장음표시 사용
261쪽
Emozri autem in rebus concretis , non qua sunt ex anu.r, ut glacies', comnis enim glacies aqueae' sed qua m: ius sunt terrea, quibus totus humor non est exiecatus . vim miro Osale, qua velucqualiter non habent, ut fictile , sed μnt tractilia, notu humectilia, aut ductilia, non aq ea, cor igne emollibilia, o ferra: m, O com
t ea, quae de rebiis emollibilibus, de non emollibilibus traduntur, inrelligamus, ea ad memoriam reuocanda stant, quae de mollitudine, ac rebus mollibus antea sunt tradita. ollitiem igitur ad humorem l cri in re, in solique humidis tantum inesse, praeter aquam &eiusque, ii litoresque omne , docuimus. Nanque molle id esse, quod praeter anti periit, sin in secidit, nihil autem hoc modoce tere pollie, nisi humorem contineat, qui humo', non cedat, nisi peranti per statim, ideoque mollis non dicptur. Ex his coni uitur,nihil molle esse, quod ex humore S siccitate non cor iste , terminariamque aliquo modo non iit. Partes etiam terreas, seu si cis, de humidas in re molli aqualcs esse necesse est, aut certe humidas, d terreis non longὰ excedi. Et illas quidem inter se oliti me ad mil eii, taut mutuo rectὸ termine tur, It da scite inter sese queam disiungi. Haec custe habeant, I ripi lim cst, glaciem seu cryli allum, sal, n trum, de fictile emoliri non posse. Nam glacies, aut
cristallus, terrenam portionem nullam, aut certar exiguam in se habet: e saleta nitro ut ait Aristoteles 3 ius humor euanuit, vi calori, exiccariis. Q uod tamen de tenuiori parte intelligi debet: nam crassior remanet, quae humore, ut dictum est. liquatur. Fictile in ualiter se habet, aut quod totus humor ex eo vaporem abierit,ut exiguus admodum,& partibus terreis longε in qualis remanserit, aut quod illis quisquis rem iniit, in qualiter admixtus est, non recte cum eis temperatus. Alexander dictum hoc ad meatus posse reserit existimat,qui meatus inaequaliter,hoc ess,oblique sint positi. Duo autem genera reriam emollibilium ponit,t 'actilia:& ductilia: N illa quidem,non omnia, sed quae vim habent, ut trahantur, ncc humceientur ,& ductilia, quae ad aquam non pertincnt. Cur autem ei, quae, cum non humectemur tractilia sun S: ductilia,non aquea,mollescant reliqua ron mollescant, in e ligetur, si quae sint tractilia atque ductilia, crassi, quodam modo, & vidii cere Aristoteles conii reuit τυπω prius exponatur. Nam expuithe in progressi: p ritati abi intur. Sunt igitur tr Oilia, quorum super scies continuati, ab eo, quod trahit,producitor.Cuius generis fiunt pili, corium, neruus,
pix, com),quoi molle redditum eis. Ductilia sunt,quorum si perlities ictu eodem in latum & profundum ex
parte traussemir.Cuiusmodi sunt aurum, argentum, πι,
ierrum. Cum autem tractilium atque ductilium Laees natura, ut moeniq; duplex genus Aristoteles innuit PQ uaedam tractilia. quae humectari possunt,& cum humecta fuerit,trahuntur: alia,qus humectilem materiam non liabent. Ductili lim item at a constare ex aqua, alia non ex aqua. Olympiodotus autem aliter pari itur. In lirit enim , emollibilium iri a genera eslori, tractilia deflexilia. Atque tractilia alia esse proprio humore, alieno ductilia laum e proprio, ut neruus, corrium, pix,mel: alieno, t farina subacti. Ductilia manu, ut cera, ne, ut ferrum, ictu, ut auru m de argcniunx, aqua Se igne simul, ut cornua,ex quibus fiunt lanternae. Hexibilia, ut calamus *iridis. Ea igitur, quae praeter humactatu nem
tractilia lunt, emollibilia dicuntur. Nam humorem ob tinent siccis partibus bene admixtum, S misti reconcreta,calore molli utitur. Reliqua emolliuntii r quidem emollibilia nob dicuntar, quatenus humecta, de ali cno duntaxat humore assecta producuntur. Duetilia,qtiae ex aqua constant, non molles int, sed liquat tur.quia aqueam habent naturam trigore sunt coagulsta .Ferrum autem mollescit, antequam liquetur, propterea quod lit terreum, nec plus alis intra se contineat, quam terr se ut ex recrementis eius plurimis agnoscitur, cuius aut cm generis lignum moltcscat, non litis re
spretum est. Alexander quaedam ligna esse inquit , quae calfiata flectantur, atque molliantur. Illud certe cernimus, exiccari pinius lignum, sc durescere vi ignis,quam humectam, e mollelcere.Sol antea quoque nec liquari ligna,nec molliri est traditum. Alberius de lignis viri dibus locum hune exponit, quae ligna viridia ignis es. scientia molliantur, ea minus quam cornu, de hoc ipsum minus qu m fertum.Etenim ligni hii morem, ignis praetentia per meatus selos, non per totum svndi,ut Ite
cum id, luta meatus interiacet, firmum quoddammmdo maneat, non. luatur. Id vero serro non euenire,
quod portio terrea humoris motionem acciniat propter persectam tenuemque ipsoriam admixtionem, quae siccarum, humidarumque paritum persecta admixtio quamuis sit in comu, minus tamen emolliri, & liquari ri,am semim, Uaod terream portionem humor se vincat, ut loluat tantum, non cieat motione. Hie Alberiuς
