장음표시 사용
141쪽
EX L. ANNAEI FLORI LIBRO IV. C . l.
Catilinam, luxuria primum, tum hinc conflata eg stas rei familiaris, simul occasio, quod in extremis
Laria consilia opprimendae patriae suae compulere: Senatum confodere, consules trucidare, distringere incendiis urbem, diripere aerarium, totam denique 'Tempublicam funditus tollere, et quidquid nec Annibal videretur optasse. 3Quibus id, o nefas i sociis aggressus est 3 Ipse P
tricius ; sed hoc minus est: Curii, Porcii, Sullae, C thegi, Autronii, Vargunteii, atque Longini; quae familiaet quae senatus insigniat Lentulus quoque
I. Non ingratum fore lectori putavimus, si, post Sallustianam coniurationis historiam, hanc velut epitomen haberet, summatim et Paucis comprehensa verbis recretaturus, quans ius explicata Perlegit. n. Peregrinabantiar. Sall. xvIr In Italia nullus exercitus I Cn. Pom- eius in extremis terris scilicet amMersus Tigranem et Mithri tem Jbes iam gerehat 3. Et quidquid nec nubes riderm tur DPtasse. Perperam nonnulli sieinle ungunt, ut e eum sequentibus iungatur, hoc modo: Quibus, O nefari
sociis aggressus est senatum confodere, consules trucidare, - et quid
quid nee Annibal Mideretur optasse Sed quis non videt, nihil magis contrarium esse Flori ingenio Τ Nunquam Florum intellexit, qui non intolligit, ,
senatum confodere, et reliqua. ρο- positionem esse, declarantem qua sint nefaria illa opprimendae patriae consilia s totumqua illud. Flori morei qui mos saeps in vitium vertit .
sententia nova et inexspectata eou-
142쪽
quum maxime praetor. Hos omnes immanissimi facinoris satellites habuit. Additum est pignus coniurationis, sanguis humR-nus; quem circumlatum pateris biberer summum
nefas,nisi amplius esset,propter quod hiberunt. Λotum erat de pulcherrimo imperio, nisi illa coniuratio in
Ciceronem et Mionium 4 consules,incidisset; quorum alter industria rem patefecit, alter manu OPPreSSit. Talati sceleris indicium per Fulviam emersit, vilissimum scortum, sed parricidii innocens. Tum consul, habito senatu, in praesentem Parricidam, in praesentem reum, Cicero peroravit: sed non amplius prosectum, quam ut hostis evaderet, seque palam Prosesso incendium suum restincturum
Et ille quidem ad praeparatum a Mallio in Etruria
exercitum proficiscitur, signa illaturus urbi. Lentu-- lus, destinatum familia suae sibyllinis versibus regnum sibi vaticinans, ad praestitutum a Catilina diem, urbe tota viros, faces, tela disponit; nec civili Conspiratione contentus, legatis Allobrogum, quitum sorte aderant, in arma sollicitatis: et isset ultra AIpes furor, nisi altera Proditiono Vulturcii, Pra toris litterae tenerentur. Statim Ciceronis imperio
iniecta est barbaris manust palam praetor in senatu convincitur. De supplicio agentIbus, Caesar Par endum dignitati, Cato animadvertendum pro scelere censebat: quam sententiam sequutis omnibus, in earcere parricidae strangulantur.
vavit patriam, altet e Sinu Pene to iurationis ad eonsulatum evectus, non nisi spe opulentissimae Provinciae induci potuit. ne contra rempublicam sentiret. 4. In Ciceronem et Antonium. Η Florus, immerito sane, et vix brevitatis rire sitale excusandus , Antonium Ciceroni propo aequavit 3 qu -rram ultor ultro et suis periculis ser-
143쪽
Quamvis parte coniurationis oppressa, tumen ab incepto Catilina non destitit; sed insestis ab Etruria signis patriam petens, obvio Antonii exercitu opprimitur. Quam atrociter dimicatum sit, exitus docuit: nemo hostium bello superfuit; quem quisque in Pugnando ceperat locum, eum, amissa anima, corpore tegebat; Catilina longe a suis inter hostium cadavera repertus est: pulcherrima morte, si pro patria sic concidisset.
