장음표시 사용
21쪽
XvIII VITA Mile de integro instaurabant. Renascentes malC sopiti incendii fammas Caesar exstincturus iusserat Sallustium aliquot legiones, quarum de de securus erat, Per CVuam ad mare ducere et eas navibus in onere. Sed fessi Mulneribus Proeliisque milites, ubi pro laborum praemiis NOVOs labores, et Pro quiete adeunda rursus maris bellique pericula intellexere, despondent animOS, Cttandem ferisnem oportere conclamantes, in mianas et vertam seditioncm erun unt. Cui sedan-Hae in an exercitum relinquere coactus est Sallustius. Milites Miam re flexere; nec nisi Romam regressos, iamque stances in Can o Martio, Caesar ipse quirites Mocando eae auctoriandoque sedaMil. Qua ignominia ad Metus obsequium re scati mox rn Africam transseehuntur. Inde Sallustium ata Cercinam insulam,quam adoersarii tenebant, Cum Parte na tum Caesar ire iubet, quoia ibi magnum numerum frumenti esse audiebat.
α Haec ita imperabat s Beli. r. rara, CaeSar. Collectionis, Mol. II, in ut, si seri Posset Nocrae,
locum excusatio nullum haberet nec moram tC gι Mersatio. a Nimirum in eo Dirtutem reiquc militaras Peritiam agnOMerat Caesar, quCm ConSia
derare Metabat, an res in erata sicri Posset. Ce-tCrum ea, nec magno quidem negotio, Perfecta
est . a Nam s ibid. XxXIV, J Sallustii ad cntu C. Decimius quaestorius, qui ibi cum grandi
familiae suae Praesidio Praeerat commeGtui , ParMulum nase rum nactus conscendit, ac se fugae commendat.Sallustius intcrim praetor, a V- Cinatibus recutus, magno numero frumcnti in- Vento, nasees oncrarias complet, atquc i/ι Castra ad Caesarem mictu. u
22쪽
Confecto bello Caesar, pacatae Africae Sallu stium Praefecit. Quod si Lenaeo, Pompeii liberto,
quEm Suetonius contra Sallustium mordacem libellum scri sisse testatur, sdes adhibenda sit, in oα hoc tantum reliquit, quod auferre non Poterat. Eiusdem criminis reum facit Dio Cassius; nequc
ita temere aut in idiose excogitatum Midetur, quum reMersus domum, Vud Caesarem a Numia ais accusatusfuerit. ud amicum causam agens, nemine mirante absolutus est . Nec defuere qui dicerent eum Praedae Partem iudici dedisse, ut alteram sensearet. Illuri enim tunc ten oris usia latissimum fuit, ut legati Romam reduceS PVO- Minciarum Foliis innocentiam emerent, iustissimis sero inciarum hominum querelis ne famam quiαem spoliatoris laedentibus. Nam adeo ναἰ-
gare erat crimen aMaritiae, ut non in unitummodo, sed Mix animad ersum cransiret. Quamquam id Sallustio Araeter alios inoidiosum fuissct Merisimile est, ut ste acerrimo alienorum βα-giatorum insectatori; liberatusque sententia Caesaris, graselori librorum suorum iudicio damna
Seta ille uiae poenae ignominiam absolutionis ignominia effugerat, quum Caesar, idibus mantiis, unus 7 Io, in senatu confossus est. Tanto de stitutus praesidio Sallustius otio se Penitus, et in PerPctuum, abdidit. Eo tempore Historiam belli Iugurthini conscripsit; quod iam ante, dum Numiaritae Praeesset, animo destina eras. Quod νus longe Pulcherrimum Sallustii habetur, et i soCatilina Praestantius. Catilinam enim legendo, ranius tantum et in uno loco initae atque O ressacconiurationis historiam legas. Coniuratio qui-
23쪽
x aemilla in urbem omnium gentium reginam Par batur; locus ille, Roma. Sed Iugurthino in bollo, ct Romae quoque inter turbulentas POPuli conci ucs, et in fricae desertis inter arma et insignfsὐaria Romanorum Afrorumque fortunα Puguus