sui tiliter quidem, atque ingenios Θ, sed vix credi potesbviride lignum minus hianu,ris habere, quam cornu dede tetrum. In mixtionem igitur qualitatem humoris, reserendam causam existimo, cur serru magis quam cornu, de hoc magis qii in lignum mollescat. Est enim, concedit,humoris de siccitati perfectior iri s ro quam in cornu admixtio, S: iu hoe quam in ligno. Ligni et is humor eius est generis, ut exhalari, re in halitum verti seu sumum,exi alique sacile possit quis pinguis non sit,aut lentus,ut in ciuaru de serro: in quibus, quod lem tu; sit, seluitur quidem caloiis vi itine, Iril non siccatur. Sunt autem tam in tiquabilibus, quam tu ineliquabilibus alia taminibu , atia non humectilia i ut aes matrumectile est, cum sit liquabile: lana autem, terra m 1 nectilia, quippe qua madefiant. Ac aes quidem liquo lle eIi, sed non ab aqua. Atquιo eorum, quae aqua i quantur , quadam sunt non humectulia,ut saloe mirum NMil enim humectile est, quod madefactam molli,s missat .Quaedam autem cummi humectilia , n sunt liquabilia, ut lana ct fructus. Sunt autem hunuctilia r quacum terra sint, in atus maiores obtinem,qitam aqua simimoles, o ipsa quoque aqua duriores. Aqua vero liquabilia , quecun vulse totum. Cur igitur terra humido inquatur O hummatur, nitrum liquatur, non humecta- turtIn causa sunt meatus, qui in nitro per totum habe tur, quorum beneficio partes as aqua a fatim diuidulatur. In terra aut peremutatim quoquν in tot meatus. Quare νtro modo exceperit, diuersavi affectis.
Quae da humectilibus cle non humectilibus traduntur,non magnam habea difficultatem, si intelligemusca esse hun .ectilia, quae aquam seu alienum humore
accipere possunt,': imbibere, nee in Ibia sepeliteie madefieri, ita per totum irrigari, hun iidacpae de molliora Iedd, qtiae in lacundo libro degeneratione de interitu Licet γε δεα nuncilcantur, ab ius seiuncta , quae, cum in
sola Iuperlicie alienum habeant humore διὰ dies Arias: eles censet. Hae cum sic se habeant, diuticile assimili
262쪽
non erit m in liquabilium, qua ut ineli quabilium g
nere, al: quae sic humectilia, alia non inime ilia,ut Aristoteles ti adit. Ac in liquabilibus quidem esse, seu cal re liquentur, cu aqua. Euanquam non docet,quae aqua
Bluantuit, simulque humeetilem habeant naturam. Nisi sit terra,quae Ze humore,& calore ibi uitur, eademque in rebus humectilibus numeratur. Illa igitur humebialia elle ait, quae terrea sum, & duriora quam aqua, seu meatus duriores habent, eosdemque patentiores, qu in aquae sint moles & guttae. Quo sit, ut glacie , dc qi ex aqua constan .seu metalla leu alia,seu liquabilia seu non liquabilia,humectari non quest. Videntur tarne aurum N argentum, si in humido loco iaceani diu humoris aliquid admittere,& po cre augeri. Ideo in humidis locis italsariis meitalia Iemari. Sed hoc quanquam eue niat, mollia tamen non fiunt. Perrum, quod terreumrinde ut aqueum est, non hume tatiir, quod meatus beat angustiores , Om ad aquae ingre sum sit latis. Eadem de causa non humectatur stetit quanquam madidum liat. Sal & nitrum terrea quidem sunt, ἰ2 mcatus patentes latosque habent, per quos s.cilis subeat humor, sed nulla constant duritia: quae causa est, ut, cum non humectomar accessit humoris, eo inso tamcn soluamur. in am lutionem meatuum disiesurio adi vat, quos ut ait Aristot. habent per torum. Terra sculatum in liquabilium genere hunaectatur. Nam durior estRuam aqua, ieri ut alij exponunt, meatus habet duriores,& eos quidem patentes,qui humori praebeant ingressum. Sed non omnes per totum productos, cum aliquos hoe est, permutatim, liabeat disipositos, qui inter se non communicent, nee quiuis in quemvis, in alium desinat. Per hos igitur cum subit humor, humecta redditur terra. Sed ii per alios subierit,qui per totum sparguntur,terra soluitur, ut lil & nitrum.Qu circa ait allectionem dissentinio modo excipiat, hoc est, plurimum interesse, illis meatibus aquam terra excipiat: diuetiam e latioriri astitistionem. In genere vero ineliquabilium lanam & s rictus multi,umectari. Haee enim sunt terrea, amplis meatibus rese rasamque duritiem habentia, quae ad mollitudinem quanda excipiendam possint per humore imbibitum
adduci.Non ibluuntur autem humore, quia meatus per totum extensos non habent . Humectantur igitur tam. tum, atque emolliuntur. Ideo aqua utuntur ad pila aliam eius generis legumina emolliecta laec Aristoteles de humectilibus, di non humectilibus: quae non adeo ordinate tradita videntur. Nam, cum tradidisset tam eliquabilium , quam inequabit nim aliqua esse humecti qua non humectili in utroque mi , omni u erant separatim subiicienda exempla: id quod non secit. Sed eorum, quae cum liquabilia sint, non hunκctamur, exeplo allato eorum,qus humectantur ,seu liquemur, seu non liquemur, exemplum coniunctim subiecit. Nam lana ex his est, quae non liquantur: terra ex his, quae li- suantur.Tum cum eorum,quae humectantur,natura es et oliendenda, illa praeterita rediit ad exponendum, aes liquari quidem,seu non aqua. Ex his autem ,quae aqualiquantur, aliquano humectari, ut sal& nitrum. Q uod fortasse fecit, ne,cuaeris,quod solo igne liquatur, exemplum posuisset liquis putaret, in his, quae aqua liquantur ruhil esse, quod ea ipsa aqua, cuius vi liquetur, non humectetur. Eo igitur explicato, aliquatae humectilia quae non statuntur,separatim docuit, cuius exemplum coniunctim cum lus, quae liquantur & humecta mur,
superius attulit . Tum naturam eorum, quae humectantur, declarauit, S corum, quae humore lolpuntur. E quibus propositam de nitro re sale dubitationρm dis Iun. Sunt autem O corpora arustraritalia o qus dirigi viamatil 'tarundo cr virum, alia inflexibiba, vis titio lapis . Flexiuilia O qua dirigin t corpora ,sint,
quo rum lovgitudo ex ambitu in rectitudinem , ex rectitudine in ambitum potest mutari:fectique ac dirigi
est, ad rectitudinem acie ambitum adduci, aut moueti.
