장음표시 사용
601쪽
diuisibilem adaequatam esse, futuram alioquin trimembrem, sin
formali, ut vocant,sensu loqueretur.
De acta, ac termino potentiae motricis animarum separatarum.
A c T E N v s ostendimus potentiam loco motricem animae' separatae messe conlequens nunc est, ut de illius actit,atque termino disieramus,ubi nonnullae scitu dignae dubitationes se offerunt explicandae.Prima, an cum se anima,corpusve aliquod ciet, prius impul- 'socia qualitate praestet , an solo motu. Recentiores quidam arbi- Π, s. H. . . , -- tramur substantias separatas, siquid immediate moueant localiter, dissu. 31. motum edere sne impulsu,quod nullam qualitatem educere valeat tw- fere. .. pis, Ἀ-bu ex potestate subiecti. Caeterii si per corpus a se immediate motum, ram. reliqua moueant, imperii co quod absint,opus esse, qui iam per immediatum corpus educi poterit a corporibus. Ita verb aiunt rem
habere in supernis lationibus, deserente scilicet intelligentia primum mobile seto motu, deindeque in subiectos coelos qualitatem impulsoriam per primum inichente,no quidem instar physicae cau-s, illam producendo,sed activum ut aiunt pastiuis applicado. Quaei ais b. doctrina sic Vlterius confirmari potest. Primb , quia, ut res aliqua moueatur loco, at est si ipsiuin lationis motum sit beat; cur cnim alterari illam prius oportebitὶ alioquin dicat quispiam neque Deum sine impulsu mouere posse,quod est absurdu; quod si Deus absque illo possit, poterunt S .reliquae separatae substatiae, cum ille mouendi ritus tantam dignitatem prae se no serat, ut soli Deo debeat com- i. petere.Secundo, Anima puncto contenta, moueri potest, tum a se ipsa,tum etiam ab alio instantanee, impulsus autem ad successuum motum Elummodo deseruire polle videtur: ergo in eo saltem la-
,. tionis modo,impulsu non erit opus. rti 5,Potentia motiva admodum naturalis est, non ergo impulsum nunc si iritalem,nunc corporeum valet exprimere, quod tamen concedendum esset, si anima nunc se nunc corpus aliquod impulsu cieret.
no latis, Probauda tam pia non Videtur superior sententia, nam si semel admittamus exerceri motum posse ab aliquo per se motore, absque ulla qualitatis impressione in rem per se motam, pronum erit negare similem impressionem , etiam cum corpora alia aliis interiectis
mouentur, qua enim ratione primum corpus motum excipit sine
impulsa a primo mouente, eadem, & secundum a primo, sicque iri a se, .n. deinceps. Aiserendum igitur potentiam motricem non alia rationetia 'M--. actum suum exercere, quina Producta prius in re mobili impulsoria qualitate, tanquam necesssar: o instrumento, etsi aliquando non sequatur motus,vesuti cum quis in parietem, aut arboris truncum humeris
602쪽
humeris nitituri, aut cum elementa alieno detinentur loco, exi stente scilicet maiore resistentia, quam sit imprei Iae qualitatis essicacitas. Itaque etsi potentia motrix in communi varias admodum spe- Mos iris sis cies complectitur alia enim vitalis est,ut in cognoscentibus,sia no mo tu et a vitalis, veluti oculta illa,ideoque sine nomine,in magnete, electro, se & similibus; quales item elementorum, quae peculiari nomine grauitas,leuitasque nuncupantur: denique illa etiam parum nota, cun- etisque corporibus communis, replendique vacui gratia donataὶ attamen quaecunque illa sit, prius quam rem loco moueat,qualitatem exerit impulsivam,quae si maior erit, quam corporis mouendi resistentia,procedet motus; si aequalis aut minor, non procedet. Eadem pored vis impulseria,& cognato sibi motu,s naturalis sit, augetur,non multo aliter,ac habitus ex actu,quem clicit, incrementa capit,& absente potentia successive minuitur, ita ipsius conditione . postulante,cum solius motus ergo, qui essentialiter successivus est, instituta suerit; quapropter simul ac particularis causa,id est, potentia motrix, abistinet ab impellendo, illico causa prima successive a conseruatione relicti impulsius desistit: neque enim