144쪽
ANTE CONIURATIONEM uamvis in luculenta Sallustii historia, egregiaque Flori epitome, nihil desiderandum sit, quod ad coniurationem pertineat; Curiosum tamen antiquitatis lectorem fortasse non pigebit pauca hic invenire, tum de Catilinae maioribus, tum de acta eius ante ultimum illud sucinus vita. Sic demum intelligetur, quibus gradibus ad summum ille pervenerit nefas, patriae Pa ricidium. Nomen eius fuit Lucius Sergius; cognomen Catilina; quod unde petitum sit, inter doctos ambigitur. Si credamus sagacissimo etymorum indagatori De Bro ses, CATILINA idem sonat, quod gallica vox pillard, italica predatore. Nititur ille Festi auctoritate, in quo haec: u CATILLATIO grave opprobrium hominibus generosis obiiciebatur, si qui provincias amicas populi romani exspoliassent. α Viderint periti an recte Catilina a catillatione derivetur; certe Congruere hominis moribus interpretationem nemo inficias i erit. Nec congruet minus, si Catilinam pro Cati seu Catonis diminutivo accipias; ut Cato Prudentem, Catilina subdolum significet. Gens Sergia, quac dedecus hoc pulcherrimi nominis progenuit, auctorem generis sui serebat Sergestum ,
145쪽
L. CATILINAE GENVS ET VITA 145 Aeneao comitem, de quo Virgilius, Aeneid. V, Ial:
Sergestusque, domus tenui a quo Sergin DOmei .
Ex ea gente, quum Romulus centum creavit Senn-tores , unus adscitus est; praeterea una ex rusticis
tribubus Sergia nominata. Multi vero uti anno post V.C.circiter trecentesimoSergii exstitere,domi militiaeque nobiles; nullus nobilior M. Sergio, de quo, ne
semper in scelere et coniurationibus versemur, egregium Plinii locum referemus stib. VII, cap. 28 ):u Marco Sergio, ut quidem arbitror, nemo quem quam hominum iure praetulerit, licet pronepos Cutilina gratiam nomini deroget. Secundo stipendio dexteram manum perdidit; stipendiis duobus, ter et vicies vulneratus est; ob id neutra manu, neutro pede sutis itilis; uno tantum servo, Plurimis postea stipendiis debilis miles. Bis ab Annibale captus neque enirn cum quolibet ho te res suit) bis vinculorum eius prO-fugus, viginti mensibus, nullo non die, in catenis
nut compedibus custoditus. Sinistra manu sola quater Pugnavit, duobus equis insidente eo sussossis Dpxteram sibi ferream fecit, eaque religata praeliatus, Cremonam obsidione exemit, Placentiam tutulus est, duodena castra hostium in Gallia cepit; quae omniuEx oratione eius apparent, quum in practura sueris orceretur u collegis, ut debilis. Quos hic coronarum. CETVos Construeturus , hoste mutatoῖ Etenim plurimum reseri,in quae cuiusque Virtus tempora inciderit. Quas Trebia, Ticinusve aut Trasymenus civicus dedere Z Quae Cannis corona meritu λ unde fugisse virtutis summum opus fuit. Ceteri profecto victores hominum fuere, Sergius Vicit etiam fortunam. u
Huius tanti viri abnepos fuit Catilina, cuilibet
1. Abnepos. Pronopolem dixit Pli- l Nam omnes ordine maiores Catilina mus , scd, nDinor . umi stricto S usu. t enumerat Da Brosses , in qui inis σώ-
146쪽
maiorum gloriue, scelerum suorum fama culiginem inducturus. Patrem habuit senatorem Q. Sergium; λquem inter sicarios damnatum memorat, nulla alia
re addita, Cicero in oratione quam praetor habuit pro Cluentio, apud collegam suum Voconium NaSonem. Natus est anno V. C. circiter 646, si tempus aestimatur, quo magistratus petivit. Syllae quaestor in bello civili, eiusdem in proscriptionibus adiutor et minister, vere in caedibus et rapinis, ut ait Sa Ilustius, iuventutem suam exercuit. Praefectus enim, Syllae iussu, harbarae Gallorum multitudini, qui proscriptorum civium capita demebant, . De eorum quidem ΟΡera indigebat; sitiens ipse sanguinis, et Parum Tatus si tantummodo supplicia iuberet. Itaque suis ipse manibus hominem optimum, Q. Caecilium sororis Suae Vi- Tum, equitem romanum, nullarum partium, occidit; videlicet ut sibi maiorem cum propria sorore 4 stupri licentiam saceret.
