장음표시 사용
151쪽
Igitur, Clodii et iudicum infamia, hoc iudicio liber
tus, in quum malis artibus et summa ambitus licentia Consulatum Ρeteret, Contra eum, et alterum Competitorem C. Antonium, in toga candida, orationem apud setiatum habuit Cicero, qua commemoratis utriusque flagitiis petitionem eorum labefactaret.
Paucis Vero postquam repulsam tulisset mensibus, Catilina reus factus est inter sicarios a L. Lucullo η
Propter Syllani temporis caedes, iterumque absolutus. Sic ad ultimum, quod iam tum parabat,contra patriam facinus, felici ad hoc tempus audacia,et praeteri torum scelerum impunitate confirmatus accessit*J .
2o. Hoc itidicio liberatus. Q. Cice- leolus inimieo summi onrobrii tu ro, de Petit. Consul. Sed tamen hoc yitticinem obiecit. Ex hoc Ioco, cum mihi non praetermittendum Midetur, ante dicta pistola collato , opparet quod primum ex eo iudicio tam egens primi illius eriminis reum ipsum Ca- inscessit, quam quidam iudices eius tilinam Letum non .suisse; ideo bis ante illud iudicitim fuerunt; deinde tantum capitis causam dixisse. tam inoidiosus, ut aliud in eum iu- 23. Hic addimus, ne quid de Cati- uicium quotidie flagitaretur. linae moribus desit, eius indolem a 2I. A L. Luctillo. Aseonius in Cic. Cie. descriptum, pro Coelio , V: Orat. in Toga Candida. Habuit illes permulta maximarum
22. Iterumque absolutus. Cic. EP. non e ressa signa, sed adumbra
ad Attic. I, I6: Bis assolutum esse la Oirtutiam. Vtebatiar hominibus imis Lenturum , his Catilinam. Ceterum,Probis multis s et quidem optimis sa Orosius, vI, 3, ait Catilinam, iam ante Wiris aeditum esse simulabat. Erant duas illas accusationes, in iudicium apud illum illecebrae libidinum mul- vocatum fuisse ol, corruptam virgi- taei erant etiam industriae qui mnem vestalem s Sall. Catil. XV . Ca- stimuli ac laboris . Flagrabant Oitia tulique gratia sullum, evasisse. Sed Ci- libidinis apud illum g pigebant etiam ero, in Toga Candida, Catilinum ul- studia rei militaris. Neque ego -- loquens, hoe tantum dicit .... Quum,quam fuisse tiae monstrum in terris
ita pixisti, ut non esset locus tam San- ullum Auto, tam ex contrariis diMemctus , quo non a entus traus, esiam Sisque , inter se pugnantibus , naim qu ιm nulla cu*a subesset, crimen me studiis cuivitatibusque consta-nsterret in quae verba Asconius:Fabia tum. Dimo pestalis causam incesti dixe- Quis clarioribus Miris quodam tem-rat, quum ei Catilina obiiceretur, Pore iucundior quis tramioribus con-
eratque absoluta. Haec Fabia, quia iunctior Quis elois meliorum ρ-- soror erat Terentiae Ciceronis. ideostium aliquando quis tetrior hostis Aic clixit: Etiam si nulla cul a sti- huic eloitati quis in Dol talibus esset. Ita eι suis ρme it, et nihilo inquinatior quis in laboribus pa-Diuili od by Cooste
152쪽
tientior ν quis in rapacitate a rior qtiis in largitione effusior Ilia Mero, itidices, in illo homine mirabilia fuerunt: comprehendere multos amicitia, tueri obsequio, cum omnibus communieare quod habebat, seroire temporibus suorum omnium Pecunia, gratia , labore co oris , scelere etiam , si opus esset, et ara iaciat Persare Suinam naturam, et regere ad tempus , atque huc et iluc torqtiere et feci rer cum tristibus Se Ere, Cum remi is iucunde, eum senibus 'graDiter,
cum iuventute comiter, cum facinorosis audacter, cum libidinosis luxuriose MiMere. Hac ille tam Oaria miatimiacique natura, quum omnes omnibus Exterris homines improbos audacemus collegerat; tum etiam multos fortes Diros et bonos vecte qtiadam Mirtutis assistitatae tenebat. Neque unquam ex illo delendi huius imperii tam consceleratris impetus extitisset, nisi tot Ditiorum tanta immanitas quibus mfacilitatis et patientiae radictaus niteretur .
