Hieronymi Pantzschmanni ... Quaestionum practicarum liber primus secundus 1

81쪽

do cortant. Neque de locatione habitationis, ad praedia rustica,vel ad vectigalia, veI ad eas res, quae utilitatem prae ter habitationem continent, inferre licebit, Quia ex quo adhuc res inhabitari possit, non videtur adeo magno damno assici conductor, quamuis aliquo modo ipsi in com modetur. Ac differentiam esse inter locationem habitationis,& inter praedia rusticabostendit Surae cons. - . v ctigal quod in Limitrophu num. O . Vbi rationem adduxit. Igitur illa doctrina Caser. ad praedia non est transferenda, vel etiam ad perceptionem datiorum, cum propter dam num a fortuna in fructibus datum, recedere conductori non liceat, sed ad mercedis remissionem petendam , ad

tius tamen erit, ut iam ante dictum fuit ut denunciatio fiat, prout quoque monuit Ioau. Bapt.de S. Seuerino, Virecedentes ex caussa pestis, claues domorum assignent dominis, renuncient habitationi : Ipso vero nolente acceptare,de mandato iudicis deponantur, non quidem Vt praecise ad hoc conductor teneatur ad remissionem mercedis impetrandam, sed saltem ad hoc, ne si locator postea aliquo assiciatur incommodo, conductori negocium facessat,verum exceptione sit tutus, Etsequitur Ripa in HTract depeste num a s Ca sl in repet Hl die uncto.

νμm. . . de Usec. Ad F. Quamuis in Lecturis nu Ios. secutus Curtium, necessitati hoc adscribat Quod quidem , uti etiam communis D D. sententia, tunc admittendum erit, Quando locatoris intersit, ut conductor conueis niatur, quanti sua interfuerit, non ut reputationis ratio

habeatur. Videtur enim conductor quodammodo in culpa, qui denunciationem omiserit, cum facile cogitare

ac pro

82쪽

ac prospicere potucrii socatorem ob hanc omissionem , liquid posse capere detrimenti, d. l. si quu domum si huic subiung/jotest. Uet f. Idem quaerit sumtus ocati in hoc igitur sensu accipiendus est text. in . l. item quaeritur. λ exercitu ocisti Quod scilicet locatoris ibi intersuisset,

nunciationem esse factam. Vnde sequitur si locator neque res ablatas amouere, neque resistere,& sic periculum in damnum instans auertere non valurisset, etsi denunciatio ipsi fuisset facta ,satis liquet, conductorem omissa denunciatione non ten ri, cum locatoris non interfuerit: Necesse tamen est, ut conductor hoc doceat, a quo onere probandi releuaretur,si,cum potuisset, denunciationem fecisset. Et ita quoq, ' intelligenda est l. emsor. C. de EmicZIon. c. nai ext de

emi es vendit. Vti inditatutione secundi fundamenti fusius dimini uita

Vtrum remisso mercedo conductorisi ac enta,quando damnum non ex castu eduiti ipsi in re conducta obuenitis quias perisulum sub sit tempore contracti. Et damnum uiam sit duum influctibus recoilectut

83쪽

8. Lab s, trimi dicatur vitium extra rem vel ex ipsia re. v. Lubes id dicatur, e qui istio Damium in sub lautia, ei locatae exsens, ad conducteremspectat , Pamter etiam, refectio. Ir. Intelled in adi ex conδιcto. g. Ers labes locati. s. Intellectin eorum reibitur, qui tabem legen m putant. i 3 rumific mercedumns, quando contractiu locaιim transiret in eo traElum societatis. I. Remissio non conced.ιur , quando damniim comingit culpa colani. as. Rem is merceris conceditiιr,s colonis culturam omiserit, sic iserilitanis avno extiterit. Is Remisit mercedubio admist tiιr quando damnum accidit infructibinis cossectas. Et ibi ratio asi naιur. I . Qua nun quidam contrarium tenta l. I 8. Remio m rceia excla itur, quando emtor conducit rem emtam donee ρrectumsolvatur. I'. Remisso merceris non permittitur, quando Διιι res instimata cerιo precisc nstituto,cum pacto re undi. A franchitandi. 2 rumisio nons ei qui biens rem alienam conducit.