Quidῖ quod M. Marium si Gratidianum, avunculum
αὐtim eius suisse apparet Marcum illvm Sergium. Alia viis aut m est quartus Pater, ut constat ox hoe Plauti versu. Pers. I, 2, 5: Pater, aPOS, P a 'OS, MaMOS, ata os, tritaMOssquibus respondent, eadem serie, filius, nepos, PronePOS, Ritnepos, adnepos, uinepos. - Nota bene. AvOS, Correpta ultima, nominativus est, ut A Vs. Item de reteris,- TRITAVVs est quasi retius αὐus, sive sextus Patres item TRINEPos, tertius nepos , sive Sextus
2. Q. Semium. Cie. pro. Cluentio, Vii. Ceterum hic interpretis iam laudati De Mosses coniecturam sequi. mur. Nam Q. Cicero. dε Petitione Consulatus. D, tantummodo de Catilina dieit, natus in Patris egestate suae da eondeninatione loquitur.3. Capita demebant. Q. Cicero, de Petit. Consul. II. - Q. Caecilium. ibidem. 4. Cum propria sorore. Q. Cicero, ibid: Educatus in sororis straPris. 5. M. Marium. Ihidem. Add Val.
Μux. IX, 2. Praeterea Lucanum.
Pharsal. II, 173, et seqq: Quia
sanguine manes Placatos catuli referam' cui Mictima tristes Inferias M. rius orsan nolentibus umbris. Fenuit, inexpleto nori fanda piacula busto: Quum laceros artus, aequataque Mulnera membris Vidimus, et toto quamMis in coryore caeso, Nilanimae letale datum, moremque nefari mi
que lingua Papitat, et muto Macraum ferit aera motu. Hic aures, actus viis Diuiti so by Corale
147쪽
Ciceronis, homiuem populo romano gratissimum, extractum latebra, virgis per totam urbem cecidit, egitque ad Lutptiae gentis bustum, Q. Catulo, in C. Μarii septimum consulis victoria interempto, minime gratas inferias missurus, mitissimi viri crudelissimus ultor. Non prius enim M. Marium vita privaVit, quam
oculos erueret, linguam, aures, manuS amputaret,
Crura Perfringeret, totum denique corpus Paulatim Ct Per singulos artus laceraret. Quin otiam vivi adhuc Caput,arreptum capillis,gladio suo resecuit,resectumque Sua manu per ora vulgi, a Ianiculo ad Apollinis templum, Prope portam Carmentalem, si Syllae detulit, stillante inter serentis digitos sanguine: mOX addito religionum ludibrio, lustrali Apollinis aqua marius abluit cruentas. 7Nefanda illa quidem: restat tamen aliquid, quod
ad Marii supplimn exanimis ceciderat, continuo ibi mactavit; ut i ricordiae expers, ita miserescere
Sed iam antea, id facinus patraverat, quod ne Sic quidem aequavit. Nam intersecto ante conlactum bel-
riamina naris aduncae Amputatilille omois eooloit sedibus orbes, Ulcimaque effodit spectatis lumina membris. Vixerit ulla fides, tam saesei criminis unum Tot poenas cepisse curat. 6. Prope Portam Carmentalem. Vid. Asconii Commentationem Iu Cic. or. in Toga Candida. 7. Manus abluit cruentas. Plui. invita Syllae: Mχοκου τι at Mαριουτων Γκ της ευπυτιας σπασε iς αποκτεινας, την μὲν κεφαλον ευ ρεγυο κλα προσηνεγκ . Tω οἱ περιρ
8. M. Flaetorium. In oe de L. Sylla narrat Valerius Μaximus, IX, 2 I cuius haec vertia sunt: At ille 'IDJetiam M. Plaetorium, quod ad Maris
sumticium exanimis ceciderat, continuo ibi mactaoit, noMus punitor mi sericordiae, apud quem iniquo animo scelus intueri, scelus admitteressuit. Idem noeem Gratidiani, Syllae quoque adscribit.Sed utrumque geli Catilinae manu Patralum esse constat tum mPlut. et Q. Cicer. , tum ex Senecas
de ira. IlI. I 8; qui de supplicio Μarii loquutus quod statim consequuta est nex Pletorii . hare adiiciti Quis
148쪽
i48 L. CATILINAElum fratro ' germano, eum inter Proscriptos quaS 1 vivum referri curavit, in uno homine, quoad licuit, bis parricida . . Haec qui fecerat adolescens, nil mirum si vix ad
