Orientalia

123쪽

COMMENTATIO

125쪽

Taranti mihi editionem libri Iosuae, qui dicitur, sive Chronici Samaritani, quod Codice continetur Iosephi Iusti Scaligeri Bibl. Leid. n. 249, catal. P. 481 n. 178 l), operae pretium esse vidobatur, si in locos Pentateuchi, in eo Chronico passim laudatos, diligentius inquirerem, tum quoniam hi non Hebraice, ut in chronico 'Abu-'l-sathi alibique, ac vulgo in Epistolis, in Europam missis, sed Arabice traduntur, adeoque videndum est, utrum auctor hos ipse interpretatus sit, an ex Me εione, et quanam desumserit, tum quia haec aliquid conferre idebantur ad aetatem ejus Chronici definiendam. Illos igitur locos cum Sa adiana et Arabico-Samaritana versione contuli, in ilia conferenda Bibliis usus Polyra. Lond. , tu hae vero Codice Lei densi, de quo exposuit van Vloten in Specim. Philol. eont. descript. Cod. H. Bibl. L. B., L. B. 1803, 4'. Qua opportunitate quum vidissem iis locis

126쪽

COMMENTATIO DE VERSIONE

et historia, scholiisque, in codicibus Parisiensibus n. 2 et 4 obviis, statuendum esset, dedita opera exploravi. Prolegomenis, Chronici illius editioni praemittendis, hanc

disquisitionem primum inserere decreveram; sed animadvertens in longius eam excrevisse, eumque locum minus aptum esse huic quaestioni fusius exponendae, illam separatim edere malui, sperans fore, ut sic universa de Arabico Samaritana versione quaestio quodammodo illustretur.

Pentateuchus Hebrae Samaritanus ter versus est: primum in verea lam Samari anorum linguam: deinde Graece, postea Arabice. Priores versiones a quonam et quando Conscriptae sint, certo dici nequit. Ferunt Samaritani, versionem Chaldaeo-Samaritanam, ut prima vocari solet, Nathanaelem auctorem habuisse; quod si verum est, nondum tamen liquet, uter eo nomine designetur, Pontifex, in c. 48 Chronici Scaligerant commemoratus, an, quod verosi milius est ut alios omittam, idem nomen gerentes in Pontificum Catalogo, quem exhibuit Ed. Bernard. in Aetis Erud. Lips. anni 169l p. 372 seq.), alter Nathanael, item Pontifex, vir clarus, qui 20 circiter annis ante Christum natum obiisse dicitur vid. Η. E. G. Paulus Aeties Reper .fir bibl. und moment. Lut.

Hoc tantum constat, eam versionem jam diu usu tritam fuisse seculo 2' post Christ. , quo circiter tempore vernaculaea versio, in Aegypto fortasse, Graece reddita est. A Patribus 3 et 4 seculi haec nomine του Σαμαρει roo aliquando citatur

127쪽

I17 De versione Arabie Samaritana, de qua hic praesertim nobis agendum est, egregie egit de Sacr, primum latine in I. G. Eich hornii in gem. Bibliora. der bibl. Liu. 1800, X. p. 1-176; deinde gallice, anno 1808, in nemo ires de Piscad.

dea discr. et belles Leures, ram. XLIX. p. 1 - 199, ubi priorem illam latinam dissertationem emendatam et multis auctam iterum edidit. Quae a Sacyο ibi dicta sunt, sequens disputatio aut confirmet, aut illustret et emendet. Primum videamus de

auctore.

Auctor versionis Abu-M Id Hlὶ non confundendus est cum patre Commentatoris odi i , ι, ε a. 1 - . a , cujus mentionem fecerunt van VIoten

Syc. laud. p. 9, 10, coli. p. 25 seq.) et de Sacy suem. l. l. P. 23, 47, 49 seqq.), quique anno Hilr. 624 1226-1227ὶ

mortuus est. Etenim non aetas tantum disseri, sed etiam genus. Hujus pater nempe dicitur . EIM, Pater vero interpretis Pentateuchi .in cod. Paris. n. 4: a l l

Interpres autem quando vixerit, nondum accurate demonstratum est. Le Long BAEI. Sacr. , p. 54l et 592), quamvis nullum ad suam sententiam probandam argumentum attulerit, vere tamen statuisse videtur, eum anno circiter 1070 post C. N. eam versionem conseripsisse. Quod ut probaret SacFus, hic argumentum duxit ex Praefatione, quae codd. Parim. n. 2 et 4 praefixa est. Samaritani sic ille contendit Mem. l. l. p. 63, coli. p. 56ὶ, ut liquet ex diserto hujus praefutionis testimonio, olim utebantur versione Saadiae, inter eos introducta auctoritate Αbu-'I-Ηasant Tyrii, viri . nobilissimi, qui, quoniam locos Pentateuchi Samaritani, a Dissili od by Corale