Mersaris; dumque tu seniatu Publica maioSfas Gu- ΓΟ Vcuuudatur, castra duos viros in Patriac d CuS simul et perniciem educant. Scilicet in Λα-midia Primum monstrati fatis Marius et Sylla. Neque quidquam Sallustius omisit ut rerumgVaVitatem, non ingenio solum, sed cura citam GSScqucretur. Multa enim de Africae μορulorum originibus ex Numidicis libris collegia, quOS DUM Hiem sal in unum comus redigi cra avgrat. Eodem ferme temPore longiorem Historiam, cui in- Scribebatur titulus, re Historia rerum in rePublica ΠΟΠιGua gCStarum, η conscriPsit: quo Vere quι quid Catilinariam coniurationem intcn et Iugui thinum belliam actum erat, continebatur. Scu ma filae latifum cius reliquiae et aliquot fragmeritast e Suut, in quibus iligna Praccmuc memo utuin cutias quatuor orat ioves et duas inistolaS, u uum PomPgii ad senatum, alterni Mithridatis ad Ar Sacem. Iscis adiutus fragmentis, magna ccccr quin doctrina instructus et mira PraedituS Iussi uti Sagacitate, Dir nunquam satis laudandus D Br0sSUS, res Romae scyltimo sae Hlo gestas P VPzί tu,
CGquo accuratissima, narratione caeSCquutus CS. .
Iam reliquum υilae Sallustius intignas erit VOPPs circumfusasque delicias traduxit; maguia
secentissimis aedibus in monte Quirinali aeclisca
24쪽
C. CRISPI SALLUST HXX iurbe Mecercs memora ere, et mortuo Sallustio habuerunt in oratores; susciente gentiu- Omnium dominis ea scdc, quae viri Arioati fuerat: tanta loci an licudo, tancus Ornatust Itaque Sallustianis in hortis inDenta sunt Plurima et Pretio- .sissima arcium antiquarum monumenta, quae huc seu Prioris heri seu Caesarum Ues congesserant.
Nec minor fuit Sallustio ruri quam in urbe magnisicentia . Multa enim Praedia et Praesertim ραὶcherrimam Millam emit, quam in omido Tibure xII millibus ab Roma distante Caesar ex truxerat. Quae quidem tam effusae in ensae non
rargumento sunt Sallustium cum summa ennocentia et abstinentia prooinciam Africam habuisse Praesertim si narrantibus credere fas est a s- Iescentem cum omnia diverdidisse bona, ita ut ne Piacernam quidem domum seroa erit. Hoc enim ei acerbissimis Merbis Obiicit auctor, quicumque ost, huius in Sallustium declamationis, grιem sub
Ciceronis nomine circumj runt . .
Salitistius anno V. C. 718 mortuus est quinquagesimum annum agens, relicta uxore Teren-
ia, quae deinde Messalue CorMino celeberrimo ora Ori nivsit, atque adeo tres maximi fere in illo saeculo ingenii viros habuit coniuges. EaEem, memorandum longissimi aesei exe lum, quarto etiam marito Vibio Rufo s erstes centum et smycemdecim Mitue annos exegisse fertur. Tacitus Ana. III, 3o et Passim,) Crimum Sallustium memorat , quem hic noster, sororis suae nγOtem, in sentem suam nomenque adsciuerat. Ille, u incO
25쪽
XXllVITAItimi Maecenate proximus, mox PraeCmuris Cui secreta imρeratorum inniterentur is, sePlimo Tiaberiani principatus anno Obiit. Iam, ut ad nostrum redeamus, memoriam Siallustii fama sequuta est, ut Praeclara de ingenio, ita de moribus turpis et ignominiosa. Et is qαλdem factiosus et turbarum a Didus in tribunatu fuit: an Mero tot in in acus Ditiis, tot Probris Cno . Pertus, quot in eum ingerit Pseria Ciceronis de clamatio8 Id neque .rmare prorsus, neque Ππα- re ausim . Ea enim tunc temPoris erat Publicorum morum foeditas, ut si demρseris quod accusatorire
dicentis oratio Deritati addere solat , nihil illi exProbrecur, quod non et mullis aliis, quorum i laesa ad nos tama Pe enit, iure Potuerit e r Briari. Non igitur mirum adeo fuerit si, acta Perluxum et inhonestas Moluptates adolescentia, famen actate Proνectior acerbe castiga erit eadem