Flectitur enim, quod refectitur, O quod in lactitur. ab aeditur lam lucra fatu ad convexum est, aut ad cauum motio, fixis est. Nam si etiam in rectum sit sexum ct rectum simul essem, quod eri non muri, Nquod rectum est, flexum sit . Atquesiqnod lectitur,om'n aut refectitur, aut . infinitur, horum autem alterum in convexum, alterum in cauum sit transitus, ad rectum quoque flexio non erit. sed abud feriodi aliud directio. Et hic sunt flexibilia, o rectilia, inflexibilua, C indirectilia.
Conuexum& cauum , ambitus,s citculi aut lineae stexae sunt propria. Ac conuextim quidem est pars ambitus extςrior, cauum interior, si liceat tamen duoliata in ambitu partes nominare . Nam ratione Bla,m nredissirre, primo Ethicorum Aristoteles tradit. lnde factum est ut qui olibro ausculiationis naturalis circulum dixer i d . 1exuiri, S. cauum simul habere perinde ut tempus principium Ic finem. Quae duo in tempore ratione duntaxat dissitae perspicuum pii, cum momentumdem praeteriti temporis sit finis, suturi principiti. Aduersamur autem, tum inter se , tum recto deuexum Ed cauum, ut in primo de coelo Arii toteles scribit . Ita minis, qui est e rectitudine, cetiario in deuexum est
aut cauum, cum E contrario in contrarium motus omnis esticianar. Cum aut motus, qui in alterum horum est,flexio sit, iique omne,quod flectitur,aut inflecti, aut reflecti velit, horumque unum in cauum, reliquum in convexum motum ess ambiguum videtur,an id quod inflectitur, in cauum inqui at moueri, de quod reflecti-riar, in deuexum, an potius quod inflectitur, in deuexum, quod resectitur, in cauum. Meo tamen iudicio. quod innectitur, in deuexu videtur moueri, quod restectitur, in cauum. Quanquam in deuexum nihil moueri possit, quod similiter in cauum non moueatur: nihilles in cauum,quod non in Muexum.Cxuv. n.& deuexureipsa,vi docui, idem sum sed cum cauum in deuexum flectitur, pars quae con ua dicebatur, sit devexa, modo si deuexum in concauitatem moueatiir, id quod deuexum erat illi cauum. Aut quod inflectitur,ex recto in cauum, aut de xum,dicitur inflecti. quod aut resectitur, ex eo in quod inflexum ςst, in parie contra iam reflectitur. Dicuntur autem corpora in cauum, aut in deuexu necti ut in nos habita ratio ne, aut ad partem,
inquam fit sterio, Namsi ab infero loco in superum quidpiam flectaturi in deuexum nexio est: si ad insorum e supero, incauum, At vero eius quod flectitur, sciton cauum,seu in deuexum,seruari longitudine oportet.Nam longitudine non seruata, flexio simpliciter noerit sta potius cotractio,veluti cum corium ignis es ficisitia cotrahinar, ita ut fiexu videarur. Flexum iii non est. quia longitudinis aliquid amisit. Quod ad ea attinet ration: qua rectum quidpiam, nc xumque simul esse eorulotur, si ad rectitudinem perinde atque ad concauit tem aut deuexum sit sterio, licacem esse patet, & s mam.Nam cum motio hic, quae nexio dici uir, desierit,
263쪽
si ad cauum aut e uexum rectumque simul erat, in his ipsis terminis motus id quod sexum est, ese neces secit: quare cauum erit,aut deuexum simulque rectum. Albertus huius rationis vim in eo positam censet, quod sin rectum esset fiexio, rectitudine sexto definiretur,& ita de sexo rectit in diceretur. Sed nosse poterat, ea, quae inter se conscrutatur, mutuo definiri, nec tamen de altero alterum dici. D. I ho.& alii ad motionem hoc retulerunt, eandemque molionem , rectam simul iste flexum,colligi putauerunt .Qua in re decepti sunt,ut ex genere neutro, quo Aristoteles vlus est, potest coniici. Inquit enim- Mulcιον , Huθι, & c. Nec Voro motio recta dicitur, quia sit aci rectitudinem, nec stexa,quia ad nexionem, ut illi existimant: sed quod in linea flexa Ute fiat, illa in recta, ut in naturali austultatione est traditum. dubitatio exoritur. Nam si ἡ deum xo in cauum quidpiam flectatur, aut e cruo in deuexum quomodo arcus suos siecit re sol cnt I urcae, clime imtendunt prius in rectum secti necesse est, cum niti per medium ab extremo ad extremii nihil transeat. Nili dicamu , motionem eam quae est e devexo in cauum, ut contra, flexionem simpliciter no esse sed mixtum quenda motu ex directione atque flexione. Qui motus,quatenus est directio, in rectitudinem desinit, quatenus autem sexto, in calium aut deuexum. Sic remm A fi dium nihil simulerit, scd in diuersis temporibus. Flexio igitur c rectitudine temper exorditur , quanquam ec DO aut devexo exordiri videatur. Quare in re tudinem dei incre nopoleti . cum motionis cuiusquisontrarios terminos csta oporteat. Illud vero est anim Eutriendum, aliter lito desini iam esse, explicatamque sexionem, aliter in libi o de animalium ingressu . Nam
