장음표시 사용
611쪽
oo PROBLEMATA DE vis vfrigidum sit R. Duplex causa est: altera,copia spirituum ad eos P rebro deflacinina. Altera,multitudo musculoriam,qui eis ad motum Obseruiunt. Oculoruin tamen mobilitas non omnibus conuenit an mantibus cum plurima cos immotos liabeant,ut ex dictis constat.
Curii maxillae, qui pupillas binas in singulis oculis periit, effas nandi im obtinent i R. Inclle re vera quibus iam hominibus hane vim ostendimus in Physicis. Sed quemadmodum geminatae impi Liae, naturae vitio accidunt, ita & hoc alterum malum, id est, virus, quod fascinantes ciaculantur,vitio naturae obuenit. Ratio vero hu-nisce coniunctionis est, lina saepe causa noxia illius qualitatis,quam malefico aifatu ex se mittunt, coit cum ea, quae geminatam pupillam inducit. Cur oculi indices animi dicuntur: adeo ut in eis animus in habit re perhibeaturSR.Nulla pars corporis ea, quae in animo latent,magis prodit quam oculi, ut qui ad exhibenda iudicia contuitu multiso mes cxliiii t iaces,torua, flagrantes, graues,submissi,blandi. Ardent, intenduntur connivent, arrident,derident,pauent, irascundur, m- minantur,promittunt. Sic in aliis modestia, clementia ansuetudo, GH ε. Ghilaritas: misericordia, oran aliis contra fastus, irrogantra, versi tia tristitia,odium,& indignatio sese oculis proserunt.Vt vero docet Amitoteles lib. cit. cap. s.& io. lui oculos paruos, aut valde nigros
habent, e signo timidi,& pusillissimi habentur:qui ad favum declinantes,bona animi: qui concauos,malefici qui eminentes tui: qui igneos,inuerecudi .Eos aut m,qui mediocriter connivent notam es se est morum laudabilium lib. i . de Hist. anim. cap. 3 o. Este quoque iii Oculis magnam vim non tantum ad animi ingenium, & sensa indicanda, sed etiam ad affectus permovendos, alis constat. Vnde Athenienses iudicia de caedibus habituri ad Ariopagum Martis vicum ire noctu cons reueram; videlicet ne miserabilium personarum intuitu a urstitia discedere cogerentur. Nec ab his alienum est illud Senecaede remediis fortuitorum Non intelligis partem innocentiae esse caecitatem ΘHinc oculi adulterium monstrant, hinc incestuin, hinc d mum,quam concupiscant, hinc urbem,& ntida omnia. Certe oculi sunt irritamenta vitiorum, ducesque scelerum. Cur oculi ad praesagiendum primum hisciat locum apud medicos primo Praesag. a 3. R. Quia ut docet Aristoteles in probi. sect. probi. I. maxime inter membra mutantur, tam ab externo agente, quam ab interno,videlicet cum sit praehumidum,ac mundum, cito recipit impressionem, eamque exhibet. Multorum animalium veluti selium, cur in tenebris fulgent, radiantque oculi R.Generatim cur corpora quaedam apud nos in te- . D. ruri is, luceant, exposuit Sosigenes Alexandri praeceptor 3. volumi- oeulis insita ne de visu. Flammulenta, inquit,haec quadantenus naturam aetheris, & quinti clementa participarit,ea cognatione fieri,ut admotum tibi acrem, aut perspicuum aliud corpus illuminent Quod autem id in
vine noctibus faciant, rationem essequia tunc maius lumen absit. Alioqui
612쪽
Alioqui euenire interditi,ut oiguum eorum lumen quasi exolescat,& offundatur in mazno. Noctu ergo cum resalgent, aerem proximi ,& circumsum leuiter sublustrant non ita, ut alia item possint videri, sed ut sola se vcndicent a tenebris. Atque hoc facit exilitas portionis eius , e qua proiiciscitur, manatque lumen. Nam & ipse quoque ignis, quamuis splendorem suum latius, & diffusus mittat, aded ut es etat etiam alia tamen si remotior iit, caligant oculi in caetera,ipse ad conspectum sui vix sufficit. Ex his facile quiuis intelliget
cur oculi animantium,de quibus agimus, noctu fulgeant: videlicet quia innatam lucem obtinent, qu. ae tamen cum exigua sit,ut similibus accidit, diurno lumine obscuratur, & absconditur. Tribuit vero natura eam lucem iis animantibus,ut illius iaculatu praedam cernerent nocturno tempore. Vbi etiam aduertes quaedam cilc corpora,
quae noctu videntur qui lucida, interdiu qui colorata: quia eorum lux non sat est ad prodendos noctu colores, interdiu autem nec scipsam prodit vehementiori lumine abscondita.
