장음표시 사용
331쪽
18o CODICIs PRIMI hic in Cod. verba se eorum factisunt, de usucapione accipiat glossa, illic vero absolute, etiam extra usucapionem, res Cmptori manere & pretium proprietario reddendum dicatur. Secus in Cod. faciendum praecipitur, uti t. eod. l. 6. ostenditur. Nemo res ad te pertinentes, non obligatas sibi, nec ex officio vendendi potesatem habens diserahendo ,'quicquam tibi nocere potuit. nempe quibusdam casibus cxceptis. Itaque quod I daeorum Doctores statuunt, si quis a fure quid cinerit sincero& simplici animo, antequam proprietarius de recuperatione animum despondit, puta rem ab emptore, recepto pretio, este restituendam domino cui erepta erat; idem in genere Romanae leges constituunt. Vnicum tantum paragraphum eumque sin. r. I. l. 4. Inst. producam. I ius respersecutionem extrinsecus habet dominuου, quam aut vindicando,aut condicendo potes auferre.Sed rei vindicatio quidem adversus possessorem es, esur ipsephsidet, eatiin quilibet it condictio autem adversus furem ipsum, haeredemve rim, licet nonpossideat, competit. De pretio tamen restituendo contrariae lcges proferri solent; quas conciliare allaborant. ego pro utraque sententia si gulas leges proposuisse contentus, ad alia pergam. Cod. l. 2.tit. 2 o. g. 3. Si vi vel metu fundum avus tuus disrahere eoactis es, etiams maxime emptor eum alii π didit; se tamen tu avo tuo haeres extitisti: ut tibi reddito a te pretio restituatur,posequam placuit in rem quoque dari actionem secundum formam perpetui edicti, adito praeside provinciae poterispostulare. Contra Cod. li. 6. t. 2. l. 2. Incivilem rem desideratis, ut agnitas resfurtivas non prius reddatis,quam pretium fueritsolutum a dominis Huic Severi α Antonini placito quae repugnant,ita conciliantur: in iis de pretio agi quod in utilitatem proprietarii conve sum erat, ideoque ab ipis solvendum. Ex hisce Iudaeorum injustitia palam fit, qui rem furtivam pignori datam nonnisi pecunia reddita repoti posse contendunt.Ita in Gemara hujus CodicisLI- p.I. pio pido Npy 1a mu es na prav nn fim on
332쪽
C A P. X. g. 3. 28 Ipido supp ta itast is ue)d dida, Si pignus valeat ducentis es pro eo centum acceperit fur, in eo fori correctionemfaciunt, id est, quod palam fecit, ad aequitatem uti censent revocant, ut proprietarius non recipiat pignus, nisi illis centum persolutis.ὶ ita quum aequivalentem summam pro eo accepit, constitutio ae consuetudo fert ut in eo idem fiat. Iaec obscuriora sunt: ideoque Maimonidae verbis c. s. -scct. s. illustranda. Ronimnno LG, paria d)tim e Vm ri ais tu bis Isia mono ita , Vbi
quis rem furtivam pignori dedit,si eam oppigneravit sive supra
pretium, sive insta pretium , proprietarii summam pigneratori reddere tenentur. Idem in Choschen Misclipat num. 3-lit. n. Melius Imperatores Cod. li. 8. t. a6. sub initium, quum de
pignore agitur. Si tamen pecuniam creditoris in rem dominiversam constabit, non inutilis erit exceptio, duntaxat quod numeratum es, exolvi desideranti. Ergo si in rem domini versi non sit, data pro pignore peCuma non exolvitur. Caeterum ut eo redeamus , unde digressi sumus: quum in Mima emptor pretium, N proprietarius rem ipsam recepturus dicitur, author mp nis)-, de eo tempore, quum troprietarius nomdum destreavit, disserit. nam postquam dominus animum despondit, pretium ad summum domino restitui existimat.' Verumenimvero si rumor , de quo in superiori membro, per urbem non feratur; quod exigitur non fiot: quia ipse qui de furto conqueritur, forte ista quae furtiva dicit, alteri vendiderat, a quo inpraesentiarum possidens eadem emerit π,. Haec vox accipere in genere significans, a Talnaudistis saepe ad emptionem restringitur : ut facile lectores observabunt. Dissicilior est phraseos istius explicatio,qua noster hoc loco utitur, quaeque hic redditur, id nusio modo fiet. In textu originali 1 me .sue, formula obscurior, ideoque a toxicographis