ratio alia succurrit pro successiva illa imminutione, quam experimur, cum sine contrario sensim evanescat, ut haud dubie cocto accidet, si ab Angelo deseratur, cum tamen ibi nulla sit qualitas, quae impulsiti, motui ve active resistat. Ad sundamentum igitur,quo contrariae sententiae Auctores ni ς - μ μ tuntur,dicendum substantias separatas,non ita in foecundas esse, vicam saltem qualitatem, quae lationis instrumentum sit, nequeant corporibus ingenerare; alioquin cum ipsa etiam latio non nihil sit corpori inhaerens,ab iisdem quoque edi non poterit, quod est aliasiardum ; nimirum eius tantum generis sormas producere nequeunt,quae aut ad generationem ordinetur, aut etiam consequantur intensionales non rard; eliciunt enim ex se ipsis conceptus, ac sortasse habitus, nec non & in a rerum intellectu separatum sui spe- ciem valent imprimere. Ad primam verb confirmationem dicito, Serui. i. potentiam motivam immediatum ordinem ad motum non habere,
sed ad impulsum,saltem physice loquendo, cui non obstat quominus Deus absque ulla elusinodi qualitate rem mobilem cieat. Ad secundam,neganda est minor , impulsus enim ille spiritualis quali
tas erit,proindeque indiuisbili subiecto contentus. Ad tertiana, pO- Solur.3. tentiam motivam corpoream ad impulsum corporeum determinatam elle,spiritualem vero,qualis in anima reperitur ,δc spiritualem,& corporeum impetum posse essicere.
Secunda dubitatio est. An in anima separata admittendae sint ill u veluti species motionis localis ab Aristotele in Physicis numeratae, scilicet pulsio,vectio, tractio, volutatio , queis addi potest oppos- num M. ta detentio ; legimus siquidem partim in diuinis literis, partim in tingeries Sanctorum hominum annalibus, vehi illorum animas, honorario scilicet apparatu ; impiorum autem rapi, traliaque, & a bona
603쪽
Dubitatio. Potnia anima metriae
rum contubernio repelli, nec non & alligari, ac detineri causa sup
plici j. Qubdverbi is similia legantur apud poetas participia sunt
Catholicae veritatis multo ignorationis sumo ad gentes deuoluta non merae nusae. Ergo, quod ad pulsionem attinet, ex proxime dictis liquet,responsio ad eam enim satis est virtualis contactus, qui per qualitatis impulsivae impressionem peragitur,quo etiam sortaς se modo, non vero isela voluntatum disiensione,transacta pia na est
inter angelos Apocal. I 2. At vero caeterae numeratae species includere prorsus videntur cotactum molis, qui in praesentia locum non habet. Etenim quod vehitur, aut trahitur,motu agitur alieno,sicque impulsu sibi peculiariter indito non eget,sed illud est satis, si coniunctum iit ei, quod per se motum subit,nec se sinat penetrari,ut attendenti fiet apertum. Iam quod volutatur, partibus eget, quarum aliae deprimantur,tollantur aliae. Denique ad deletionem, religationemve, praedictum contactum omnino requiri nemo non videt. Statuendum igitur,eas motionis species per analogiam quandam admitti polle in animis separatis; re autem vera omnes impressione impulnus exhiberi: cum enim anima,animae alteri,Vel externo corpori impetum indiderit, seque pariter mouerit,uectio erit,aut etiam tractio,
si mobile forte restiterit; rursumque detentio, siue religatio appellabitur, si aded per impetum corpus mobile ad aliud affligatur.Vt in partem aliam se nequeat proripere, qua ratione stipula delata veto ad parietem, immobilis adhaerescit,aut lignum, quod fluuii impetus ad saxum allisit. De ipsius verδ animae detentione passiua maior est
dubitatio, cum asstigi nequeat ad corpus, aut quasi comprimi. Dicendum tamen potentioris animae impetum hebetare contrarium
nisii in mi talis potentis, sicque illam detinere, quo sere modo virtus remorae impetum nauis hebetat, eamque sistit. Est tamen alius detinendi modus soli Deo competens subducto generali concursit admotum; qua de re Valesius de sacra Philosophia capit. i. quo loco sentit ita factum sui illa Tobiae 8.& Apocalyp.ro.
