장음표시 사용
681쪽
gustum duntaxat, quo fit ut cum esurientibus placeant, satiatis nauseam asserant: quosdam vero per se, sine a porum respectu fratos esse, ut qui afflantur ex odoribus: neque enim cibi cupiditatem excitant; sed minuunt po
tius.Rursus odorum alij dicuntur simplices quia natura rebus obuenilint,alij veris compositi, ruos exilisrum v ria commistione arsit; tentariorum conficit.
. odori propag indo esse tum aerem cili in aquam et ne aere oti . . quidem conitat,de aova vero probatur, Ut pisces etiam Ailoctu sub aquis positi ad pastum occurrunt,quod non nisi odore alleisti faciunt. Quo posito,ad propositam quae Honem respondemus, primo, odorem ut plurimit in simul, Ut . . . cum tenuiotib siue subtilioribus partibus , quae p. mo idum exhalationis e corpore' risemelnuunt, de 3 rri,
dismanifestissimis experientiis satis innotescit.Resi, I t. sis mius secundo odorem etiam absque liun ida substanti: .
adtangi secundari Ue intentional posse etiam interdum diffindi re esui esse, dissuuius, itionis prior' epars patet ex eo quod Ebii fumeus,vm nequeat adi ς remotissima propagari,alioqui oporteret rem odoriων' 'ram in fumum penitus absumi,in tamen odor a quibundam animalibus ut a corvis, canibus,tc. in locis valde dissitis percipitur,necessi est ut illic odor communicetur saltem iecundum esse intentionale, seu quod odoris species illuc pertingat Po erior pars licet sit magis dubia, erebaιαν nobis tamen valde probabilis videtur: nihil enim stu in iraturi
quominus odor corporis odoriferi nilan tibi odore ni in pedio aere procreet ab isto alius in vicina contia nua parte aeris ad alio idistantiam realiter produc tur, licet yltris concedanius odorem non ad tantaid di stintiam diffindi secundum esse reale, ad quantam dis,sunditur secundam esse ubi , -
682쪽
liter siue etiam militer propagetur nipasam indi de qua quaeritur in quonam sit subiecto,seu quq
nam sit eius proprium organum.Notandum igitur est in 'rari in se superiori en emitate narium extare duas carnosae sub
stibist bor. ineluas , quae a mammiliarnm similitudine omneta cimtrullares seu Papillares vocantur, quibus sub isto, multis ranunibus patens quod propter spom. mae simili uestiem spongiosum, in cogimur dii Midis in ta duo habet insigne, --σωθαι, ta earunculariam ses est inplui 'ciendi,& puri and cerebrum abieruandume Mest' hos meatus derivari a cereb oneruos quiadun per ipsis,
is nasum ἐiff. s.Hispositis dubitatur in quanam parte re . . .,-si,m facultas Odoratidi eiusque actus eliciatur,an in ner iis narium , an in osse spongioso,an ero in illis duobus tubereulis sevcarunculis mam in illaribus .Respondemus residere in carunculis mammiliaribus. Probatutiqui ut sulibuAristoteles,ideirco perfecta animalia egent rejio' ratione ad Olmiendum, ut attollatur oper*ilum sumo dissituri ortam es ire.Operculum '
liud est qui nem os uncersoripis mammiliares comita sim ui lia'. olfactusDeinde laetaante riem pendent illicarunculi ,non sis naribus ditur se hi, odorandi.Denique non apparet ad quod aliud munus ni rura, quae nihil frasti, ut , eiusmodi rii roiliis la stituerat. -
Q. τι, ii Iis, aliis iubis sensibilis Explieatii, ,--
selibitur ex Aristotele desεὶα sensi.c. .qua isset patibilis inbum μὴ luco a siccorem , calore otiu-
683쪽
da gust im a Sciens: in qua definitione quatuor saporiam Causae exprimantur: sorinalis est ipsum gelius,nepe quali tas eunda patibilis: materialis est humidum,aqueum.& siccum terrestre;fficiens calor:finalis gustum aflicere.Vbi nota ad procreandum saporem, humidum debere sice, dominari, quiri ut odor magis in sicco quam in hiantidotio sero magis in humido quam a uino misistit. ' m niam nisi unudum M siccum praeuia concocti 'ne
H. misceantur,on silet sapor oriri, idcirco ad sapore
procreandivi, iam opus est,sive iurato 1 instimo,per quem via humidi Asicci concoctio peragatur. ora notandum illud non vitari prob hile, quia noni ulli existimant eundem saporem respeau diuersorum esse di .