155쪽
I. I rooernium. Falso queruntur homines, quod natura imbecilla et aevum breve sit. Si viribus et lcmpore bene uterentur, gloria aeterni
II. Quum bona corporis fluxa sint, animi opera immortalia; eorum pravitas admiranda est, qui dediti corporis gaudiis, ingenium ignavia torpe
III. Gloriam tamen quaerere ex rerum publicarum tractatione, in tam turbidis temporibus, non sapientis est. IV. Porro ex omnibus negotiis quae ingenio exercentur, historiam scribendi munus elegit Sallustius, ratus utilem eum laborem fore, Propositis in corrupto saeculo virtutum exemplis. sHic finis est prooemii.)V. Iugurthinum bellum scripturus, magnum et atrox, et cum civilibus discordiis coniunctum, res ah initio repetiti MasinissIm, Numidarum
156쪽
ARGvΜΕΝΤΛTegem, in amicitiam receptum a P. Scipione; Iugurtham a Micipsa, Masinissae filio, codem cultu quo liberos domi habitum. VI. Iugurthae adolescentia, optimis artibus dedita, umor in Nuroidaruin ipsi conciliat; mox. Mici- pSno suspicionem movet, ne talis vir in sui et liberorum perniciem creSCnt. VII. Igitur Micipsa Iugurtham, periculo mortis ObieC-turiis, praeficit Numidis, quos in Hispaniam Romanis adversus Numantinos mittebat. Sed ibi Iugurtha gloriam, non mortem, inVenit.
VIII. Spes imporii Numidarum potiundi Iugurtha raniicitur; innuentibus nonnullis, illud a paucis
Romae potentioribus emi Posse; monent vero
Scipione regnum illi ultro venturum, si publico potius quam privatim amicitiam populi romuni
IX. Iugurtha cum honorificentissimis litteris ad rogoni dimittitur; qui virtute viri permotus eum adoptat, bueredemque pariter cum Λdherbal est Hiempsalo filiis instituit. X . Micipsae morientis oratio, qua Iugurtham filiosque ad pacem et concordiam hortatur. XI. Mortuo Micipsa, reguli conveniunt, de summis rogni rebus deliberaturi. Quo in concilio, gravi contumelia provocatus ab Hiompsale Iugurtha, ultionis consilia secum agitnt. XII. Hiempsal a Iugurthae satellitibus noctu por dOlum interficitur. XΙΙΙ. Scissa, ob tantum lacinus, in duas Partes NM-midia, plures Adherbalem, bello melioros Iugurtham sequuntur. Praelio victus Λdhorbal Romam contendit. Iugurtha nobilitatis animos pollicit missa per legatos pecunia.
157쪽
ARGvMENTA 157 XIV. Oratio Adherbalis ad senatum contra Iugum
XV. Legatorum Iugurthae breve responsum. Dive
XVI. Senatus Iugurtham inter et Adherbalem N midiam dividi iubet. Pars agro et viris opulentior Iugurthae traditur. XVII. Brevis Africae descriptio. XVIII. Gentium Africam incolentium, ac Praecipue Numidarum, origo. XIX. Urbes a Phoenicibus in Africa conditae. Asricae status initio belli Iugurthini. XX. Iugurtha repentino impetu Adherbalis fines invadit , et cum multa praeda in regnum suum revertitur. ΜOx aperte totius Numidiae imperium petit. XXI. Necessitate coactus Adherbal arma capit, Pugnat , victusque in oppido Cirta obsidetur. Sena- natus legatos in Africam mittit, qui reges ab armis discedere iubeant. XXII. Legatis respondet Iugurtha se iure gentium
uti, adversus hostem vitae suae insidiatum.'Ceterum de omnibus rebus se brevi Romam missurum legatos.
XXIII. Iugurtha Cirtae obsidionem urget; unde duo impigri homines noctu Madunt, Adherbalis querelas Romam delaturi. XXIV. Adherbalis literae ad s atum. XXV. Missi iterum legati, in quibus M. Scaurus
Princeps senatus, Iugurtham in proVinciBm r manam evocant. Quo ille quum, tentato prius in Cirtam impetu, tandem venisset, multis Vesebis utrimqus consumptis, legati frustra di
158쪽
ι58 ARGUMENTA XXVI. Adherbal suadentibus Italicis, qui urbem de fendebant, se Iugurthae dedititium trudit, mox
que ab eo excruciatus necatur.
