Quis est Petrus? : seu, Qualis Petri primatus? Liber theologico-canonico catholicus

371쪽

Cur alistae, qui summi Pontificis Primatum, etsi divinitus institutum, in

aliquot abhine annis tam inermem facere , nec non & despectibilem conata sunt, haud aegre ferant, si ipsorum principia amplectentes, Episcoporum omnium excepto uno Capite discrimen cupiamus sublatum, & minus necessariam nostro aevo judicemus Archiepiscoporum humano arbitrio, & quidem maxime pontificio, institutam jurisdictionem, praecipue cum exemtae Diuecesus non minus feliciter subsistant, quam Archiepiscopis subjectae, aut sortitan illae minus, quam istae gravaminum caussas habeant.

g. 7.

Appellare per medias instantias res cst antiquissimis, primisque Christianis adeo non conveniens, ut ad litus inter se celerrime, viaque brevissima finiendas ne ordinarios quidem suos judices laicos in caussis prophanis adirent, sed illos certe sine piaculo declinarent, cauilas, si quas haberent, ad Pastores suos deserentes. Jus vero ecclesiasticum commune, o milla inferiore judice, ad Papam, tamquam supremum judicem viam appellationum vult semper esse debere apertam. De appellat. Cap. 7 : Si duobus. Hic commune jus sequitur illud naturae, quod presso subdito viam ad ipsum Principem vult semper patere. Enim Uero, quod ipsi Curialistae archiepiscopales jam animadvorterunt, a Spir, tu bonae Matris Ecclesim videtur alienum, per tres, quatuorve etiam instantias suorum subditorum caussas pro consequenda adeo dissiculter justitia trahere cum magno temporis, & pecuniarum dispendio.

g. 8.

Εa demum juribus consormis, & immemoriali ab aevo Observata Nationis nostrae praxis est, & consuetudo, ab ordinario judice aut ad ipsam romanam summi Pontificis Sedem immediate confugere, aut quod Nationi nostrae multo compendiosius est utiliusque, ad pontimciam in Partibus Delegationem, quam Nuntiaturam vocamus. Huic ex tranquilla observantia appellationes in secunda instantia licite, non non tamen necessario apud nos deserti res manifesta est, si recentissimam archiepiscopalium Curialistarum litem excipias. Idem insignis inter nostros juris ecclesiastici Doctor Anton. Schmidi testatur ' : si Hi Nun-Mῖji non exercent, nisi quasdam facultates Concordatis nostris non

372쪽

seeontrarias. m. Ius seeundae instantiae ipsis relictum, ita, ut in Ger. ania vel ad eos , vel ad Archiepiscopos appellari queat. Ηanc obis servantiam Concordatis esse contrariam propter Basileensium decretois rum acceptationem, nostri temporis figmentum est, ut Art. praec. de

monstravimus. . . . .. . .. . . I

g. 9. a' Quamobrem necessario hane fluere consequentiam manifestum est, si Archiepiscopi jus novum, quod nondum ipsis competit, acquirere velint, cum de spontanea cessione hic agitur & supremi Iudi eis, qui a legitimo sui juris exercitio vel per se, vel per suum Delegatum imis mediate in appellatorio a prima instantia judicandi promittat abstinere;& subditorum Germaniae, qui jure suo se abdicent ad supremum Pastorem prius confugiendi, quam Archiepiscoporum judicia experti suerint; ad id consequendum alia non superest Uia praeter pacificam cum utraque parte, quae sua legitima possessione cedat, compositionem. Resca certo ad Imperii Diaetam non pertinet, ceu ad tribunal pro ferenda judicii sententia; attamen illuc videtur posse deserti, tamquam ad Conissilium pro deliberatione instituenda, num ipsis Imperii Partibus id expedire videatur: quod si ita; quomodo cum sua apostolica Sanctitate pa.cifico modo sit transigendum. Capitul. Caesar. Art. I 4, S. S.