128쪽

COMMENTATIO DE VERSIONE

Pentateucho Iudaico disse utientes, textui Samaritano vero similiter accommodaverat, ipse a nonnullis versionis Saadianae auctor habebatur. Ad hanc igitur versionem eamque traditionem inter Samaritanos propagandam uecesse erat, ut seculi saltem intervallum post Madiam intercederet, mortuum quippe anno post C. N. 942. Haec ille. Facile licet assentiens iis, quae de eo, quod Abu-'l-IIasan egerit, dicta sunt, hocce tamen argumentum equidem potius seponam. Etenim, si vera sint, quae de hae praefatione, et de usu versionis Saadianae, post paratam

veraionem is bis Samaritamrm, per longum tempus inter Samari anos perdurante, mox dicenda sunt, hocce argumentum ut multum infringatur, necesse est. Verum ali rum, ex Codice Barberino, versionem Arabico- Samaritanam

exhibente, petitum sinstem. BAEI. X. p. 16; Mem. p. b, 5i seqq.ὶ eo lubentius arripio. Ex eo Codice nimirum novimus, hauc versionem jam dudum exstitisse anno Bilr. 62. l 226-l 227), quo pars ejus codicis conscripta est. Namque

textus, in eo obvius, a textu aliorum Codicum passim tam diversus est, ut post usum demum freque utem et diuturnum is sic immutari et corrumpi potuerit. Huic argumento, quo aliis Persuadeatur, 'Abu-Sa 'idum ann01070 versionem suam conscripsisse, multum deesse senti0. Quod vero nunc desideratur, in sequenti disputatione e1 animadversionibus de scholiis, ineunte sec. 1δ', sive IPeaeeunte, ab alio exaratis, et de nova emendataque ipsius versionis recensione, ab eodem Scholiastsi haud ita multo post FGrata, quodammodo supplebitur. Quaeritur porro, ubi et quibusniam haec versio scripta sit, Iis sine dubio, qui Arabiciam linguam melius quam Hebraream

129쪽

ARABICO-8 AMARIT AN A ET DE SCHOLIIS .

callerent. Non igitur Sichemitia adeo, ut Hama herus acute observavit Samaria. Brie isseling, P. 20 seq. . Ex epistolis enim, ab iis ab anno 1589 conscriptis, apparet, Sich mitas dialecto uti, quae, quamvis non ab omui parte conveniat cum sermone Pentateuchi Hebraeo-Samaritani, sive Chaldaeo- Samaritani, talis tamen est, ut qui illa seribit, hos quoque intelligat. Quae causa est, quare versio Arabica

magnam auctoritatem in Palaestina numquam nacta sit, et textus Hebrae Samaritanus in iis epistolis, sive Arabice, sive Hebraice, semper citetur. Ac revera verosimillimum est, Samaritanos Aegyptiae hae versione Primum usos fuisse, quorum commodis ut serviret Abu-Mid, exemplo Madiae Aegyptii incitatus, eam interpretationem susceperit. Magnopere enim se commendat Sa i conjectura, eum quoque Aegyptium fuisse Mέm. p. 61 seqq.): quam probare conatur nem. p. 79-83) exusta vocum et M , quarum illa sensu quidem principis et porci, haec vero, certe H , sensu vitii loquelae frequentatur ; non vero gensu vituli sive juvenci, ut v. c. Lev. 4, Num. 23: 2, 4, et haud raro etiam in versione Sa adiana, ubi Voc. ii, quemadmodum in ArabicO- Samaritana utrumque illud vocabulum, Hebraicum 'in reddit; quam ab causam non temere statuitur, Sayadiam et 'Abu-Sa idum usum loquendi Aegyptiacum ObServasse. Accedunt, credo, alia argumenta, ex scholiis, quae Codicibus Pariss. n. 2 et 4 adscripta sunt, petita, ponderum

. c. menRuramumque vocabulorum et formularum explicatio.

nes, de quibus mox dicendum est, ubi de scholiis iis agemus. In ea versione conscribenda 'Abu-M id l) in subsidium voravit textum Hebrae Samaritanum cf. v. c. Gen. I:l6, 26, 27;

130쪽

COMMENTATIO DE VERAIONE

Hanc, ubi nullus inter Samaritanum et Iudaicum textum erat dissensus, plerumque retinuit, eam aut presse, aut gumma tim secutus, verbis tantum vel constructione quodammodo

immutatis. Ubi vero a Pentateucho Iudaico differebat textus Hebraeo-Samaritanus cf. Sacy nom. p. 114 seq., 116 seqq. , hunc vertit; ac versionem Samaritanam consuluit, ubicunque aliqua in eo interpretando vel intelligendo dissicultas superesset. Quum has leges sibi praescripserit, quodnam sit versionis ingenium, sive quisnam character, indagari meretur. Quod tamen, si recte fiat, ob multorum locorum corrupti nem non facile esse, probe perspicio: quin lubens fateor, fieri posse aliquando, ut loci citentur, qui in Ahu-Sa idi versione primum alia ratione enuntiati fuerint.

nus enuntiavit. Exempli loco hic sit Num. 2I: 11, 12, 20, 22, 23, 24 et 35, qui versus in versione 'Ahu-Sa idi, in textu Hebraeo-Samaritano et in versione Samaritana, mirum iu mo dum aucti sunt ex Deut. 2 et 3. Num. 21: ii γα - dis, ex Dout. 2: 9 desumta sunt v v I 2 Ui γο - aut ex Deut. 2: 19.