장음표시 사용
321쪽
cc accipitur: nimirum ac si dictum filisset, reliquit ipsis post
mortem, ipsiq; tum comederunt. Synecdoche e verbis pra cedentibus, quibus de alimento agitur, innotescit: ut ibi l gitur, filio uos cibat; sic hoc loco de relicto cibo agitur, quo post mortem patris cibantur. 8 Hi restitutionem non debere judicantur; nisi parens fundum reliquerit. Verum, uti in Iad Chazaha de alibi docetur, et ala, constitutio cx authoris istius mente , qui Misnam tradidit, non obtinet. Ad hunc modum Maim. c. s. obia, sect. 6. trasen ra 'pa obo, dQ,in n)rdo diliolivno iv pa xp pa in pa-μ ra , Repodere δε-bent , sive ederint ;sve non ederint sed post patris obitum ctiam habeant; sive animum desponderint proprietarii; μου non destonderint animum; cum de funis; tum de mobilibus quaderebruit. Idque hoc fundamento, quod posteriores doctores statuerint ain Sisa, prauon pSoboudo, mobilia etiam cressitori oppignerari; non solos fundos: quos ista tamen nota distin guere a mobilibus solent, uti e sequentibus patebit. Sed ubi pater raptor nulla bona filiis reliquit, filiique quod raptum crat comederunt; siquidem antequam proprietarius desperavit de recuperatione, tenentur: sin postea, non tenentur. Ratio, quia tum sola actio in personam raptoris,si superesset, fuerit reliqua: ctenim istam desperatione,qua proprietarius, rem amissam se recuperaturum, omnem spem abjicit,aliquomodo eam occupantis faccre judicant. Quemadmodum injure Romano non idem, sed simile quid legitur is 47. t. de furtis l. - . g. s. aluods dominus id dereliquit, furtum non fit ejus, etiamsi ego furandi animum habuero. Nec enim furtum fit, ni i cui sat Inproposito autem nulli 'equippe cum placeat Sabini se Cassiisententia, existimantiumsatim noseram esse desinere
rem,quam derelinquimus.' Deinde Maviae author hoc sibi voluit,tum demum raptum restituendum a liberis,si himusnodi quid haereditatis jure a patro raptore accepissent,mVli fi 1a n P,
in quo esset rei evictio. quod nihil aliud est, quam si dixisset
322쪽
xnp, fundus, vel domus ac similia , quae loco moveri non postunt: quae immobilitas quum ptaecipue in fundo spectetur, fundi nomine ista immobilia bona indigitare solent. In fundo autem yn nsi, evictio esse agnoscitur: quia si quis inter Israelitas ubi debendi reus esset, alteri agrum vendidisset; nec esset solvendo; is cui debebat, rei si bi debitae evictionem
in agro alteri vendito reperiebat. Ideoque ager dicebaturres smns da d)o , in qua esset rei evi , ut loquuntur jurisconsulti: quippe qua creditori securitalcm praestaret, quum rem sibi debitam in agro debitoris, licet ad alterum post contractu ni debitum venditione translato, quaereret & inveniret. Ni enim sibi fatisfieret, agrum ejusve partem sibi vendicabat:pariterque in aliis immobilibus sua persequebatur. Consule Obadiam de Bartenora ad sectionem s. ca. I. Cod. Κid-
douschin.' Constat e Cod. Maasarsheni, c. 2. siclum in minimos aereolos, S contra aereolos in siclum permutari solitos: nam qui secundas decimas ad urbona sanctam afferebant, ut onus cstet levius, aer colos Cum siclo permutabant; contra qui siclos cis detulerant, ut ex lege Deut. Iq. ff. 26. minima etiam emere commode possent , siclos aercolis commuta bant. Hinc autor noster, ne in ista frequenti permutatione, inprimis ad facins usus destinata, numismata abusu contaminata recuperentur, nonnullis interdixit. ubi mei pro commutare usurpatur, quia in hac actionermi , aereoli tradebantur, vel recipiebantur. Primo publicanorum numi rejiciuntur. Verum inter publicanos distinguendum esse Gemara hoc loco observat, eosque hic spectari, far p odue pso, quibus exactio determinata non est; sed redemptis vectigalibus& similibus, quantum possunt extorquent, modo redemptionis suae summam magistratui solvant: unde in eadem Gemara 3 a zz Π, publicani peregrini, utpote in Iudaeos magis austeri,mentio fit. Omnes enim publicani non erant Israelitae, nec omnes Ethnici ; sed quidam, docente nos Gemara.