Ex his tranquillus Lector jam concludat, quid ergo de Articuis Io ast Emsani in Balneo Conventus sit judicandum. In primis generaliis ter absque ulla disti actione omnes caussae in Imperio ad jus ecclesiasti eum pertinentes primae, vel concurrenti cognitioni summi Pontificis eripe. rentur, quod neque Constantiensis, neque ipsa Basileensis Synodus se cit, sed utraque cauistas majores in jure e X presso enumeratas, aut quae de sua natura apud Pontificem tractandae sunt, admisit, suisque a decretis excepit. Si ergo Constantiensis, & Basileensis Synodi decreta, ut volunt archiepiscopales Curialistae sundamentum notirorum cum Papa Concordatorum sint, atque etiam iundamentalem Imperii legem constituant; sequitur hunc ipsum Articulum Em sanae Punctationis adversus publicam fidem germanicae Nationis esse foedifragum , & legem Imperii

fundamentalem evertere.

g. II.

373쪽

f. II. Ad a. caussae minores in prima eognitione ita hactems ab Epi. stopis jam sunt pertractatae, ut neque Pontifex, neque Nuntii aposto. Iici eorum jus umquam violare tentaverint, prout Reverendissimus Spi. rensis Episcopus testatur in sua Responsione ad Archiepiscopum Mogum tinum a. 1787.

Ad b. Nuntiis via facti & invitis, iisque primi ordinis principibus ecclesiastica iurisdictio totaliter auisertur, adeoque & jus in tertia Instantia, vel in secunda exemtos judicandi. Atqui hoc ipsum denuo Basileensia decreta Sest. 3t instingit, quae apostolicos Legatos non exis eludunt . sed illis intactam relinquunt suam jurisdictionem , M. qui vel consuetudine praescripta, vel solum ex Privilegio jus eognostendi habent, dummodo non omisso medio appellationes, aut avocationes

nant.

Ad e. Praeseribitur pro Curialistis archi. & episcopalibus novus ordo judicialis, qui canonicis statutis,. & ustatae in Imperio praxi sit consormis. Atqui si ad Principia Caesinae Punmtion Is novus judicialis

ordo sit reformandus, eumdem cum canonicis statutis, & Germaniae observantia e diametro pugnare jam demonstratum est tota hac ipsa pra sente Dissertatione. i Ad d. Falsum est teneri romanum Pontificem vi Concilii Bamleensis, aut Tridentini ad judices nationales in Partibus delegandos. Nisi executio Tridentini Canonis de judicibus in Synodo provinciali, vel dioecesana denominandis inter pia desideria referri debeat; eadem ab exemplo Archiepiscoporum exspectanda est. IS. . Ad e.' Quod demum caput rei est, ut omnis via recursus, etiam in directi ad summum Pontificem Germaniae subditis praescindatur, projectatum fuit pro tertia instantia provinciale perpetuum quasi θnodale judicium.

374쪽

ius Spirensis Episcopus: ubi ille desito, ego incipiam. ymo. Cum idem ho a punctum in docretis Basileansibus, atque adeo ex hypothes in Con-eordatis Germaniae jam contineatur; salva Nationis publica fide sine eo n. sensu alterius partis compaciscentia haec Pontificia exclusio fieri nequiti

dict. Ea est ipsa appellationis natura, ut ad novum, ac superius quidem tribunal causta subditi a priore judice pressi transferatur: cum ergo prima, & seeunda instantiae sint archi - vel episcopalia judicia; necesse est, ut tertia instantia non amplius ex iisdem judiciis componatur: atqui Episeoporum & Archiepiscoporum Curialistae, illorum ex manu stipendia accipientes non aliud a prioribus, superiusque judicium formare possent, minus pontificium; squidem a Pontificis authoritate in judieando non deis penderent, nisi forsitan assiunto pontificiae delegationis inani titulo. 3tio. Maximum autem est, idque merito spirensi Episcopo necempediens, nec poisibile visum, quod Ovibus christianis janua a 4 suum Pastorem a Christo datum hoc Emiano Puncto penitus occluderetur, adeoque nisi jam facta esset, fieri saltem proxime possed ovium a suo Pastore sepa. ratio, id quod Catholici Sobi a voeant. Ius appellationum ad summum Pontificem, quod catholicae fidei dogma est, idque practicum, & ab omni

