장음표시 사용
711쪽
TRACT. III. DE NIMA SENTIENTE T Fqui progrestiuus dicitur,lio locoquetistio instituitur. Circaque inmotum tria sun imprimis obseritatione digniti
Primum est,quod quicquid progreditui, aliquo quie riri
scente nititui aut saltem aliquo, quod tardio moueatura, sic quiescente terra pes m-- ,- tibia crure quiesce te, sic brachio quiescente manus , A cubito quiescente bochium moueturiad quenae usini marivi eo M sunt animalibus articuli,3 membrorum iuncturae it stili e na pars moueri pollit altera quiescente. Vbi nota H
quoa tardius mouetur , cui aliud innititur quod citius 'mouet tir,habere rationem quiescentis respectu istius. Alterum obseruandum est, cluod omnia animalia motum inchoant a parte dextra. Id enim obseruatur in hominibus: quo fit etiam ut claudi liberius incedant si crure sinistro quam si dextro claudicem.Deinde cum animalia volunt inchoare motum primum , firmat sinistram partem,quia indicat motus initium Oci a patre dextra D nique ab ea parte ilichoari debet Mus , quae crob
mor est ae nobilior, cuiusmodi estisita dextra sitam he
ua comparetur. Tertium obseruandum est, quod omne animal terre acium, δε- stre inflexione quadam mouetur pedata citu dem , inflexione crurium; serpentina verὁ,sinu vel attractu partium corporis: Quae sitim utuntur,vel ad latera solum sese in . . flactunt , non autem sursium se erigunt ut permulti se
pentes qui una parte firma aliam flexione proimouent; vel sterne sese erisum, ut ex e , quae fisca prima parte corporis reliquam in modum arcus attollunt i Dalfio postrema parte anteriorem ροψ endunt. Quae autem a tractu utuntur,ut lumbrici,parte posteriori starilita prim rem mentant,quae ipsi motu tenuior fit exilior uni mina parte inmota adipam milium posteriorem si que motum continuo peragunt. Ex quibus patet inees
sum omnium animalium quiete, motu constare respe- Ebrdiuersarum partium , tum etiam membrorum infle xione aliqua. Sed haec de motu animalium satis,atque adeo de iis quae 'ectanc dammam sensitivam. r
712쪽
Postremus hic totius Physiologiae tractatus delissima omniu formarum physicarum, nempe anima rationali instituitur,de qua proinde accurat disseredum estris tamen praetermissis quae fuse satis pro nostro instia' tuto de voluntate, libero arbitrio, humanis actibus in
mi, ita morali philosophia pertractauimus Enim x ' μή --n pictaincia iustantia amniaetu natis,ubi de is siliq-gine,immortalitate,& natura Asseretur:s sita' si xi spectant ad ipsius seculiares,ubi praesertim deam Vistia
fus disputabitur; nam de voluntate satis supErque actum est in Moralibus: tertia de statu animae separatae , ubi is protria ipsius facultate motiua ex instituto metur
huius triarissis De iis quae spectant adsibstantiam anais,
A ceps admodum fuit apud veteres PhiIolosephos proposita haec de nil marrum origine quaestio: Versi ne in xc insendis variis orimi edi sis in moi es iiii, i iram qntenti m superli Vieremonii. sequentibus inclusionibus, .im rix Prima conclusio Anima ration lis neutiquam i lac, mali virtute procreatur,ut inter alios sentit Tertullimis. Probatur haec alserti, quia virtus corporea non potesae attingere productionem rei spuitualis Atqui virtus sa-
nuntiis est corporea, voeot tena renitus addicta:
713쪽
TRA T. IV. D ANIMA RATIO N. 1 nima vero rationalis est spiritualis, utpotesa materia independens.
