장음표시 사용
171쪽
IVGURI ΗΑ tempus, ingenium defluxere, naturao infirmitas accu satur; suam qui Sque culpam auctores ad negotia transferunt. Quod si hominibus bonarum rerum diunta Cura esset, quanto studio aliena ac nihil pro su lura, multumque etiam periculosa petunt; neque
regerentur magis, squam regerent casus; et eo magnitudinis δ' procederent , ubi pro mortalibus gloria
II. Nam uti genus hominum compositum ex anima Iet corpore, ita res cunctae η studiaque Omnia nostra, corporis alia, alia animi naturam sequuntur. Igitur praeclara facies, magnae divol raptatos rorporis Possum datus, est porniciosa lubidine paullisper usus .etc. Ssed sensum luctat; qui ut liene rasiel , nucesse est Primum Periodi Partρm ud , ei lia Pessum datus est de
8. Bonarum rerum. Stillest probitatis, industriae, omniumque i,onarumaritum. Aliena. Non vere ad huminem Pertinentia.- Multumque eti periculosa . Et quae mullum etiam habent perieuli. Cortius exponit multum etiam, saepe etiam; et auctoritatem umeri Ρlio Ep. I, 9, multuni inmtos labores. Sed proeul dubio Plinius quoque intellexit labores qui multum habent ineptiarum, non qui saepe inμpti sunt. 9. Neque regerentur magis, ED.
Supple casibus. Hie ineipit periodi
apodosis; ac solvendum est neque in et n- , propter sequens ei: et non regerentur et Procederent. Hoc nutem refertur ad hominum querelam , quod sorte potius quam viritale P gantur. Iam si ipsam dicendi formulam respietas, non regerentur mons quam regerent, aehucydid a illa quoque est . ut in Cald. lΣ .. n. 2, im
gnituclinem procedorent, quam uSSequuti, licet naturau loge mortutes, gloria lumen aeterni et immortales se- .rent. CAP. II. I. Ex anima. De Vne anima vide Catil. II, n. 22. MOX S quitur animi; nec multo post recurrit anima I et rursum animus. Vnde patet. hic saltem utraque voco idem
significari . Quamquam noscio quid
legentem s monere videtur, minus hone usurum fuisse Sallustium anima, ubi usus est animo. Non enim apte diceretur, anima rectrix humani generis agis atque habet cuncta, neque φ-sa habetur. Nec sine consilio ducent Pilae nostrae ANIMUM fecit, non ANIMAM. Sed rerum adsto similium diserimen cogitatione potius quam ver- his assequaris . 2. Ita res cunctae. Sellieri quae ais nos Pertinent. - Studia . Ea omninquibus studemus, quibus vitam ni striam impendimus; gra Ceuατα; quo Ianinine comprehenditur omnis vitae agitandae ratio, omnis.
quo nostrarum suo illulum uxus.