retro antiquitate exercitum, divinum hoc jus, nisi verbis expresse negaretur, factis certe anni hilaretur, sicque catholica fi ea nobis Germanis

Non se erediderunt Patres nostri, sed unius omnium Palloris oves januam suo Pastori ad ovile semper apertam voluere. In hoc appellationis communi miseris refugio illi dignitatem Ecclesiae Romanae consistere crediderunti in eo sitam esse pretiosissimam gemmam, quae in pontificiathiara radiet, S. Beralitu assicinat ad Innocentium II stlibens ): GHoeisinter cetera Vestrι singularis Primatus insignia specialius nobiliusque ,,nobilitat Uestrum, & inclytum reddit Apoliolatum, si eripitis paupe-

375쪽

Arem de manu sortiorum ejus. Nulla meo judicio in corona Vestra pre--tiosior gemma Zelo illo Uestro, quo aemulari consuevistis oppressos, nee reliquistis virgam peccatorum super sortem justorum. M .

De recentiore cavssa Spirensis eathedralis Capituli eum suo

f. I. Nihil est illustrius ad novissima Imperii nostri sensa de pontificia in rebus

ecclesiasticis jurisdictione agnoscenda, quam celeberrima nostris primum diebus excitata inter cathedrale Capitulum spirense, & suum tune De canum, nunc Episcopum, illustrissimum Comitem de Styrum controversa: hinc non potui non hanc historiam praesenti de appellationibus quaestioni tamquam appendicem ex documentis plane decretoriis adjungere, quae in libello continenter , solidissime scripto, & in vernaculum sermonem translato .

g. 2.

Gravissimae inter Capitulum, & Decanum discordiae I 76o adeo

eruperant, ut illud hunc ab ossicio suo rc movendum concluderet. Utraque pars ad Moguntini Archiepiscopi tribunal provocat, cujus judicium ante omnia spoliatum Decanum in pristinum statum restitui jubet. A mandato hoc, tamquam irreparabili gravamine Romam appellat capitulum, impetratque citationem, & inhibitionem. Curia Metropolitica nec appellationi, nec inhibitioni locum esse contendit. Episcopus vero spirensis,& Cardinalis de Hulten unacum cathedrali Capitulo Romae apud pontifi-eium Auditorem petunt, ut haec tota caussa nequidem in tramite juris disceptari permitteretur, sed ad Congregationem Tridentini Interpretum ea propter ablegaretur, quia inter gravamina quaedam cssent, quae illuc pertinerent. Papa precibus Cardinalis Episcopi, & capituli consensit, ae praedictae Congregationi disquisitionem permisit: Moguntinus vero Elector id indigne serens totis viribus renisus est, praecipue Palatini Electoris iit die qumiditslinteit per pabulicten Nuntien ta Diuis bland beassiciq gestita, uad dit SciΦεm alia iis .uaeider' apb7. Dissiligod by Corale

