장음표시 사용
701쪽
aliquo pereepta sunt: aliae non sensatae ad est, repraestiua '. . . tiuae alicum rei se usibilis sub aliqua ratione' ive sensi non percipitur,ut cum oui repriisentatur lupus sub ratio ne inimici. Rursus sensetarum specierum alia sunt simplices,aliae compositae: illae dicuntur quae repet sentat ob ae sodem modo quo percepta sunt, ut cum specιeSh
Ultae res quidem perceptas sensu repraesentant, sed non eo modo es sant herm triveram inter e coniunctas compositas,ut cui Acmoriteat auribis imagin or nesentat montrem --Πm nusquam 'isum G2.isam. Qiinitur autem Haetarioriantur,&quomo/- --ιων a. terno sensu seu phantasia producantur illae species. ψω ia meis' detur primo speclis se iis alas sinaplices a solis obiectis o riri,& essective produci, ita ut species rerum sensibilium in sensibus externis receptae beneficio spirituum alii ina 'lium per nexuos sensorios deferantur ad cerebrum quod est om num interni sensus seu phantasiae, tunc appel-
sensatas esse omnibus animantibus naturaliterinynitas, won vero ab ipsis rebus acceptas. Probatur,quoniain in Mnimalibus naturalis quaeda in sympathia, antipathia cernitur, ratione cuius quaedam aut mali facillimό inter e sectantur: quaedam vero etiamsi nihil unquam detrimenti sibi inuicem intuleri naturaliter se sugilint. Non
potest autem rius motio appetitus exhilari os pie prima aliqua asorehensione sensus interni, fit μυὼcitispraessertim uim Desertim
ETE veseum internum sensum inempe phantasimvla
thsempto numine borasia in Maceria usa
702쪽
nimis aluei a consideratione, nempe in netiones, Iriasqtisque sortitur appellationes:quo. fit ut modo sensus comunis,modo speciali ratione phantasia, modo qstimatiua,m dd memoria denominetur.m
isto igitur interno sensu sub quadrusici illa consi alim ne deinceps dicemus, s quidem hoc utamnientis 4 tur sensus eis imi
munm commilitis,tria potissimum praestat sequii in, actus eiu ipset,erciperestiti erim26 ex ace percipiant , lueeautem cognitio non pertiis si ad Vlium is quinque sensibus externis , cum nulla, potentia materialis pussit super suam ipsius actionem reflecti, necesse est ut pertineat ad aliam altiorem commu- nioremque potentiam,ad quam non tantuni obiectorum, sed etiam funistionum externarum imagines deserantur,
quae nihil aliud in quam phantasia sub ratione sensus communis. Secimtam munus est diuersoriun seniam
iudiceim pertium munus est impertiri sensb. externis vim ad functiones suas obeundas e communicationem spl- rituum animalium , quos niveluti fonte ac primaris sentiendi instrumento emindit undὲ cum obstruitur via illaeerebri ubi residet vis ista sensus communis,per quam praedicti spiriciis egrediuntur,ut in Amno accidit,necesse est feriari externos senilis Verui hic lo isa instillat ut
--ψ. P tu vigilia omnium externorum sensuuauitatem a liquorum Iolutio libertas.Somnus vet5,qui est vigiliaec cruorum
703쪽
TRACT. III. D ANIMA VEGE ε7 ternor utra ad animatui uni 'ilietem Talutem instituta. Ex qua definitione inrelligis non fore somnum si vel mis sensus externus euigilet: deinde eum non proprie di ci somnum chim vi morbi sensus obtorpescunt , Ut con A
Secundo quςritur,quomodo contingat somnus. Resta ri quineti detur tum continsere cum ea cerebri pars obstrui r e qua velut ex cominu ni quodam fonte solent animales 'spiritus ad externos sensus per neruos sensorios deri Uari, Obstruuntur autem communia haec ad sensus cxternos ostia, vaporibus e ventriculo in caput ascendentibus, quibus spiritus oraues torpidi teddunti Cum enim se quieti dat aliquis refrigerato mox aliquantulum cerebro addensantur vapores siccue ponderosiores facti paulatim delabendo obturant mea us per quos spiritus animales ad Yternos lentus deserendi crant. Et qui dein liae ob structici non solum impedit descensum spirituum animalium c ccrebro, sed etiam ascensum italium e corde adi lem cerebrum, cuius commerci j cessatio quandiu daratiandiu somnus perseverat. Quod gutem pleno stomacho interdum non capiatur somnus,etsi opportuna hora captetur, prouenit ex quibusdam impedimentis, quae vel in
ventrisulci evaporationem, vel in cerebro vaporum concretionem inhibet. Caeterum ea quae animum colli glint,
a sensuum distractione abduculit qualia sunt lalsitudo, suauitas,cantus, tenebrae, silentium magnopere om- num iuuant, quia tune facile spiritus animales intus detinentur,&viae per quas exeunt,facilius occluduntur.