323쪽
27 2 CODICII PRIMI unde verbis Servatoris Matth. I 8. i s I7. οἱςri nλωνπι Ethnicus se publicanus distinguuntur: quod multi publicam non essent Ethnici. Et quemadmodum in Miltia praesentii: m, publicani, pro injustis publicanis ponuntur, quia ut plurimum quantum possent exigebant, quod ista universali formula,dum eos simpliciter publicanos vocant, testantur; sic etiam Servatorem loco citato publicanum pro impio &injusto publicano accipere , tota docet oratio : & quidem jure , docet Mima. E istorum publicanorum arca numos commutari non ferebant constitutionesIudaicae,m laedo hse, quia erant ipsius rapinae,id est, quod veluti per rapinam extorti essent. Ab iis publicanis accipere permittebant, siquidem λ' rQbiri λ jus regium es etiam ius, ut dicitur in Gemara: quasi dicas, quod rex vel magistratus sibi pendi exigit,idj prefieri subditi existimare ut est revera debent. quo dicto,Se vatoris apud Matth. 22. 2I. sententia approbatur, Reddite quaesunt Caesaris, Caesari. Si itaque publicani nihil nisi constitutum exigerent, corum numos ut justos admittebant Iudaeorum magistri, & quin probos publicanos in republica habere possimus, minime negant. Quemadmodum Iohanes nes ipsis publicanis, quid sibi agendum esset, quo viam vitae calcarent, percunctantibus respondebat, Luc. 3.13. Nihil amplius quam quod constitutum es vobis exigite: ubi vox ris oti Talmudicae at 1p, constitutum de qua supra sub finem p. 27 I. omnino re pondet. Ita passim N. Test. dicta cum Talmudicis convenire identidem observamus. Par judicium de a, quaesore aerario, ut si injusta exactione populum gravet, ejus numi respuantur; sin minus, admittantur. Sed in vocis interpretatione non conveniunt Ebraei: quidam quaestorem regium esse assirmant, cujus esset censum & tributum regis nomine a singulis recipere.Secundum
aliam sententiam ima, quaestor est op a )ma, quaestor rebetiosi qui eleemosynas colligit: e cubus aerario numos, ad effugiendam
324쪽
C A P. X. r. 73giendam suspicionem, acciper non liceat: nam qui ex illoeaerario accipientem observastet, nec quid prius ad permutandum dederat attendistet; e sacris bonis eum debita ossicia in decimis secundis comedendis &similibus peragere, facile crederet. Verum prior expositio magis placet. Publicanus& quaestor ex suis aedibus sumere permittitur ι sive potius, qui pecuniam permutare cupi ab ipsis domo sua numos dea promentibus accipere permittitur. par eleemosynae ratio. y Similiter si foris alicubi sint in loco publico non tamen apud arcam suam publicam eleemosynas &c. ab istis publicanis de quaestoribus accipere licet. Alia quae affertur expo- sitio durior est ι haec magis placet: statutique haec videtur caula, quod interdictum in infinitum dilatari noluerint.O Jici quidem potuisset, numos ex arca illa in aedes forte allatos , similiterque ex eadem in forum portatos fuisse: ideoque verendum ne isti numi quos recipere permittunt,iidem sint cum illis, quibus Magistii interdixerant : Sed ultra aracam illam publicanorum &quaestorum loculum nos inquia rere noluerunt: quia de quavis pecunia dubitari posset, nnon ab illis per emptionem variarum rerum profluxisset. Ita semper dubii haesissent. Quod statutum politicum attinet supra ad prima Misnae verba propositum, quo Misina correcta fuit, similiter statuuntjurisconsulti Romani: puta liberos plerunque Conveniri de rapto posse, ut a raptoris liberis quod ille rapuerat exigatur. Vide T. l. 7. t. 8. te. 2. g. fin. Au
actio rapti in id quod locupletioresfacti sint, dari debeat; in deamus. Et ego puto ideo praetorem non esse ollicitum in haeredes in id quod ail eos pervenit, quia puta itfusficere condictionem.