Gudentes ; non mirum si, Noliata, ut PlerisquemOS erat, Provincia, ceceros Proυinciarum φοι--tores iusta censurre notaυerit. Quime, quum AP cum Mexaret, dioitiarum aseidum stimulabat occasio et certa impunitas; quum in legatorum GV ritiam inoeheretur, iamia quiescentem a libidinibus animum Dalebat Meri et recti conscientia. Nec
id reticendum est, primum Sallustii famam lace Misse Lenaeum istum, msi infensum, Ee quo Sura memoraseimus; et qu- ixerit ille, SED Vera, seu falsa, faciliorem Uud homines faen in enisse; insita ingeniis humanis malitia, quia 'in eodem homine Derba factis, utraque in Vm Mum rectorquens, Omonere gaudet: hinc PraeconccPtram Ee Sallustio opinionem magis in dies ita inva-Glade, ut nunc rem inlegro iudicio PerFendere,
26쪽
nemini fero in mentem Meniat. An hoc ei in alia quam etiam lauriem vertetur, quod cum Catilina non coniuraseerit, ardens iuMenta, cupiditatibus flagrans, inopia Perditus' Certe nulla defensio in eo Praetermittenda est, in quem nullis probris abstinuerunt. Nobis Mero , quibus id tantum de Sallustio si erest, unde eum laudemus, satis sit, Omissa Ditae inquisitione, mirari quae scriρsit, fugere quae damnaMit 9acere quae Praecvit. Pauca de Sallustiano scribendi genere dicemus ; quid enim attinet toties audiία decan a pCertiorem, quam nostra uerba , fidem habebunt testimonia Veterum , quae infra subiungentur. λRecentiores vero quan Iurimi , inter quos emianent ut de nostratibus tantum et classicis loqua mur) Rolliti et La Harpe , nihil in aestimandis Sallustianae dictionis Mirtutibus PraetermisiSse
Diaeebantur; nisi Dir exstitisset, quo tractante, alia quia trito dudum argumento nosei nitoris accede-VCe, Dussauli, Annales littes . t. 3; quem adibit locum , quicumque rerum graMitatem Derborum elegantiae coniunctam requirit. Imitatorem Graecorum et praecipue Thucydiadis et Demosthenis Sallustium aiunt. Id seerum esse interdum agnoscemus; sed ita tamen ut eum ex suo dePromere Potius, quam ex alieno mutuari
dixeris. Et in deperdita historia saepius e graeco fonte hausisse haud absurde coniicies; quum Plura in Fragmentis imitationis Destigia , quam in toto Catilina et Iugurtha rePeriantur. Conciones etiam, inter Fragmenta seroatae, mutio magis ad Nucydideam rationem, quam ceterae,
27쪽
accedunt. Nam quid Pronius intellectu, quid rata
Morae concionissileni accommodatiuS, quam quae Caesar et Cato in senatu , Memmius et Marius
GPud ργulun , agentes inducuntur 2 Quoia quis dieat de Lepidi, Philippi, Licinii Macri orati
nibus 8 ubi multa occurrunt caρία dis icilia ; to tum Mero genus sui solet Thu dides) multo pro
sius et reconditius est, quam ut vulgi iauribus aptum Mideatur. Arguitun etiam noua et obsoleta Derba usu asse. Certe ProPrius illi color est , ac singularis forma et quasi Multus Oracionis. Sed eruditissimo Commentario egregie Ostendit Cortius , ν latiniatatem illam, quam Olim Pro Graeca, ObSOleta, amora, habere doctus fuerat, a Cicerone, Liseis,
Tacico etiam adhibitam esse . a Ceterum Plura eiusmodi in Fragmentis, quam usquam alibi, oc- 'currunt; et in Historiis Praesertim multa uiati- qui Catonis vorba furatus osse Didetur Crimus. Ouae ob furtu si rePrehcndcndus est, VCPrchen datur sanc I dummodo meminissct nos non Placuit stem loca lotom Quintilianum satis se Liseiocribuisse arbitruri, cum Sallustii laudibus ac- quando. I. F.