172쪽
alia huiuscemodi omnia brevi dilabuntur: ut ingenii egregia facinora, J sicuti anima, immortalia sunt. P stremo si corporis et fortunae bonorum, ut initium,
sic finis est; omniaque orta occidunt, et uuota sen scunt : nuimus incorruptus, aeternus rector humani
generis, agit atque habet cuncta, β neque ipse habetur. Quo magis pravitas ' eorum admirunda est, qui, dediti corporis gaudiis, Per luxum atque ignaviam aetatem
agunt; ceterum ingenium, quo neque melius, neque amplius aliud in natura mortalium est, incultu atque secordia torpescere sinunt: quum praesertim tam multae variaeque sint artes ianimi, quibus summa Claritudo paratur. ΙΙΙ. Verum ex his magistratus et imperia, postremo omnis Cura rerum Publicarum, minume mihi hac tempestate cupiunda Videntur: quoniam neque virtuti
3. Ingenii egregia facinora. Quidquid praeclarum ingenio, i. e. animi
virilius ossicitur. Quo in numero sunt non modo scripta egregia, aliaque eiusmodi, sed Eliam rerum putilicarum cura et bene gesti magistratus, ut osten ducit mox sequutura: Quum Praesem im tam inultae Pariaeque sint artes animi. . . Verum ein his magistratim et imperia, etc. 4. Postremo. Vno verbo - I t in litim, etc. Corporis et fortunae bona, quia initium, sic otiam snem habent. Atqui corporis et fortunae bona sunt, quac iam dicta: pracelara facies, magnust divitiae, is corporis . et alia huiusmodi. Ita suo sinis est , non id ni Omnino sonui; quod breoi dilabuntur. IIoe indient tutilum bona illa raduca esso, et Iarito hominibus eripi. Nam qui hodie pulcher, divos, robii filias est, cras polost deformis, Pauper, infirmus esse . Finis est autem minnet. etiamsi omnia haec homini quam diutissime supersint, tamen Porum
finem soro, quia fuit initium . Nam quidquid nascitur, occidit; quidquid
augetur , ubi auctum est, senoscit. Haec ultima habes pluribus verbis in Senec. Console ad Marc. XXIII: Quis quia ad summum Pera enit , aes ex tium Prope est...Nam tibi incremento
locus non est, MicinuS Occasus est...H
umetit Mis, tibi incrementa consum-
5. Agit atque habet cuncta. Agit
cuncta: Omnia ducit, movet, regitque arbitrio suo.-Habet. PQssidet .sul, ditions lenet. Sic lupiter, ovid. let. I, IS 7: Quum mihi qui fulmen. qui Oos habeoque regoque. - Neque ipse habetur. Neque ipse Possidrtur,
nec alieno imperio subi eius yxt. 6. Pria itas. Perversa set naturno TrPugnans agundi ratio.
173쪽
honos datur; 3 neque illi, quibus per fraudem ius
fuit, tuti, aut eo magis honestia sunt. Nam vi quidem 4 regere patriam aut parentes, si quamquam et possis, et delicta corrigas, tamen importunum est;
quum pra Esertim Omnes rerum mutationes caedem,
iugam, aliaque hostilia portendant: frustra autem
CAP. III. I. Neque pirtuti honos datur. Debitum virtuti honorem denegant, ei magistratus et imperia noneommittendo.
a. Quibus perfraudem ius fuit. Qui
per friaudem potentiam adepti sunt . Frustra verba consumit Cortius, dum contendit intelligendum esse ius honorum : quasi per se IVS non satis pic- num sensum habeat. Ius, quum sata iubendo, optime denotat potestatem
iubendi quidquid velis , id est, Polentiam atque imperium . Eos autem eripit Sallustius, quicumque ad honores iis viis grassati sunt, quaS Sededignatum esse innuit. 3 Honesti. Honorati. Sic Cicer. Ep. xi, 3: Nos in hac sententia sumus, ut te eri iamus in libera republica mi
4. Nam Mi quidem, etc. Vis fraudi
opponitur. Hoc ergo non de iisdem dicitur, quos superioribus verbis notavit. V rha haec, quamquam et Ps εις, et delicta corrigas , indicare videntur de Caesare sermonem eSM; qui quidem Mi regere patriam potuit, et delictis corrigendis dedit operam . quamquam arbitratur De Brosses, nee forsan sino causa, haec do Sylla diei. Sed verius fortasse, qui de uir que , et Sylla et Caesaro, intellexerit. Nam quod in genere dictum est, nil mirum si pluribus conveniat. Nec quis sitietat noti cum misso Sallustium , qui Caesarem earperet. Si quid enim n tota sententia invidiosum psi, id eorrigitur hisce verbis, et delicta conrior. 5. Patriam aut parentes. Hace ver ba tam saepe coniunguntur et apud Sallustium et apud ceteros, nusquam dubio sensu, ut hic quoque parentes nihil aliud esse possint, quam qui nos genuerant. Praeterea illud a Platone expressum videtur, qui hoc hallet in
Epist. ad Dionis propinquos; ΙΠατέρα