Iam vero aliae motus species naturalis, violenti, ac praeter naturam , non difficile huc accomodantur, prior enim dabitur quoties anima seipsam mouerit, altera cum mouebitur a potentiore vi, quo nollet; tertia cum se suierit deserri. Tertia dubitatio est,utrum animae definitam habeant potentiam in mouendo solet enim circumferri, illas I corporibus exsolutas s- ne mora in destinata loca recipi pro meritis potest tamen dubitatio quoad res mouendas etiam procedere; Itaque quaeri an quantalibet celeritate, quantumlibetque mobile ciere valeant. Sed respondendum , potentiam animae motricem utroque modo definitam esse, cum naturalis sit, ab essentiaque finita proueniens. Et confirmatur, quia It animae pares natura sunt, ita& efficacitate potentiarum pares esse oportet,id est intellcctii,voluntate,&c.Non enim ulla interuenire possimi impedimenta,quominus aeque persectae pullulent,ut accidit potentiis organicis ratione materialium dispositionum,qua
604쪽
rum aliae aliis , ob id inaequales elle solent; Iaria ergo mouese non poterunt animae alia aliam, nisi se sinant moueri: quod maiori rure de iisdem animis dicendum est, si cum Angelis comparentur, qui multd sunt potentiores. Vnde fit etiam,vi non quantalibet celeritate mouere possint,sed prout anima mouenda, Angelusve permiserit. De morali motione, quae imperio sit, illud tantum obseruare oportet,si naturae dignitas spectetur, nullam animam in aliam imperium habere,cum sint aequales,neque in Angelos,cum sint supe- imp.riia ha riores ; sed neque Angeli superiores in animas dominari videntiat, iat.
Cum externo regimine non egeant, namque uniuerso administrando soli Angeli deputantur; quare,&c. Si ver5 gratiae dignitas attendatur,nulla certa regula perscribi potest,sed generatim illud asserendum,quamlibet substantiam separatam alteri obedire, prout carum Auctor Deus peculiaribus in euentis decreuit: sicque verisimile ellereligari,detinerique malos Daemones,vel animas a bonis. Iaior est de motione corporum dubitatio; Verum quia neque ipsis Angelis concessum est,quantumlibet corpus mouere, non sollim Deo prohibente in bonum uniuersi, sed etiam itaturae ipsius legibus, queis Angeli quoque subduntur hac enim ratione Aristoteles orbium inseriorum motrices intelligentias ciere superiores orbes non posse existimavit,qudd earum vis non suppetat,ae quo tamen quaestio es se pollet in planum fit, animas limitatius obiectum sortiri debere. Quin vero Abulensis in octauum cap. Matthaei quaestione Ir . non solum non putat ascribendum esse animae separatae certum terminum in mouendis corporibus , sed etiam multd minora pondera qmouere, quὶm dum insormat, eo quod robustior sit,ac magis secundum naturalem modum in hoc statu,quam in illo qua tamen in re molam. non placet, quia potentia separatae applicatio absque spirituum dispendio peragitur.
Aduersus superiora sic opponat aliquis; Potentia motrix ani- A gμment mae , iuxta probabilem sententiam , , voluntate non distinguitur, haec autem nullum in volendo terminum vendicat: ergo neque in ham.