Seeunda eonclusio. Animae accipiunt egia Deo per i r ibin creationem.Probatur,quia omnis substantia quaeprod citur,aut generatur saltem per accidens,aut creatur:ata onima rationalis neque per in generatur, cum Q sit c -- positum physicummeque per accidetis,eum non ex semia ne per vim ipsi congeni tam procreetur more creterarum:
Restatigitur, per creationem producatur. Tertia conclusio Animae rationales non fuerunt om 3 onui, '. nes simulante corpora producti, ut plerique veteres inter illos Origenes arbitrati sunt. Probatur istaeonclusio, quia cum id quod est secundum naturamin per se, sit Prius eo quod est Iraeter naturam ε per Meldens sit in tem valde secundum naturam ter se, ut anima ratio . natis uniatur humanocorpori, non debet anima poni ex tra corpus antequam ipsi unita stetit. Nec est Quod fi gant Maronici, post hos lueretici animas in celerum Poenam in corpora detrudi,sequeretur enim unionen a
nimae cum coipore esse malum poenae, cum tamen eon stet esse bonuri naturae spectat enim haec unio ad constituenduin integrum hominem. Quarta conclusio. Anima rationalis a Deo infunditu simul,&,nitur eorpori in eo instanti cruci primum materia organis ac dispositionibus ad eam forarum suscipiematam requisitis instructa est,quod accidit in maribus circa diem a conceptu quadragesimum,in sceminis ver ο -- gesimum quo spectat praescriptus ille numerus cieritia.
purgationi in uteri lege pro maribus idem. Q.di: minuetroseminis erispo.Caeterum eo temporis siccessu ad se Minationem non italauit corpus Cntisti, sim in se in conceptionis momento diuina virtute ac spiritus ruini opera persectum absolutumque fuerita Qv Aas τxo II. ETsi rationales rusimas Birituales esse ae ninore ius non licta homini Christiano dubitare,cum id .
assim paginarum oracula,conciliorumdecretis,accuse
714쪽
ret fundamenta Nihilo ivinus ymen ad maiorem fid i
tis, i nos pote rit hoc ipsum physicis rationibus cmnsro suo nia si semel constet animam rationalem egesticli . lem , ficileserit eandem esse imi iuuialem deuioliara lim constet spiritu les substantias natura si tu, - - 'ortales;ostendendum est imprimis ratio lem ii uri iunesse spirituales adioe modo Talis est euiusque retiatura
qualis est eius operatio, namque operari sequitur esse, sed operationes animae rationalis sunt eleuatae supra natura & condit loriem corporis ac materiae: Ergo ratisnalis anima non est materialis re corporea ; sed immortalis seu spiritualis: Minor propositio,de qua dubit ri posset, procvrea'ἰρηε batur ex parte tum intellectus, cum volunt alis riparie
Σ' et intellectus; quia intellectus noster percipit nat V summunes&abstractas a imateri, singulari, deinde so M --πι, - conoeptus rerum liminaterialium;vi Deiri substantila innom. is separatarum, percimtq;talia obiecta omi nensi in v fit -- hera,sine sigura,ealore, aut alia corporea missi assi a
ne; hi conceptus mate ises non simi quare oriuntur a potentia Norma immateriali: quae anima rationalis. Ex parte autem voluntatis , quia studio solius honestatis sentientem appetitum reprimere, ac ipsi imperare, liberEvelleri nolle quarumdam virtutum, ut iustitiae, spei, pis-t tis,ac religionis actus exercere haec inquam,&similia
sint si=ra rensimi appetitum, ac troinde volu ', Que adeo anima cuius est lixe potentia sun a ieri. - aenis .immateriales nempe ac spirituales ne his ero jam facilis est demonstrat aluuiit -- M-4Memine immortales iis lime modum quod est
