ammis&alacres fecisse constat. Alioqui enim ultro in tale certamen non descendi Dsent. Sic autem erga illos cruciatus affecti erant, non quin cruciarentur,etsi fortasse minus quam inexercitati & delicati: sed quod persuasum haberent. cruciatus esse ornamenta potius & commoda vir liter eos tolerantibus 5c sine perturbatione, quam malum. Ne in paupertate quidem mali esse quie quam dixerit Epictetus. Alioqui enim & Crateri Thebano ita visum esset, qui bona sua reipublicae concessir,cum dixisset :Crates Cratetem priuat hac pecunia. actum demum se in libertatem assertum putauit, cum diauitias paupertate commutasset. Adeo neutrum hoorum natura tam est graue atque intolerabile, ut nobis videtur: sed & contrariis suis aliquando utilius, cuad nosmetipsos, hoc est, nostrum rationis compotem animum eorum usum retulimus. Opus igitur
est, ut qui se a talibus perturbari nolit, rectas de ijs habeat opiniones. Quod cum in nostra potestate sit, illud etiam in nostra potestate erit, ne perturbemur, & magnum ad id nobis asseret adiumentum, ut ijs etiam, quae in nostra potestate non sunt, ita via muri quali in nostra potestate sita essent. Etsi enim an ignominia afficiar, an pecunia spolier, an vapulem arbitrii mei non est: at recte de his sentire, non ea esse mala,sed siepe utilia penes me est. Tale autem decretum satis est ad illud, ut huiusinodi ne accidere quidem videantur: aut si acciderint, noxia non ivd icentur,sed interdum conducibilia. Quivis enim, ut ego quidem existimo, pulcrius nobis, hoc est,animo existimet, in rebus asperis vacare pertu batione,
46쪽
batione,quam non incidere in res aduersas: eoque pulcrius, quo res adueris grauiores asperioresque fuerint. V t enim corpora vehementissimis quibuLquet motionibus quae quidem eas serie queunt, maxime exercentur, tam ad valetudinem quam ad vires di celeritatem: ita dc animi. ut ubi opus est, aliquid qua facili me&tranquillissime feratur. Quod
duabus litice rebus consequemur: Vna, Vt recte de piscis Gijs sentiamus, altera, ut praeparati ad ea simus, cum tractatione corporis asperiore, quae ad omnia op- portuna est, quaque fit ut multi improbi homines Verbera, de ea quae dolorifica censentur, contem nant: tum praemeditatione de exspectatione, quae omnia in nobis sita sunt. Quod si neque mors,nec huiusmodi quicquam terribile est, constat, neque . ipsa neque eos qui illa inserunt, perturbationis nobis esse causam,sed nosmetipsos, nostrasque opini-ranes. Nunquam igitur causa perturbationis nostrae
alteri aseribenda est,siue is dolor sit, siue metus, siue quid aliud eius generis: sed nobismetipsis, & nostris opinionibus.
ui ineruditis seinbm, eius qui erudiri crepit. Nec se, nec alium, eruditi.