Secund5. Si mobile aliquod es let,quod potentiam animae separa- tae vinceret,iam ei contingere posset fatigatio si sorte sese illi mobili applicaret: hoc autem est absurdum,ergo & id ex quo sequitur. Tertio. Anima non min is quam Angelus se,atque aded rem ali- 3. quam non enim maior est dissicultas) transferre potest in remotum locum absque interiecti spatii decursu in momento temporis ergo
non tam velociter mouenit in tempore, quin pollit mouere velocius consecutio plana videtur,quia quod mometo fit,tempore quoque quantamuis breui fieri potest,s tempore sit factibile, qualis est
rei cuiuslibet translatio. Assumptum praeterquam quod aitertio est D.Thomae, tum tractat de Angelis prima pari. quaest. 1 3.art. 2.& in primo distin h. 3 .quaest. . arti c. 1 & suorum, quibus accessit Marsi laus eade in distima. Σ. pari. quaest. 7. artic. 3. ita Ostenditur, quo' Coi Comm.lib.de Anima. F F se ni
605쪽
niam etsi localis motio decurso spatio,non possit non esse temporanea, eo quod res nulla creata, ut potε definitae ei lentiae in pluribus
loci limul possit existere; ia enim,& in infinitis poste immensaque redi attamen si absque spatis decursione hic ei te desinat, fiatq; prae sens loco alteri, id porro non est a substantia spiritali alienum, praesertim quia ea praesentia naturalis est, atque aded naturali mutatione comparabilis;& confirmatur, quia sicuti anima in locum immediatum exilire potest in momento, ita nihil mirum, si in remotum valeat momento transferri, sine ulla tamen intermedii spatij decur- Obiectis. sone. At ea motio sinquiesὶ productioni aequi pollebit, liquidem,ut res antequam fiat,nullum determinat sibi locum, in coque apparet, in quem a suis causis amittitur, ut si anima ubi volet subito compareat,ac vcluti emergat, sine ullo transitu per medium,perinde crit,ac Seruila. si se ipsa producat: quo nihil est impossibilius Refelleris tamen quia
eiusnodi delativa mutatio, non ad existentiam antimae terminabis
tur , sicuti creatio, sed ad praesentiam existentiae, huic illive loco,
quae non noras temporaneam , quam momentaneam mutationem terminare capax est,ut patet in ea, qua Christi Domini corpus ad Eucharistiae species praesentiam obtinet,etsi aliis capitibus naturae
vim longe superet,quia stilicet, plurium simul praesentiarum,ac sine locali dimensione acquisiciua sit; Atque hanc sententiam de sebita animae separatae translatione in quemvis locum, speciatim amplectitur Maior .distinct. 9.quaest. 8. sub initium,nec Diuo August.alienam credit. Sutat.i. Ad primam nihilominus obiectionem dic , cum Diuo Thomaquaestione decima sexta de malo, articulo nono ad septimum, & articulo io.ad 9. quem sequitur Molina. prima parte quaestione F .articulo quinto, etsi substantia separata volendo moueat, dissinitum tamen habere modum volendi motionem , quem cognitio dete
minat. Adde probabilius sensile nos, potentiam mouendi distinctam esse a voluntate.
Sotat.i. Ad secundam dic, tigationem prouenire in animantibus ex desectu spirituum , qui in operando absumuntur,cileque dolorem, actumve appetitus,id malum auersantis; cum ergo in anima separata spiritus non sint neque organa, quae illis egeant,consequens sit,ut neque fatigasio locum liabeat; poterit tamen simile quippiam an mae contingere, ut videlicet tristetur, qudd molem aliquam loco mouere non possit. Vbi aduerte, potentiam motricem iubstanti rum separatarum, aut omnino polle rem mouere, aut omnino non polle,neque ulla ratione dicendum,illam mouere quidem posse,sed tamen aegre, iique dissiculter. Solis . i. Ad secundam obiectionem negandum est totum assimplum. mirum possibilem elle naturaliter actionein transa itiam in locum remotum, relicti s intermediis salioquin procliue crit illam in corporibus etiam admittere non quod praesentia,ad quam terminatur.