Quae nam in oculis est optima humorum secundu molem con- stitutioil .Ea vi docet Aristoteles lib.1.de Generatione ani in.c p. I. quae inter multum, paruque humoris moderata constat.Tunc enim humor,nec per exiguatairm facile turbaturnaec ob nimietatem di ficilε mouetur. Si roges utra e duabus magis commendetur, paruitasne,an magnitudo. Respodemus si magnitudo comitem habeat pulchritudinem praeserti magnitudinem: nec selum quia pulchritudo per se laudem nabet; sed quia magnitudo pulchra testatur praestantiam virtutis formatricis,quae & multum materiae attrahere,& concinne ei formare potuit. Hippocrates lib. 2. de moribus popularibus sect. 6. disputans de 4ndiciorum notione, ait oculos magnos, & ra-uos,id est, praeditos medio colore inter flauum, & caesum, congrue adaptati homini esse; videlicet quia ex optima qualitatum temperatione nascuntur. M. Alber.est oculos magnos, nitentes,ac pellucidos significare iustum, docilem,prudentem, quales Socrat. oraculo sapientissimus iudicatus,habuisse perhibetur.
Cur omnium puerorum oculi itatim a partu caesusculi sunt; post Verb immutantur in eam naturam, quae futura est, quod in caeteris animantibus non euenit manifeste R.Causam reddit Arist. lib. i.de i..
animantium oculi in suo cuiusque genere unicolores potius sunt,ut bouum atti,ouium aquini, aliorum rufi toto genere,aut caesi, aut
caprini,aut flauidi: sic t se ipsis non dissidere: sed quem in ortu colorem praeserunt,eundem postea seruare. Sectis verό accidere hominibus nam quemadmodum eorum oculi versicolores sunt, alij cxlij, alii nauidi,alii tufi,&c. ita decursu aetatis colorem mutant. Docet autem Arist.infantes habere caesium,quod ita se habeat humor oculorum, atque staminum: qui si multus sit, opacatur , & nigrescit, quia
transpici nequit; si paucus,caesius apparet: si mediocris, mediu alium exbibet colorem.sic ergo quia in antium oculi ob paruitate parumcon.Comm. lib. de Anima. GGgg conti
613쪽
continent humoris, caesum in eis colorem elucere inquit. Et ob eandem causam hunc ipsum senum oculis ineste colorem,in quibus
ut caetera memb ra; ita δί oculorum humores inarescunt.Alias huius rei caulas lege,si placet,apud Auer. .collech. 3.& Avicen. 3. trach. 3. cap. 3 .& vcsal. lib. 3. p. i . Cur ex animantibus nonnulli, praecipue homines altero tantum oculo caesis sunt R. uia clim natura humorem, quem caesius color comitatur,in utroque oculo persecte concoquit, fit trasitus ad alium colorem: cesim in uno tantum,caelius in altero seruatur. Cur uni sere animantium homini contingat esse limis oculis R. Aliis etiam animantibus contingere, licet non ita Dequenter, quoniam minus patent incommodis, nec tam facile in cis limitas
deprehenditur, sicuti in homine, qui pro sita mole propinquos a