Tertio quaeritur, quo fine animalibus concessus fuerit i euis mola natura somnus. Respondetur finem instituti somni esse '
commoda quae animalibus ex ipso proueniunt.Tempore enim somni collecta ad internas functi opus anima, α uocato intus calore animalis potetula in cerebro spiri tus animales restaurat,vitalis in corde spiritus vitales e .Xactius elaborat, naturalis facultas in alimenti deco sctionem totius corporis nutritionem impensius incumbit,sicque eius beneficio sanitati corporis consulitur, eiusque vires instaurantur,quod tamen de somno moderato accipi debet mam immoderatus sonivus non mediocritet sanitati officit; siquidem laxat membra, calo- Iem natiuum hebetat, grauat caput stupido , socor-
704쪽
aes, liuiosos,&ad vitia procliues reddit; ad labores au- tem' res arduasi libet homi ge dignas suscipiendas pigros&inutiles.
: et rxis quaeritur quibus animalibus competat somnus.
Discris.' pQndutu probabilissimum esse omnibus competere,
quia communis est omnibus ipsius utilita . Vbi notanduest hominem ipso infantiae tempore plusquam caeterosa nimantes somno deditu in este,quia incremedio partis superioris exuperat, atquc adeo vaporibus in capite affluit. In eo autem statu a quo vitam auspicamur in materiis v - . teris,neque agilia,neque somnus est sed torpor quidam,
lito ad via iliam transitur.' ...
t. an 'aris ' 'Πx fluae ruur, an in statu innocentiae somnum e . .eὸ-1, pturi vident primi parentes ac eius posteri. seriti γω Uisis quidem merito S.Thomas,& permulti graues Theolosi, non quid cin quod somnus ille ex asstudiue aut moro Oriretur,sed Τ te in pura& syncera alimeti evaporatio ad Oblectationein potius quam ad necessitatem conciliaret, quique proinde facili solui posset, Quo circa sopor ille primo parenti iniectus a Deo, reucra somnus Lit,nec tamen in eo sopore solus somnus , sed etiam extasiis fuit, quatenus eo tempore mens Adami ad diuinorum myste Iiorum contemplationem diuinitus evecta est.
