Nova bibliotheca lvbecensis ..

441쪽

84. Quartam Marchii rationem, qua ex no- uinibus Conversionis generationis, vivificationis, de creationis ad gratiam irresistit,ilem te-niere concluditur, luculenter refellitis. HUL-

subjungamus autem variis hisce phraseos bracti: Iebovae interpretationibus hucusque a nobis allatis nostram ἐπικρι σιν Quod igitur eorum attinet sententiam, qui hanc dictionem per Evangelium explicant, nihil quidem incommodi hanc expositionem hohere fatemur, si hypothesis gratiae irresistibilis cum illa non conjungatur, quod Re formatis interpretibus in more positum est:

illam tamen nec connexioni textus satisfacere nec allegationi S. Iohannis convenire existimamus. Si enim connexionem teX-tus consulamus, emphatica haec dictio hoc Ioco omnino complemtur divinam pote

tiam assumtae humanae Christi naturae com-

442쪽

municatam, lis videlicet ad opus redemtionis perficiendum necessaria erati Quamvis enim sponte se abdica verit Salvator Patiens exercitio illius roboris divini, quod expiationem peccatorum impedivisset, non tamen vel in ακμη dirissimorum dolorum constituti uni personalis soluta , quae hinc indivulso nexu sequitur commuis nicatio idiomatum divinorum sublata est;

sed tum quoque erat Dominus gloria I Cor.

II, 8 pollens infinita vi, quae Manimam ad sustinendam irae divinae molem sustentabat, eamque in summa sanctitate comser'abat, ut adeo par esset Messias peccatorum humani gencris oneri ferendo ac sacrificio infiniti valoris iratum Deum pla-ςaret Clarissime hoc ex oratione recens conversorumJudaeorum immediate sequente, capitis stilicet hujus v. 4. s. 6 colligitur. His enim eo ipso brachiuis Iehovae manifestatum erat, quia di finemo effectum passionis roburque Messiae in redemtionis opere lucens salutariter intelligebant. Allegatio quoque commatis nostri prophetici quae Io XII, 3 extat, evincit, hac phrasi

divinam potentiam assumtae humanae Chri- si naturae communicatam indicari. Cum enim divus Apostolus commate praecedente47 dixisset, paucissimos Iudaeorum post tot divinae virtutis Christi specimina cre

didisse, , 38,.ssirmat, evenisse iis, quod Fa

443쪽

Jesaias praedixisset paucissimos scilicet co- .gnovisse brachium Domini, seu divinam de Messiae propriam virtutem in viis signis se exserentem I . Ex hisce, quae modo diximus, patet, interpretationem etiam Io mMARCgia gratiam convertentem irresistibilem ex hac dictione exsculpentis a vero abludere, nec LAMPii sententiam, qua brachium Iehova symbolum hic esse Spiritus s. asseritur, rem ac tangere. Quia emphatica haec loquutio hic etiam vel maxime indicat potentiam Filii Dei relate conside. ratamin robur in redemtionis opere quoad acquisitionem spectato talesque potentiae effectus, qui ab'operationibus Spiritus S. oeconomicis distinguendi sunt.

g. XV. Haud obscure tamen ex oratione Prophetae immediate sequente apparet, inquerela hac prophetica phrasi brachii Dhου n' tantum potentiam divinam sed simul subjectum ipsum seu personam illam indicari, cujus humilis ac miserrimus status assumtio in gloriam mox describitur. Re

petimus hic, quod propheta in loco nostro Apostolos primosque Evangelii praecones loquentes introducat, qui de Iudaicae gentis

444쪽

tis neredulitate conqueruntur, Quod inde v. a. 3. q. a choro recens conversorum Judaeorum incredulitatis causa allegetur,

quae erat praejudicium Judaeorum de statu humilio dirissimis Christi passionibus, quas augustissimae Personae Messiae minime

convenire opinabantur ι . Sed hanc orationem recens conversorum Iudaei/rum hunc in modum decurrere videmus, ut ria usque ad finem V Io, quo terminatur, subje Gum personale non expressis verbis efferatur verum assectiones Messiae, quaecunque ipsi evenere, enarrentur. Cum vero oratio recens conversorum Iudaeorum

querelam Apostolorum excipiat is ceu responsum ad eandem reiiciat. simillimum omnino veri erit, subjecti personalis τερ - οισιν dictione brachii Jehovae contineri. Aptissime profecto ad brachiumIehova, cujus v. i. mehtio facta est verbaProphetae reseruntur quibus v.a. orditur: Nn s j a iAtqui os uetit ut tenera tanta coram ipso c. Quam vis enim doctissimus LAMpius nihil obitare arbitretur a , quominus ad Servum Ie- hova de quo sub finem Cap. LII, 3. dictum erat reserantur longe tamen probabilius asseritur a V ad brachium Iehovae spectare quia oratio haec cum querela immediate praecedente arctius cohaeret dice responsum eandem respicit, quam cum oratione Dei Patris Cap. LII. I 3. D I s. tradita. Ut a vero