sit supernaturalis, sed quia nulla est ratio,cur praedicta actio acquias tua
606쪽
stiua sit praesentiae ad locum remotum, & non ad proximi , cum ille huic naturaliter sibordinetur. Ad corfirmationem resipondeto,ide , substantiam separatam immediatum sibi locum etiam duit sibi. lem polle comparare momento,quia partibus caret,quae loci partibus ordinatim debeant imponi, cuius oppositum viritur in corporibus , quia enim partibus constant in loco etiam proximo, alia ab aliis distant,sicque tempore egent, ut quaeque suam loci portionem
Quarta dubitatio est de termino externo motus, id est loco.qua . . Dubitat in re,etsi idem videbitur censendum de anima separata,ac de Angelo, hoc est, illam tum ad individuum , punctatemve locum se poste colligere,qudd sit spiritualis, tu ad diuiduu punctatique maximum, ultra quem non possit existere,& insta possit,eo quod finitae si,minimeque immensae clientiae; attamen quia ut ipsa insit corpori, s que illi accommodet,certa quadam figura praeditum requirit, unde in capite globosam este oportet,in brachiis teretem,latam in pcctore ii digitis multifidam, in capillis tenuem, qualem demum pingi videmus, Grtasse dixerit quispiam eam ad loca diuidua similem con- rmationem amare,cum est separata, nec pro libito, cuiuis figurae se localiter applicare polle, praesertim quia ii certa figura locum non l)oscat; in longii porrigi valebit sine termino,cum ex lato, rasi queoco se possit colligere,quod nec ipsi Angelo concellum est a Thcologis. Et confirmatur: quia in eo momento,quo anima a toto corpore forte dissiluitur, toti corpori adhuc localiter assistit, cum inde
momento eodem recedere nequeat, ut ad alaam figuram se consor-met : atque adeo eandem applicationem seruat orga corpus, quam cum inserinabat; ergo eandem donec separata manserit, retinebit, cum non sit maior ratio. Dicendum tam e primo,animam nullatenus fingendam este con- ..' figuratam intrinsece; sed per denominationem a corpore, ad eum iriissere modum, quo lux in Sole rotunda dici poterit, in igne pyramidalis,&c.Namque in cuius ibet figurae puncto tota est anima,illaque externa denominatio in vacuo etiam procedit, si ibidem existat; non ita de Deo philosophandum quod tamen viderint,qui illum in solo
orbe nunc elle aiunt in quia deiani tam es lentiam non habet, atque adeb neque per extrinsecam applicationem ad corpora figurabilem. Dicendum secun d b, animam a corpore dis littam terminum in- se trinsecum habere maenim linis in loco, sertasse non maiorem,
quam sit terminus maximus speciei numanae od ea con lectura intri- . um
madetur,quia non est, cur si serina ulterius diffundi potest, a cor- munitudi-pore coerceatur, siquidem hoc multo melius operabitur, quo ma--- - '
ius fuerit, si ei gubernando suppetat Grina, neque haec ab illo,
sed ab hac illud determinetur ; Cum crgo videamus homi nomnullis positis impedimentis, & abundanti a mento, non excrescete sine termino, signum est animam porrigi amolius non valere.
607쪽
sui m 3 9- Dicendum tertio,quod ad terminum paruitatis attinet, posse usque id punctum concludi animam, ac spatio cuiusuis fisurae applicati 1,, D. etiam lmeari .Quod autem inserebatur superilis; poste in lineam infinite longam protendi ,s se contrahat ex crasso, latoque loco, negandum; non enim spiritualis substantia, ex latitudinis, crassitudinisque localis contractione,in longitudinem potest excres ere,quin id in corporibus ratione partium usu venit, quibus eae substantiae
Erit sortasse, qui tractationem hanc iusto longiorem este calumnietur petitis e Theologia plurimis , quae in Angelos propris quatinuimtu drarent. Rerum tamen aequus aestimator hos reprehensionis acuti leos continebit,statuetque non plurima,sed cuncta, quae de Ange- ', o lis considerantur naturali lumine, pari iure animam separatam po- stulare eaque ita non a Theoloso, sed a Philosopho, quem profitemur, de utrisque tradenda suas te. Habet ille non pauca sui tantii in iuris,quae ad Angelorum conditionem in gratia pertinent, quae ad meritum,lapsumque in culpam. sulta de pugna in coelo, de hominum tutela in terris,de impugnatione Daemonum,obstinatione, ae poenis, te ordinibus, te missione, atque illuminatione. Hanc ergo . diuitem supellcctilem sibi seruet,euoluatque Theologus; quae reliqua sunt bene in animam corpore exutam putet collocata, cui vi par est excolendae nihil est nimium, plura sunt minima,donec eum,quem hactenus conati si mus explicare, statum adepta, in supremam cooptetur licitatem