omissa: saltem eam explicatam videre nondum Contigit. loca tamen ubi occurrit in Rabbinorum scriptis, cam ignorari non sinunt; imo vel haec sola Muna satis Qus significa-N n tionem,
333쪽
182 CODICIs PRIMItionem, quam ei in versione assignavi, ostendit. Aliud sane ea designari nequit: originem tamen & usum plenius exhibebo. Omnibus quicunq; haec studia tractamus notum, universali particular propositam negationem etiam in universum negare: ut bos, significet quoque nemo, de nihil. Apud Rabbinos,prςsertim antiquiores,dra in imu pro ru, Vsurpari, com utamque vocem 1amd esse idem quod nur ex eo,n tius cst, quam ut magnopere moneri debeat. Vnde totaphrasis on)d B Fue sonat nihil ex eo, quasi dicas, istius nihil est. Vocabula autem quandoque non tam rem ipsam quae proprie significatur, quam Mus debitum & obligationem no tant. Quemadmodum hujus rei manifestum habemus exemplum Num. 3s. 28. Deus vindicem non teneri pronuntiat, si interfecisset homicidam invitum, qui cum errore aliquem occidisset, o civitate receptus sui prodiisset: nam inquit legislator, ad in pu a, in c/vitate receptus μι manebit,
id est, manere debet sive debebat. Nam qui egreditur adeoque interficitur, in urbe non manet; sed hac formula ipsius officium & debitum ostenditur, manendi scilicet in ista civitate donec Sacerdos maximus moreretur.qua Constitutione,
gratia nostri summi sacerdotis I. Christi innuebatur; cujus morte libertas nobis parta. Alia exempla non sub)iciam, li- cet plura non desint: satis liquet debitum quandoque rei, non rem ipsam designari. Hac ratione, Unid bd FS, nihiIsius, non tantum designat , nihil istorum est, vel nihil istineri Sue inusio modo istud fiet; sed etiam aversandi est formula: quasi dicas, Apage isam rem,vel,Idesse seri nulla modo debetatve, Ini3aam est ut hoc et et istud itast aut fiat. In Rabboth sive antiquissimis collectaneis in Pentateuchum foL edit. Salonic.
esse non debet, ut sibi eligat superiora, detque nobis inferiora sed
334쪽
C A P. X. q. 283 agedum, turrim nobis extruamus, jussu uremitati idolum im ponamus, cujus manui ensem inseramus: ita videbitur aesitomisto bellam gereret. Hic per un)d B G, nihilistus, id sibi voluit author, Non decere, neque permittendum, Deum sibi coe teste dominium, omnemque religiosum Cultum vendicare. Hujusmodi sermo in istis Rabboth illius seculi hominibus attribuitur. Inde quaedam depromens S. Iarchi ad initium C.H.Gen. eademque utens phrasi, inter alias dicti orans diis', merba eadem, expositiones & hanc producit, ynflixita Mn mx anm, d a d)at blad yβ-umd lari, Idem inii runt consilium, dixeruntque, id non permittendum, ut seu riora deligate ascendamus in expansum se cum ipse bellum geromus. Sed )am plus satis de hac Misita; ut sequentem expendamus tempus postulat. g. q. pi m)ana Na m si ubi unus eum suo vini vase, pnna ivm hae vina sa alter cμ' sua me is ampulta menit,
335쪽