445쪽

vero praetermittam minime a magnifico S. Iesaiae stylo alienum esse, subjectum personale figurata oratione describi dixerim tamen eodem jure hoc loco phrasin Maehii Iehova mipροισιν esse Filii Dei, quo Luci L 8. ωοέολη ἐξ iνους&Mebr. I, 3. παυ

lium Dei in Scripturari vocibus aequipol-Ientibus describi. Sic enim Luc. I. S. δυναριις ψιςου. I Cor. I. 24. λγαριις

sunt descriptiones Christi ). In hac denique figurata periphrasi personae Filii Der,

qua brachium Iehova vocatur, similitudo sibi latis concinne constat. Sicut enim brachium ex corpore quasi egreditur, sic Chrisus per aeternam nec rationis sibi relictae decempeda dimetiendam nativitatem a Patre egreditur Mich. V. I. Quemadm du homines per brachium opera edunt, sic Deus per Filium omnia operatur Ioh. I. 3. 4). Non igitur ex eo capite ab hac interpretatione alienum nos gerere animum eum A LEX MORO s decet, quia Haeretici Trinitatis mysterium inficiantes inde errori suo quaesiverunt patrocinium. Nonne enim multa alia sacrarum litterarum effata nobis ex eadem ratione intacta relim quenda essent, quae errorum promaehi praeter fas in rem suam vertere solent ΤQuodsi praeterea loquendi modus, quo Filius Dei brachium Iehovae appellatur, ab

446쪽

Anti-Trinitariis arripiatur, non alia ratione id evenire potest, quam si omnimoda similitudo in translato dicendi generem geatur. Insulse autem hoc fieri, invitis justis interpretandi regulis clarissime constat. Hinc Ausus et i Nus, cum aliquando Sabelliani ex hac phrasi inferre studerent, Patrem, Filium non esse distinctas personas, futilem hanc objectionem proponitis solide his verbis refutat: Ecce videtis, quia solui e Pater, fi brachium ejus est

Filius. Non enim dua nrsona, sed una Per- , sona est homo o brachium ejus non intestigentes neque advertentes quomodo verba de rebus aliis ad res alias transferantur propter aliquam similitudinem etiam in loquutionibus quotidiani de vi itibus o noιissimis rebus , quantomatis, ut nobis in abiit qualitercunque secantur, qua dici scuti sunt Omnino non possunt. Nam o homo alterum hominem , per quem δε- et agere, quicquid agit, brachium suum appellat ). Observatu praeterea minime i dignum est non hoc tantum loco, sed de in illustri dicto IesaLi phrasi brachii Ie- βου Filium Dei indicari, de quibus luculentius in proxime sequenti Volumine Fasciculorum horum litterariorum agemus. Ceterum interpretatio nostra qua dimonem hanc in querela nostra prophetica me φρα Filii Dei esse arbitramur, quamque quantum fieri potuit ornare studui-F mus,

447쪽

mus, antiqua est, praestantissimis sicci sae antiquae Doctoribus usEBio 7 . ΛTHAN Asio ), vGusTIN 9 , HIERONYΜοδεω aliisque placuit, immo etiam pari incomparabili Ecclesiae nostrae Theologorum MART. CHEΜNiTI IIJ, cIOH GER HARD Ia , ac ex Resormatis FR GO HARo 3 SCAPELLO I4 sese commendavit Minime vero negandum est, caussam hanc satis bonam non semper optime defensam esse. Sic enim CAPE us XL Io provocat, cum ex connexione textus constet, Dominum, a quo brachium

distinguitur, esse Pastorem Israelis seu Mes-jectum perlimale simul indicare, sed tantiam potentissimum eius dominium, quod in regno gratiae exercet describere a s .

a Consentit nobiseum VITRINGAl. c. p. 637.