veris speciei, verbi gratia, eandem herbam boui dulcem es ho inini vero amaram Neque enim id contingit unquam,ut quod, ni dulce est,alteri sit amarum, modo sublata sint omnia impeditnenta,quibus facultas decipi posset circa proprium sensibit licὰ possit ficti ut illud datace quod uni gratum est,alteri sit iniucundum&insalubre, ineque erit ni omnia dulcia omni ' grata sum.
inod ad posteriorem dissiculis em spem , octo sint praecipuae saporum secies quas Aristoteses eii erat . ζια de anima c.io nempe dulcis,ut in melle;ain xiis minab- ir sa iubio,pinguis ut in buthyro,insus Vtin iniri,arer Vt in 'auio,acerbus ut in pomis immaturis, uiusvi in eis, eidus vi in aceto: ilentaurem plures assignari, si niagis spe ei aliter dividantur, vel pauciores, si ad prima sua genera reducantiar, ut si saporem dicas in genere alium esse medium,alium vere extremum Cire quam diuisionem quaeritur,quinam sint extremi sapores Respondetur eos sui iam iesse quos Aristoteles assignauit, nempe dulcem 3 ama se rum,quia isti in ratione inporum simi maxilnὸ oppositi,' ' 'ei in maximestanu rio modo sensem assiciant , ut co stat experientia, quemadmoduminter colores ij censentur extremi qui maximE iuratio modo Visim assicivi, nempe candor disgregando nigredo congregando Quod si considerentur sapotes ratione primarum quasstatum ex quibus oriuntur . rbus seu ponticus, qui ex
intenso frigore , aclitus qui ex sumino calore oritur, erunt extremi sed ista conlideratio non est saporum ut
spores sunt, sed prout ad c0rporis temperamentum spe
684쪽
TsRT 1 Ac PARTI c PH YsIC AB ctant: licci autem quidam ex mediis inter se aut eum autero extremorum assinitarem quandam habeant, specie δ π Φη tamen omnes distinguunt. Porro cum plura corpora sapi-- da permiscentur , probabile est non, n saporem percipi , sed multiplicem sicque Leiusmodi permistionei nullum saporem diuersum a saporibus permistis resilita-
re: quamuis nihil repugnet , adhibita praesertim eonem . ctione fieri realiter permistionem, ut sapor essentialiter diuersiis a permistis oriatur. . QV AESTIO XVI.
su ista voniam spectat in actionem gustus hoc duntaxat
iustasis monendum occurrit, etiam heri recepta speciiiii organo gustus, idque absque externo medio, in quo differt a praecedentibus sensibus,sicum tactu conueni non tamen absque interno, nempe cuti,in forte carne spongiosa per quam intermediam sapor intentionaliter im- . mutat facultatem gustandi. .
s. -i Quod attinet ad facultatem, eius organum seu obie-iningua. um , probabile est quod Aristoteles inlinuat a.de parti-btis animalium ca.I7.Pstum eis in linsua, siquidem acriore vim gustus esse in fastigio seu cuipide linguae, qua ad eius radices quia nempe ea linguae par moalior existit eiusque nerui licet minores,sunt tamen molliores,ad sapores percipiendos magis idonei: vero simile etiam est eandem facultatem nonnihil extendi ad palatum in quod
j gustatorii nerui aliquantulum efflandiatur.Est aute n lin-brua guae,quae est praecipuum huius lentu organum , nae ra- brica. Ipsa ad radicem quae faucibus cohaeret, osse valido nititur, tunica cingitur pertenui, quae toti ori communis est,nouem constat musculis quos media linea ad dextram leuamque diuidit venis duabus maiusculis,totidEmque arteriis,duobus item neruorum coniugiis: altero molliore dignoscendis saporibus destinato, aliero duriore mo- tui subseruiente intexitur.