SVbsequenter quaeritur, an etiam sterilitas considere.

tur, quoad remissionem mercedis, si quod damnum fructibus contingat, ex vicio rei Et text. in L ex conducio S. si τὰ tempestatis locat. Distinctionem facit, utrum vitium extra rem locatam , an vero ex ipsa re oriatur. Vt primo casu, si conductor intolerabili damno assiciatur , remissio mercedis fiat , se-eus vero in posteriori. Sic cnim habent verba text. Si vis tempestatis uiamitose contigerit, an Iocator conductori aliquid prasare αebeat, videamus Seruius omnem vim , cui,

sim non potest Dominum colono praestare debere ait; urpura seminis

84쪽

minis graculorum starisorum, siquid de acciderit, aut si incursu hostium Lai. Siqua tamen vitiae ipsi re

orianIur, haec damno coisni esse,vetati si vinum coacuerit si ranis aut herbis segetes corrupta sint. Atque haec, ut remissio mercedis non fiat, si ex vitio rei fructus laedantur, ita se habent, nisi omnis fructus ex hoc vitio perierit, tunc subueniendum conductori existimat, idem V . inae ex conducto. g. sed eis labes. Atque ad hanc distinctionem,

utrum vitium ex re ipsa, an vero ab extra proueniat, non solere iuris interpretes aduertere, monuit rius Pinet, in ca . C. Hresimae venaepari. I. cap. s. numer. I. Sed nunc quaestionem mouet, quomodo vitia extra rem , de

vitia ex ipsa re accipiantur, dignoscantur fret. in Consi s a Visa consultatione se puncto a meis transis

misse utat.

Vitium siue casum extrinsecum, Vel fortuitum,tunc dici , quando sterilitas vi tempestatis , vel inundationis,

aut incursu hostium aut latronum. Rei vero vitio accidere, quando alio casu non superueniente,fructus sint exigui, videlicet, Quando propter qualitatem terreni, siue fundi, vel propter qualitatem temporum, vel aeris intem periem, aut propter pluuias sterilitas fiat, Quam explicationem sequitur Carol. Ruin inconsis . in proposito num. r. lib. I. Dicitur enim tunc sterilitas, ter consequens damnum contingere, casu consueto, vel ex vitio,in debilitate rei. Verum nimuero hanc interpretationem , quo ad postremam partem de vitio rei intrinsece prouenienti a vero alienam semper existimavi. Et si primam partem, quoad vitium extrinsecum, veram esse facile concesserim , ut scilicet illud dicatur, si quid vi tempestatis, inundationis , incursu hostium, vel II latron M

85쪽

latronum, vel quid hisce simile accidat. Iterum in hoc, cum ipsis consentio vicium rei esse , quando sterilitas ex ipsa re,in cius debilitate procedit. Iunt enim loca per equaedam sterilia an ecunda, aut non multum fructifera, ita ut propter hoc victum , uberes fructus non percipiantur, ut si fundus sit situs in locis montanis, frigidis, si uectiam aquaticis, scuta ludosis, Item aridis, sabulosis, Lapidosis,ut plerun q, vix semen reddant, in umq; acetosum proferant, aut quod terra sit amara, siue macra, vilis

ginosa, rubrica, argilla , ligna pluribus annis non fiant cedua; Prata vix semel in anno, vel in parua copia fructus producant Piscium in stagnis tardus progrcssus Lanein

pecorum usus minus fructuosus Sic et jam si res ob eatustatem minus sit fructuosa Lex conducIo S cum quidam. mersitem alio. locat. Ibi. Nouam rem desideras, ut propter vetustatem vinearum remissio tibi detur. Eadem quoque est ratio herbarum exitialium,contra qua runcatio inuecta est. Sic descarii reru, quae in alias fruges degen crant, eiusmodi enim est a uena in hordeis, aut lolium in tritico Eadem etiam caussa est, luxuria in stegetibus. Nam tunc aristae solent incuruari in ciram, ut male granentur, ibmia pabuli ubertate lasciuiant, Ex re etiam ipsa oritur vermiculatio, cum natis vermiculis segetcs infestantur, quod vermiculari dicitur,ut si rancis legetes corrupantur. Atq; sibi imputare debet conductor, quod rem euidenter sterilem conduxerit. . qui bona I de sis ae dam .irsect. ιι Alexa. de θολοί. Ioan ab oti in t repte serilitat.ex.

86쪽

ordinari .n. s. At vero sterilitas, quae ex qualitate tempo aris, sine intemperie aeris inconsueta, vel plumarum abundantia,vel nimia siccitate accidit, non ex re ipsa in sic intrinsece, sed cxtrinsece,& ab extra prouenire absq; hς sitatione dicendum existimamus. Quod satis probat text. inael. ex conducto g.sed si labes. locati. Sic enim inquit,sedes uredo fluctum enuae corruperis, auisti eruore non Reto, qzrdaccideris, damnum omini futurum esse; sivero nihil extra consuetudinem acciderit, damtum coloni esse . Ex quo textu apparet, multum atque adeo plurimum attendi, si quid prςter consuetudinem trient pcrie aeris acciderit.Sic etiam pluuiarum praeter solitam assiduitatem,& frequentiam, Ita quoque niuium abundantia, contra consuetudinem tempestatis. Dulas .sin. econtrah. emt. Cum ergo hoc vicium non ex reaedab extra proueni.lt,dubium non