filii caedem, o filiaeque nuptias . Veterem atque MSuCorroboratum amentiam converterit. Nam quod ore stillae vacuam domum fecerit, morte alterius uxOTiS,
in tali portento mediocris et fere iam vulgaris imma nitatis videtur. Illa enim iam non unius aut pauCorum scelera suere. Stupet animus cogitando quot venefici, quot sicarii, quot parricidae, quot testamentorum subiectores, quot periuri falsique testes vulgo, tunCtemporis, in Italia et in ipsa urbe versarentur, im Pudentissimique oris , nullis vindicatam iudiciis, im miniam circumferrent. Quo minus mireris civitatem in qua tot privatis iacinoribus impune erat, Publicam aliquando pestem genui Sse.
Sed Catilina tempus, quod moris Syllae Sequutum est, egit, ut consueverat, intc- oletos et gla-
erat huius imperii minister quis, nisi Caulina, iam in omne facinus
D. Interfecto ratre. Plutarch. in
et uxorem et filam inoenisti. Quae verba ita interpretatur Meonius: DieiturCatilina adulterium commisisse eum ra quae ei postea socrus fuit, at se stuPDo duxisse uxorem, quum eius filia esset mecLucceius quoque Catilinae obiicit in orationibus, quas in eum scri sit. Nomina harum mulierum nondum in eni. Ex his Patet sine satis firmo argumento Putare quosdam mulierem illam, quae eadem Catilinae et filia fuit et uxor. ipsam Orestillam suisso. Nec minus incertum est quot uxores habuerit Catilina. II Ignominiam circumferrent. Si aliud scelerum omnium exemplar, ipsi non impar Catilinae, intueri libeat, Ciceron in adi, pro Cluent. V, et sq.
Ihi quidquid sceleris excogitari posse vix credas vel a multis nefariisque hominibus, ab uno Oppianteo psiectum et patratum videbis; simul qua intelligos quid audaciae tune temporis impune licuerit. Diuili so by Corale
149쪽
diatores; quorum ministerio ia tum ad libidines, tum
ud facinora, utebatur. Magnum Certe malum reipublicae fuit, hunc talem hominem in civitate omnino exsistere; maius multo, ad honores accedere. Sed eum summa generis nobilitas commendabat, nec ad p
stulandum calliditas et astutiae deerant. Igitur qua stor fuit anno V. C. 676; post quaesturam legatus Curionis in Macedonia, strenue et acriter militiam obiit; quippe iam adolescentulus consueverat labores, ine-aiam, insomnia pati, nuda humo iacere, noctes totas sub dio tolerare, dum vel ad scelus, vel ad stupra vigilaret. Praetura sunctus anno 686, dein Africam Provinciam obtinuit; cuius quum praedo potius quam Praefectus fuisset, Romam redux, postulantibus Afris, in iudicium vocatus cst. A ccusatorem Vero habuit, quod memoratu sane haud indignum est, P. illum Clodium, δέ qui post eius mortem, dux et signis turbarum civilium, id pro virili parte essecit, ne Vexandae reipublicae deesset alter Catilina. Eodem ipso tempore quo reus erat repetundarum, Prioris coniurationis consilia iniit cum Autronio et Pisone;quae si non irrita cecidissent,primum omnium,noei dabat consulem Torquatum, ipsi et tunc amicum, et postea in illo iudicio advocatum. 5Nam adsuerunt
I 3. Quorum ministerio- utebatur. Q. Cic. de Petitione Consulatus. iii: Qui postea cum histrionibus et eum gladiatoribus ita Dixit, ut alteros libidinis, alteros facinoris adiutores haberet. P. illum Clodium. Asronius, Comm. in Cic. Cornelianani: it autem Catilina patricius, et eoaem illo
tempore erat reus rePeturariarum, quum ρroseinciam Africam obtinuisset , et consulatus candidatum se ostendisset. Accusator erat eitis P.