376쪽

- 3s3ctoris ope fassultus. Res itaque ad secularia etiam tribunalia devenit, &ad ea quidem duo, quae in Imperio summa sunt, quorum unum, id est, Aulicum pro Decano stetit, contra alterum, hoc est, Camerale: praeteris, quam quod duae insuper Aulae, Imperatoris, atque Galliae Regis Episto pum cum Capitulo protegerent. Unde manifeste salsum est, quod An nymus quidam aeribit, hanc appellationem a tota Natione germanicatamquam suis juribus contrariam laici agnitam. Peropportune aceidit, ut hujus litis occasione quidam Curialista,

famosi licet nominis, male tamen jam antea in Ecclesia notati, ex Moguntino Archivo instrumentum acceptationis Decretorum Basileensium de anno I 439 Extraheret: mox reliqui tantum non omnes Curialistae archia episcopales vetus illud Principum inter se Concordatum avide apprehendebant, & veluti ad vitam resuscitare conabantur, praetendentes illud esse fundamentum Germaniae Concordatorum cum Papa initorum, quod commentum jam satis a nobis consulatum est. Instante tunc Romano. rum Regis, Iosephi II coronatione putabant Moguntini, hujus suae tam optatae inventionis optimum usum se facere posse. Quamobrem a. I 764 Capitulationis Caesareae Articulo I 4 novam addi volebant pontifieiae jurisdictionis in Germania restrictionem, quae duabus praecipuis constaret punctis: imo ut nullae ecclesiasticorum caussae, maxime quae ad possess,rium momentaneum spectant, ante finalem decisionem deserri Romam, vel ad Nuntiaturam possent: et do ut omnes caussae ecclesiasticae tantum quibusdam ex antiqua observantia exceptis) etiam in Appellatorio intra Arehiepiscopatum per Commissarios natione Germanos, a Pontifice de. nominandos terminari deberent. Hinc illud Monitum Electoria Palatini, de quo Francosordii in comitiis electoralibus deliberatum.

g. 4.

Res secus cecidit, ac sperabatur. Legati enim Principum lieet Laio

eorum, atque etiam Acatholicorum non satis fundata agnovere ea, quae contra apostolicam Sedem movebantur, gravamina. Et quamvis concederetur, scripta quadam supplicptionei . generalibus tantum verbis concipienda Imperatorem esse rogandum, ut contra romanae Curiae pressio.

377쪽

nes in caussis eceIeliasticia ad suae caesareae Maiestatis altissimum throis num confugere liceret; ne in id quidem Bavarica Legatio pro singulam semper Patriae nostrae erga sanctam Sedem devotione consensit.

Itaque contra Moguntinorum conatus in Collegio electorali eonis chasum, sine ulla mutatione retineri debero caesareae Capitulationis Arificulum 4, qui tantum caussas prosangs a tribunali Nuntiorum papalium arcet, & expresse ordinat: Caussas ecclesiasticas legitime a secularibus distin quendas, atque in dubiis casibus cum sancta Sede amicabili modo,',tractandum esse, ut cuilibet judicio, tam ecclesiastico, quam civili ,suum integrum jus, & jurisdictio servetur. Quidquid ergo juris ex Germaniae publica, & antiqua praxi circa appellationes in secunda in stantia romanus Pontifex habuit, id certe per Capitulationem Josephiusirmatum retinuit.

Supplicatio autem ad Imperatorem haud omnino fideliter, & vo. tis consormiter a Curialista Moguntino concepta fuit: nam ille partim gravamina, ut actu existentia, imo in dies accrescentia depinxit, partim speciale gravamen de Nuntiorum tribunali, tamquam re insolita, pro . posuit; quod utrumque adeo ex votis Electorum non colligebatur, ut iisdem etiam repugnaret. Quapropter apostolicus Nuntius ad Caesarris electionem missus jure contradixit: nostra autem Bavarica Natio vel generales illas Moguntinorum querelas neque umquam ut aequas agnovit, neque modo agooscit. Ea quidem Iosephi II capitulatio suit; quinam vero spirensis causis exitus multo adhuc romano Pontifici gloriosior. Francosurti in Comitiis praesens Nuntius apostolicus, Archiepiscopus Ravennatensis nomine Nicolaus Oddius Electoris Palatini animum , quem aequitatis amantissimum noverat, cum sancta Seda reconciliaturus Manhemium prosectus est, & felici quidem successu: rem enim ita composuit, ut Pontifex Clemens XIII Spirensem caussam ad se ipsum avocaret, famoque nova disquisitione ordinario Archiepiscopi judicio remitteret, modo Decanus interim, quippo spoliatus, in pristinum statum restituere