vvnn m PD ad Si publieani sumunt alicujus as
325쪽
t flumine, ab exercitu, aut .latron
tuo in bonis transferendis expendunt Iudaei: Diso,des rationem,qua proprietarius animu de recuperatione despondet; ac praeterea r)m t , mutationem dominii, qua res alteri erepta, iterum ad tertium transfertur. Quae duo, si tertius ille prioris peccati nullo modo sit conscius; ut bona limus. modi retinere possit, saltem pretium ei restituendum sit, efficere tradunt: ita quidem ut ob solam illam dominii translationem, proprietarius pretium, quod tertius ille dederat, restituere teneatur 1 ob antecedentem autem proprietarii
desperationem, ei qui ultimo accepit liceat, vel simpliciter
326쪽
i C A P. X. g. 2. 2ys retinere, vel saltem si valorem domino reddat: pro diversa
Doctorum sententia. Vide Maim. C. s. & C. s. o inprimis Choschen Misclipat ad Num. 369. Hinc sectionis praesentis verba lucem accipiunt : nam publicant iidem sunt cum praecedentibus, scilicet impii ac improbi, a quibus non magis quam latronibus sic sua recuperaturos sperant proprietarii. Ideoque si publicani vel latrones tuum pecus vel aliud quid auferentes, aliud illius loco restituant, quod ab
illis accipis retinere licet: quia ista permutatio est, mon 3Uo, dominii translatio, & veluti venditio; quam praecessit dominorum desperatio, qui scilicet bovem vel vestem aliave sibi crepta tibique postea tradita se recepturos non credebant: utpote qui publicanorum istoruin & latronum conditionem perspectam haberent. Vbi observandum est, sinquiunt Ebraei) de latronibus Israelitarum sermonem esse: quandoquidem enim Israelitae nonnisi interveniente testium testimonio sententiam dicunt,Israelitae omnem recipiendi spem a iciunt: utpote quibus testium in hoc facto penuria satis constet.' Quocirca in altero membro, ubi denuo latronum mentio fit, quo sub iuncta conditio spectet, obscurum non est. Anica absolute a latronibus permutata tibi ascribebaniaturi m vero sub conditione si proprietarii desperent: cum tamen illic desperatio tanquam certa pro fundamento praestrueretur. Verum illic de aliis latronibus quam hoc loco agebatur: hic Gentilium latrones spectantur, a quibus bona restitutum iri, nonnulla spes est. Gentes mei Idololatrae, vel
Cuthaei, ut loquuntur, quorum complexu etiam Christi nos comprehendunt)Judicare etiam N mri,per conjecturam solent: si deficiant testes, alia argumenta expendunt, quibus sagacitate quadam & conjectura Verum cruere allaborant.