EP. I, 9. sic imitatur: Id enim iubet idem ilio Plato .... Mim neqMe Pa renti neque patriae afferre OPortere . Ernant igitur , qui parentes intelligunt populos Romanis obedientes. Sed quid sibi vult. Sallustius hue in trudendo aut Parentes' Ille, opinor, ita scripsit consuetudine ductus; ea simul mente, ut comparationem inter similia institueret, quasi dixerit: Patriam , non Secus ac parentes, Vel: Vt parentes, sic patriam vi regem importunum est.- Portunum. RPS et aliis odiosa , et ipsi imperanti gra-Vis. - quum Praesertim, etc. Hoc est,
174쪽
niti, si neque aliud, se fatigando, nisi odium quaerere in extremae dementiae est: nisi sorte quem 7 inhonesta et perniciosa lubido tenet, potentiae paucorum decus atque libertatem suam gratificario IV. Ceterum ex aliis negotiis quae ingenio exercentur, inprimis magno usui est memoria rerum gestarum r) cuius de Virtute quia multi dixere, praetereundum puto; simul, ne per insolentium quis existumet, meinet, studium meum laudando, extollere. Atque ego credo fore, qui, quia decxevi procul a republica aetatem agere, tanto tamque utili labori meo nomen inertiae imponant: certe, quibus a maxuma industria videtur, salutare plebem, et conviviis
gratiam quaerere. Qui si reputaverint, et quibus ego semporibus 4 magistratus adeptus sim, et quales Viri
6. Frustra autem niti. Ad honores ei imperium. Hoc oppositum est antecedentibus, quum et possis; Probatque abnnde eos nugari, qui possis in
7. Nisi forte quem , est. Quatuor
genera hominum notat: I' eos quibus per fraudem ius fuit; a' qui per lvim imperium habuere; 3' qui frust diu illud assoqui eonali sunt; q' P0- itentiae intueorum derus atque liber- ltalem suam gratifieantur, ut ipsi di minμntur in rei ros . Do hisce dieit Lepidus in Fragiri. Satellites quidem eius S llas dominationis in Mos. Se
Mitium suum mercedem dant. CAP. IV. I. Memoria rerum grat rum. Ros gestas memoriae mandandi eura. - Cuius de Oirtute. Virtus hic Pst praestantia, effracta, utillios. Memet xtollere. Ne quis existimet mρ extollers mPm e per insol ni iam.
, radium mirivri laudando. Ellipsis fithrimi pronominis me. Di in Catil. Lia: Eo magis refert mihi atque Oobis irimere; quod sic intelligendum est: Eo magis refert me mihi, et Mos Mobis
a. Atque ego Idem sere, quod aDi tamen ego. T r. Andr. I, 3. zor Atque φsis commentum tacet. In quod Donatus, atque, Pro tamen, etc. 3. Certe quibus. Ii certe, quibus etc. Ecis homines notat, qui non vi luto et honis artibus , sed ambitu et blanditiis gratiam plebis auet pali, ad
honoros grassabantur. Industria opponitur inertine. - Salutare. Candidati per nomenclatores civem quemque salutabant 1 nee id vituperio erat. Sed eos damnat ,. qui hanc solam indu
4 Quibus ego temporibus.Quaestor fuit sullust. paucis post coniurationem Catilinariam annis . eo sere tempore quo Clodii furoribus civitas exagitabatur; tribunus plebis A. V. C. POI, quo Clodius a Milone occisus est ;Prastor vero anno 7 8 . vietore iam CuΡsuro. Tuinulentissima aulsem illa
175쪽
s i 7 oidem assequi nequiverint, et postea quae genera b
minum in senatum pervenerint; si profecto existumabunt, me magis merito quam ignavia, iudicium animi mutavisse, maiusque commodum ex otio meo, quam ex aliorum negotiis, reipublicae venturum. Nam saepe audivi, Q. Maxumum, V Ρ. Scipionem, praeterea Civitatis nostrae praeclaros viros, solitos ita dicere, quum maiorum imagines intuerentur, vehementissume sibi animum ad virtutem accendi. Scilicet non ceram illam 2 neque figuram, tantam vim in sese habere; sed memoria rerum gestarum eam flammam egregiis viris in pectore crescere, neque prius sedari quam virtus eorum famam 8 atque glorium adaequaverit. At contra, quis est omnium his moribus, quin divi liis et sumptibus, non probitate, neque industria, eum maioribus suis contendatῖ Etiam Domines noVi qui antea per virtutem soliti erant nobilitatem antevenire, furtim et per latrocinia ad imperia et honores
reipuldieao tempora suerunt ,-Quales ioiri. Inl lligit maxime Catonem, ciuipraeturam Pelens, repulsam tulit. Hie porro sensus est: Ego ad honorus Pe veni tum quum riarissimi etiam viri idem assequi nequiust uni. Nunc veroasSPquuntur pliam infimi. Quo saeilius mihi esset, nisi utile otium Praeponerem, me putilicis quoque negotiis im
5. Quae Wnera hominum in sena-fum yeroenerint. Ca sar quippe dignos, indignos, Ni sui ratilitas ferebat, in innatum legit. - Merito. Ex iustis musis. Iu icium. Animi propositum quo antea honores qua sistrat.