28쪽
rooemium. Decet homines gloriam quaerere, sed ingenii potius quasti corporis viribus. I. Et in bello et in aliis omnibus, virtus ani mi plurimum potest; iique v0xu non vivunt, qui voluptatem, neglectis bonis artibus, se-
III. Pulchrum est et lino, licere seipublicae, et egregia aliorum facta scribere. Et ipse quidem Sallustius initio ad res es elidus se uou tulit. illi IV. Mox puxiculis molestiisque a rerum tractatione absterritus, satuit res gestas populi romani maxime memorabiles scribere. Ini lium sacit a coniuratione Cui linae . sHic finis est prooemii). V. Catilinae indoles; pessima quidem, sed peior etiam propter corruptos civitatis morCf. VL Origo et initia urbis Romae Ea primo re ges habuit. Deinde, regio imperio in superbiam
dominationemque converso, annuos binosque magistratus sibi secere. Sallust.
29쪽
guntur uni ini, moxque clxitus in immensum Crescit VIII. Reddit rationum obiter, cur Grno rorum facta magis tamen celebrentur quum Roma
IX. Ad propositum redit, optimosque priss Oxum .
X. Sed Carthaginu subactu, Primo pecuniae et imperii cupido, deinde cetera xitia, quasi resti
lentia , in iis re. XI. Primo tamen ambitio ac magis . tuam n arit in
laborabulat; sed post Syllae Victoriam , Dul- lus modus divitiurum cupiditati et rupinis suis. XII XlII. Describuntur vitia quo o, ubi primum honos divitiis haberi coepit, civitatis specie inso dum in modum deformaverunt. Sic confirmutur quod in cap. V dictum ostCloitatem ex Pulcherrutnu Pebsumam ac lu-gitiosissumam faciam USSU.
suu Catilinae sumiliaris orni Iliso adolescentes
omnibus corruptelarum illecebris sibi devin ciebat. XV. Digressio de primis Catilinae sucinoribus. Is morte in sili4 suo intulisse creditur. XVI. Iuventutem odocendo mala sucinora, sibi s0cios Purat nil opprimendum rumsubliCum. XVll. Catilina socios convocat. Eorum Nomina. XV m. Narratur Per digressionem Prior Coniurali0, in qua Catilina , cum Autronio et Piso nu , de consulibus in Capitolio trucidandiss deliberaverat.
30쪽
XIX. Piso quaestor in Hispaniam citeriorem missus in ipso itinere a barbaris interficitur . XX. Ad secundam coniurationem revertitur Sallustius , et inde repetit, ubi substiterat in fine capitis XVII. Catilina convocatos socios alloquitur XXI. Interrogatus a coniuratis quae praemia belli futura sint, summa quaeque Pollicetur, eOSque confirmatis animis dimittit. XXII. Catilina socios iureiurando adigit , quod eum infando quodam ritu confirmasse quidam dictitant. XXIII. Q. Curius coniurationem Fulviae detegit. Evulgata re, Ciceroni Consulatus mandatur. XXIV. Creatis consulibus Cicerone et Antonio, Catilina bellum parat, compluresque, etiam
mulieres , in coniurationem adsciscit. XXV. Sempronia coniurationis socia . Eius in
XXVI. Catilina petit consulatum in annum Se
quentem s v. C. 692 ), struitque insidias
Ciceroni consuli. Quum utraque res irrita fuisset, constituit bellum DCere . XXVII. Catilina audaciae suae satellites in diversas Italiae regioties dimittit. Coniurationis socios apud Laecam noctu convocat, consiliumque necundi Ciceronis aperit.
XXVIII. Duo coniurati Ciceronem interficere tentant, sed frustra. Manlii in Etruria moli
XXIX. Res per Ciceronem ad senatum resertur, qui periculi depellendi causa summum Consulibus potestatcm permittit. XXX. Romae nuntiatur arma cepisse Manlium .