608쪽
sectiones distributa. SECTIO I. lutio problematum ad Cidendi facultatem
sectantium. Osr tractationem singulorum sensuum , aliquot problemata ad eos spectantia, ut in aliis nostiorum
commentariorum locis,ubi opus erat, seci in os,br uiter exponemus. Atque, ut ab aspectit ordiamur, L quaerimus, Quid nam causae sit , cur oculi omnium i .Problina. partium ultimi in foetu perficianturὶ Responso. Solet quidem natura membrorum quasi lineamenta primo ducere scis non omnium simul,ut in libris de ortu,& interitu ex prosesso disieruimus postear, ma iο- verb singula distinctε consormare ; scuti pictores lineis primum cui tardis adumbrant,quae deinde coloribus distinguunt, ac perficiunt. Do-s or cet verb Aristoteles lib. 1.de Generatione amin. cap. q. oculos Vlti- ὸ ''pti mo loco abGlui.Eius autem rei causa, quam in quaestionem adduxi nim libr. it. mus,est; quia oculorum organum initio ptat humidum,frigiduinque sdit.Vnde & oculi initio pro ratione suturae magnitudinas maiores existit; nec nisi longo tempore concoquitur,coagmentatur, ac sub-r futuraei pedaturae prquod eius auctor Deus,in maiori mundo ita se gellerit, ut coeli lu- sint deinde paulatim sese contrahunt in pedestri, natatili, Ad volatili genere,ut assirmat Aristoteles. Huic Naturae progressui attestatur, mina longe post efformauerit, eademque sit ante ipsius mundi o casium extincturus. Est ne oculus naturae istaeaeaespons Esse igneae naturae censuit Plato in Timaeo, Chalcidius in commentariis ad eundem librum,
Ficinus lib.de voluptate cap. . Galenus lib. i C. te usi pari.Quod ex eo ostendi potest, quia oculus participat lucem, quδd est coelestis, igneaeque naturae. Contraria tamen sententia, quae statuit oculumcise naturae aqueae,non igneae Peripatetica est, ut ex locis,quae mox afferemus,constat, testanturque eius veritatem humores,ex quibus coalescit, ad aquae ingenium prope accedentes, lacrymarum defluxus, humidum,ac stigidum temperamentum,de quo postea. Neque obstat ingenita luciditas,ac perspicuitas. Non enim haec igneae tan-
609쪽
tum naturae comes est,ut patet in crystallo,& quibusdam aliis. Lege etiam Atili. scch. s i. probi. 23. atque de hoc problemate latius Sed-
Cur pupilla est aqueae naturae,cum videatur Iotius aeriae esse debui ite: liquidem aer magis pellucidus, est magisque ad visilium species recipiendas idoneusZResrons. Aqueae naturae esse docet Aristoteles in libro de sensu,& sentiti c. 2.& libr. 2.de partibus anim.c. io. 5 lib. i . de generatione anim.c. 6. atque ita esse oportuit. Nam cum aer facilius dissipetur, nec tamen apte coalescat, atque adeo nec ad species conseruandas idonens sit; non acria, sed a quea potius esse
debuit pupilla, i non dissicilὸ reciperet,& apth retineret. Quamobrem humori crystallino e posteriori parte obiecta est
uti ea cornea R. quia haec opaca est,& densa, & dum opacat, obse uti,non solidira retinendis imaginibus, sed etiam reddendis moder to reperculsu.Nam quod hae ab oculo resiliant, planum est, cum se quisque in alterius oculo,ut in speculo contueatur. Quare humor crystallinus non habet figuram perfecte sphaeri- eamὶ Sed qua pupulam spectat,pressiorem, ac planioremὶ R.Ne vi lentis plagis, aut ictibus facile exturbetur a vitreo, ut animaduertit Galenus lib. t o. de usu partium. Nexus enim , sedesque in absolute rotundis, fallaciores sunt,quam in iis,quae planiora existunt. Cur piscibus saltem magna ex parte immoti oculi 3 R. Cernere est,& admirari varietatem oculorum, scriAnque a vitiis priuatione, tuae in ostreis est, ad oculos Aquilae. In quibus iam enim detectiunt, vi in Cancris: in aliis nunc clausi, nunc aperti, ut in hominibus.In quibusdain duri, ut in locustis. In aliis molles, ut in pleri . que. In quibuslam volubiles,ut in plurimis: in aliis intra orbes immoti,ut in piscibus.Videlicet procurata est haec varietas ab auctore naturae ad mundi pulchritudinem:in qua tamen nihil sine cura, &prouidentia. Non fuit autem necellum piscibus oculos mouere in elemento, ubi minus siunt ostentionibus obnoxij. Nec oportuit etiam omnibus animantibus ad sua munia obeunda parem conserti
Quamobrem album oculi in sanguine praeditis pingue est , dc crassilium.Vt possit inquit Aristoteles in lib. de sensu,& sensili cap.