Cohaeret hoc cum superiore,sique coni uncti ine addita legeretur: Nam ineruditi munus est,alios accusare ob suam calamitatem: causa recte e ponereturAur alii no accusandi essent ob ea propter quae nos perturbamur, timemus, dolemus, aut in malis esse nos existimamus. Hoc enim ex inscitia
nobis usuuenit. Deinde ineruditi affectioni recte annectit eius habitu, qui erudiri incipit, di qui iam est eruditus. Hic enim, ut naturae congruenteΓ Υi-
47쪽
uens, nee unquam suis desideriis frustrandus, nec in ea quae declinat incidens: neque in ullo se malo esse putat. neq; ullum accusat yt auctorem suae calamitatis. Sed is qui erudiri incipit. interdum frustratur suis desideriis ,&in ea quae vitat incidit: quia tum in agendo brutas etiam affectiones adhibet. Sed diuisione rerum,quae in nostra potestate sitae sunt,aut non sunt, occupatus, nouit seipsum sibi auctorem essedc frust rationis&calamitatis: non autem album, siquando bonum aut malum sui im in rebus alieni iuris collocarat. Cur autem dixerit aliquis, is qui erudiri coepit, cum in se bonum Sc malunt suum positum esse norit nisi enim id sciret, seipsum
nouaccusaret peccat, Vt seipsum accuseti An eo sit,quod cognitio bonorum & malorum anteceditivi quae rationis nostrae sit actio, sed non statim in omnibus brutae affectiones se accommodant, comformant &subiiciunt rectae rationi: praesertim vero cum ob socordiam & dii Tolutionem rationis, &continentem brutae partis motionem corroboratae perturbationes quasi tyrannidem occuparint. Sic affecta suit ea quae in Tragoedia dicit: Sciam licet quod aggredi parem nefas, Tamen ira mentis omne consilium premit. Quamobrem ad tempus boni contulendum est, si ratio partim cogendo, partim veluti magico carmine deliniendo, affectus in suam sententiam pertraxerit. Nam tum rationis etiam cognitio sit euidentior, & scientifica, & omnis dubitationis expers. Non mirum igitur,eos qui erudiri coeperiit, peccare interdum, affectibus nondum plane subactis, & ratione nondum secundum scientiam age te : seipsos autem accusare, di non alios,ob diuisionem illam rerum nostri & alieni iuris utcunque admissam. Prorsus ineruditi autem saepe & multum peccant, q uod & ob assectionum commotionem, diob rationis ignorationem verum bonum & m tum nondum diiudicarunt, neque se a bruta natura vel nuda cogitatione remouerunt. Quam dico bii
48쪽
tam natura Quod nos ipsos naturamque nostra esse corpus opinamur, auari autem a diuitiis pendet. Peccamus igitur cum ineruditi sumus,propterea quod bonum & malum nostrum in rebus cxter vis collocantes,quodnam verum bonum & malum nostrusit,& unde sit prorsus ignorantes: eos nobis malorum auctores esse putam',qui aut aliquid nobis adimunt nostra opinione bonum, & appetendum in rebus externis, aut in ea coniiciunt, quae a nobis declinantur. Neque vero externa ista, quae vel in bonis vel in malis habentur, omnino talia sunt, sed interdum utraq; rationem contrariam habent. Quapropter ineruditi adolescentes, paedagogos, ut MMUHma quibus male tractentur, oderunt: eos vero a qui- νοι 'ρη φιλεbus ad voluptates inuitantur, diligunt. Epictetus υλακες. autem paucis ille quidem, sed notas euidentes nobis exposuit,quib. eruditi ab ineruditis & tironibus Eruditi. discernantur. Nam eruditi ab omni errore& peccato remoti,ob rationis perfectionem,& brutae partis cum ea consensionem & obedientiam, neminem unquam accusant ut ullius sibi mali auctorem.
neque enim in ullum suum malum vel ipsi sese coniiciunt, vel ab alio coniiciuntur, siquidem eruditi sunt. Quia si eruditi sunt, non in rebus externis mulum collocant. Ineruditi Rutem utraque de causa Ineruditi. errant & peccant, eorum & ratione dc bruta parte male affecta: atque aliis suum vitium imputant, quasi id in rebus externis inesse cernerent. Est autem & facile & iucundum , & indoctis omnino dignum, culpam eorum quae ipsi deliquerint, in alios conferre. Qui vero erudiri incipiunt, & principia Tirones. salutis habent: etiamsi peccarint, &in malum aliquod inciderint, tamqn ubi sit malum, & unde na- 'scatur, sciunt, &quae sit Ortus illius causa, ideoque illam accusant. Neque quisquam opinor, his iud, candi velut instrumentis utens, unquam errabit in
diiudicando statu eruditi,ineruditi & tironis. Nam Putr ct paea proprie est eruditio, cum puer qui in nobis est, a GgM myaedagogo, qui dc ipse in nobis est,castigatur. P0er νεώ.