modum oculos habet. iQuaenam oculorum compositio ad videndum magis idonea est 3R Diiudicatur id in primis ex colore optimus autem , docente Aria a o Io u stot.lib. I .de Hist. anim. cap. t o. habetur caprinus, id est,qui cernitur compositio ad in oculis caprarum, medius inter glaucum, & nigrum. Item ex situ. ut m Nam oculi in orbes magis reconditi ae profundi, exactius vident longinquaatem ex constitutione spirituum, id est, ex eorum quantitate,& qualitate. Nam multus spiritus iuuat ad figendam aciem in remotis, purus ad discernenda minima. Item ex arsectione tunicae, quae pupillae obtenditur, quam oportet este nitidam,ac tenuem. tidam, quia nigrum translucidum esse non potest: ideoque ut late nae possint lucere, ex eiusnodi conficiuntur membranula. Tenuem, Ut prompte incidentes rerum imagines recipiat. De his sigillatim
Fieri ne potest,ut quemadmodum defectia spirituum , visus minuitur,ita eorum multitudine obtundaturi R.Pertractat hanc quaest. Thom.a Veiga in comment.ad lib. .Galeni de locis affectis,statui que partem negatiuam,quam elicit ex Galeno,qui nulli bi spirituum abundatiam prauae visionis causam fecit, sed inopiam:& ex Avicenna, qui in lib. de Medic.cordae. . ait visiam ed esse vehementiorem, lud spiritus magis increuerit. Videlicet spiritus usque adeo tenues
sunt,&tam benefica eorum vis, ut neque ultra modum congerantur , neque noceant. Nobis tamen id ordinarie intelligendum videtur. Cur enim aliquando transpiratione impedita,non ita coaceruari poterunt,ut oculi ultra modum incalescant,ac laedantur. Cur magna ex parte nocturna animalia prosendos habent oci
los R.Vt ita internum lumen, quod oculis insitum habenti rectilis progrediens,magis illustret incaeum. Cur qui oculos emissilios, ac prominentes habent,obtuse vident; qui cauos,&prolandos iacule3 R. uia illis praeterqua quod species ab obiectis emisiae minus uniunturi ipsi etia spiritus magis effluunt: liis vero species magis coetit,atq; spiritus coglobati,& coacti diutius coseruatur, visonemq; intensius administrat. Quod similiter euenit
614쪽
iis,qui ut acie intendant,oculos aliquantulum claudui. Nec ob dici milem rationem uno ocolo clauso acutius intuemur,conmictibus ad una sede spiritibus, qui per utraniq; disper endi crant, cis alioquin uno latum oculo rc cernere aegre seramus, quod miniis ita ccr-nedo noster assiciatur animus, ut aduertit Arist. seci. 3 t. prob. io. Lege eundem ibid. prob. 2. dc α 16. dc 2I.&lib. s.de Gener. anim. c. I.
Cur angustia pupillae ab ortu ingenita, ordinarie visui comodat, iue. aduentitia nocet ὶ R. Quia in illa virtus unita magis corroboratur: unde natura prae caeteris animantibus angustiorcin pupillam homini attribuit. In hac autem , quia prouenit ex desectu humoris albuginei,vel e x subsidente cornea, alio eiusmodi vitio impeditur facultas, ne exacte operetur. Fieri tamen aliquando potest, ut id vitium ex natiua intemperie ab ortu ipso contrahatur. Qua de causa senes obtuse videnti R.Tum ob inopiam spirituum vitalium, qui deficiente per aetatem calore, in dies minuuntur ; tum
quia in eis, ut caeterarum partium, ita Oculorum cutis, S membranula rngis contrahitur; quam tamen ad intuendia, laeuc ,ac tenuemelle oportet, ut ante monuimus. Eadem etiam causa est, cur nimia
corporis exercitatio acumini oculorum caepe ossiciat; videlicet,quia ut sanguinem reddit sicciorem, ita & reliquum coitus siccitas autem cutim indurat.