tur ἔ

378쪽

----a ,ssicit hae aequissima tonditione Palatinus Elector bona Capituli δε visrara mox restituere se velle promisit, nec amplius Decano patroei nisi, sed potius curare, ut Processus ille Romam, ceu ad superiorem instantiam legitima appellationis via rediret, Suaeque Sanctitatis judicio Decanus se submittere deberet. Quin etiam Serenissimus princeps addidit, Avithoritate sua se intercessurum, ut COIlegii electoralis epistola ad Impe. ratorem nullum sanctae sedi praejudicium crearet. Haec non solum Numtio Manhemii, sed & datis Romam litteris die Ia Maji a. I 64 ipsi Pomtifici Elector promisit. . .

Re eum Palatino Electore tam felieiter eonfecta Nuntius apostolicus spe optima plenus ad Archiepiscopum, & Electorem Mogunimum reversus ea, easdem illi conditiones propositurus, quem etiam dissicilem non amplius invenit, quippe iam expertum, iterato locet in Comitiis tentata consultatione, Imperium tamen ad sua vota trahi non posse. Quare is submississimas ad Pontificem litteras dedit infra a nobis singulariter ponderando. .

Maloris dissi euitatis negotium videbatur, Cardinali Episcopo spurensi mitiora consilia persuadere , existimanti sua gesta Concilii Triden. tini decretis firmissime sun dari, atque a Metropolitano sua episcopalia jura infringi; donee tandem & ipse eederet, perhumanis litteris ad se a Moguntino Archiepiscopo scriptis, quibus ille Cardinali se purgat, sicut proprio ore Regis christianissimi Legato se purgasse profitetur a maligno rum Oblocutionibus, hunc scilicet in modum: Se non praetendisse nova seprincipia stabilire, & appellationes a decretis interlocutoriis suae Cu Griae, vim definitivae habentibus, ct quorum graVamen per appellatio. em a definitiva reparari nequeat, tales appellationes ad Curiam ro. manam se nsn veste impedire, & eliminare, sed sancte potius insiste sere sanctionibus sacrorum Canonum, & praecipue sacri concilii Tri. sedentini, ut, qui casus appellationum ab Episcopo ad Metropolitanum ,,juxta sacrorum canonum normam 'admittuntur, iidem etiam admitti,,debeant in Curia sua Moguntina, quoties ali ea appellari ad summum APontificem contigerit. Λddidit quoque idem Elector, quaecumque

ab aliis c quasi non a se ipso in Comiciis electoralibus monita, aut V y a scripto

379쪽

scripto typis impresso proposita suerint ad Artieulum I 4 Capitulationis,

haec sua non facere, sed omnia ea tolli se existimare, si tantum huic praecise caussis opportunum a summo Pontifice remedium adhiberetur. Hinc demum conquestiones Collegii clectoralis ad Sac. Caes. Majestatem scriptas praeter hujus unice caussae processum sine ullo effectu remansuras pro sua Parte declaravit, nec sibi umquam, in mentem venisse testatus est, prassentem disciplinae, seu politiae statum hucusque retentum in Imperio quoad provocationes, & appellationes ad sanctam Sedem m. jam in secunda instantia consuetas ne hilum quidem immutaro. Ita Moguntinus Elector sparsas adversus se, quas vocat calumnias, diluit ex toto corde apostolicam sedem se venerari asserens, ejusque conservandis juribus in Imperio germanico totis viribus nullo non tempore institurum. Si velis hanc aulicam ossicii speciem vocare; hujusmodi species politiae saltem non Romanorum, sed Germanorum aulae adseribas.