etit, ii conductor intolerabili damno , ex hac intemperie affectus, remissionem sibi conced cndam postulet: Nisi forte coloni culpa accesserit, ut cum potuerit huic malo occurrere, id omiserit Exemplum ponit Ioan Ancinae c. proptersterilitatem. In eo, qui omisit sulcos facere per quos aqua fluere potuerit, vel vinum coacuerit, quia tarde collegit, vel quia vinum reposuit prope ignem Hostiens. in . a. In dist. de losat. β.proptersterilitatem. Nam si culpa conductoris intercesserit, remissio non obtinebit Sic etia quando nihil praeter consuetudine loci accidat, ut si grandines atq;

tempestares, in eiusmodi loco consuetae essent; l. ex cond. g. si vis. locati. Host. in P. Sum.ex. de locat. At in a. bcet. C.de locat. Vstulas. g. rumenta.decon. em. Lconsa, Ortaguer ra. t. Cotta in memo nverbo conductor.ver. seex his etiam

addevbi ex menteAU.in iam citato loco asserit quod nunquam coductori propter grandines vel tempestate a remis io ubi in

87쪽

Idq; sane ex hac ratione contigit, quia conductor suturum euentum, quem presen Sstatus loci indicabat, scire, vel scire debuit; siquis Amum β. r. locaIi. Ignem in i conistractus. num.s, de Reg. ur Ripa in Tracf. Depeste parto a num.ssi Ias. Cons Io . vers quarto. vol. I. biplures in

hanc rem auctorItates cumulat.

Et in summa,generalis hac in parte facienda est con- elusio, quando impedimentum suberat tempore con . Ira caus,conductori remi Tionem non cise faciendam, quia imputandum critii qui sciuit, vel scire debuit, conditionem rei, neque sibi debito modo prospexerit. l. qui bona. s. de Ego De camn infect L habitatores locati. In in cex conducto. . . oin svna g. b. cung. Bald. in I si ea lege C. de fur sing. v asti Desac. conss. Alter in Ll, cet. Glocat. Ubi vult propter grandines in Lombardiaconductoribus exoneratione mercedis non fieri, ex eo,quod frequenter cadere soleant. Alex. Aquens in Linter 1. quodex. naustagio de acquiess. Dan. ab mola.oreliqui Canonis. i d.c. propter erilitatem Igneus in . contractu .n. Js de reg. iur H . e Marsitis.in rubr. deside,sinum. aa . se in

l. i. g. eruus de quaestion Francise Ripa in . Tract de opse num. Begri remigmercia numer aes cum eq. Eal con .s as casus talis e n. vol. I. ui loquitur in besto.

Capra Reg. JS num. RI. Calcan. consa . capioprimum.num. 3. Vbi vult locatorem non teneri ad casum,quem potuit, conductor facile praeuidere,' qui solitus erat 'cuenire I si fundum. Dereb. eorum. t lex. con baa. videtur in pra- senti.vol. i.num.I. Vbi loquitur de eo, qui conduxerat rem cuid cnter sterilem unde ratione ciusmodi sterilitatis audiendus non est,in etiam es bello. numer. . orco Dor. eod. voco ret. Cons. I i. Auia consultatio nostra. Vbi

loquitur de tello. Dec. Confisi a licet hactenus Sylva. Cons

88쪽

in is A. ix Consi o. Socin. Cons Ias circa praesentem consistationem. - Quo in loco concludit, si tempore belli miles recipiat custodiam, videtur etiam diligentiam promittere, ut castrum quoque per violentiam non auferatur; sic promissio videatur intelligenda, secundum terminum, Astatum temporis,qui tempore promissionis viget. Et cons. Is . rofundamento. numer. ra .voca. Vbi loquitur de Bubia , situ concessione quadam. Et si per hoc impediatur eonductor,cum tamen sit edita ante conductionem, sciente conductore, remissionem petere non poterit. Decis Neapol s s. per instrumentum publicum; ubi non fit re, missio propter exercitum regis,in quantitatem murium, cum tempore reconductionis instabat ille metus. Et loquitur ibi de tacita reconductione, prima finita Gozaae cons. 7 . ordinarie procedam. Loquens de inundatione numinis, quod quis praedium erat subiectum. Rocavat consis a. Requisitu ut dicam. m. ap.υοί. a. bido quitur de conductione, quae fiebat tempore belli,addens, quod talis conductio non pollit intelligi. de alio tempore. Hattacous Cro. Vtrum corductor numer se loquens de bello se Cons. σπις. repetiti in causa. Pori mola Consi I δ Exsacto contigit numeri a QVbi ob frequentiam bellorum, in Cisalpina Gallia, non putat ibi remissionem faciendam se consitae . numer. IT. Ceseus Hugo Cons

besis Cisalpiua Galliae disserens o pol Rimin. consaua. Ddicitura fauorem numer.II de stipendiari;s, in confinibus Florentinorum, loquens, fructus depredari solitis. Et