pr a est quidem rumpitur; sed ex parte tantum: quod rimas agere dicimus, quum in fundo vel in lateribus fissura ex citatur. Ita ampullae vel lagenae quadam sui parte fissae latera scparantur sepe, & fissuras ac rimas admittunt: unde liquor contentus paulatim emuit. Contusione ctiam particular quaedam excutiuntur, ut per foramina mcl, vinum, vel alia destillent ac perdantur. Hu)usmodi quid hoc loco consideratur: nec caspectatur fractura, qua mellis ampulla ita con-tcratur , ut liquor uno impetu in terram effusus dispergatur. Eo cnim casu mel ab altero collectum, ipsius esse censetur: quemadmodum ait Maim. Cod. Αbeda c. I 2.scct. s. 'inadfrbire S i 'pro di Ud Ds, namo, Guodsi mel est undatur in
terram, ecce sit commune it CT quicunque id ne perdatur servat,
sibiservat. Itaque hoc tantum spcctatur, quid juris sit,quum ampulla rimas agente mel effluere incipit, aliusque nihil pactus, lagena aliove vini vase evacuato, mel istud in vas suum recipit ne perdatur : atque hic solam laboris & commodativasis mercedem assignatam habemus. ' At si pactus sit protium vini, quod in alterius gratiam perditur; alter rependere tenetur. Pacisci autem cum hoc, tum sequenti membro censetur, si modo stipuletur pretium; licet alter non spondeat: siquidem cum longum colloquium non serat res ipsa, suo silentio spondere)udicatur. Etiam coram tribus viris stipulatus, ab altero pretium accipit, ac si coram id ipsi dixisset. ut in Choschen Misclipat & I ad Chazaha plenius exponitur. ' Imo in altero exemplo, absente proprietario,quia ratio ipsa pretiosioris animalis,magis satagendum docet,& absens pretiosioris dominus, asini vilioris pretium potius solvere, quam cariorem amittere velle judicatur ; absente inquam proprietario, alter illud ab ipso pactus ac stipulatus cens tur : ideoque si absentis asinum tanto praestantiorem, uti hic
336쪽
C A P. X. q. q. 28sexprimitur, suo ac propriovelicto servet; sui pretium recuperat, quem proximi causa aequitate id postulante neglexerat. Quantum ex Ascheris verbis,qui magnae autoritatis Doctor in Talmud, adeoque &in hoc caput commentatus est, liquet. Exemplum posterius conjunctum volunt alii Taliamudistae, quod alioquin exceptiones dubia cxorirentur, quae hac exemplorum diversitate auferuntur. ' Caeterum quid sit mina sive dan, paucis expendcndum. Ex illa voce ducentae, facile mina aestimatur: quandoquidem in hacasinorum comparatione, Vel ita numerus ducentarum accipiendus , quasi unus mina, alicr ducentis minis valeret, quae citet insulsa pretiorum in hoc animali collatio; vel dualis numerus singulari ratione in voce attendendus est. Dualis ad singularem , dupli rationem habet: camque fatis aptam huic constitutioni, in praestantiae unius asini prae altero differentia: ut hic illo, altero tanto carior sit. Sic cum
unus ducentis valeat; alter centum valere statuitur: inducentis autem exprimendis propria vox adhibetur ; at pro centum in originali dan. Vnde dan sive minam centum continere concludimus: & centum drachmar sive denarii Romani hic admodum quadrant, quum asinus centum drachmis aestimatur. Mina itaq; hac ratione centum drachmas continet, sive vigintiquinque siclos sacros : quod alia loca in hisce librisNeZihim affatim ostendunt. Nec in re non admodum obscura prolixus ero : sed pauca testimonia, quae omnibus satisfacere queant, producam. Mina, Pan, inquit Glossator ad p. 2. f. 9o. limus Codicis ex edit. Ven. p udo m, es vigintiquinque siclorum , drachmarum autem e denariorum centum. Atque haec mina passim in Talnaude adhibetur: & quia est alia quae multo minus valet, distinctionis causa vocatur rata dis, Mina Tyria ; altera vero, scilicet illius pars octava, tu v bo m , Mina provincialis: quemadmodum siclus provincialis suti observatum n. a. sect. s. c. 8. Tyrii
337쪽