Cur cum lusci, & senes parum videant illi obiectum vi silc pro- a . pilis admouent: hi aliquantulum remouenti R. Huius causam cite ait Galenus, quia cum senes parum iam interni lucidi in oculis habeat,
egent externo lumine,ideoque remouent obiectum, ut magis illustretur. Lusci vero,utpote albis praediti oculis, intcrno abundant lumine atque ut externum effugiant, vitile aliquantulum a luce auocant, ne externi luminis copia interno adiuncta, visum offendat. Non solent tamen senes obiecta nimium remouere; alioqui nequaquam ab eis conuenienti proportione species recipient. Itaque in ea distantia rem constituunt, in qua,& apposte illustrari queat, &idoneam sis eciem mittere. Aristoteles quoque huius problematis causam reddid rat sect. 3 i .probi. 26. hunc in modum; Senes quia videre non pollunt ob imbecillitatem ubi minus radi j coeunt, rem ubdendam illuc abducunt , ubi maxime visui sunt procul enim coire
radi j solent. Lusci videre quidem rem is hic possunt, sed quae caua
sint quae eminentia, nequeunt discernere procul. Cur in suffusionibus humores concreti iuxta corneam viden- as.
tur , si visio non fit absque medio illuminato 3 R. Etiam tunc visio per medium perspicuum,& illuminatum fit,internum tanacia,quod intra ocuJum latet,videlicet peraqueum, albugineumve humorem pupillae , glacialis lite humoris sequestrem , per quem nihilominus externa sensibilia oculis admota non cernuntur , quod ei tenebras offundant. Vnde est etiam, quod ii concretus ille humor in oculis suffatis,totam occupet pupillam, nec ipse, nec aliud qxud-riarn videbitur; nimirum quia internum perspicuum obtenebrat,
615쪽
im peditque ne visuales species possint ad glacialem usque humorem peruadere. Sunt tamen qui putent haec reipsa n5 cerni, sed haIlucinationem esse phantasiae,qua putamus intueri nos humorem illum, sica vaporem in ea parte oculi, ubi non est. verum etsi ita aliquando pol sit contingere , non est tamen cur id deceptioni semper attribuamus: cum talis humor,scu vapor in oculo detur,& nihil impediat, quominus reipsa interdum videatur. Lege Philopon. libro 1. de anima ad text.7 Theoph.ad text. i 6. Cur in obscuro loco manentes,quae in lumine sunt videmus, ut in praealtis puteis media die stellas; nec tamen manentes in lumine, quae in tenebris sunt aspicimus R. Si locus in quo sumus, omni prorsus lumine careat, luantumlibet obiectum illuminatum sit, ii 5 id videmus . inquiritur enim lumen ad traiiciendam usque ad ocu- luna speciem.Itaque tam ex parte obiccti, quam oculi lumen requia
ritur; sed plus ex parte obiecti ad speciem pri md educendam.
Oculo compresso,& huc, atque illuc, agitato in tenebris, cur internus quidam fulgor apparet R. Diluit dubium hoc Aristot. lib. deicias i, sensili. cap. a. ubi suppotiens corpora omnia tersa,& polita fulgida esse, tale in ei Ie inquit corneam deoque fulgere; licet quandiu pupilla in s io loco manet, splendor ille non appareat, quia diuersum cilc oportet,quod videt, ab eo, quod videtus diuersum vero fit,& ex uno velut duo, cum pupilla dimouetur. 33. Cui nonnulli in tenebris experrecti a somno,non aliter, quam in media luce omnia intuentur; quod Tiberio accidere consueuisse,supra memorauimus ex Suetonio Tranquillo in eius vita cap. 8. MPlinio lib. a r. c. 3 7. R. An quia ut multorum doctrina est, spiritus ani-A Mist males e cerebro ad oculos defluentes lucidi sunt ὶ Fieri ergo potest, ' ut n quibus uni hominibus ex occulta proprietate tantum lucis obtineant,ut consertim ex oculis emissi totum cubiculum illustrare valeant,aceruata nimirum eorum copia, dum oculi clausi fuere, eademque cum primum aperiuntur,erumpcnte.
i. Si non cernuntur colores nisi in superficie existentes,cur cum lapidem transucidum cernimus, videmur eos in altitudine aspicere R. Quia cum species por altitudinem corporis transiichantur, fit ut altitudo eodem colore imbuta appareat,quo ima sit perficies quemadmodiam, dc vitru pellucidum, nitidumque, clim per id viride quid cernimus,quali codem colore in semini aspectui occurrit.