6. Q. Maxumum. Fallium illum, de quo Ennius: Unus qui nobis eunetanao resti uit rem: Non ponebati enim rumores te salusem P. Scipionem, Alricanum maiorem, qui Hunninalem vicit apud Zamam. I. Scilicet non cenam illam - Supplo, arbitrabantur. Nam haec non Fu-lbiorum Scipionumque, sed scriptoris, eorum sententiam interpretantis, ve ba sunt.- Ceram. Illam nempe, qua essetae erant maiorum imagines. 8.Quam pirtus eorum famam, etc. ordo est: Quam sua ipsorum virtus adaequaverit sumam atque glorium eorum , Seil. maiorum. Inde coli git Sallustius se Operae pretium saeturum, si res gestas populi romani memoriae mandaverit. His moribus. His temporibu, , ubi tanta est morum pravitas. -mmines nos i. Vide notata ad
Catil. XXIII. n' I3. - Nohilitatem
an eoenire. Homines nobiles fit Perare..
176쪽
nituntur: proinde quasi praetura et consutatus, atque alia omnia huiuscemodi per se ipsa clara, magnifica
sint; ne non perinde habeantur, Sin ut eorum, qui Sustinent, virtus est. Verum ego i0 liberius altiusque Processi, dum me civitatis morum piget taedetque:
V. Bellum scripturus sum, quod populia S romanu Scum Iugurtha, rege Numidarum, gessit: primum quia magnum et utrox, variaque Victoria suit; i dein quia tum primum superbiae nobilitatis obviam itum est: quae contenti O divina et humana cuncta permiscuit; eoque Vecordiae processit, uti studiis civilibus bellum atque vastitas Italiae finem succret. Sed priusquam huiuscemodi rei initium expedio,pauca supra repetam
9. Ac non perinde habeantiar. Et
quasi magistratus illi nisti aut mugnum aut nullum homini honorem ustPrant, Prout magian , aut nulla est hominis Virtus.- Sustinent. Gerunt, administrant. Sod magis proprium, SNStinent. Num onus quoddam viro imponitur praetura vol consulatus. Iustin. VI, 8. do Epaminondat Honores ita ges
sit, ut ornamentum non accipere, sed
clare myi dignitati Dideretur. IO. Verum ego. Agnoscit ipse, quod initio diximus: paulo longius u Pr inposita ro prooemium ovagari.-Altius. Vt dicitur, res ex AI To rimetere, ita dixit, ALTius procedere. Nisi sorto molaphora o nuve in altum procedente dueta Sil.-Diam me - Piget taedri
que. Id est, longius provectus sum , propter dolorem et taedium , quod mihi ustoriant puli lici moros . - Ium vero prooemium illud , quamliamvis
non res tantum in Asriea gestas et ex torna hella, sed civiles etiam pr-
ellas et natas ex avaritia et ambitione dissensiones narraturi.