Clodius , adolescens ipse quoquc Perditus, qui postea cum cicerone inimicitias gessit. I 5. In illo iudicio a ocatum. Cic. pro P. Sylla. XXIX: Quin etiam ρ rens tuus, GTquais, consul reo de Pecuniis rePetundis Catilinae fuita scatus, imProbo homini, at si Pylicis fortasse audaci, at aliquando amico. Cui quum adfuit post dela
tam ad eum Arimam illam coniuVationem, indica, it se audisse aliquiit, non erediriisse.
150쪽
i5o Catilinae simulti et praeclari viri, sive illum adversus atriam coniurasse non crederent, sive nonnihil ore entes, dissimularent tamen; invalescente iampridem apud Romanos more, ut iniustam civis, quam iustam externorum Causam Vincere mallent. Nec longe abfuit ipse Cicero, quin hominis defensionem Susciperet. u Hoc tempore, inquit, Catilinam competitorem D strum defendere cogitamus . . . . Spero, si absolutuS fuerit, coniunctiorem illum nobis fore in ratione P titionis: sin aliter acciderit, humaniter seremus. 37 a Quamquam consilium mutaVit Cicero; nec eius nomini λε haec macula adhaeret, ut pro Catilina dixerit. Qui tamen non ideo minus absolutus est. Nam patr cinium aliquod habebat, omni certius et emcacius eloquentia; ereptam Provinciae Pecuniam, paratos
corrumpenti iudices, PraeVariCantem accuSatorem. 9
I6. Nam adfuerunt Catilinae. Ci- ro, ibidem: Si tutis parens consul Torquatus etiam in illa suspicione
periculi sui, tamen humanitate amductus, Mocationem hominis i r bissimi, sella curuli atque ornamen iis et suis et consulatus, honestapiuquid est quamobrem consulares, qui catilinae adfuerunt, reprehendan evr I7. Humaniter feremus. Cicer. . ad Allic. I, 2. - Tune, anno 689. Cicero et Catilina consulatum in annum I simul petebant. I 8. Nec eius nomini, etc. Etiam hie Aseonii verba reseremus: Defensus est Catilina, ut Fenestella tradit, a M. Cicerone. Quod ego ut addubitem.haec ipsa Ciceronis oratio facit sy maxime quod is nullam mentionem rei habet, quum potuerit in-oiciam facere cometitori tam tu Lire a resus se coeunti. Et mox inhaee Cieeronis verba: Nam tit te illis in provincia gesseris, non audeo dicere, quoniam absolutus es. Memtitos esse equites romanos , falsas fuisse tabellas honestissimae eloitatis existimo, mentitum Q. Metellum Pium, mentitam Africa uisse nescio quia, uva illos iudices quite innocentem iudicaὐerunt. Omiser, qui non sentias illo iudicio te non absolutum. Merum ad aliquod seM rius iudicium ac maius sumticium reser attimi In haec, inquam, Asc nius: Verine ergo simile est haec eum Catilinae obiicere, si illo fendente absolutias est' etc. Asc. in Cic. Orat. inToga Candida.
Cicero, de Harusp. resp. Xx: A Catilina pecuniam accePit, ut turpissimEPraeMaricaretur. Praevaricatur autem Rec ator, quum inercede aut alia causa induetus, ita actionem Suam
instituit, ut reum adiuvet potiusquam impugnet. Disit eo by Cooste