XXVlI. Et huic quoque sceleri impune fuisset, ni Memmii, tribuni plebis designati, conciones senatui metum iniecissent. Igitur copiae Parantur, quas Calpurnius Bestia consul in Africam tran
XXVIII. Iugurtha, his auditis, filium et duos familiares Romam mittit, addito praecepto, Omne Smortales Pecunia aggrediantur. Quibus intra decem dies Italia excedere iussis, Bestia cum Spauro traiicit in Africam, et urbes aliquot pugnando capit. XXIX. Ilox corruptus pecunia regis, participe et socio consiliorum Scauro, Iugurtham in simi latarn deditionem accipit, Romamque revertitur. XXX. Cunctante senatu tantum flagitium vindicare, plebis animos accendit Memmius. XXXI. oratio Memmii ad Quirites contra optimatum crudelitatem, superbiam atque avaritiam.
XXXII. Cassius praetor, iussu populi, ad Iugurtham miSsus, eum, interposita fide publica, Romam adducit, quo facilius eius indicio Scauri et oe terorum delicta patefiant. XXXIII. Statim Iugurtha C. Baebii, tribuni plebis,
auxilium magna mercede parat. Interea C. Memmius regem in concionem producit, iubetque sceleris sui socios aperire.
XXXIV. C. Baebius regem tacere iubet, populuSque ludibrio habitus, e concione discedit. XXXV. Μassiva, Μasinissile nepos, ex Africa Oh metum Iugurthae profugus, suadente Sp. Albino consule, regnum Numidiae petit a senatu. Quoi
159쪽
Iussu Iuguritiae, Bomilcaris opera, interfecto, BCCusatus Bomilcar, clam in Numidiam abit: Iugurtha iubetur Italia decedere.
XXXVI. Albinus, renovato bello, maturat tu Africam proficisci. Sed ille quoque, sive Iugurthae
dolis elusus, sive ipse non satis fidus, infecta re9 Aulo fratre in castris relicto, ad comitiorum diem Romam revertitur. XXXVII. Dilatis vero, propter tribunicias seditio-NeS , per totum annum comitiis, ea mora in spem adductus Aulus aut bellum conficiendi, aut pecuniam ab Iugurtha terrore exercitus eliciendi,
oppidum Suilini, ubi regis thesauri erant, media hieme obsidere parat.
XXXVIII. At propria imperitia, regis calliditate ,
Centurionum proditione, in insidias adductus, nocturnoque oppressus impetu, ignominiosum foedus cum Iugurtha facit: ut subiret iugum, et decem diebus Numidia decederet. XXXIX. Consul Albinus copias parat, quas nis in Africam secum portaret a tribunis plebis impeditus , solus proficiscitur. Sed corruptis licentia atque lascivia militibus, bellum renovare nequit. XL. Lex Mamilia, ut in fautores Iugurthae quaeratur. Tres quaesitores creantur, inter quos idem ille M. Scaurus, qui legatus Bestiae suerat. XLI. Digressio de fuctionum origine, causa et essectibus. Post Carthaginem deletam, otio et abundantia plebs in licentiam, nobilitas in dominationem abutuntur. Potentior nobilitas. Plebis inopia et misera semitus. XLII. Vindices libertatis Gracchi ferro necantu DInde nobilitas saevire magis ac magis; quse res
160쪽
in posterum studia partium accendit potius, Ju'm restinxit.. Creatus consul Q. Metellus, vir acer et divitiis invictus, parato novo exercitu, magna SPecivium in Numidiam proficiscitur. XLIV. Ibi Sp. Albini exercitum accipit, omnibus ignaviae luxuriaeque probris inquinatum; quem, priusquam bellum attingat, disciplina coercere instituit.
XLV. Μetelli diligentia, prohibendo a delictis magis
quam vindicando, exercitum confirmat.
XLVI. Fama viri territus Iugurtha veram tum d mum deditionem facere conatur. Cuius promi sis dissidens Μetellus legatis persuadet, ut eum vivum necatumve sibi tradant. Ipse infesto exercitu Numidiam ingreditur. C. Marius equitatum ducit.
XLVII. Metellus, imposito urbi Vaccae praesidio, novos ab rege legatos, ut priores, ad proditi nem illicit. Regi pacem neque abnuit, neque pollicetur. XLVIII. Iugurtha, ubi se suis artibus lentari animadvortit , statuit armis certare. Ideo romanum exercitum per occultos tramites antevenit; et
non procul a flumine mlhul, post montem, in colle minus edito, considet. XLIX. Ignarus insidiarum Metellus, consΡectis , dum monte degreditur, hostibus, aciem, ut tempus poscebat, instruit et in planum deducit. L. Rutilius legatus cum expeditis ad flumen praemittitur, locum castris antecapturus. Μetellus cum Mario paulatim procedit. Mox eorum agmen Iugurtha transversum invadit, ordinesque eo a- turbat.