CAP. V. I. Varia Dictoria fuit. Victoria nunc huc, nunc illuc inclinavit 2. Quae contentio. Sc. plebem interot nobilitatem. Contentionis autem notio latet in antecedontibus, ob iam itum est. Nequo vero lum Primum Post urbem conditam, sed tum primum
que nobilitulis violoriam, eius suPQ hinc obviam itum est. Nam ulteWGracchorum Caius, anno V. C. 633. oecisus est; ex quo tempore nihil iumpotentiae nobilium obstitii, donec, anno 643. plebem in senatum concitu- verit tribunus C. Mommius. Vide irasea, XXX et XLI. - Belliam atque Oastitas Italiae. Inde Enim exarseros ditionses Appulpiana Drusianuque 3
inde bellum foetulo; indo liellum civile Marianum ; indo ultima illa ot
177쪽
quo ad cognoscendum omnia illustria magis, a magis-Ac in aperto sint. Bello Punico secundo, quo dux arthaginiensium Hannibal, post magnitudinem nominis romani, 4 Italiae opus Inaxume attriverat, Masinissa si rex Numidarum, in amicitiam receptus a P. Scipione, cui postea Africano si cognomen ex virtut fuit, multa es praeclara rei militaris facinora secerat:
Ob quae, victis Carthaginiensibus et capto Syphace, Vcuius in Africa magnum atque late imperium valuit,
studiis eivilibus, saltem iret tempus, finem fecit. 3. Illustria magis. In clariori lueeposita. - Ad cognoscendum. Passive: Ut cognoscantur. Vid. in s. LXII, 4. 4. Post magnitudinem nominis romani. Ex quo ad magnum gloriae et Potentiae fastigium Roma provecta orat, nullus magis quam Hannil, ut Italia , i. e. ipsius Romae et Sociorum Italorum opes ultriverat. Nam male Tollor interpretatur Primo magnitu-uinem nominis nomani, deinde Italiae opes attrivisse Hannibalem. N. B. ΜωDet De Brossea, semper eum aspirat. Acribendum csso nomen Hannibali sicque scribunt Cort. et alii. s. Masinissa. Massylorum, gentis Numidicae , rex ; Galae situs , Ilici-Ρsae Pater, avuS Iugurthae. Is septem decim annos natus , i ussus a patre suo, hellum gessit pro Carthaginiensilius adversus Suphacem, Romanis anaicum , ctimque ulmei Praelio vieit Livius xxiv, hi . Deinde Orumdom Curthagi Dierasium si ius in Hispania
Lollavit advorsus Si ip onom i Liv. AN Vii. I9 , eiura quo domum s Liv.
xxvlli, Illi Di 35ὶ vini illa in vinxit , non tam e identi seo tempore stibitust mutationis caussa, inquit Livius; nam id ii illo saelum est . quam privata iii P tio, odia grrμrot , Ob nuptum Suphaei Sophoni sitam, quae ipsi prius
desponsata fuerat. Exinde ille ud extremum vi lac fidus Pormansit Romanis. Narrat Livius XXIX, 29 et seqq. 3. quam varia ibrtuna usus sit in amittendo recuperando luc Palerno regnis Masinissa; qui maximus, inquit, omnium aetatis suae Degum init, ρmrimumque tu it rem romanam. Conter tiam Iustiuuin xxxviii. 6; et Cic do Seneci. x. Illo sexaginta annos regnu-vit . et mutum sero vixit, morbis iu tactus , et vix imminutis corporis. viribus.