pia talia i , Hantasia, prout suo modo distinguitur tum a sensu commhni eum ab aestimatiua memori . destniri potesta a vis animae qua res externas municarii sense 'percept* coacto krntur,siue sint prsinteius offici ε sunt nare praecipuai timum species per sensum communem 4elatas alis uandiu retinR Secundum,per
eiusmodi species tuae iscuntur phantasinata res obiectas etiani absentes Inoscere.Tertium, species sensatas seu' k leusibus externis primum, eptas tum p 9nsum munem ad se delatas inter se componere, etiam-xin studiuidere Ex qua multiplici specierum labrica truxu '
705쪽
TRAc T. III. DE ANIMA SENTI IN. χερει pro ti. Quartum si regere ipsi in acti asot emi licvnines ratione, sic brutae aluinantes imaginatione d cuntur unde instinctus naturali in brutis . -- iam aestimativam mmplectitur 'Probabile mitem est inomnibusu pe sectis iam r m sectis animantibus in ea phant siam tam tu lineis
ramen: quod in imperseetis ut in apit's,vernatous , etoo playtis,&e pliant alia quoque sit in perfecta, to corpore f. . stisia, a sensu coinin uni nequaquata disti iusta, Vtpote quae solas res praesentes percipiat; in perstetis vero persecta, organica,in certa eorporis parte nempe cerebro colloca
tari, sensu communi pene n nullus bipeculiares functiones distincta , cadhiis in inminibus perfectior ouani in brutis mimantibus: ut quia rationsi particeps aliquo modo dici potest, .atenus inius imperio sibii Grur,tum ouia non tantum de rebus prosequendis Vels gien is,sed etiam de iis quae ad sesam contem tionem pertinent,esse potest.Eδ autem,tiinantior est laesoniine phantasia, quo cerebrum humidius est si modo spiritibiis
animalibus abundet nec excedat illa hutruditas. Quare iaceidit ut qui foetici sunt ingenio propter cerebri mosti
ciem,sint memoriae labilis, proindque facile addiscant. α dissicilEmeminerint. 'O, Aa VI P Rimo liqerituraeuius sint facultatis somnia,anphata' i iis uti sitan veroqstimatiyae.In quo non multu nobis labo . . arta randum est,qui utramque eadem facultatem esse arbitrii- .-- .mur , quia tamen vitur ab altera virtute distinguimus risi a Respondemus se nnia esse 'MimEpropria phantasi ,ita tamen ut ab inima ui enumero dependeant, s mutata interdormiendum imaginemur, det nonisi per speelax non sensatas , quae sint inaestimatiua,repraesentari os
sunt,ut cum quis de patientibus uxore,liberis Amniat. Seeundo quaeritur quid sint. Somnium optime definiri 1.Diglautiis, potest, Apparitis exhibita per thternum sensum in iis qui qvis sis. dormiunt:/ieitur apparitiolut intelligas somnium esse actum quendam seu adhu alem repraesentationem additur
706쪽
non propripvocari somnia stibullagitii H in iis qui dor- iniunt ad remolienda ominia phantasiae pectra quae soluistris per miliam sensibus contu glint, tu .ilia amentibus phreneticis accidunt,t c enim vi multa nequaquai V m cuntur somnia. ἐροῦ .
iei se ostendunt, ut antea hii uerant imagines per quassensius interni operantur , idque clarius obscurius pra vaporum ar conditione Dum autem apores sunt ad lluc crastiores turbulento nimium motu agitantur in cerebro: aut imagines penitus obrutae delitescunt,aut non
misi turbuleta,molesta,& prodigiosa visa exsibent, qu'- lia aEcid't inelaneholici si febri laborantibus.Eeouo intelligis non opus in ad excitanda somnia cruod ina, insinata seu magi nes reruni a phan rata ad semim inui . inunena excurrilitia quo prio uiniscepta sunt:Iae sit negantaui commeantibus live illuc spiritibus inagi- nes ipsas seu phantasmata simul cum illi sitari, nee i
eadem cerebri parte somnia excitati sua sis uarto quaeritur , quaenam fuit cauta praesertim esse- ea ausHι ctivae 1omniorum. Respondetur causam somniorum in s nere duplicem esse,internam videlicetvi externam. In imma autemest triplex; - alis ne mittauis. i. t MN mx iis est ipsa coloris tenipei es ac