g. - iis intelligere est gustum non esse taehum, sed ab id μω a i differre specie, quod discrimen patet , tum ex parteta obiecti,cum ex parte orgaἀi. Obiecti quidem,quia licet omne gustabilest tactiles, non tamen e contra omne id quod tangitur,sustari potest ex quo intelligere est aliam esse
685쪽
TRAc T. III. DE ANIMA SENT. Desse rationem sormalem gustabilis , alia in vero laetitis: Organi vero,quia licet in ea parte in qua inest vis rustandi, tangendi quomae facultas resideat, non tamen' conuerso, ubicunque Licultas tangendi reperitur,gustandi, itentia cernitur.
De actu. De illiu obiecto , quodnam sit . Qv AasTIO XVII.
OBjectum tactus in genere dis potest,qualitas ctuae 'maris. ., uis tactu sensibilis. Sunt autem qualitates ejusmodis. A. . 'primae vel secundar illae sunt quatuor vulgares, calor, fri-I mimagus, humiditas, siccitas i a vero decem numerantur ab Aristotele i. de ortum. 1 quae ex primi oriuntur: graue de '' leue, iurum, molle, lubricum de aridum, alper um& lene, crassiumri tenue e quibus quatuor posteriores adsensum communem videntur pertineres, cum hon ilum tactu, sed etiam, supercipiantur. Obseruandum etiam est primas qualitates peculiari quada rationes magis proprie afficere sensum quam secundas, nempe immutando realiter temperiem seu complexionem instam quatuor primarum qualitatum. Quare non immeri id arbitramur secundas qualitates non nisi secundaria ratione ad sensum tactus pertinere.
Est autem lite peculiaris dissicultas de voluptate, do visisti
Iole, titillatione,fame,& siti, num tactu percipiantur. Et dis vultato quidem quod spectat ad voluptatem, dolorem; Respon-i ae lis detur, licet vulgo dicatur sentiri voluptasac dolor, ita P σ- men potius intellisendum esse de objecto voluptatis doloris, quam de ipsi voluptate aut dolores: Sunt enim voluptasin dolor proprie actus appetitus sensitivi, ut alibi docuimus se vero istorum actuum objecta , sunt etiam tactu perceptibilia. Nam objectum voluptatis eius quae ex tactu nascitur , est qualitas patibilis natura maxime conueniens sensui applicataci objectum vero oppositi doloris , qualitas natura disconueniens sensu applicata. Pertinent autem haoc ad tactum quatenus tanc ibi-
686쪽
ctant sub ratione boni ει secunda Ἀ-oum proprium doloris cuinii taris. l , δε-- Aod pectat ad irissationem, si si iii et u tre his,onemrmo, tune erit se stati se inmisi alis, ad tactum tamen m. Minens si ea pro horrore seu sis attrectati dain voluptate. erit actus appetitus sensitivi., D. Deliiq; quod spectat ad fame, sitim,tria in Haereaeli illarum eonsiderantur,in fame quidem primo diuulnis in
entriculo: secundo dolor ex ea Ortus, tertio appetitio ca
lidi, sieei An siti vero primo intemperies ex nimia fi li- tate,seeundo dolor exes ortus,teri appetitioliu ac
' si di.Ex quibus doloro appetitio Minent ad appetitum sentientem,diuulsio ad tactum ut sensibiles ui- ne hium intemperies ad eundent,nsensibile ri j iiii
τὸ -Dam sibi peeuliare vendieat iste septas, ut nullo indit eum, is his si medio, siue externo, siue interno, quo suum objecipereipiat. Et quidem quod nullo medio externo geat sicut nee gustus, experientia satis patet , eum evi u externa corpora ut aquam, Miserem immedi te fias qualitates sere is instorium tactus , --
ον-- mpus animalis nihil sit intellectunt duo re o non russit,uerno inedio pro flvit, tua ormiuin i , est tam eam quae e ein coinplectitur, quam nenisi, Meet caro aliquo modo die possit medium inremis,