mus. .. hic imPerator nomine Dictae a
se gentis est nobilitatus. Item Silius xvir, 626: Deoictae referens Primias
7. Syphace. Syphax, Masaesylorum
in Numidia, Occid talem Versus, habitantium rex , primo Poenis inimi
dem amicus Liv. Xxum, IT J, itorum fidem mutavit, foedusque iunxit oti iii Scipione. Denique accopla in muli imonium Sopho Disba, silia Asdrubalis . a Romanis ud P nos rutaris descivit Liv. xx lx, 23 3; luna inquid .i Mn5 nissa et Laelio Scipionis togato ras' tria Liv. XXX, II , diicius luse in Italiam, Tibure mortuus ost i Liv. xxx, si S 3. Dissiliaco by Corale
178쪽
Populus romanus, quascumque urbes et agros mafris
ceperat regi dono cledit. Igitur amicitia Musinissa horio atque honesta nobis permansit. η Sed imperii vi laeque eius finis idem fuit. Dein Micipsa filius regnum solus 9 obtinuit, Manu stabule et Gulussa fratrihus morbo absumptis. Is Adherbalem et Hiempsalem Ox sese genuit; Iugurthamque, Manastabulis fratris filium, quem Masinissa, quod ortus ex Concubina erat, privatum reliquerat, λψ eodem cultu quo liberos suos, domi habuit.
VI. Qui ubi primum adolevit, pollens viribus, decora facie, sed multo maxume ingenio validus, non se luxu, neque inertiae Corrumpendum dedit; sed,
8. Bona atque honesta nobis Per mansit. Bona dicitur amistitia Ilusinis. sa , quia fidelis et honesta, quia hon rem ipsi apud Romanos conciliavit. Sed imperii Mitaeque utc. Sed mortuus yst, imporii vita que sumilem finem ha-liens. Ilaimit aulom , quia populo romano fidelis permanserat. Reposuimus sed, Sallustianam omnino coniunctio
nem , quam un HS tantum cod. au t
ritato deleverat Cortius. Suppleta ellipsi, Deile est videre quid ad sun-
9. Micima solus. Num rosam ex leoncubinis sobolem quum xLiv liberos habuisse dieatur reliquerat Masinissa , tres tantum legitimns ex coninitim filios, meipsam , Gulussam , Manasiabalem. De his vid Eutropium iv, 5; Appian. Puti. Bel. CVI. Manastabale. Si nostrorum codd. BΠ- liquissimus et pleraeque edd. Quidam Mastanabale. In Punicis istis nominibus, qua retro versu' in lingua vernacula loguntur, saetiis sui rit trun-spositio syllabarum. Appianus hunc vocat Mastanabam; Epit. Liv. L . Manastabilem. Manastabal , inquit De Brosses, est quasi Manasse mat. i. e. Munasses-Iupiter. Et Masinissa quidem non aliud nomen esse quum Manasses, videtur. I o Quem Masinissa matum re liquerat. Quem, se Iugurtham. Nam Iugurtha . non Μan tubal, ex Con t j bina ortus erat. Imo Manastabulem. legitimum fuisse Masinissae situm allirmat Appian. Huc ex Cortio tran serimus Μasinissae familiae stemma.
179쪽
ut in is gentis illius est, equitare, iaculari, cur Su Cum nequii libus certure; et quum omnes gloria anteiret, OmnibuS tumen carus esse: ad hoc, pleraque tempora in Venando agere, leonem utque alius seras primus
aut in primis ferire; plurimum facere, minimum ipse de se loqui. Quibus rebus Micipsa tametsi initio laetus
fuerat, existumians virtutem Iugurthae regito suo gloriae fore; tumen, postqvum hominem adolescentem, exacta sun aetate, parvis liberis, magis magiSque crescere intellegit, vehementer negotio permotus, multu
cum unimo suo volvebat. Terrebat eum natura mortalium, avida imperii et praeceps ad explendam animi cupidinem; praeteyeu opportunitas suaeque et liberorum uetatis, quae etiam mediocres viros 3 spe prae-due trΗnsvorsos agit: ad hoc, studia Numidarum in Iugurtham accensu; 4 ex quibus si talem virum inter- secisset, 4 ne qua seditio aut bellum Oriretur, anxius