dispositio, quo fit Vrmelanct ei tri si ' elix, holeri raras & iurgia, . Ania natis est . quae sensu fit rerum x ter narum perceptio, earumque assidua ac strium miriftio;st enim bearum rerum quas interdiu viuinius,ai . uimus,aut animo agitauimus simulachra inter dormie , Atreatu dum Occurrant: Moralis sunt animi assectus,sive botii, liue mali quare an ibitiosi de honoribus, auari de diuitiis
somniant. Externa causa praeter communem, ut est coe
lum Laeris dispositio,triplex quoque peculiaris assigna- Deus, ni Angeli daemones. Dcus quidem
707쪽
Τx Acr. Iu Da Ni M satiet insvel componendo coordinando eas quae nobis ante in rant Linsuper intelligibile lumen Omniudicando ita opus sit : Angeli vero Haeniones non possunt per se, vi sua cliticiqualm siue lumen, siue isecimi in animaius . transfundere, sed tantus ii 'iritus animales agitare, iiii,
pressasque in ipsis speetes excitare,& apposit digerere adfingendi innis,licet diuersis fines b- qui mi ita si
Lono,ini di veto malo id agant Quinto quaeritur, quo sintonerasininiorum termitia sistriniorum diuisione penes varia causarum e sta' nera, ut quod aliud sit naturale,aliud animale, aliud ino ρ.M., , rates, quae ex antedictis facile potest intelligi, traduntur μαιν. quinque preci pugillorum species ex variis modis quibus contingunt, erumpti, nempe prima somnium Graece ΟΦ, , secunda visio δραμια , tertia oraculum is μετισ- in quarta insomnium φυο iis quinta phant ina. Ex his duat posteriores nihil interpretatione dignum continentu in enim insemissum illud quod vulgo contingit; maius emta est natu is es animalis,aut moralis Phan:
mi a rastingit quando qui domitte coepit, se adhuc ri iam existimat, videturque aspicere iri lentes in se vel
passim vagantes formas,aut laetas, aut ut saepius turbulentas,Vel etiam tumultus,aut clamores horrendos audire se arbitratur. Reliqua tria,nempe visio,oraculum,somnium
aliquid diuinationis continent. Vifici eontingit eum id quod viderat aliquis inter dormiendum eodem modo euenit,' appam M. Oraculum cum in somnis parens,' vel alia grauis factaque persena, vel etiam Deus ipse ali , d euenturum aut nae immiuum denuntiat somniu autem est,quod verbo in inagibus, aut rerum simili eluis tegitur,nec absque interpretefactsepotest intelligi.
sexto . An liceat ex insomniis alluid praesagire
spondeo id quidem licere in somniis, quae a Deo Vel An sitis. gelis peculiari Dei permissimi minittuntur,quando id coir- stat; nempe immitti a Deo vel Angelis ipso permittet te. Super qua re sicutis de ipsorum interpratatione cons , tendi sunt viri,quorum fidem domina es morum plobi, tas commendet. Exiis vero baimis, live ex affecti cor
poris aut coelesti influxin oriuntur , licet ali litis uioai ctet ad naturales effectus probabiliterisnucetis: sic medici ex somniis de sanit lex morbo iudicant. Deni
708쪽
x TERTIAE A RTI PHYSIC A E ique ex iis' me a daemonibus iniiciuntur , aut quoriam causa est naturalis , velle aliqti id coniicere , praesertim . quod spectat ad eos euentus,qui pendent ex naturali omnium voluntate , aut ad statum supe naturalem animae pertinent, vanum est ac superstitiosum. Do Urimatiua seu cogitativa. AE VII. V occursunt hoc loco explicanda Alterii qui dif-rat aestimati tra hominis ab aestimatiua brutoria. i. re od ad prius spectat, licet utraque sit unus idemqueras, - - ' se :US internus , non tamen iidem dicuntur actus phan - ἔ- taliae Acristi inatiuaeci quo fit, multi censeantur liabere imaginandi vim optimam , qui facile concipiunt o pro te e X sitant,aestimandi vero pellimam, qui inferendo. iudicio facile decipiuntur Triplex autem est peculiare Aoni manua in unus aestimatiuaeci Primum est cognoscere per species n- νε- non censatas,nempe cognoscere aliquid sub ratione ami- vel ini inici, utilis,vel inutilis, noti vel ignoti, iucundi vel molesti, consanguinei, vel alieni, enumerantur enim hae quinque coniugationes specierum non centatarum. Secundum coniungere species sensatas cum non sensa-