is strisin mirationalis ex ante dictis est spiritualis: Ergo est ines ruptibilis seu immortalis. Maior propositio confirmatuit, quia cum spirituale sit independens a materia: hinc fit ut a materia eparatum per se subsistat : deinde cum non constet partibus phyncis, nempe materiain forma, quae
a se inuleem sunt separabiles , sed tantum metaphysicis: egenere Histerensi , - a se resiliter non dis
715쪽
ferunt hinc fit venon sit naturaliter dissislubilo seu eo ruptibile. Praeterea suppetivit aliurationes, quibus eadem animς--mqnalitas confirmaturri ut quod ipsi ingenitumst a m. . . natura aeternitatis desiderium , Mod non mistraneum, immo, uod senescente mirore animus non seneseat, elimio. - - trus ratio in diesAnmietur:dima communis ille sit omnium mei in populoriim consensus es, quod qui in 'ter Philosephos sapientissiini habiti sunt, ita senserinti rationalis animis forma τινὶ iUremor. Q AasTI II. Forma, quod spectat ad praesens negotium,dupliciter ν-- dicitur,nempeassistens,vel insermans Assistens viri sis, Priar, quae mouendoseuagitando corpori praeest, ouomo id intelligentiae, quas mouendis corporibui testibus plerique pr abiliterprisciunt,ab'pus appellantur se mae assistentes,ac hoc genus Arma improprium est. In sermans vero dicitur, quae intimes&. abstantialiter se
tur eum subjecto ipsum actuando,& cum ipse unum per se compositum substantiale constituendoso uomodo belluarum animae dicuntur formae ipsarum informantes, hoe genus forma proprium est.Quaestio igitur est,utrum anima rationalis sit hoc posteriori modo lorma corporis humani,an vero priori cluntaxat Respondetur animam iam iam rationalem esse hoc posteriori modo formam.Quod ipseMmια
Aristoteles non obscurὸ significauit lib. x de animareum enim definiuisset animam in genere, actum corpori, o g nici, pauld post hoc ipsum explicans sabjungit ania nessoqua ruimus, lentimus& intelligimus unde Deilὸ est inlligere animam qua intelligimus , hoe est
nimam intellectivam seu rationalem esse actum corporis , hoc est formam proprie dictam seu informantem. Nec desunt rationes ad hoc ipsum comprobandum vali- ωμα t. dissimae , quae petuntur ex incommodis quae inde sev in rentur, si anima rationalis estet tantum amkens. Primbs --
senueret hominem non esse unum per se , si non esse unius essentiae a naturae r anima enim tunc misi is haberet, paras, sed ut substantia quaretam per se
716쪽
a astra AD PARTI sali, ac proindehomo qui ex anima constat: eorpor non esset unum quidaed multa: quod valde absita, , inauditui r Semnd sequeretiar hominent ne , gere,ratiocinari,'esse,&c. sed solam animarii-
id praestare sicut concipiesus solani intellis aliquod miliam mouere tin sumpto corpiue , quod ramen omittere absit investinam i et homo per corpus inni Melligat
an iocinetur, sed per animam actio tamen ipsa non lanae vel corpori sed toti supposito, nempe homini tribuitur. Tertio, sequeretur operationes proprias animae non pendere ullo modo a corpore, sicut Operatione&PTΟ-priae daemonis in assumpto corpore rotest intelligere, mouere quippiam localiter, dec nullo modo pendent ab
istis ovo re assuinpto: Atqui absurdion est iocax mino minamina rationali:licet eniti eius mi illa: Anes sinistra sensun corpus,non tamen ute truncius, sensuum A corporis ilibae vitasqn peri r nos, in latessisere aut, Minari sine
Bii. Prima assertio. Nihil repugnat animas rationales se racundum quidditas em numericam, seu disseremiam indiuidualem esse inaequales , ita ut differentia numeriea si indiuidualis unius animae sit nobilior differentia indi me duri alterius, proindcque potentiae se facultates.'