cum hic dicatur, ad cautim, aut ad conuexum mini nem esse, ibi, ad amb lum aut angulum, e rectitudine mutationem esse, inaditu in est. Ad angulum itaque mutationem, litatis cit brachiorum. & crurum animalium
hoc in loco praetermittit ortasse in cauo, aut in devexo comprehendens quae duo nabinis seu mm pstet M v cabulo ibi complexus eii . Quam ob causam hoc quoque in loco dictuinei l. ilexibilia esse. qitae e tectitudine in ambitum mutantiar, τω pitcas. id est ambitus vocabulo, concauitate re deuexo comprehesis,quae postea subiuiixit. His explicatis flexionis, directa isque causam, quam Aristotcles praetcriit, persequamur. Est igitui humor harum allectiomim causa. uare lus humorem non laal iit, rus nuκli lapHes, lignaque ari unec necti queut dirina, nee inflexa dirigi. Ligna viridia facilla. ut it et untur, aut dariguntur, quoniam humoris siliat plena. Alij columentantur, flexionem, id terminos alienos molioncm esse, dircesionem, ad pr ptiouidco illam humoris ben ficio feri, hanc. liccitatis, cum tei minis alieni, humor deliniatur, siccitas propriis . Hoc qua vanu in lito, I magna ex partea verilate alienum, iacit c p est intelligi.Nam, ut siccitatem aliis
quid ei licere conce Lim, cum aliquid flexum,si dimit latur, ad recti uidinem sponteredit, directionis tamen ea uiam csse, ut ilexionis est lium falsum est Ad dii ctionem enim humor requiritur, qui si in re flexa exiccetur,lia iidqiviqitan, dirigi ulterius potest, ut in lateribus pate .ct fictilibi is quibusvis, quae in macibus torquemur. Sid vero ad si ionem seu directioni impertinet, alienis seu propriis terminis definirili ussimum cum videamus,ea, quis sicciuntur,concreta Ehob eamque cautam terminis propriis omnia definita. Sed hoc
relinquamus, causamque inquiramus, cur ex his, quae
flectuntur, alia sibi dimissa ad rectitudinem sicile rodeant alia flexionem retineant. In his autem , quae diri guntur quaedam sponte ad flexionem reuertantur,quae dam maneam directa. Cernimus enses aliquos flecti, qui sibi dimissi, rectitudinem continuo recipiunt, quos etiam lmnos esse existimant. Alij flexionem acceptam conseruant, qui sunt bonitate longe inferiores. Arcus, quo prae lamiores fuerim, directi,ad flexionem rescii
quidam minus piliantes lire ii perstiterant. Quid igitur diuei statis huius causam esse arbitremur praeter humorem, quem continent, cuius beneficio oe pecti,& diripi tradidimus t Hic aut tenuis, aut ciatas, seu etiam vis colus esse potest, ct pro ut eum esse contingerit , alia atque alia oriturastecti . Res fiexae ad lectitudineu
syonte reuertentes, linmorem viscosinia, tenuan tamen
atque aereum, per totam iussim longitudinem contisnen:,quae autem rectitudincm ex se non recipiunt, sed flexae remanent, viscosum & cragum.In illis igitur, cumflectuntur,livmor tenuis & aereus , qui ad cauas partiri est postus, comprimitur, & extra locum suum in eum
velliti pellitur, qui est ad deuexum. Quare illis sibi dimissis, humor eiusmodi obtenuitatem agilitatemque suam,& mobilitate ad pricilem locum continuo reuertitur, atque illa necessario diriguntur, siccitate, quae est in parie devexa, ad eiusmodi deuexionem adiuuante, ut qu. x attralacre apta sit.At ea, quae ad rectitudinem noredeunt, et cin quidem inodo, quo reliqua, slectuntur,
humoris, qui est in cauis partibus, ut his, quae cauae sutcompressione ,& in deuexu in locum pulsa. Sed per se non dirigui ur, quia humor est crastus, & mirum in modum viscosas, ut per sit mobilis non sit, nec ad pi iorem situm ex se recipiendum idoneus. Haec de his, quae si
ciuntur. Quae vero ex flexione directa, ad sexionem suam, ut arcu, praeliant Heriuntur, in parte caua viscosuit . densit inque humorem, in convexa rariorem. Cum igitur , qui viscosus S crassus inest in partibus uis humor, viscositatis benescio extenditur, rarioremque pellit &comprimit Sed violet tia, abeunte, illisque sibi linis si his, qui compressus fuithii moli& loco sito quasi pullus, unus dilatatur,locumque suum omnem mobilitate sua recepit, crasti, illo &viscosi, in otium locuin, quem prius habebat,put δεῖ que etiam retracto , cum trabendi vim habeat viscositas. Q uodsi cnissum humorem ubique contineri contingerit, directa ad dexionem propriam disiicilla rediis t. ideo ex nobilioribus lignis & puriori ferro arcus ei
sciuntiara lac de rerum flexarum dis,imine.
