장음표시 사용
691쪽
rmiorum ad animalitium qiuetem Malutem institia. Ex qua definitione inrelligis non fore sor inita si vel v-nu sensus externus euigilet:deinde eum non pro trie di ei somnum eum vi morbi sensus obtorpescunt ut con is Lingit in lipolliymia,epilepsia, praefocatione,&e. . Secundo tu titu quo γω contingat sommis.Res in . ammta
din tum ii inserecum in cerebri Dymbst issur, ex τε tri qua velut ex commuid quodU R-te solent animales spiritus ad ext nossHisue perneritus sensio iuderivobstrinantur autem ci munia enernos ostia,vaporibus Eventricis coiit in denti , qui 'bus q=iritus graues Vtorpidi redduntur: . Clis enim se quieti danali quis,refrigerato mox aliquantilliini cerebro
ad leniantur vapores,siec uepo derosiores Disti paulatim delabendo obturant meatus per tuos spiritus animales Id externos sensus deferendi erant. Et tu ideira laaec ob structio non solum impedit lescensum spirituum anima
lium c cerebro,sed etiam ascensii vitalium e corde ad id emiseres,niin,cuius commeres,caeatio quandiu diu'
dO,suauitas,cantus, tenebrae, silentium magnopere Gmnum iuuant, quia tune facile spiritus animales intus detinentur,& viae per quas exeuntifacilius occluduntur. Tertio quaeritur, quo fine animalibus concessus fuerit nide a natura innus. Respondetur finem instituti mili esse 'i' νη - commoda quae animalibus ex ipso proueniunt.Tempore'
enim semeseollecta Mintern funi'ii' at ima, dc uocato intus calore antinalis potetitia in rerebro spiri rus animalesus urat,malis in ' desiui ' rictius eles,orat, di naturalis is lias in Munen rem istionem es totius eorporis nutritiωλα Apensius in cumbis,sioque estis ne is sini tuum vires instaurantur,quoltamen
rato accipi debet mam immoderatus seimus non me diocritet sanitati ossicit; siquidem laxat membra, calo
692쪽
men sub diuersa consideratione, nempe in ordine a lua.. rias fuctiones, varias quoque sortitur appellationesequo fit ut modo sensus eoi nunis,modo speciali ratione phat iasia, modo stimatiua,modd memoria denomInetur.Die
igiturinterno sensu sub quadruplici illa considerati ne deince,sricem us, di quidem tu sensius e inimiis
inuis is ipsa percipere: ἡ-re videre,&c percipiant, hare autem cognitio M. M.
neat ad ullum ex quinque sensibus externis , stur,. ulla potentia materialis pussit super suam ipsius actionenti flecti, necesse est ut pertineat ad aliam alti Iem communioremque potentiam, ad quam non tantum obiectoriam, sed etiam lan onum externarum imagines deserantur,
nihil aliud ' quam 'antasia suo ratione se, scommunis Smintam munus est diuersorum sensitim obiectas sterner &4ii--,quod nullusExtern. Misium praestiuei est, uni virusquisque et ea risum communesti aiunt esse Erictorum velut arbitri inat
iudicem.Tertium munus est impertiri sensib.extemis vim ad functiones suas obeundas e communicationem spl- rituum animalium , quos' si velum ni ae primario sentiendi instrumento essundit und cum obstruit via illa Orebit ubi residet vicissa sensus communis,per quam
pia dictu rinis egrediuntur,ut in somno accidit,necesse est feriati externos sensiis. Verum hae se aeuo aut disiimma de visi nomini di imi vir
e. v. l I. II ximum quaeritur quid sint Amnus& vigilia Devisi tur vigilia omnium externorum sensuit aut saltem l Nirum Iolutio libertas.Somnus vero qui est igit S M pol tim defatumri .nimumsensumη
693쪽
ternorun ad animantiun quietem &salutem instituta. qua definitione inrelligis non fore binnum 1 vel v-nus sensiis externus euiolici dein i r e uin nota proprie dici somnum eum vi morbi sensus obtorpescunt Vt con is
ostra,vaporibus ventrionini e ut ciste ident . . bus spiritus graues torpidi tedduntur Cum enim se quieti dar aliquis ,refrigerato mox aliquantulum cerebro addensantur vapores,sieque ponderosiores facti paulatim delabendo obturant mea iis per Nos spirisus animales ad externos sensus deferendi erant. Et clui de ira haec ob