717쪽
argurre operationum non antlim materialium et u I. G.tirica Iu in iEil etiam immaterialium inaequalitas Dium quia qu.r l. in animae sorti uiam corpora perfectiora, aliae iminus pel fecita. Eisto cum sol in idae materia quoa per '
fectionem c im i retia Mndicio est animas alias alijs
esse perfectiore, quia sitficile quis
in tanto differentiarum indiuidualium mimerero, cum
omnes sim inter se differen ista , omnes tamen sisnud esse dignitate a quales. Adde quod majorem affert uniuerse. v uusta 3 disparitas perlinionis secundum es ix
quam aequalitas. Et certe non est diffitendum inter angelos eiusdem hi ei archiae Si ordinis, seu ciusdem specie aliquam persectionis in .c qualitatem reperiri, quare illudi dein nostris animabus non erit denegandi i m. Secunda assertio Ratio dilparitatis quae iuer diuersa et Assiri-rum a rimarum functiones cernitur, non omnis petenda
os ex inaequa lita te persectionis numericae ipsarum sed nonnunquam atque adeo saepissime ex inaequali disposi- Oue corporeoni 'manorum, quibus anima indiget ad suas intono rities eundas Exempli gratia, quod nus promptius Gu ipiat,aut expedit 4 ratiocinetur,x cord tu faelicios n. Ala nobiliori animae conditione oritur,sed etiam ac potissimum plerunque ex ipsa cor- horis praeserim cerebri meliori disposui one: polset enim heri ut utriusque anima esset arquc persecta secundum se. Notatuatim autem est diligenter , cum anima rationalis pote i. tia quaedam sint organicae, quae omnes sent mate, riale corporeo organo affixae, ut sunt eae quae mimi
xur gradu; vegetandi sentiendi quaedam vero non m gaui u immateri ales quae non corpori sed seli mimae in sesent,ut sint intellectit. Voluntas: ex nobili modo operandi rectEquidem colligi majorem nobili-
'iri potentiae organicae, ion tamen potentiae immaterialis;quia inaequalis dispositio organi importat inaequa potentiae orga luca nobilitatem , non Vero potentIae immaterialis:posset enim fieti ut intelledius aequalis per 'fectionis cum alio intellectu persectitis operaretur propter meliorem dispositionem crebri. At non contingit visitonem melius fieri in no quam in alio, nisi, or
ganum sit inelius dispositum,& simul videndi facultas stro Notior.
718쪽
noui ipsi propri , nullum habet sum nisi post separa ni ima Orpore ideoque de illa in sequenti disputarie dicemusὶ atqui de voluntate si is seperque atriinus iii Moralibus restat igitur H hie, sin intelligeridis Amtate disseramus. -υ Et quidem ut ab ipsius obiecto ordiamur , quaerimus He quodnam sit ipsius facultatis obiectum adaequatum ad quod adaequale se extendat intelligEndi potentia. Respondetur illud non esse verum, ut plerique contendunt, P. 3μ scd ens quatenus intelligibile Ratio est,qui prius nax ra est intelligerem utens, iam verum viaveruminpassio seu proprietas quaedam entis autem pro- prietas ut est natura posterior, sic natura nosterius sate,
tellis vile latius pateat quain ens verum ire sit --, erim suo modo intelligibile, &cei Lens prout abstrahit a veio M falso,intelligibileest Ma temens intelligibile esse objectum adaequatum intelle us. λωβα- σι Circa quod notandum est in illo subjecto duo conside -
et ita rari unum veluti materiale, quod est ens alterum e ,- -- auxi formale,quod dicitur intelligibile,itaut intellioibitara list sic loquar' sit ratio formalis sub qua ens dieitur objectum adaequatum intelleimiscludit non debet ix ripi, quas necesse sit 'toties osque e- ψε ensi nos eo pere intelligibiutarent ιd quod ens ideo intelle- ,. concipiatur,quia est intelliisile sit ocidin
si per initur , ita est visibilis , litiae Vitauit,
719쪽
TRAc r. IV. D AN MA RATION 283 a Scsu,quod intellactus possit praei pere e Sinai infima formalem rationem sui obiecti, nempe intelligi iutare, quia ipsa est aliquita intelligibile: ouod non potestir sta ae Mus iam vili sitas,'er' i causa,no est quid visibi AE S T, o VII
SEnsis ou stionis est,utra res particusare per se sensi, ad ἴ-