Et alia qi id eswm, quae rupi of in , Hlsimul vel separatim. H liguu rupi quide potest rangi aut xii potest glacis O lapis, stan possunt.1τῶ rum dictili, sta, potest O rumpi. Disserunt aut omnia ruptis eri in manuis partesdiuisis atq; diductiosa es in quasi is θ'
plures duci ius .m igitur ita concreta siunt, ut meatus multos permutatum positos habeant, frangi possistreos que enim diducuntur. Q M autem longis productos, rumpi.qua HrofP ea in utroquesinu genere. Quae de rebus, quae rumpi & frangi possunt, tr duntur, aperta sunt& plana. Nam quod de meatibus permutatim positis dicitur, id quidem aliquam explicationem videtur requirere, sed ex his intelligi potest quae de meatibns antea dicta sunt, cum de rebus emollibilibus ageretur. Nam qui tum meatus --
dicebantur, nunc ηαξα fer aroe est, per-
264쪽
IN IIII. METmulatim positi, liciari nisi de qui tum erant, meatus per totum ducti, ni ic sunt meatus cs πιλύ, hoc est,m: il. lim
producti. Sunt igitur permutatim positi, qui veluti intem Ui, non per totum protenduntur, sed alterni semEstim dispositi, ut alter in longum producatur,alier in latum, alter rectus,alter obliquus, atque omnes spatio exiguo. Q uare cum sectio seu diuisio per meatus maxi-mEesiiciatur, euenit ut quet eius generis meatibus sunt retem, in plures paries exiguas frangamur, pro meatuum i brum multitudine, atque magnitudine sint longitudine. Quae vero meatus multum protensbs habent de veluti per totum, ea in pauciores partes rumpuntur, quod longiores sint, paucioresque eiusmodi meatus. In
priori genere glaciem Aristoteles poni , quae etsi est ex
aqua, quae nullos videtur habere meatus, meatibus tamen referia est, cum aqua simplex non sit, sed partibus terreis,tametsi paucis admixta, quarum beneficio meatus possidet, tenuiore humoris parte exhalata. Ea, quae rumpi possunt, quae' stetri es frangi Aristot
Abasint, quae imprimi possint , ut aes o cera, aliat possum, risimis est aquat impresso autem e super ei per partem pulta, aut ictu, aut omnim tactu, in profundum transitus. Husimodi sunt, O res ossibiles,
vicera, qua manente reliqua superficies, per partem se cum mutat, est durae, H aes. Res, quae imprimi possunt, partim dura i , H fictile , exm in profundumsuperficies non cedat, partim humidae, H aqua.nam cedit quidem, sita nemper partemzras fertur enim νndique essecutosa.-αm' nomina quae imprimi possunt,& ελαπι imeressionem. Quam impressionem ait superficiei introiiandum per partem transitum esse, qui transitus fiat, aut pulsu, aut ictu, aut omnino tactu. Nam cum impreAilia alia sint dura alia mollia, aliter etiam atque aliis ter impressione asti iuntur. Quς mollia sunt,pulsu aut
tactu impressionem recipiunt: quae dura, ictu. id autem pulsi sit,de ictus paulo post docebitur,traditumque etiam filii in Physicorum septimo. Sed cum aliis pulsivoliis ictu sat impressio,omnibus si perficies i pro Idndum per partem traiit,aliis iuperficiei partibus eminentibus . Nam si alicuius si1perficies tota in prosum dum cedahimpressio non iit, ut patet.Vt autem duo rerum impressilium tradit esse genera, alias duras . alias molles, ta reru non imprinilium,cum quaedam sint dure, aliae humidae, quae ob aliamque causam impressionem accipere non possunt. Durarum enim se ciem in profundum inqui non cedere , humidarum autem cedere quidem,at non per partem,verum resiliendo, Scper iamlu Imra 'κκ est,iocum mutantes,& tangentisma pellenti,aut percutienti circunsusas. Euod, quemadmodum fia facilis intelligitur ex his, quae ante sunt tradita,cum de duritie& mollitie dissereretur.Tum enim dictum est, aquam mollem non esse, quoniam cederet
quidem tangenti,sed per amiperistasim. Est autem hoe in loco anti mei astasi quod ibi antiperistasis. Ita intellissimus superfitie transitu in profundit,qui fit in impres.sime,eum esse, qui ad res molles proprie attineati ixtolles autem dico no simpliciter, sed conrarione u etiam res duras in impressilibus Aristoteles numeret, quae coparatione molles dicuntur, quomodo Π, plumbum festantium, quae ferri aut lapi bis comparatione sunt molli comparata autem cum cera aut lana, duritie assciunt ita res dum ima impresilas , dum sum simpliciter,