Quamobrem simplu visite non semper videtur duplu,Cum gemi nam speciem ad oculos mitta R. Huius rei cautam alii aliam tradisit. Cyruellas lib. i.Perspectiva Nitellio lib. 3.aliique multi id reserunt ad concursum nerui optici, ubi utriusque oculi species in unum coeunt. Sed h. aec opinio consutata a nobis suit superius, quod experientia compertum sit, etsi ij nerui dii locientur, uti alliquando accidit, impla non videri gemina. Abi id reserunt ad sensum communem, ubi aiunt compleri vitionem. Sed hoc etiam in superioribus impugn1uimus, cum ostendimus vitionem perfici in humore crystallino.
616쪽
stallino. Igitur ad germanam huius rei causam percipiendam,schabeto. Visio,vt Persi citui docetri, si per pyramidem, cuius bass cst
in re vise, angulus in centro oculi.Deinde iatra lineas cilicientes visitatem pyramidem , est alia ab oculo ad obiectum visite recti tendens,quae dicitur axis cognitionis. Licet ergo imagines viluales per duplicem pyramidem ad geminum oculum terminentur: tamen cum rectae lineae oculorum tendant ad obiectum secundum idem punctum, , quo in utrumqueo lum diuidi species incipiunt; fit ut quodlibet obiectum simplum, non geminum appareat. Licet enim duo sint oculorum axes , uterque terminatur ad idem punctum rei visitis ; ita ut ab illo ad utriusque oculi centrum rectae inexporrigantur. Cum vero axes disiunguntur, et oculi copressione, aliainve ob causanxifiunt axes non uniformes , uti accidit, cum quis digito
unius oculi pupillam eleuat, obiectum simplum, duplum apparet. Itaque ubi inaequalis, ac peruersus est oculorum situs , contingit rem unam multiplicem apparere. De quo plura in proximo problemate
Cur visite simplex interdum multiplex apparet 3 R. Huius rei :
causae,si particulatim enodentur,variae sunt. Quae omnes ad unam communem pertinent; nimirum ad desectum condationis requisi- ρυχ onmtae,ut obiectum appareat unum, quae est uniformitas axium. Privatae in. autem causae ad triplex genus reduci solem ad situm oculorum; adsitum rei visitis: ad radios visuales. Propter situm oculorum apparet lucerna una duplex,cum quis v. g. alterum oculum attollit, depresso altero aut cum ex copioso vino laxatim neruus opticus non
iustinet pupillarum aequabilitatem,sicque illud euenit, quod Horatius cecinit: Cum bibitur concha tunc iam Uertigine ictam Amb:ilat, digeraunis consurgit me a lucernis.
Ob situm visitis i cum prae motus celeritate videtur obiectum occupare simul aliquod spatium multo maius, quam re Vera occupet, qui est modus quidam obiecti continuo tractu multiplicati. Sic baculus praepropere circunductus,videtur circulus; propter radios vi- fiale ut cum ob refractionem imaginum,quae fit in quibusdam ii spicillis habentibus varias eminentias, quadratulis, aliisque citis odi figuris distinctas, apparent res multiplicatae in variis litibus pro numero imaginum, quae per refractionem multiplicatur. Sic etiam speculo fracto,mutatoque situ partium ob variam reflexionem specierum, quae tunc ex situs diuersitate ori tir, apparet eadem res in diuerso situ speculi. Cur in speculis sphaericis, non autem in planis maiori ex parte sue res minores apparent, quam sint i R. Quia a maiori siperficie fit reflexio in planis, squidem radii a conuexis reflexi magis disgregantur, quam a planis ob declinatione circuli,a quo reflexio est.Vt I tur radij ad visium concurrant, oportet a breuiori sit perficie fieri re flexionein,& ex consequenti rein minorem apparere. Quod tamen
617쪽
intelligendum est,ut plurimum; quia in iis speculis contingit inte dum rem aliquo situ apparere eiusdem quacitatis,ut Probatur lib. c. Per pec uuae.