89쪽

suri. i. si pes de fur. Et consa P. Dan. Mar Iacob. Rimina in consa oss. 2 primum est secundum dubium. Qui conatus fuit contrarium astruere quem rcprobat opp.

Rim concas idem Iacob. Riminal se in consis a conductores Molenium. tractans ibi, num. a F. De eo, qui tempore belli conduxit fundum , vel cum qui subiectus est aquis. Idem cons. 33 viso themate. num. Is ubi etiam MI o. infert, conductorem aedium ruinosarum non posse recedere obtimorem, si is tempore conductionis subetat.

Allegat: stis quo S. D se ibi Bart. Vt in possess legat.

DD. i. si constante.sol mair est num II. de Bello, qui tempore locationis instabat. Francisci Bursat cons i. c agnis cm dominus Ioseph. ybitu. ιδ. Intelligit de bello,existente inin super re conducta; secus vero in bello in ali)s Regionibus existente. Pegat. Bysi de merceri re- mss. num. aes. Neque etiam si essiet bellum ingens, limis magnum vel arduum. Et cons)r secie facti. nineria . Aut eo in loco Baria Iacob. Rimin. .conss s. in cause, oratias auctoritates adduxerit. In qua iacti specie, non putat remissionem admittendam, ex inundatione, quando praedium illud aquis sit subicctum, atq; inferiori in parte situm δε facillime saepissime inundatio noceat, tum aquis pluuialibus, tum alijs ex superioribus agris decurrentibus Celsin Hugo eons. II. Ioan Pet. Surri os My.

Similiter etiam remissio non conceditur ob bellum, siue pestem remotam Pari. MDD. in .corem ferro. s. qui maximos depuboca. numer H Vol Riminal consa Ra.dicit, in fauorem num Is quamuis contrarium tenuerant Iocn. acop. Riminacconsa οι . est Francisc. Bumsai.d. cons aer Magnificus domin- Ioseph quipro eoru en-3entia ab fuerunt auctoritate Par in loco iam cisato.

90쪽

Ut proinde ex his omnibus recte colligatur, salsam fuisse sententiam Aretini, prout eam Ruin accepit, Te cutus fuit. Quamuis Aretini sententia diligenter ponis deretur, intelligendavidetur, si nihil preter consuetudinem accidat.

Sunt enim haec eius verba. Item in alio astat Heratextum Lex conducto. g. r. Quia videtur facere differenti am, virum Ductus laedantur vicio ipsius rei, puta circa mae,

tum, a malo, propter pluuias is qualitatem terreni, vel propter qtialitatem temporum, puta,ager est paludosus, de natura humidus, cui facile pluuiae, etsi non sint praeter Consuetudinem, nocere potants Huic malo,quod ager sit natura humidus, accedit aliud malum, nempe pluuiae, quae huic loco nocere solent , non alijs hac qualitate carentibus. Sic etiam fit ex qualitate temporis, ut scilicet

aestusin frigus aliquibus in locis solet esse intensius, quam alissin locis; A caestus quidem locis humidis non ita facile

noceat, sicut aridis; frigus vero plus humidis, quam aridis. Vnde si damnam inde accidat, si tamen nihil praeter consuetudinem contigerit, potius ipsius rei vicium aestimandum putat, quidem intrinsecum , quam extrinsecum, ut non facienda siti remissio. nisi omnis fructus fuerit ablatus, ut ibi per eum. Et sic videtur retri eius sententiae non fui ita pro qua a Ruino fuerit citatusciam modo quaeritur, utrum si labes facta sit,victorei, id accidat, an vero ab extra proueniat Uidetur enim I C. inter vitia rei& labem locasse,rnae ex conducro. g.se e si tib .iscat. Videamus

igitur, Quid sit labes Labes a lapsu dicitur,ac est violenta, quaedam , vel aquae illuuies, vel tempestatis grandiniso

ruina,aut cum terra in altissiimum aperitur hiatum , vel barathrum, ut cuni ager repente , terrae motu, aut quavis

alia ratio:ie, subsidet in vastauoraginem, quae gnece chasenia dicitur. Vnde