CAiti V l. I Iramiam adole centum. lugiirilia udo rarens erat . ideoque animo et corpore validus; ipse stiuox, ideo inorii proximus; lilieri vero EL-iuninum Parx i, idvis debiles. Pt ad Gin-nhni iniuriam uximsiii.- Magis maxisque ovaecore. Novam in die s aliam gratiuirique filii crinest iure. - δε minuo permotus. Ea re PormotuS.- animo suo Momehue. Posset quidem aliesse cum; neque tamen mogis heredundat, quam quum dicitur, multir
2. Terrebat eum natura mortalium. Ille explicat quod antecedentilius in dicavit tantum.-PMaec Ps. Quae P .no et praecipiti impetu fertur ad id
rapiendum . quod unamus cupit. 3. minocres Piros. Hic medioeresiti inlligo. hismities animi moderati . noe maiora ultioraque Pur in Ct Picu.; ies. Sic insta V Ill. Qtii 'rarthae noni mediocirem animum Pollicitando ac-l cendebant. Trans oros agit. IN COH-l filia a recto ut horretilia dat prueripi, tos. Sic intra XIV: ne quos ρε ii asa amicitia Iugurthae ρartim cognitai trans Orsos agat. llem Senoua E Pist. l um: In praecipitia cursus iste de ci ...t Deinde ne resistere quidem licet,quum i coepit trana 'emos agere Ielicitas. i . Studia in Iugurtham accensa. PrisIugurtha; ut dixit Liv. XXIX, Im. μν'
rogari eo die sententiae, accensis alti-
diis pro Scipione et ad ersus Semio-l nem, non miuere. l 5. Si talem Mirum intemecisset. gna sat barbaro homine se metu ex in solvendi ratio: fratris silium . nullius criniitiis. inimo nimiae virtutis reum
interseeos. Quid ergo fecisset rex illatam providus suturi, si iuvenis Diuiti eo by Cooste
180쪽
, II. His dissicultatibus circumventus, ubi Videt ne que Per Vim, neque insidiis opprimi possct hominem
tam ueceptum popularibus, quod erat Iugurti,a mana Pronatu, et appetens gloriae militaris, Statuit eum objectare Periculis, et eo modo fortunum tentare. Igitur,bello Numantino, Micipsa,quum populo romano equitum atque poditum auxilia mitteret, Sperun S, Vel ostentando virtutem, vel hostium saevitia η sucile occaSurum, Praesecit Numidis, quos in Hispaniam mittebat. Sed ea res longe ut iter, ue ratus erat evenit: num Iugurtha, ut orat impigro atque acri ingenio, ubi naturam a P. Scipionis, qui tum Romanis imperator, et morem hostium cognovit; multo labore inultuque Cura, praeterea modestissumo parendo et saepe obviam eundo pericrilis, in tantam claritudinem brevi licTVOnerat, ut nostris Vehementer carus, Numantinis In aTumo terrori esset. Ac sane, quod dissicillumum inprimis est, et praelio strenuus erat, et bonus consilio: quorum alterum, 4 ex providentia timorem, nitorumox audacia temeritatem assurre plerumque solet. Igituri mperator omnes scro res asperas per Iugurtham n gere,
in umicis habere, magis magisque in dies amplecti: quippe cuius neque consilium neque inceptum ullum
quam et perditus suissoly Et tamen Micipsa magnus bonusque rex habetur. Imo , sere evicit sceleribus I gurtha , ut cogitatum ab eo parricis dium minus oderit Posteritas. CAP. VII. I.Bello Numantino.Quod gessit in Hispania Scipio Aemilianus, Aeti Africanus minor. Huius belli na rationem vide apud Florum ii, 17, 18.2. Hostium saeritia. Virtute tu irainaeeensa. Virgil. XI, 9Io: D saeoum Aeneari agnopit Turnus in armis. Vbi
Hervius et fortem ci iratum interpre-
xatur 3. Naturam. Impigri nempe et acris ingenii suit, id studere ut imperato
rem suum hostemque nosset; ita Proinde se gesturus, ut ulteri placeret. vinceret alterum. ά. Quorum aiferiam. Scilicit consilio bonum osse; quae res cum Pro 'i-etentia, id est, periculum ante videndi facultate . coniuncta, ideo saepe gignit timorem. -- alterum. Scilicet Praeli Strenuum osse ; quod in audacia Datum . Facseu in temeruatem inconsullum vortit,