spectu nerui. Cum itaque sensatio tachiis fiat in earne, praesertim in ipsa cute,qua nihil extimius est in animali, sequitur non requiri medium internum ad actionemra-.etus. Quod autem nonnulli Aristotelis interpretes aura-
mant duo corpora solida non posse immediatesse tite Maliquid aeris inter illa se 'rintercipi,exesmnem spe ciem probabilitatis Quis enim sibi persiugl-- α' iure, dic minui explosun meteiririin, aut omini tam li
687쪽
sentiri, quod repugnat communi Peripatetieae scholae 3 ab Aristotele accepto L. de anima cap. is axiomati,sensibi- de sumeti sensum posthim non sentiri. Respondetur tactu*tibus: ab isto Aristotelis pronunciato excipi,quod etiam de gustu potest probabiliter asseri Et certe absurdum satis videtur quod aiunt oppositae partis assertores, partein cON poris calidam non stam,sed vieinae partis calorem perci
ροις sequeret ei uni in extremis par ibus nihil sentiri, ac peirmio nos decipi, cum pius caloris in 'iralibet par te eoum is calid esse arbitraremur,quam veresti,non e- tum suum , sed intensiorem vicinae partis calorem perci
per 'Adde quod inter vicinam tuam parte Hiii ipsi linealo , des inesse aliqua pare ealoi non sentiretur, uod MdE absurdum est.
Aa o IX. Istud praesertim de facultate tactus oecurrit explica dum , an sit una specie faculta respectu euiussibet objectici Plerique enim multiplicem in eodem animali ta ctum, eumque specie distinctum admittunt, eo prasex tim dum argumento quo Aristot 1. de animae itiae re, ag id comprobandum usu est: Videlicet quod unus spe ieie sensis cire unam tantaxat e mirarietatem versitur, tactus autem Iersetur circa Dares contri tates qua
doquissem percipit olidimi, fiuidum secum , humudum, M. Probabilior tamen aliorum sententia est, uni. cum Φecie ac numero tactum inesse in unoquoque animali. Ratio huius sententiae est,quia huius facultatis ob intiis jectum in ratione formali sensibilis unum est specie infi--ώ--ω-ma, seu habet unam speeie rationem formalem Quia
qualitates omnes primo per se. tangibiles,habet unum et r
otam modum immutandi garrum,non tantu
688쪽
sibus externis aporehenduntur at nulla est ratio cur non possit id ipseni phantasia oraestares si enim potest eas res percipere ac dignoscere ubi sensibus externis iam sui per ceptae ur non poterat easdeni dignoscere du sensib
ternis asis hen hin nr Id eum munein perci pereamones caeteroruin sensissu 'MA sit quod anteriores illas cerebri portiones discrimines i
Quarta assertio Est unica facultas interna apprehensi nactu,nteus realiter se iasus internus qui nomine phantasi I generatim sumpto significari potest. Cuius quartae asset tionis veritas ex praecedentium affertionum probatione' miis e stat. Neque obstat varia dc multiplex operation inde promahat:hoe enim non arguit distincire, Minitatum:siquidem ab uno eodε-eintello uiuuetaei in una operationes profluunt; namsin miro non adsensuum sis bietionent,sed . talia a. ohes a natura positum est . I
Notandum autem illud est,illam unam reipsa saeuitiatem apprehesiuam virtute eis veluti quatruplicem , pro pter quatuor illa munia insigniter inter se distincta, quae ora sui sium communem,phantasiam aestimatium,&-eriariani significantur. Quare ex illis deincem , quasi M. rii ator distinctis facultatibus disseremus,βλώμα α Dexternus,ita internus quoque knsus obiectit cie indiget ut ipsium percipiat, siquidem eo magis ηει- tutis quod ut plurimum o ieisti praesentia non iuuetur cunicipe numero circa res absentes versetur in c Suiit autem siecies elusinodi duplicis seneris migdam' Ἀ