Cur ea, tuae per restexione specierum in.speculis videmus, multo debilius apparent,quam quae directo intuitu cernimus i R. Quia species reflexae debiliores sunt, tenuiter mouent, atque adeo minus. cxacie repraesentant. Ideoque facile quis obliuiscitur suae formae, quam in speculo vidit. Potest ne facultas videndi amilla,naturae vi restitui R. Esse quaedam animalia,quae tatus caecos edant,assi at Aristoteles lib. 1. de
Gener.anim. c. . videlicet canes,leones, vulpes,lupos, luposque ce
uarios nimirum quia in iis paulatim organum perficitur, redditu que idoneum ad actum videndi. Num vero, si quis datam iam potentiam amittat recuperare eain medicamentis, aut alia siue artis, seu naturae facultate valeat, non omnino constat. Plinius libro i i.
Nat.Histori .e cap. 37. ait serpentum oculos, Sc hirundinum pullis oculos si quis eruat,renasci. De hirundinum etiam pullis Aristoteles lib. 6.de His anim. c. s. ita scripsit, Pullorum hirundinis adhuc recentium oculi,si quis stimulo cos vexarit,rcsanes: unt, & cerncndi vim poste, plane recipiunt. Communis tamen Philosophorum vox est, c. xcitatem,intellige persectam, elle unam e priuationibus, 1 quibus non datur per naturam regressio ad habitum. Et quidem si humores oculorum omnino labes stentiir, & defluant, facile est causam reddere nimirum quia non possunt iterum coagmentari Licet enim in Dueris interdum membra quaedam regeneretur; oculorum tamen fibrica adeo est operosa, ut non si in potestate naturae, eam collapsam restaurare. udd si sta perstite, atque integra humorum substantia, ob solam temperamenti diliolutioncm lacultas videndi amittatur dicendum etiam tunc crist, moderationem , tum prunarum Qualitatum una mollitudinis,laeuoris, perspicuitatis, &aliarum eiusmodi qualitatum,ex quibus consurgit temperametum, 'in quo potentia videndi fundatur; talem esse, ut post falsam semel amittitur, coalescere rursus per vim naturae nequeat. Quod s tam humores, tu in eius nodi temperamcntum reparari possent, conse stim ab anima in organum dimanarct,etsi non eadem numero , alia tamen eiusdem speciei visoria facultas. Illud vero Aristotelis de hirundinum pullis,non ita erit accipiendia,quasi velit erutis oculis, ut temperamento Vsque ad potentiae interitum everse,potentiam recuperari sed duntaxat ita plinctis, laesisque oculis, ut aliquanto tempore non sungantur suo munere , polle ad sanitatem, & videndi achim redire.
618쪽
Solutio problematum uae ad auditum pertinent.