18σ Co DIC Is PRIMI parte octava aestimatur. vide Sal. I. cum loco citato, tum ctiam Exod. 2y. 39. odi Span o)Spido findiue eno eund idi rura fi xii di uisuen eis baidi dis, Mina pendet libram qua ponderant argentum pondere Coloniensi: nimirum centum sunt drinarii isti vero vigintiquinquescim autem es quatuor denariorum. Nec dubitari potest minam esse centum aureorum sive denariorum hos enim aureos vocant Ebraei si I Reg. Io. I p. Conferatur cum 2 Chron. 9. I s. Nam Cum hic trecenti aurei ponantur; illic tres minas dicit author: ideoque mina centum Ebraeorum aureos continet. Similiter Graecorum ira α,
licet diversissimae sit quantitatis, unde Hesychius, λι και δυο, mina es duarum librarum; & postea, λικας μιαις δίμοιρον, librae unius bessi so ideoque Jam pluris, jam minoris aestimetur;
communior tamen, Centum est drachmarum. Vnde Plinius I. 2I.C. 3 q. μνα, quam nostri minam vocant,pendet drachmas Araticas centum. Ibidem Plinius, Drachma Attica denarii argentei
habet pondus. eadem sex obolos pondere efficit. obolus decem chaliacos. Haec ideo aleci, ut quomodo istis vocibus pallim utar, lectori constaret. Drachmam enim, etiam Atticam, secundum Plinium pro Romano denario; & denarium pronuino sex obolorum tempore secundae aedis adhibeo; ita quidem, ut obolus decem chalcos proprie dictos contineat. chalcus autem proprie acceptus drachmae AEginaeae pars est circiter quinquagesima. Plinium vero idcirco sequor, quia a Iudaeis denarium pariter censeri video. Ita etiam mina Plinii cum Iudaeorum mn convenit. Caeterum minam esse denariorum centum ex collatione quoque D. Halicarnassaei cum T. Livio constat: nam ubi Servii Tullii laudabile institutum narrant , quo populum in sex classes divisit, quae domi & militiae munera & loca diversa obtinerent; in prima classe ille l. . p. 22 I. censum sitisse scribit crisιελαῆν εκαὶον μνων, non instacentum minas; hic vero li. I.c. 3. primam classem ad miniamum censum habuisse refert centum millium aeris: id est, in bonis
338쪽
C A P. X. g. q. 287 bonis habuisse decem millia drachmarum sive denariorum:
quia denarius decem aereos asses continebat. Iam si centum minae sint decem millia denariorum; mina una Centum denarios valet. Quo autem hic valor cum Iudaica mina conveniat, denarios & drachmas Pliniano modo accipere & extendere oportet: sicuti etiam Iudaeos facere antea dictium fuit. Verumcnimvero est & mina Iudaica posterioris templi, quae tempore secundae cedis post captivitatem in usu erat: cujus Ezech. s. o. mentio fit. Haec centum & viginti aureorum, sive drachmarum, sive denariorum erat: si turdem
sexaginta siclis valere debebat, sicuti illic praecipitur. Sub templo posteriori pro obolis magnis sive trestibus quinque,
denarius continebat sex : quo factum ut siclus sexta parte cresceret; similiter &mina: licet Ioo tantum drachmas penderet. Sed cum Deus justitiam variis modis inculcaret, idquejustum minae pondus & valorem imperans; ne Iudaei hac in parte errarent, siclis Veteribus , ideoque cum haec Ezechiel scriberet notissimis, novam minam ad quam deinde numi examinarentur definit. Ac si dixisset, posthac numivator crescet: etenim, eXempli gratia, non eadem crit mina: sed siclis, cujusmodi hactenus usi estis, sexaginta valebit. sive numus viginti siesorum, & numus viginti quinque siciorum, cum numo quindecim siciorum veterum, eorumque Communium , minam constituent. ideoque & siesorum & denariorum novorum valor secundum hujusmodi proportionem augebitur. Haec est mens verborum, Ezechielis citato capite. Si haec ita se habeant, quid sibi vult D. Κimchi in vocemn Z ubi test atur quosdam ni oramue I p,-are libram via ginti denarios. Atqui paulo ante scripserat, minam sive libram me fin , esse denariorum centum. Respondeo, numerum Centenarium posteriori loco excidis . scribarum incuria: nam mina sive libra apud EZechielem c. 4s. centum & Viginti denariis antiquis valet: tot enim hujusinodi denarii, insciis