structici non solum impedit desceti 'm qirituum animalimn c cerebro,sed etiam ascensem mitalium E corde ad idem cerebruiri,cuius commerci j. cessatio tu diu du itrandiu somnus perseu t. Quod aftem plani omaciis in reduin is, ea ι - - s 'pyortuna io in
ventriculo ςapotiuisie n Deris A ti Goetionem inhibet Carteid εα quae animum coingunt, Q. sensuum distractione a luxurie, qualia sunt lallitudo, suauitas,cantus, tenebrat, silentium magnopere sonanum iuuant, quia tune facile spiritus animales intus detinentur,& viae per quas exeunt,facilius occluduntur. Tertio qukrstur, quo fine animalibus concessiis fuerit t. 'im M
mi vitii. me animalibus ex ipso proueniunt.Tempore 'I enim stanni collecta ad inter functio es amma, uocato intus cariis antitatis mu
tus animalis regi urat,stalis in κώxacti elaborat.' naturalis sedesti, oionem es totius Orporis uiuisios gi Apeliseis i
cumbit,sime itis beneficio sanitati eorporis onsulitur, eiuslue vires instaurantur,quod tamen de somno mode rato accipi debet imam immoderatus somuus non me- Moeritet sanitati officies; siquidem laxat membra, calo natiuum inbetat, grauat caruri stupidos Psoco
694쪽
mei sim diuera eohsideratione, nempe in Ordine ad aisi rias lictiones, varias qui,que sortitur appellationesequo fit ut modo sensis e5munis,modo speciali ratione phantasia, modo stimatiua,m db memoria denominetur.De isto igitur interno sensu sub quadruplici illa considera tu ne deinceps licemus, ct quidem hoc ψω piumviri tur sensis communis
tum uua sensibit ,sed etiam Uinus euo ipsa percipere:e -- , quere c. percipiant quinamentem
ad Vllum ex quinque sensibus externis 'cum nulla. potentia materialis pussit super suam ipsius actionen, te- flecti, necesse est, pertineat ad aliam altiorem commu- nioremque potentiam,ad quam non tantuni obiectorum, sed etiam lan onum externarum imagines deserantur,
quae nihil aliud os quam phantasia sub rarione se ins
communis. Secundum munus est diuersertim sensu obiecta uelisutilem, diiudicare,quod nullusiure a sitim prastare potest, eum unusiui'ue ei ex Hrmcciit Uriecti differentias ' hitio ita re iam mutuisest impertiri sensib.exi ad unctiones fias obeundas e communicationem spl- ritum animalium , quos a Retuo fonte ae primario sentiendi inlitumento effindit: vnd cum obstrivi via illaeerebri ubi residet vis ista sensus communis,per quam praedicti spiriciis egrediuntur,ut in somno acetati,nec est feriari externos sensus Verumque i iis stubit ut
695쪽
TRAcr. III. Dc ANIMA VEGET . . ternorum ad animanti uir quietem Talutem instituta. Ex qua definitione intelligis non fore somnum sit vel v- nil sensius externus euigiletsdeinde eum non proprie dici somnum eum vi morbi sensus obtorpescunta It con ringit in i polli 'mia,epilepsia, praesecatione, e.
Secundo qu*itur,quomodo contingat somnus .Res 3-2. amo adetur tum contingere cum ea cerebri pars obstrui Mir
qua velut ex communi quodam fonte solent anini ales ' ' spiritus ad externos sensus per neruos sensorio deri Uaria Obstruuntur autem communia haec ad sensus cxternos ostia, vaporibus e ventriculo in caput ascendentibus, qui
bus spiritus 'raues torpidi tedduntur Cum enim se quieti dat aluiuis ,refrigerato mox aliquantulum cerebro addensantur vapores,siccue ponderosiores facti paulatim delabendo obturant meatus per quos spiritus animales ad externos lentus deserendi erant. Et tu idem haec obstructici non solum impedit descensum spirituum anima' lium c cerebro, sed etiam ascensium italium e corde ad idem cerebrum, cuius commerci Dcwatio quandiu durat tandiu somnus perseuerat. Quod autem pleno stomacho interdum non capiatur somnus,etsi opportuna hora captetur, prouenit ex quibusdam impedimentis, quae vel in
ventriculo evaporationem, vel in cerebro vaporum concretionem inhibet. Caeterum ea quae animum colligunt,
Q. sensuum distractione abducunt, qualia suntlal situ do, suauitas,cantus, tenebrae, silentium magnopere somnum iuuant, quia tune facile spiritus animales intus detinentur,& viae per quas exeunt,facilius occluduntur.