S T ne magna aurium in animantibus varietasὶ Resiponso est. Nam in primis ut de Hist. anim. libr. i .cap. I I .dOcet Aristoteles, eorum quae audiendi sensum obtinent, aliis aures sunt,aliis desunt, patentq; ipsi auditorij meatus,&cauernulaeotin iis,quae penna, aut cortice, squamave integuntur. At ea Omnia,quae animal generant; aures habent, excepto vitulo marino,ac delphino , aliisque cartilagineis, & vipereis. Plinius tamen libro sexto Nat. Hist. capite quinto ait apud Sambros, omnes quadrupedes,esse sine auribus, etiam elephantes. Item aurium aliae laeves, aliae pilosae,aliae medium tenent, de hae ad audiendum aptissimae sunt. Item aliae maiores,aliae paruae , aliae mediocres, aut nimium,aut parum,aut mediocriter arrectae. Resert etiam Plinius libro quarto capite decimo tertio, esse homines, in quibuς nuda alioquin corpora praegrandes ipsorum aures tota contegant more vestium. Fanesios vocant,siue Salinatos,ut Pomponius Graeci ut auctor Strabo est, L. κο ους, dicunt, quoniam strati vice,cum dormiunt,autibus utantur. Homini tantum aures immobiles, unde apud Romanos cognomina Flaccorum,quibus aures , praeter aliorum hominum naturam, deorsum inflexae erant ,& mouebantur. Quod de nunc quibusdam accidit. Id autem Vesalius lib. de humani corporis fabrica cap. i 3.euenire inquit beneficio cuiusdam musculi, qui aurium radice perreptat, & interdum aded carneis fibris ascendit,ut mouere aures possit. Est ne auris memoriae locus R.Imam aurem esse locum memoriae scripsit Plinius libro undecimo capite 1. Quod non ita est accipiendum, quasi in aure re vera insit memoria, quae si sensitiva sit, in cerebro : si intellectiva, in animi substantia residet. Sed quia,ut olim frons erat sacra Genio; digiti Mineruae genua misericordiae ita auris memoriae Deae.Vnde prisco ritu , in ius dii uirum quempiam em dieatti . aurem vellicabant intcstantes eum, quem quas tcstem meminisse volebant,aientesque,Esto memor. Quo etiam in Sileno allusit Vi gilius illo carmine. Eella s. Cum cauerem reges, es praelia,Onthius aurem
Vellit, admonuit paritorem,Tityre,pinguesi ilicere ι
Pasiere oportet oues,deductum ιVnde tam vari j soni intra aures aegrotantiumisbitus,tinnitus, strepitiis,fluctitatio R.Nasi utitur quidem ij soni ex motu,& agitatione humorum ; qui j mimam aurem occupant, varietas autem oritur ex humorum diuersitate, varioque impulsu. Sibilus ex statu. tenui exiliter elabente: tinnitus ex illius cursu interrupto: strepitus
619쪽
, ex impulsu valido: fluctuatio ex humoris iactatione.Lege remelium
ς lib. i. se partium morbis,& SVmpt. Cap. s. . Competunt ne etiam auribus sua morum indicia 3 R. Compe runt. Nam te iste Aristotele loc.cit.aures mediocrcs optimorum in rum nota: habenturi magnae vero, arrectaeque ultra modum, stultisti .e, & loquacitatis sunt indices. Lege etiam caput nonum libri de Physionomia. . Cur audiendi census facile ab ortu naturae offendi potest; pueri namque, vel alapa saepe surdastri redduntur R. obiectum, de potentia eandem serme conditionem subeunt quare cum sonus evanidusiit, ipsa quoque audiendi facultas organum Acile dissolubile nactacli, nimirum substantiam ita tenuem, si stipabilemque,ut vere aer iam situs appelletur. Ex Aristotele icc .i i proble. i. s. Quam ob causam surdi ab ortu vocem reddere per nares solent R. Qui surdus esst,a natura mutus etiam est,aut parum a muto abest, muti autem quia comprelli, sunt ore, spiritum ad nares impellunt. Ad quod violetissis spirant naribus: tuo fit, ut nares laxiores fiant, exitumque procliuem dent voca. Proble. 2. 7. Cur inter oscitandum aurem scalpere non audeamusὶ R. Quia inflantur etiam spiritu aurium sinus; quare sicuti externo aerisonanti resistunt, ne ingrediatur scius indicium cst male audire nos oscitando, ita,&auriscalpio resistent,ininimeque cedet, sicque laedi facile continget.Hinc urinantium aures rumpi solent, quia a retento spiritu instantur,aqua vero irrumpens, ut pote duriuscula rumpere valet,non item aer, si fortasse spiritum contineamus instar urinantium. Vnde etiam inantes prius auribus instillant oleum, ut aqua subintrans resiliat,neque impetat trinpannina ege Aristot.Probi