S. Ita

Pontifex igitur Clemens XIII cauta hae ad se ipsum a voeata utriusque Partis jura novo subjecit examini non jam invitis, sed in Sua Sanctitatis justitia omnem fiduciam ponenύbus duobus Electoribus, Mo-guntino & Palatino, uti ex amborum Romam missis epistolis, jamque typo impressis constat. In specie Palatinus Elector, quod antea Minguntinus fecerat, pariter Pontifici declarat, quaecumque in Nomine Suo ad Artic. i4 Capitulationis in Comitiis proposita, aut in litteris Collegii electoralis ad cassiaream Majestatem contenta sunt, ea omnia sublato unice hoc gravamine ex Parte Sua sne effectu esse remansura. Serenissimus insuper Sanctissimo Patri spondet, Sua in Imperio Auth Oritate se allaboraturum: ,,Ne quid praejudicii sanctae Sedi ex Comitiis, & litteris electoralibus enascatur, NB. m. neve jura, quae hactenus Min Imperio retinuit, ullo modo imminuantur, aut ab eo, in quo mo uni hactenus statu, exturbentur, sed si restituto ante omnia Decan ,,de Styrum ejus cauta coram Metropolitano in prima instantia suerit Ddecisa, appellatus in secunda, & ultima tribunalium in Curia romana

competenti judicio se sistat, ae plene satisfaciat. Elector Serenis, mus hodie dum verbo stat.

S. II.

380쪽

s f. II.

Τandem mense Septembri eiusdem anni optata valde summi Pontificis sententia prodiit, qua suspensio Decani praeter juris ordinem, & damnum per interlocutoriam archiepiscopalis Curiae haud irreparabile decla. rabatur ; quapropter & acta totius caussae Moguntiam pro prima instantia remittebantur, ita ut si post anni lapsum sententia decisoria non fuisset secuta, capitulo, vel Decano liberum esset viam justitiae secundum ordinem romanorum tribunalium persequi. Unde manifestum sit, ex hac caussa, utut inique diffamata, adeo Nationi nostrae novum graUamen non a crevisse, ut potius novo, & arctiori amicitiae vinculo Serenissimus Princeps Palatinus pro suo innato aequitatis studio sanctae Sedi adstrictus fuerit. Roma enim hanc licet intricatam caussam non ipsa ad se trahere quaesivit, sed tantum acceptavit a Germaniae Episcopo, & cathedrali Capitulo ad se delatam, comprobante hanc appellationem duplici Aula, & imperatoria

Viennae. & regia Parisis; sed & Roma rei aequitate inspecta Germaniae sua jura per caussae remissionem integra servavit. Filii hominum i ut quid diligitis vanitatem, & quaeritis mendacium Τ

Pro coronide merentur adhuc singularem plane in praesenti controversia reflexionem duae Archiepiscopi Moguntini ad Pontificem Ro. manum epistolae, quarum tenorem etsi longiorem, quia tamen summe mo, mentosum ex libello in fronte hujus appendicis laudato hic transcribendum duxi. Ex litteris de 26 Pulii anno II 6 ,, Quo tempore in caussa Capituli cathedralis Spirensis contra eiusa

em Decanum Comitem a Limburg Styrum novae turbae, ac taedia orie. antur, ob iteratos ab una, alteraque parte ad laicos judices recursus, & nova horum judicum decreta, ipsarum etiam partium recentia scripta, ,opportunius accidit, summoque me gaudio affecit Reverendissimi Domi ni, Archiepiscopi Ravennatensis, nuper Sanctitatis Vestrae Nuntii ex--raordinarii adventus, ab eoque habita notitia, qualiter Sanctitati Ue- strae placuerit, praedictam caussam per tot Urbis, & Germaniae tribuna- ia in avia & devia pertractam ad se vocare; spes simul certa affulsit, coram Sanctitatis Uestrae solio nunc omnes tandem dissipandas tenebras, ct caussam hanc mere ecclesiasticam e laicorum judicum manibus ere-