49쪽
millim. Volup NM. autem in nobis est bruta illa pars, quae cum utile vi deat, in solum iucundum est intenta,ut pueri. Pae dagogus vero est ratio, qui componit & moderatur brutas in nobis appetitiones, easque ad utilitatem dirigit. Itaque ineruditi, qui puerilem in modum appetitum in vita inconsiderate sequuntur, multu peccant, quamuis ignari ob incuria, nec semetipsos accusant. Qui vero erudiri incipiunt, hi paedagogum alacrem di excitatum iam habent, & puerum obedire incipientem. Quamobrem etiamsi peccant, tamen quis peccati sit auctor sentiunt, eumque det non alium accusant. Eruditi autem & paedagogum habent sobrium,& puero iam imperantem, &puerum castigatum, & ad suam perfectionem iam perductum : eo quod paedagogo pareticum coque consentit. Haec enim pueri virtus est.
Iam alienam prorantiam esseraris annSi eqmu semet iactans diceret, sum puLcer : Ierendum esset. Tu vero cum insolenter glori ri te pulcrum equum haberem scito,equo te bono super-Ωuid igitur es tuum t usus visorum. Κuapro- cum in usu misertina ita morarm fueris, quemad- tum natura postulat, tum emereris. tum enim ali- tuo bono lataberis.
Docui t quemadmodum fieri possit, ut incal mitatibus aliunde ingruentibus tranquilli, securi Mis alacres simus. Nunc, quales nos in externis rebus, . quae expetendae videantur, praebere debeamus, tradit. Vocat autem eas aliena bona, ea ratione quam
primum instituit,cum diceret, ea quae in nobis sita non essent, infirma, serua, i in pedita esse, & aliena. in me. no5que Vetat Vllius externi boni specie efferri. et αρ- Elatio. Mς autem, hoc est elatio, hic illi non leuitatem, su limes spiritus aut arrogantiam si gaificat, ut in ma-
50쪽
lam saepe partem ea voce uti solemus salioquin non suaderet ut nostris & veris bonis efferremur sed sui mihi quidem videtur hic ei siqnim
cat opinionem incrementi alicuius , dc quasi ran. ditatis , ob alicuius boni accessionem. Non igitur, inquit, alienis bonis augeri nos atque excellere putandum est. Nam unumquodque bonum, eius bonum est in quo est :& eius quod naturae congruen- . teranicit, non autem alterius. Quod igitur in equo bonum est: id ipsius equi est bonum, non nostrum. Sive enim animosus, sine celer, siue tractabilis est. equi virtute habet: quae nostra virtus non est, eoq; nec bonum nostrum, neq; auget nos aut perficit. At 'dicat aliquis, nonne rerum 3c instrumentorum vir- rus ad possessores, & eos qui his utuntur, referri so
leti Solet illa quidem. Verum astiae virtus fabium M ' V bonum non facit, nisi ante fuerit. Quoniam asciae. 'm
ratione aciei & figurae alia viri' est, alia fabri ratione μ' 'μ''artis. Ipsius asciae bonum est acies, dc elegantia sor, maereaque ad ministerium facit, atq; ad opus quod peream perficitur. haec enim instrumenti virtus est. Ad fabri autem persectionem nihil confert. nam illius peculiare bonum in artis rationibus situm est, etiamsi opus externum peius consectum fuerit,sive ob materiam, siue ob instrumenta, siue ob aliquod aliud impedimentum. Quodnam igitur, inquit, visistim L.
nostrum bonum est , quo sic assici debemus, quasi et,
nostro incremento & perfectione3 Prius rectam opinionem in primis, nunc usum opinionum naturae '
consentaneum id eme dixit: & quod illietaris , '
opinionem, hic φανταστο visum appellauit. Videntur enim atque existimantur a nobis res tales, aut tales,alias recte,alias perperam. Atque illud etiam vilis naturae congruenter uti fuerit,si res tales nobis esse videantur, quales ipsae sunt: neque commisceantur inter sese & immutentur, ut luxuriam bonum, temperantiam malum existimemus. Re. Visera quo Millime autem is visorum usus naturae consenta. n tura con neus dicitur,cum appetuntur bona, & declinantur