339쪽
188 C o D I Ca s PRIMIsidiis veteribus sexaginta. Porro haec Misia non omnino
cum jure Rom. convenire videtur, quum rem suam ante pM mim in proximi commodum impendenti nihil nisi merce dem largitur. Attamen is l. 3. t. s. l. 3. Ait praeton:Si quis ne-σotia alterius , e quis negotia quae cujusque cum is moritur se rint, gesserit: rudicium eo nomine dabo. quae conserenda cum his l. 2. verbis, E anesicut aequum est, i um actus sui rationem reddere, or eo nomine condemnari, quidquid vel non ut oportet
gessi, vel ex his negotiis retinet: ita ex diverso justum es oluiit ter Drssit,praestari ei quidquid eo nomine velabest ei, vel abfuturum est. Nisi hinc hujusmodi infortunia, cum quis sua in alterius gratiam perdere cogitur &c. CXcludere velimus,argumento ff. l. Ip. z. I. l. 26. g. s. Non omnia qua impensurus non fuit, mandatori imputabit: vetati quodspoliatinst a latronibus, aut naustagio res amiserit, vel languores. suorumve adprehensus, quaedam erogaverit. Hic tamen Paulum jurisconsultum
ad ea quae e Mima proposui respexisse, vix credo. Quod vero Misinae author damnum in bonis alienis liberandis pas. se postquam stipulatus est, a domino id praestandum asserat,
id similitudine te. s s. q. fin. t. eod. confirmari videtur. Sumptus bona fide necessario fama, etsi negotio finem adhibere procurator non potuit, udicio mandati resilui necesse est. Similiter erago damnum resarciendum, si suam rem amittere, ut alteri commodet, necesse sit. & quidem ab Exitu restitutio non pendet secundum istam legem : verum Maimonides de eo agens qui alterius asinum cum sui pecoris interitu liberare nequit, quum id conatur; damnum restituendum negat. Immon fiues iue ire fibi Si res, Si defenderit ad eripiendum, nec tamen eripiat, nil nisi mercedem aufert.
340쪽
C A P. X. g. s. 289 is rin r, das S)n nario lsiret,si At provinciae plaga,dicit a
i restituere tenetur.' M inundaverit
Diversam in hac voce esse lectionem e Gemara constat: legunt quidam p)ον proprie oppressores, a para, opprimere εἶ alii o angustia afficientes, a pia resari. Sed eodem res recidit: siquidem grassatores de nantur, qui agrorum possessores opprimunt, angustiaque assiciunt. Vnde in Gemarae initio R. Nachman dixisse fertur: n in a Damn M pp)zv''n irva INUI DII nn f, ἔπ)mbum is ni pa m)mni p)na rni uerim planai, I ui legit, Pran, o pressores, non aberrat; nam Deut 28. 2.) seriptum euar, haereditario ure obtinebit locusta, Chaldaice exponamus, haereditate obtinebit N vpressio galetiam legit, Angustia asscientes, non aberrat ; quia fripium in. Dcut. 28. 33. oppressione es in P m angusta. Mens haec est: idem pene significar, , quia Ppτ' sunt Vpressores; quemadmodum liquet ex illo paragr. 42. c.a 8. Deuci ubi locusta vel ut alii) sideratio dicitur duo, oppresso, quod homines & se getem opprimat: itaque γροσν, angustiana ientes non male nuncupari, ut piro est angustia eodem capite Deuteronomii. Verum ut alibi Talinudistie sunt miseri grammatici : ita hoc loco po & rp)nv male ad eandem radicem revocantur: etsi significatione convenire inficias non cana. pDd permutatiso & ο est ab Arabico a, miserfuit: sicuti in proverbio 18.
centuriae secundae Anonymi cujusdam, Π, ciui non anticipat poenitentiam ante O o mortem