689쪽
diciantur sensatae,iel est,rep senta ae ec, inquae sensi aluiuo percepta iunt: aliae non sensatae id est, repraesenta titiae alicuius rei se usibilis sub aliqua ratione quae sensi non percipitur,ut cum oui reprςsentatur lupus sub rati ne inimici. Rursus sensuarum specierum aliae sunt sim
ulice aliae com sitae illae dicuntur quae repetii sentat ob- Iecta eodem modo quo percepta sunt, ut cum species ho- si Quid re taxat: bat eris ex sensis s quidem perceptas sensu repraesentant, sed non quo sunt percepta venisa inret 8 commos inpositas' cum c monte Ea 4 ,isis imaginario sibi ,
repraesentat montea auremi nusquam uis rig.--,-Quaeritur autem undenam oriantur, quomodo inin i..iis, terno lens seu phantalia producantur illae species.Reψε Laastreis'. detur primo speclis sensatas simplices a solis obiectico rici, weffective produci, ita ut species terum sensibilium in sensibus externis receptae beneficio spuituum anima ' lium per nenios sensorios deferantur ad cerebrum quod est ore: 'num interni sensus seu phantasiae, itinc appelit dii phantasmata. Respondetur secundo species sensi M
tio ipsius phantas si erimus, isto se emimitentis quo intellii species compositas non uti distinctasa --plicibus simul iuncti Metur uitio species non
1ensatas esse omnibus animantibus naturaliter inspnitas, o vero ab ipsis rebus acceptas. Probatur,quoniam in animalibus naturalis Quae ita, sum pathia, antipathia cernitur, ratione cuius quaedam animalia facillimό interies tantur quaedam vero etiamsi nihil unquam detri menti sibi uinicem intulerint,nMuraliter se suguint.Non p est autem sausinoes motio appetit - bsque
prima aliqua apprehensione semis interni, ae it auculo est, timimurum clarum
Tsi,nteum internum sensem,ne e phantasiam tu
690쪽
nneae seb diuersa coiisideratione, nempe in ordiis Nerias fumones, mas qltique sortitur appellationes:quo fit ut modo sensus e5munis,modo speciali ratione phantasia, modo stimatiua,modd memoria denominetur De isto igiturinterno sensu sub qu drusi ei illa considet aes ne deinceps idemus, at quidem linea rurienses emi nimii -- - --r-- 'natit an aliis multi iii, si iii, iiiiiiiiiiii sub ii a
notia ullum ex quinque sensibus exterius , cum nulla potentia materialis pussit super suam ipsius actionem refecti, necesse est, pertineat ad aliam altiorem communioremque potentiam,ad quam non tantuni obiectoriam, sed etiam functionum externarum ima ines deis antis
quae nihil aliud in quam phantasia sub ratione semis commynis. Secundum munus est diuersetur sense 1 obiectii semer , diiudicare quod nullus exteri, mi suisium prastare potest, minimusqui e circaρr mih duntaxato a te icti ilius is niti; οε ulmo i issectu, a ia altim M e Miduni, sim dominum' iiiiit -- vel iubiti undi. iurueni Tertium minusest impertiri sensib.externis vim ad functiones suas obeundas pes communicationem spl- ritum animalium , quos in vetuo fonte ac primario. sentiendi inlitum elato effindit und cum obstruit via illa Orebri ubi residet vis ista sensus communis,per quam praedicti spiritus egrediuntur,ut in somno Meicli,necesse est seriari externos 'nsiis. Veriam lite lo iisl cistulat ut