Tertio quaeritur, quo fine animalibus concessus fuerit eu nid a natura somnus. Respondetur finem instituti somni esse ' a. Commoda quae animalibus ex ipso proueniunt.Tempore a 'ienim somni collecta ad internas functior es anima, huocato intus calore animalis potentia in cerebro spiri tus animales restaurat,vitalis in corde spiritus vitales e . Tactius elaborat, naturalis facultas in alimenti deco ctionem totius corporis nutritionem impensius in cumbit sicque eius beneficio sanitati corporis consulitur, eiusque vires instaurantur,quod tamen de somno moderato accipi debet mam immoderatus somuus non mediocritet sanitati officit siquidem laxat membra, calorem natiuum hebetat, grauat caput stupido , cor-
696쪽
ha sunt, sicque eius actum terminant, qui neque dolor est . neque voluptas: Ad appetitum vero sensitiuum spe-mn M, ratione boni , ii praesentis se ran sium proprium dolorigi voIuptatis l. ae i, δε-ta si spectat ad titillationem, si sumatur pro ipsa aliatremnone corporis, tunc erit sensibile commune, eam sit in localis, id tactum tamen magis μορ' --ἡ- si Vein pro horrore seu fuga attrectationi
dant voluptate:erit ictus otiis sensithii n illarum conliderantur,inmunequiuein primo. ventrieulo: secundo doloreX ea ortus,tertiori . Iidi, sieci. In siti vero primo intemperies ex nimia aridin late,seeundo dolor ex ea ortus,tertio appetitio humidi ti
fidi.Ex quibus dolor & appetitio pertinent ad appeti- . tum sentientem,diuulsio ad tactum ut sensibile commu- intemperies ad eundem,' sensibile D sibi peeuliare vendieat iste lati iiii, Viniuiolassi ea tmedio, siue externo, siue interno, quo suum isjectum pereipiat. Et quidem quod nullo medio externundi-
geat sicut nec guttus, experientia satis patet , cum vade mus externa corpora ut aquam x aerem immediat per
suas qualitates agere in sensorium tachus, seu immutare ae sensibiliter acere eorpus animalis licet inter illavi - - pus animalis nihil sit interjjectum. Quod veris non .seri, mimis sit immo medio probatur, quia minum actus est riuii eamquae cutem complectitur, Mam nermis, toro aliquo modo dici possit medium interivitat ste nervi: Gitaque senatu in his fiat in emptiesertim in ipsi cute,qua lui extimius e
sequitur non requiri medium internuinia action-- .ctus. Quod autem nonnulli Aristotelis interpretes iniumant duo corpora solida non posse immediate se tangore sed aliquid aeris inter illa semper intercipi,excedit omnem speciem probabilitatis. Qitis enim sibi ersuadeat obum aeneunt bellica machina explosum parietem non MMD-wa --auroauumn in tantomim P Mn
697쪽
s objicias inde sequi , sensibile supra isensio, posituti
sentiri, quod repugnat evinmuni Peripateticae senesae 3 ab Aristoteleaccepto L. de anima cap. il. axiomati,sensibile sena sensum posthim non sentiri. Respondetur tactum tibin.: ab isto Aristotelis pronunciato excipi,quod etiam de u stu potest probabiliter asseri. Et certe absurdum latis videtur quod junt oppositae partis aisertores , partem cor poris calidam non semiuia vicinae partis calorem percuri a sequeret ei ninextremis parsibus nihil senti perpetuo nos decipi, cum plus odoris in qualibet par te corporis calidiesse arbitraremur,quam ver Minon e nim suum , sed intensidiem vicina partis catarem percuperet Adde quod inter vicinam illam partesii, sam qu ibit et calorem, des res esse aliqua pars in is ius calor non sentiretur,quod valdὸ absurdum est.
m Aa o IX. Istud praesertim de facultate tactus oecurrit explicanis dum , an sit una specie facultas respech euiussi bet objectio Plerique enim multiplicem in eodem animali t 'um , eumque specie sistinctum admittunt, mi sex tim ducti argumento quo Aristot 2 de anima Ir. t. 1ο7,
ag id comprobandum usus est: Videlicet quod unus spoetes: is eiu unam dum a contrarietatem verse ,
tactus autem versetur circa pluresconi ut ex qua
vitam percipit olidum, frigidum, secum di humuiuini m. Probabilior tamen aliorum sententia est, uri . cum Φecie ac numero tactum inesse in unoquoque animali. Ratio huius sententiae est,quia huius facultatis ob interui. jectum in ratione formali sensibilis unum est specie infi----- , seu habet unam speeie rationem formalem Quia πιν. amaequalitates cunnes primo, per se tangibiles, habet unum: ' 'euiam modum immutandi orinum,non tantiam iutat' 'laum Mus ---iminutenti H et
698쪽
. uarietatis expers. commuius duidem sententia Philosepho*m est orsanuinam is nulli parti comotis assinum,sed ber peto, omnia eius membrii fissum esse. sydnam autem ill sie a Mi. anis gitur dum nonnulli earnem, alij aeratim illi ian