tis:teiciuni est de reous,sule per species sensatas , siue per non sensatas perceptis serre iudicium, & delicetiam sust modo discurrere. D - Quod ad posterius spei hat, aestimatiua hominis non. s differt specie ab aestimatiua brutorum, sed accidentario, idque propter rationis viciniam , hinc enim habet aesti-
sis bist nem deceptam corriperc,qub imaginationi non semperrum obseqdatur,sed potius rationi denique quod componat, diuidat,propositiones coficiat,& circa surgularia ad ipsius, obiectum pertinentia suo modo discurrat quae omnia stimatiuae brutorum non competunt.Nec tamen inde λ quitur aestimatiuam honianis distingui specie ab aestima- flua belluae quia cum eiusmodi operationes non per se, nee per id Quod est propriima set stivae partis,sed ex accidente,& altarius beneficio ei competant,nequaquam in de naturae distinctio debet arpui
709쪽
Eua lautem pectiliare mulius quatenus ab ipsis virtute distinguitur,censetur esse species seu imagines,quas turi EXterni olim interni senius a rebus obieetis hauserunt ditatillime assertiare praeterea res praeteritas quatenus praeteritas recordari , pendetque eius usus praeteres eqstremaeaquς durioriparte cerebri , quae cerebellum. - . .
penatu quo fit uti 'nulli memoria polleant , nec tamen sibtili ingenii, nec iudicio satis firmo sint, quo mim alteriumphantasiae, alterum aestimati e Mitim . censetur Posterior, quomodo disserat,''oria a reministen iis; in tia 'ibi nota memoriam nonniti tuam accipi pro ipsis 1 3--- acti seu a tuali recordatione rei praeteritae, quomodo in ' t m hac lim cultate usurpazur. Est igitur ejusdem facultatis
utraque acti, differt tamen una ab altera, quod memo- ria homini cum belluis sit communis reminiscentia vexo ipsi peculiarisis pruria ot enina meminisse dic
mur, satis est rem an cognitam seu imaginatione apprehensami ervin appreliendere , liuid i stare posunt belluae ut verbreminisci dicamur,necesse est vires obliuio innottii stam , vidiscurius nobis in memoriam reuocemus, amyprinare nequeunt belline, quae
rinis ratiocinationis,sue arationeruiue es, o simis cogitatiuisit, sunt expertes Vbi nota actum ipsum re itiscentiae vere esse a tum memoriae , sed tamen prae- supponens obliterationem specierum , metiam actum ratiocinationis ad illas species excitan-
das, alioqui non appellabitur remi- saetitia. Et iis de sti sibus in cinis
710쪽
De motu animaliuim Drhin admittendas facultas motrix in animauibus d V AE I. ostrema hae huius tractatus disputatio instituitur de motu peculiari seu proprio ni inalium,qui vulgo nimis stricto nomine progressivus appellatur, aptiori vocabulo spontanetis dici polliet, complectiturque non tantum progressione in quadrupedum , sed natationem piscium,volatum auium.
G. - initur alarum vir se admittenda sit facultas ali ita Mia. - in motrix in animali , quae sit pruicipium ejusimodi motus Causa dubitandi est,quod ad eum motum praestandum in animalisus erevi turtum actus phantasiae cum actuscis iis i. sentientis appetitus:Nihilominus tamen probabilitis est, ad. praeter phantasiam Sc appetitum sentientem, quibus m
tus ille praecipitur,dari facultatem motivam seu executi-uam,quae eundem motum eXequatilia Omnis enim motus
est actus potentiae motiuae sibi correspondentisci atqui motus iste est motus localisci phantasia autem lappeti- eus non simi facultates per se motiuae quare alia praeter
istas assignanda est. Adde phantasiam cerebro des in esse,appetitum vero in corde residere: at facultas motrix miginem trahens posteriori parte cerebri inruleum meruis omnibus per totum corpus dissunditur. Ex quointelligis secultatem hanc originem trahere a rebro nullam vero sedem sibi peculiarem in corpore vendicare. AtuMνη- madosa moti εργο esuiu animalium.