biles inteliamintelligibile eu subintellectuale - , ritiam cadere possint. Constat quidem res spirituales liue . Vniuersales siue particulares,esse per se threllisibiles, ii
Cetrii praesenti huius vitae statu fortasse non nisi obscure ab humano intellectu concipiantur. Constat etiares in teriales,& sensibiles per accidens tam in communi quin in particulari,&preterea sensibiles per se incommuni esse intelligibiles: sed dissicultas proposita est de rebus per sesensibilibus inpHiculari,verhi caulis,de hac albedine, magnitudine,3 c. an per se sit percei tibilis ab intellectu. Negant plerique praesertim veteres, iique magni no 'minis Aristes interpretes,in quiden 'tis ad mente phi- Iosephi,qui expressis verbis .Phycc.s t. 9 scribit intellectum esse uniuersilium, sensum singularium illudque
inter caetera ridetur esse huius agentis intellestus ut si noula issensibilia ad ordinem veluti niuertilium o intelligibilium transferat, ut sie possint sub intellectum cadere,quod Aristotelicae doctrina valde consentaneum est. Verum quicquid sit de mente Aristotelis, verisiuni απια
lius est singular, sensibili proprio ac peculiari conce-ca: A
ptua nobis inressui, tum quia intelligibile reciprocatur
c-entriquare cum singularia sensibilia sint entia, facterunt intelligibilia: H in quia intellestus assignat ais: men intermum sale 3 sin are sensitula per rosilium M minue disserentias,quod nequaquam praestare posset, ausi utrumque positivi cosnoweret pii quia inteli Qus ex multis propositionibus singulatibus folligiltvm-
uersalem non potest autem intelligi quomodo ex antecedente sibi ignoto aliquid consequens inferre possit. Deniaue non est ullo modo probabile Augelos sine bo
nos, liue malos sinantaria sensibilia ignorare,' tamin
720쪽
- TERTI ART PHYsic illa nonnisi per intellectuae species intelligibiles possunt agnoscere. Mitto hic quod per habitiis Lunariis cum prudentiae intellectit dirigit plerosque actus externo α L. - a ς' /byiς non potest autem illos dirigere nisi perspectos μο .hι, 'l'ς δ' Locus autem Aristotelis supra allatus sic solet ex plicari, quod illud sit discrimen inter sensumi intelis: Mia,L- μ' qV id ς usus singulari , intellectus vero kiuersit f etiam monetant hi in singularia percipiat. Negamus Rζςm necessariuelse illini praefatum munus intellectus
agentis,ut singularia sensibilia possint intelligi. Caeterum lorandum cst aliter intelleistum, aliter sensum corinosceret iugulari sientibilia: intelle tus enim illa cognoscit cognitione immateriali, S per species immateriales sensus v d cognitione materiali,& per species materiales. sesensibilia. Q A s o III
' μι C Vbstantiae materiai es tum ipsarum potentiae Hsisse
t Ius materialia iure appellantur: quia sunt materi an ne Xae, nec tanaen per se sola sub sensum cadunt.Qu rituῆ autem hic quomodo cadant sub intellectum.Notandum
L dux in pii tui mi huius, tum ad sequentium difficultatu faciliorem explicationem, Prim,non posse aliud intelli- i absque specie vel propria vel alterius rei, quae aliquam
abeat cum re intellecta assinitatem. Secundointellegum posse multa concipere , quorum non habet roprias species itaque non est necesse, ut eorum omnium quorum formantur conceptus seu notiones ab intellectu, rq titerint propriae spe ies sine in ipso intellectu, siue inde , R. Tertio 'n omnes species quae sunt in intellectu pati :bili esse ab intellectu agente ipsi impressasci potest enim
intellectus iste patiens su nassibilis vidiscursus ex imo pretiis ab intelle hi agente peciebus alias rerum occultarum species elicere. Qu arto intellectuin agentem non nisi ea tum rem in species posse licere,quarum praeeristut phantasmata seu species in phantasia. Quinto phantasiam hominis quatenus habet vim cogitatricis. seu aestimatiuς, posse vi quadam distursiua circa particularia clicere spe- sies seuphantasmata rerum quarundam materialium li-