3 Diversa quidem dictioni υψιςου

explicatio est, aliis Spiritum S asiis in genere omnipotentiam Dei intelligentibus. cons. b. MOLMI Cur Philo Crit ad h. l. Placet autem nobis, Filium Dei hoe loquendi niodo deseribi quam interpretationem ex antiquioribus . . suam fecere IUSTINUS MARTER 'LIl. Opp. p. m. 73. edib. Fraiieos. TERTULLIANVS eontra Praxeam eii DA HAM. Dram S. boen. VIII p. 233. D AMASCENVS de orthodoxa e l. vl. cap. l. p. I 66 edit Basileensis in exibi hane phrasin non sub-

recenis

448쪽

reeentioribus inter alios b. IO. EURBORNFascic. III. Dissera Disp. Vil. u. T. p. 3OO. o. ERN GER HARDUS DUC ad Luc. I. s. hVITRINGA Obsero S I. I. p. 43. Praeferendam hane esse sententiam hine patet, quia I in Seriptura S. freqtiens est, filium imprimis primogenitum nomine virtutis venire Gen. XLlX. 3. Deut. X. II. Act Vlli ro. inia alia angelus nee quaestioni Mariae ne sequenti propositioni , quam ex hac infert, atisfecisset. Praedixerat angelus Mariae, quod Pilium paritura esset, qui esset filius Aui mi Luc. l. t. commate autem 3 mariae nutilium hoc demi. xanti angelus respondet. QuQd tantum angelus indicaret, hune partum supernaturali modo effieiendum esse, nondum quaestioni Mariae satisfactum esset. Imino etiant exinde iton posset inserri quod angelus hine collisit dicens:

ῶος Θεα Nee enim Isaaeus, nec Iohanues Baptista ex hae ratione Filii υψις appellati

sunt, quod eorum matres supra ordinem nam turae pepererunt. Ex ipsa igitur eohaerentia

orationis angelieae eonficitur, phrasi δυναμεως υφς Filium Dei indieari.

4 vid. IO GER HARD Harmon. Evang. Cap. cXLVIII. p. m. 1 2.s Not ad Ief. LIII. eit a OLFIO in Curis nisi ad Iob. XII. g. 6 Tracs. LIII. in Iob. Tom. m. n. p. N. edit. Lugdunensis.

Riveto.

449쪽

. . .. n. g. rivi His igitur consideratis, ad ea, quae in expositione huius hemistichii restant, pergimus. Qu*ritur autem Propheta: nnbaa super quem, sive cui revelatum est. Dicitur autem radix in sensu proprio de revelantibus seu velum alicujus rei de-vol ventibus Lev. XVIII, 6. Ies XLVIlI, 3.

hinc tropice perinde ut.Graecorum α - καλυπτωδε Latinorum revelare detegere ad

quamcunque patefactionem, manifestationem detertur r). Sic I Sam. III. . Amos III. 7 de divina rerum futurarum revelatione, quae prophetis obtigit, legitur. Ies XL. s. revelationem gloriae Iehbvae cap. LVI, 1. Ps XCVIII. a. revelationem Iustitiae divitiae notat. Voces etiam grae

hiberi, cum de viva salutifera Christi notitia adeoque illuminatione cum vera fide connexa sermo est, sequentia loc tessantur Matth. XvI, o I Corinth II. o. Ephes I. I . Facili proinde negotio senuinum posterioris hemistichii sensum perspiciemus, si collationem prioris hemistichii Quis eredidit praconi nostro eum posteriori Brachium Iehova cui revelatum est, instituamus. Hinc enim clarisime constat.

450쪽

Prophetam Apostolorum loco loquentem de raritate vivae notitiae Christi seu fidei

inter Iudaeos, in animis eorum mediante praconio Evangelii ceu divitus ordinat' medio Rom. X. accendendae queri. Quod enim antea Propheta dixerat Quireredidit, in posteriori commatis hemistichio his verbis explicat: Cui revelatum est. Haec

igitur vera posterioris hemistichii sententia est Quam pauci sunt ex gente Iudaea, a quibus Christus objectum illud fidei primarium ac divina ejusis invicta virtus in

redemtione generis humani lucens salutariter miti cognoscitur , ut ex praeconio Evangelii ad fidem perducantur Christus scilicet ejusque virtus ex opere redemtionis conspicua minime vera fide a magna Iudaeorum multitudine, qui in incredulitate obedientiam in statu exinanitionis praestutam ex accidenti scandalo erat IesalI, 34. Cor. I. 23. Obstinatae enim contumaciae indulgentes, &ir udiciis capti vocationi

divinae non obtemperarunt, nec patientem aurem praeconio verbi commodarunt, Ordinemque salutis ingressi sunt, ac inebrachium Iehου Christus cum beneficiis iisdem oblatus non fuit illis revelatum, ui fide nimirum illud amplecterentur. Quemadmodum proinde ratio incredulitati Judaeorum non in insuffcientia gratiae ONM