Vnde proprietarii majorem spem doncipiunt: quia si desunt
testes quibus latroncs convincantur, aliae rationes verum ac
sequendi non deficiunt. Quapropter cum dise, desperatio,Mm 2 incerta
327쪽
176 C O DICIS PRIMI incerta sit, ac te lateat; illa bona tua censere , licet illo modo jam dicto acceperis , non debes , nisi prius det antecedenti desperatione constet. De qua desperatione etiam Num. 2. ad praecedentem Misiam dixi, eamque lege A . g. s. ff. de
hirtis, illustravi. Huc etiam non male revocabitur l.fin. ff. decvictionibus. Si alienam rem mihi tradideris, se eandem pro δε- relicto habuero, amitti aucuntatem id es actionemPro evictione placet. Vbi derelictio cum D se , desperatione. Conferendaenam illa, quemadmodum haec, evincendi actionem aufert. Plura isto titulo occurrunt, quae ad Iudaeorum in hac materia constitutiones a lectoribus revocari queunt.' Ex eodem fundanacivo Ebraeorum hoc de apum examine placitum profluit. Apes alveariis relictis alio saepe avolare solent; idque dum fit ignorantes proprietarii, ubi cas quaerere debeant ignorant;adeoque de recuperatione animum despondent: quae causa est, ut fiant occupantis. Quomadmodum instit. l. 2. L. I. g. Iq. legimuS. . Examen quod ex alveo tuo evolaverit , eo que intelligitur esse tuum, donec in conspecta tuo est, nec difficilispersecutio rim es, alioquin occupanti t. Alveus pro alveario hic adhibetur. Ratio illius placiti initio paragraphi ponitur , Apium quoque fera natura es: sicuti Maim. c. 6. Aia
in hominis potesate scuti gallinae Cr ansieres. Hoc eXemplo utitur, siquidem gallinae S anseres ad fera animalia non pertinent: Inst. t. eod. g. I 6. Gallinarum autem is anserum non es fera natura.' Porro dum proprietarius rem suam,sive examen apum persequitur, mulieris vel pupilli indicio quo avolaverit subinae liquet. Vnde quaeritur in Gem. 1d uri, 'ra lupi pzfi,
mulier se pupissus an testari possunt' num in judicio eorum testimonium recipituri Deinde respondetur,qua ratione quove modo id fiat. - pnmn o)- 1im l ad P)ρον )ρna fide d) bina fin itan ovis din)on idpi, Hoc loco quo in casu versamuri veluti,quam dominis vespersequentibus,mulier auisupi . lus
328쪽
C A P. X. g. 3. 2 plus profert ex animi simplicitate, atque indicat, Hinc egressum es hoc examen. Hoc pacto coram tribunali quidem non tes an tur: nisi quod ultro S sponte sua occurrentes proprietarios Q in rem suam inquirentes monent δc instituunt, unde S quo apes evolaverint: quod non rejiciunt judices. Eo vero casu tuum examen proprietarius recipitica tamen lege ut ab apibus vel a se, dum examen persequitur & capit, illatum damnum praestet: idque secundum communem de illato damno doctrinam, in superioribus varie propositam. ' si tamen in ramo alterius tuum apum' examen consederit, non est quod dicas , vereor ima) Fbo of πβ ibo)li, eas sigillatim auferre, ne aselenti ideoque totum ramum abscindaro, ut omnes simul auferens in alveare meum colligam. Id prohibcntur etiam Pomponii verbis in generali ista juris regula 2o6. Iure natura aequum est, neminem cum alterius detrimento cr injuria fleri locupletiorem. Tu apes amiseras, ideoque eas recuperans locupletior redderis 3 dc quidem cum alterius detrimento, si intcgrum ramum eX alterius arbore amputes.
ista ab altero accepit, sue emit.