' - emitendunt Nos vero valde probabile esse arbitramur laevi solam carnem neq; solum ne tuum, sed utrumq; esse organum seu instrum eiu iam tactus. Vbi nomen carnis la-tEaccipimus quatenus ciatim membranas, δ&3lia id ge-
nu complectit iii Pr ibatur autem haere assertinam hae ratione. Ibi sensorium est ubi sit sensio atqui selisi in supradictis innibus partibus cum inibiercuriatii laesio,ut constar experientia Constat tamen ima A- ra'vigere ta istum in extrema cute,ea namque i inarum
. ualitatum dis , multis melius P in liaci 'oris sarte ὀignoscimus. Et adhue A ipsa che, i ars magis .ndi , quae, olam marist e resit, quod a nasux cuis
ium suit, quia manus ommune est retrum tingendariti. prehendendarum instaumentum. Sed hare latis dς se tibus externis deinceps de in te ni . enqui
nem,phanusiam aestimatiuam, misi in aliorum est Mnio tres tantum esse , rimini nempe'M
699쪽
adhue&magis Aristotelio duos dimovit: esse ternos,nempe sensum communem kphantasiam,ca illis tantum mentionem faciat in lib. de anima , ita ut Ihantali reliqui minime distinguantur.Verum probabi Rhisinis
issima omnium sententia nobis vigetur, unicum dunt te. U-xat esse sensum internum,unicum inquam, realiter desnu imminero im liquo mod', ut loquutur,virtualiter multi
plex esse videatur.Quae sententia sequentibus assertioni mas declaratur,simuli oppositae selitentiae refutantur Prima assertio AEstimatiua,siue cogitatiuanon est fg ιμι custodistincti a phantas Probatur, lulae ossicia quae trilinium aestimatiuae seu intrici , nempe res non sensatas,seu sensu austra minimes gestas percipere, foue tiIm inter sena ni eum sensatis varie coniungere pos
sunt commode ad eandem phantasiae iacultatem reuocari: licet enim res non sensatas percipere nobili ucsit quam res iam sensu perspe has dignoscere: non tamen est necesse ad haee duo ministeria adhibenda plures asciscere facultates, cum una eademque alias magis , alias minus
Variis cerebri u iis colligunt. --. - . . , secunda assertio. Memoria non est distincta faculi ci. . viis.1eudiuersus sensus a phantasia r quia nullum aliud oficaum memoria magis proprium videtur esse quam spe ries siue ingenitas,sive per sensus externos receptas co seruare,quod non iacia est ad sensum constitue idum PD --.iicies proprium esse memoriae res praeteritas recoriari.
Rem detur illiud esse opus animae, neque e. m an M M. imis nesotii est res praeteritas quam absentes imaginari, quod sola praestat rhantasia Adde quod ad retiis das remam imagines,nilii opus est organo cunninoalue seae
distinctam pine quae paulo sim; et sit ac proindes
Tertia assertio Sensus communis no est acultas distincta a phantasia. Qi sed enim sensui communi tribui siui vividetis denegandum phantasiae: Aiunt propriu '
700쪽
sbus externis apodrehcnduntur alitulla' est ratio cur non possit id ipsum phantasia orae stares si enim potest eas res percipere ac dignoscere ubi sensibus externis iam sui perceptae,cur non poterit easdem dignoscere da sensibus ex ternis appret tendunt trocli etiam quod aiunt sensu communem percii ere ac iones caeterorum sensu sit, non videtur phantasiae deneganda Adde l aod non videtur probabile quod aiunt phantasiai residere in portione cerebrico tinua cum ea in qua residet sensus communis,cu nihil fit quod anteriores illas cerebri portiones discriminet. in iis uarta assertio. Est, nica facultas interna apprehensiva seu unicus realiter sensius internus qui nomine phantasit; generatim sumpto sigi aificari potest. Cuius quarta assertionis veritas ex praecedentium assertionum probatione satis constat. Neque obstat varia& multiplex operatio quae inde pro manat: hoc enim non arguit distinctionem. sacultarum: si,quidem ab uno eodemve intellectu diuersae admodum operationes profluunt; nam simplex apprehesio multum dilfert a iudicio, iudicium item a ratiocinatione , amen non admittitur propterea multiplex δε- eoruueri /-cultas intellectiva. Cellularum autem discrimen in cere-ε bro,non ad sensuum distinctionem, sed ad alias vitae fuit-ds aia. stiones a natura positum est hiauis Notandum autem illud est, illam unam re ipsa saeuitatem apprehesiuam virtute esse veluti quatruplicem , pro- iterquatuor illa munia insigniter inter se distincta, quae per sensum communem, phantasiam, aestimatiuam,&-emoriam significantur. Quare de illis deinceps, quasi de luatuor distinctis facultatibus disseremus, licet vere noniit quatuor sensus realiter distincti Despeeisbm intentionatibm sensuum internorum externus,ita internus quoque sensus obiecti spe- cie indiget ut ipsum percipiat, siquidem eo magis xytiis iathis quod ut plurimum obiecti praesentia non iuuetur , cum πη- su saepe numero circa res absentes versetur