uae nullo modo sunt molles: di irae autem impressile , urae sunt comparatione. Quanquam si definitionem mollis & duri sequamur, durae etiam impres iles, du rae simpliciter dicenturi siquidem limpliciter, tagenti in se non cedunt .sed ad ictum relata, seu erim pulsum , durae non impres iles simpliciter sunt durae, impressiles aute, non simpliciter, ut quae magis & minus percutienti cedat,pro duritie quam habent. Cum igitur res impressi les mollitie sint praedirae, aliae limplicate aliae copara. tione,cu AricGal. non pugnat, qui in lib.ὸe causis morborum, λαπr. hoc est, impressile, in se cedere,ac molle esse necessario,& ni inime durum , docuit, ob eamque causam .radidit, magna ex parte in partibus este carnu 'lentis,nonnunquam vel inde in ostibus capitis,ac in pueris praesertim, quorum ossa adhuc sunt mollia. Molle enim Galenus latius accepit, & aberius rei comparatione. Sed sertasse prestat, ut de morbo solo, qui e mi dicitur, 3c de animalis partibus, quae ξλα', locutum Gai num dicamur non de omnibus, uibus hoc vocabulum couenit. Ac si morbum eiusmodi θλααν dici censuerit, quia ad molles partes duntaxat pertineat, strictim ma-lsis aliam Aristotelem, vocabulum illud usurpasse dicendum est.Quomodo autem capitis ossa s λααν patiatur, Hippocrates exposuit in libro de vulneribus capitis.' 'Cum vero mollitudinis merito, seu simpliciter, seu comparatione fiat impressis mollitudoque ipsa ad hum 'rem reseratur, ut alias docui, impressile nihil est , quod humorem in se non habeat Ideo res durae, quoniam siccae sent,ut i is, imprimi non possitnt. Quo autem humorem ampliorem,eumque tenuiorem & rariorem aliqua continent,eo impressionem iacilius accipiunt. Eueterrea sunt, ut ferrum, aut aqua humorem habentia, v
I uti vis sum S: siccis partibus optime commixtum, ut aes,atque argentum, & aurum, disti cile cedunt, & πω si ione egent. Impressionis etiam causa in meatus retari lita est, ut quod meatus multos habet aut magnos,ideoque raritate est praeditum, imprimi queat,s: eo facilius, quo plures& maiores meatus obtinuerit.
Q uae autem nullos aut paucos,& parum cohibent mea '
Rerion autem, quae imprimip iret, quacumque im 'pressae manent, Osuiu mana imprimuntur, eae formari aptae sunt: quae Nero aut non facili imprimuntur, ut lapis velitanum, aut Mid quidem imprimuntur, non manet autem iuersiis, ut lanae aut spongiae, ee formari apta' 'n sintsed haesent prestiles. Sunt tem prae illa,que' pussu Me possunt coire,superficie in profundum transla- tu, nec luisa, nec parte altera in alterius locum subeun te, id quod facit aqua:Ea enim resiliendo transfertur. Est vera pulsio, a umente dimotio, qua tactu efficitur,at
ictus, quae latione. Comprimuntur autem, quae vacuos liabent meatus corporis congenti: eaque sunt pressi tu,qus 'in vacua cocunt, aut in meatus, qumussunt reserta.Neatus m, in quos subeunt, vacua interdum nai ant veluti
spongiae humectae, cuius meatus sunt pleni sed ea , qui- 'bus mearus pleni sunt, molliora basentur, quam id ip- 'su quia api m est iros collae. Tresilia igiturso vel una ,sspongia, cera, caro. Non praesesilia autem, quae in Dos meum coire apta non an aut quod eos non habeant aut rebus durioribus plenos. Ferrum enim presile non es , nec ite utipis, nec aqua , nec νIum humidum.
Pulcherrima diuisione res omnci, quae imprimi possunt, quas impresides antea diximus, com ct in i
265쪽
neve in hi tudinem, sed ex latitudine potirix si ha loqui liceat in longitudinem. Ita rei tractilis sit perficiem
in latus, seu obliquum trans serri existimo. l .d homas,& qui eum secuti iunt, longius quam Alberius, ab huius loci intelli sentia recesserunt, ut qui tradi ilia in obliquum moueri, tum interpretati, per longitudinem S latitndinem moueri. Nam quamuis quae tralauntur, aut
per longitudinem aut per latitudinem trahantii fiam 'im tamen in obliquum seu in latus moueri, non est in logitudinem aut latitudinem moueri. Est autem a uertendum, de ea tractatione hoc in loco sermone non esse, qua coruus tot si e loco in loeum trahi talet, de qua in septimo Physicorum Aristoteles disieruit. Ea sic d
finita est,ut est et motio, qua res tralien aut ad se, aut ad
aliud ex alio aliquid trabat, ita ut quod trahitur, ab eo
siparetur ex quo trahitur, cui antea erat continuatum.