Vt quis sua bona in alterius manu deprehensa recipiat, rumorem Mimae author requirit, quo fama isti viro aliquid. furto ablatum fuisse ferat: alioqui eum bona sua vendidisse
329쪽
a 8 CODICIs PRIMI dicerent. Praeterea aliam in isto viro conditionem magistri exigunt, ne hu)usmodi res vendere selitus sit: etenim venia ditione rem alienatam exciperent.' Alias rem furto ablatam a possessore recipiet, si tamen quanti emerit possessor, pr prietarius ipsi restituerit.iNam rei evictionem in furto conia cedunt : quamvis in hac re magistrorum sententiae varient, quas in materia frequentissima discrepantes breviter proponam ; brevitatique studens prolixos discursus contraham: quorum summa capita in Chosehen Misclipat num. s. &Maim. Cod. rara c. s. sect. 3. invenire est. Si antequam proprietarius recuperandi spem amisit, rem furtivam quis cinerit, cam domino recepta quam expenderat pecunia restituere tenetur restitutio autem pretii praecipitur raps dion pinet propter fori correctionem, id est, quo ad Justitiam revoc tur quod publico in foro gestum, uti fere enarrat S. I. f. II . Bab. Κam. alioqui venditio & emptio impedirentur: nisi a
noto furo emerit; tum enim gratis rem furtiVam emptor restituit.Et hactenus quidem ferme conveniunt. verum si proprietarius animum recuperandi desponderit, sive ante, sive post venditionem, Maimonides loco annotato rem furtivam restituendam negat,& si publice furem esse venditorem constiterit, pretium proprietario ab emptore dandum ι sin rem esse vulgo ignoratur, nihil dandum pronuntiat. Me-ὲius tamen S juri convenientius D. Iacob loco citato: qui . duas proponens sententias , priori loco secus statuit, hanc que esse Maimonidae mentem dicit; si de fure vulgo constat, scilicet esse od in ara, furem famosum , emptori nihil a proprietario rem furtivam recipiente reddi; sin minus , id cst, ubi venditorem furem esse vulgo non innotuit, solum pretium ab emptore reddendum csse proprietario. Posteriori loco ilium citat, qui postquam proprietarius de re d speravit, ipsi ab emptore nullo casu rem restitui affirmat.
quod etiam admodum durum est. Si Maimonides scripsit, quod
330쪽
quod R. Iacob eum scripsisse assirmat, ipsius sententia satis
aequa videtur. Sed antiquissimus in membrana nitidissime conscriptus codex scujus aliquoties mentionem injicio) illam Maimonidae attribuit sententiam quam etiam ex impressis codicibus expressi ; non quam R. Iacob et ascribit. Hoc quidem verum est,in manuscripto nonnulla deesse,quae in utriusque impressionis exemplaribus reperiuntur; sed eorum defectus illi Maim.sententiae nihil derogat.Etenim cum
illo casu emptor quas emit merces retinere dicitur, dc nonnisi pretium proprietario rependere si eas a famoso fureemiuet; posterius illud membrum in manuscripto deficiens, quo merces absque Compensatione retinere statuitur, si ab alio quodam eniisset, subintelligi omnino constat. Porro alia sententia, quam Rr Iacob priori loco expressit, cum
Rom. jure quodammodo convenit. Si emptor ab eo emeritquem furem ignoravit, obligatio ac emptio vim suam habet : similiter n. I 8. t. r. le. 34. g. 3. Puodsi vendito civit scilicet rem furtivam esse; emptor ignoravit: utrinque obligatioeontrahitur. Et quemadmodum illic in R. I. verbis certo casu restitutio rei ipsius urgetur, ita tit. eod. l. 2 8. Rem alienam
distrahere quempose, nulla dubitatio est. nam emptio es cr venditior sed res emptori auferripotest. Etenim ut inquit Glossa,
Nobis invitis non debet alsus nostras res retinermi in illis agnosco quandam similitudinem; ita nec dissimilitudinem nego. Similitudo major Cod. h. 4. initio t. si. Si praesidi provincia probatum fuerit, Iulianum nulti jure munitum servos tuossiem tibus vendidisse; restituere tibi emptor servosjubebit. uodsi ignoraverint, se eorum facti sint; pretium eorum Iulianum tibi sisere jubebit. Hic vides si emptor illegitimam venditionem cognolcat, rem sine pretio domino restituendam; sin ignoret, rei pretium domino rependendum. Idem in R. I. verbis Maimonidae ascriptis : nisi quod illic pretium ab emptore, hic a venditore quia notus & solvendo est, exigatur ; deinde