a. seruari inconcretile. Eaque etiam causa est, cur oculus inter omnes corporis partes maxime sit a frigore alienus, ut etiam expressit sect. 3i . probi cm.i 3. nam lentor ille prohibet aeris percutientis in-sressiam. Animalia vero exanguia duriorem habet in oculis pellem, qua se ab iniuriis tuentur. Est ne oculorum gratia caput in altillimis partibus collocatum3 R. Affirma tuam partem secutus est Galenus S. libr. de usi partium, cuius opinionis fundam e tum est,quia sublimitas capitis ad nullum alium usum videtur necessaria, nisi ut in ea oculi constituti , omnia despectent. Contrariam sententiam tuetur Auermes lib. 1. Collecti aliique multi,quae ex eo ostendi potest,quia cum cerebri praestantia
610쪽
tanta sit, ut de dignitate cum corde contendat ; imo &eo sit nobilius, si potentiarum sensu tuarum , quas in se continet, ratio habeatur, ut in libris de ortu, & interitu ostendimus : absurdum videtur existimare caput propter oculos potius, quina propter cerebrum,copacto sutile conditui Haec controuersa ita videtur decidenda , ut
dicamus si spectetur commoditas sublimioris situs praecise quoad
membri usum,& operationem,eatu magis requiri ; atque adeo ma- is esse propter oculos, quam propter cerebrum; quia licet cererum non ellet in altissimo,loco,sed in thorace,posset inde apte influere; cum tamen oporteat oculos ad intuendum in specula residere. Si tamen habeatur ratii, non commoditatis ad operandum, sed dignitatis ipsius membri: tunc cum cerebrum sit praestantius oculis,& locus editior in animali sit nobilior, ut locus coeli in mundo: statuendum erit capitis altitudinem non tam esse propter oculos, quam propter cerebrum. Quare ad rationem prioris sententiae ne
andum est sublimitatem capitis ad nihil aliud conferre, quam ad
ongiorem intuitum. Confert enim plurimum ad dignitatem , quae in corporis humani fabrica cerebro dcbetur. Posterioris vero opinionis argumentum probat spectata membri excellentia, altiorem capitis situm magis cerebri,quam oculorum gratia esse , quod asse
Oculi quare geminii R. Communis causa est, cur & geminae aures,&c.videlicet ut altera sensterii parte amisia,altera supersit incolumis. Sed in oculis peculiarem esse rationem ait Galenus lib. io de Vsii partium; ut, quia ea tant dira vident,quae ipsis pcr lineam rectam opponuntur,facili circumactu videre possint omnia. Quod autem de Cyclopibus unum tantummodo oculum in media fronte habentibus quidam scripsere,fabula est; cuius reconditum sensiun explicat interpres Hesiodi in Theogonia. Fabula item, esse AEthiopes, qui ternos, aut quaternos oculos gerant in pectore. De quibus Plinius lib. 1 cap. 8.& lib. 6.capite 3 o. 5 libro septimo cap. 2.Et Strabo. libro i .& item libro I. Et Aul. Gell. libro '. capit. . Quin etiam D. Aia selmus lib. i.de Imagine mundi c. ro.& D. August. in opere sermonia in id stat res serm. 3 .dc alibi, id est, libro i6. de Ciuitate Dei cap. 8. hoc refellit tanquam fibulosum. Adde quod opus illucUermonum ad stat res, non est authenticum aut genuinum D. August. ut vulgo creditur.
Oculorum temperamentum cuiusnodi est R. Galenus libr. .d: placitis c. i 3. ait esse igneum,id Smque visum it Empedocli, & Timaeo. Aristoteles tamen cum ex propria loquitur sentetia nam tum alibi tum sect. 3 i. problem. vltimo visum ex ipne, auditum ex aere constare populariter scribit ut in libro de sensu, & sensiti c. r. affr- mat esse aqueum;& recte; siquidem dominatur in cis frigidum , &humidum,utpote qui coalescunt ex membranis, adipo, & humoribus, quae omnia frigida sunt. Cur mobiles admodum sunt oculi,cum eorum temperamentum