Alia igitur tractio haec eli quae hic traditur, cu id, quod
. trahitur,continuatum illi,ex quo trala itur, manere oporteat. Cur autem quedam tractilia sint cladem ite sibi dimissa, in locum suum reuertantur, quaedam trahi non possint, causam asterre hanc possumus.Traetilitatis qui . dem, humorem vii sitim qui in rebus non duris cominetura editus autem in locum suum, siccitatem qua humor terminatur, quae constrictionis est causa. n uae igitur eiulmodi habent humorem, ea sunt tractilia. Quae eo priuannatis: pei sectam humoris cum siccitate tem- ationem non acceper unt, tractilem naturam non habent.' Dorum alia sunt liquida, ut aqua, alia terrestria, vi lapis. Pituita tractilis est, quia viscola est, non compressilis autem, quia meatus non habet, nec in se cedere apta est. Sponuia contia assecta est. Nam cum lentore destituatur, rani non potest e ob meatuum autem muruti dinem, quos corpore ratiori, quam ipsa sit, plenos habet, comprimitur. Sunt verostaturva ductilia, ut as, alipta muri
talia H is i ligno Meductilia quidem sunt, ' rum si perscies Genni intiti simiul, o in pi f. dum , per partem post tras Dri. Vsn ductilia autem, quora non potest. Et ductilia quadem omnia impressilia etiam sunt, impres Ea vero non omnia Linita, ut li-
atrum, magna tamen, πι sic vix , ex parte recipi cantur. At vero presulanurersi, aliaesu rductiles, a Den sunt:ctra lia sunt ductilia lana via est,neq; μαα. Q i'od de ductilibus, quae ιλα ' nominat ut tracti
l .s, λῆι : c tradit, in metallis, quae producuntur,
manifellum . Nam eorum supersicioeodem ictu diala amur, cui introcedit; sed ea tantum pars , quae malleum sentit, ideo per partem cedere dicuntur . Cum autem in prolandum,m larum cedere diuo i, longitudinem practermisit, ad quam resductiles interdum extenduntur, quod non e cm semper ictu in Ionmudinem quoque Producantur. Accidit enim, ut longit docontrahatiir, cum in prosindum di Iatum super lcies recedit. Aut certe dicendum est, in latiuidine longitudinem quoque comprehendissi. Cur autem duci aliqua post int , causam nullam tradidit, quod modum nec cur trahi ea,quae trahuntur, iamum docuit, que admodum ad res, quae imprimi, At comprimi possunt, assectae sint. Q dod totum planum est, nullamque requirit explicationem : praeter id , quod aqua in rebus precstibus numera , quam ab iisdem antea exemat, ut locum deprauatum esse putandum se, atque ab aliquo imperi; o verbum Psal, id est aquam, ad icctum, aut certe spongiae loco sinepsis vlybi ivsavi, ita
gendum sit monos. Quem errorem nullas interpretum animaduertit, cum aquam omnes acciperent, ytrem compressi lem,non ductilem. Sta hoc pi merinit tamus, eu cur ductilia aliqua sint quod Aristin es p teriit exponamus. Est igitur huius rei causa duplex,una humoris tenuitas, lentorem aliquem habens admi tum : altera huius ipsius humoris N partium siccarum firmare mi ratio, ita vis me interieci illigata sint M. rei qtie alterum contineat , nee sicile inter se possint dii iungi. Quibus de causis citur. Vt metalla ducantur, lapides duci non queant. Nanque metalla hum rem hunc continent, rimamque & bonam eius, cum parte terrea mixtionem, vi malleo percussa dilatentur, est in longitudinem latitudinc inque ccd nt, continuata
non rupta, aut comminuta ut lapis, humore partes te
reas sirmiter continente. Lapides tetris si rem habent. nateriam, Se siccis patribus abundant,iam percutienti in dum,nisi perrupturam, aut comminui nem. Est enim corporis sicci ac solidi proprium, ut percusisam frangantur. Humor itaque tenuis, ta eius cir in ter partibus perfecta firmaque temperatio ductibili. ratis causa cum sit, ea corpora duci magis poterun quet humorem obtinctae subtiliorem, quique terrae admiset comprehensa missam optiniae contineat. Nam qui
ita affectus est humor . partem tibi proxime iunctam
percustionem non deserit,imo potius eam pet petuo sic iam trahit, continentesque cedemto magis & magis dilatatur. Aurum itaque ob eam causam maxime ora retium metallorum duci est aptum, ut in tenuissimas Iaminas, quas vocant bractos, producandit, A mcntum deinde sequitur,postea aes. Tanta autem ust tenuitas Maturaque ductilis, ut malico percussum adeo dilac tetur, ut ex singulis eius denaritis quinquagenae pluriaue esset mur bracteae lenum ut ue digitoriim, quibus aurifices utuntur, triplo phares, quibus pharmacopolae& pictores: etsi Plinius eius uncias in septuagenas de quinquagenas, aut etiam plures quaternum viroque digitorum spargi tantum tradiderit. Tenuatur item adeo aurum, ut cum argenti denarius in silum centum ci triginta, aut etiam plurium pedum producatur,id totum, unant, eius rei artificis auri tertia grani unius parte circumambiri. linquest, ut argentum quidem maxi-mὰ duci possit, ita longὸ magis aurum, ita ut ex hi laquae dicta sunt, colligentes aliqui, non ab re prodid rint,posse auri unciam decem terrae ivgcra tegere.Atq; id totum ex substantiae& humoris eis puritate, di optima,ut diximus, cum parte terrea admixtionc prosciscitur. Argenti proxima est laus,sed ita tamen, ut lono plus,quam sex plo,ut Albunus putauit , ab auro se
perem Q us aut crassiore cic impuriorem humore ceperunt , ut ferrum , aut tuan persectam humo is cuin
siccitate habent mixtionem, ut plumbum & st annum, mi duci sunt apta . In his aut cm serrum magis pr- ducitur , quod terreae de humoris simiorem δε in rationem acceperiti quaesiicitur, ut mallei perlei percussionem magis si istineat, quam stannum N pliin b. m. 1aedde his latis. Nam exqui lita harum reciam tra uoad scientiam de metati s attinet.