Cur in pudore aures rubescanti R. An quia ad eas partes accurrit in pudore naturae velamen, quae maxime illo sunt nudae, auriculae vero extremae exangues sunt, accurrit autem facit quia per pudorem calor excitatur,facilc que resbluit Ze liquefacit canguinem. s. Cur si sonent intus aures, is bombus sedetur strepitu externor R. Quia minorem sonitum amplior strepitus dissipat, Z citeriit. ro. Cur si aqua in aures illabatur,praestet infudisse oleum,ut ipsa inde effluat R. Quia oleum adhaeret aquae, i llamque extrahit tecum. Item quia Oleum lubricum iter reddit, ut aqua facile viti io tramite labatur, forasque emicet.At dices, oleum adhaetcbit auribus. R. Nihil referre non enim oleum nocet auribus t pote cognatae,naturae: sunt enim ambo aerea, ac modice frigida. ii. Cur audiendo magis, quam legendo recreamur; hinc enim editis fabulis in theatro mira oblectatio, noti ita vero ii eas. in ex con- Cur ali ua. seriptis libris addiscamus J Cardanus apud scaligerum Exerc. 3o8. hac una ratione vult satisfactum, quod librorum copia vulgatiora fiant, quae narrantur,idebque miniis curiose,ac iucunde lectitentur: narratores aute boni ,rariores sint. Sed repugnat scaliger tum quod
620쪽
xque rati sint boni libri,ac narratores boni: tum quὁd non humani, sed liuidi ingenij sit, riora habere,ac iucundiora, tuae ignorent alii.
Igitur plures alias problematis rationes adducit Scaliger. Prunam, quia audita minori labore discimus, tuam lina. Secudam, quia vox magis asscit sua instexione,lectio vero narrator est mutus.Tertiam, quia audita magis imprimuntur,Vtpote realis fere Vocis appulsit, at visa intentionaliter semper; atque adeo multo leuius, celeriusque visio transigitur, quam auditio : unde necessest illam minus haerere menti uxta illud; Considerauit se in speculo,&abiit, dctatim oblia Mobii. tus est,qualis fuerit; nec ossicit quod inquit Lyricus, Segnius irritant animos demissa per aures,
Quam quae sunt oculis Abiecita fidelibu Est enim id verum de iis,quae audiendo selummodb credimus, non
si intuitiua notitia percipiamus. Quartam,quia in narratione societas etiam datur, quae naturae hominum maxime consentanea est, in
lactione solitudo. Quintam, quia sepe pudor obseruanti que erga
narrantem,auditum applicat magis at vero in legendo remissio animi est,securitasque castigationis. Ex sedula vero actione maior percipitur iucunditas,quam ex incuriosa. Sextam, apud loquentem saeuitas est rogandi, & disquirendi, maiorque proinde intelligendi commoditas,unde maius oblectamentum oriatur. Septimam, quia libris non licet ab instituto digredi sicuti narrantibus, quandoquidem in diverbiorum amoenitatibus ius es arcessere quaedam nouarum personarum interuentu. Quapropter his veluti condimentis iucunditas paratur auditui, scriptorum vero uni rinis stylus,&sci tentiarum continuitas in fastidium adducit lectorem.
sECTIO TERTIA Solutio problematum, uae adsonum vocemque pertinent.
V A M ob causam soni alij acuti, alii graues existunt
nam qui medio tenore eduntur moderationc quandam obtinent inter extremos illo Aristoteles in problemat.secti ii. non semel sonorum acumen a celeritate agitati aeris prouenire docet, agitari autem celeriter quia exiguus sit, aut quod vis illum impellens sit debilis,
exiguamque proinde acus partem cieat, ut aegrotis accidit, aut senibus, aut a longinquo clamantibus quo enim aer motus longius distat, ed minor agitatur, veluti si proiectus lapis, inquit Aristoteles,in minutiores,ac minutiores partes dispergatur; vel numerus,magnitudὁve aliqua attenuetur, di flaccescat; ille in unitatem, haec in lineam abibit indiuisbilem in aut etiam quid instrumenta sonantia parum aeris complectantur, ut pueris, aliisque novellis animantibus usa venit, ta minis , spadonibus, sentibus ac iis