1itis diuidi, piam diuidenrdiuidat. Finditur enim cum ulterius dimiditur, quam diuidens diuisieris,stante
266쪽
solute mollia sunt, ramine: quo quidem
modo ferrum quoque molle est nec dura omnia fissilia sunt. Sed qua nec humi sunt, nec imprimi possimi, nee
frangi. Eiusimodi ausem sunt,qua in longitudinem babent meatus, quibus mutuo copulantur , sed non m lati tudinem: sicari vero ex iis, qua concretasunt, dura, seu intaia ea omnia 'sunt, qua se eam habret, vi nec δε- ut O necessam antecedat, nec cum dis uduntur, franga ruriqua autem aut i quida sunt, aut talia sicari non possunt. Trerba uia eademsectilias tofissilia, Mib.
Cunn, sita ut plurimum fissile est in longitudinem, se
me in latitudinem. cum enim νnumquodque in plura diuisum sit, qua ex parte longitudinibus militis unum cemsat, ea fissile est. Ova autem ex Liuiambus reuiatis, unum est eapotestsecari. Horiam omnium intelligentia facilis eli,quippe quae ita esse sensu apprehendamus. Nec vero alias propi qui res causas posunt reserri, qu min quas Aristo:
les retulit , quanquam non omnes expresserit. Albo-itus media quaedam statuit inter fissilia, di non iis ilia, quae ipse portionatiua nunci pauit, quorum naturam eam esse voluit, ut seindantur quidem, sed non ampli
ri iam diuidens diuulat, diuisione. Q uae si ex Arist ted sentensa inducit, ut videtur, culpandus prosecto
est, cum nullam eorum Aristoteles iecerit mentionem.
At si quiam talia inueniri inquiit, ' in longum vi,
tot Huam diuidens diuiseri holuidi apta non sint, sortasse a vero non recedit, cum feri possit, ut qua clam sint ligna adeo viscosa, ut cum in longum diuiduntur, non phis dividantur, aliam diuidens diuidat. Sed in non fissilium genere haec Aristoteles colli t. At vero ligna ulterius sic diuidi,cum i longumdiuiduntur,pe is um est, potissimum, quae recta sunt de ratioris substantiae, aeremque multum intrate cohibent. Nam meatus per longum protenses illi habetit, eosque spia ritu plenos, qui ad alias partes, alimentum deseri,
perinde atque in animalibus spiritu adiuuante, per i tum corpus in venis desertur. Cum igitur ineatus ab
eo,qui diuidit, aperiri incipium, spiritus,qui inest, impetu movetur, fissionemque adiuuat,& cum strepitu exilit. 2 de ite ligna, quae illa Dduntur , tum cum fi duntur,maiorem quam alia sonum edunt, eandemque ob causim aliis sunt rectiora atque subtiliora, cum spiritu per meatus astendente,dirigatur, & in altitudinem miram attollamurataque meatus,qui in Num protenduntur,m is,quem continent, spirii , inionis sunt causa. Q uarum causarum primam Aristoteles attulit, ob quam etiam adiecit, ex multis longitudinibus, quae in umim coeant, fissilia ipsa constare. Eiusmodi enim Iomtudines esse necesse est si in longitudinem protenses habEt meatus.Reliquam causam praeteriit. Quae igitur meatus aliter habent dispositos, aut omnino eis carent, a rebus fissilibus seiunguntiar. Quare mollia issselia non sunt:mollia inquam simpliciter seu absoluiqnsii aliorum comparatione, cum lignum molle sit lapidi comparatum: nec item humida,hoc est,ti quida, nec dura illa,quae aut impriim possunt, aut tangi. Liquida Gnim meatus non habent, aut non in longitudinem l tam protensos: fluunt nanque,ne partes obtinent consistentes,quae inter se possint disiungi. Q uae autem s
pliciter Nabsoluse mollia sunt, quia compressitem ha
mnaturam,ad omnem dimensionem meatus protendis tque etiam sunt humidiora, mam initis post L R. Clo M
let natura , quae duritiem aliquam fle concretionem α- quirit . inua eadem de catas nec dura ea, quae imprimi possunt,ut metalla,finduntur. Fraetitia meatus altern
lim milios h ibent ideo frangi possunt, no findi.u uanquam autem simpliciter mollia & dura impressilia non
finditiatur, secantur tamen & diuiduntur, ut caro, cera,
ct metalla. Ea enim sectilia esse inquit, quae scia dura sint,seu ni illis,non est necesse, ut ulterius dividantur, quam diuidens diuiserit, nec cum diuiduntur, stan .. Non esse autem necesse inqui quia fieri potest, ut in resectili diuisio ulterius progrediatur,cum aliqua cadem de findi possint,& secari. Fractilia nec in sectilibus, nee in ssiilibus numerantur . Eiquemadmodum sissio, diuisio in longitudinem dicebatur, meatuum, qui in longitudinem protensi sunt, nescio: ita se odia uitio est in latum, quae per meatus fit in latum prodi istos, ob eamque causim in sectilibus rebus, ex multis
latitudinibus per meatus inter se copulatis, corpus unues licitur. Q uia si fissile aliquid smul & sectile sit, vi lignum , ineatus habet ad utrunq; dimesonem prolatos,
re longitudinibus simul & latitudinibus constat, fisi lemq; habet natura , qua ex parte in longitudines,e quibus compactum est,diuidi potest : qua autem in latitudines, sectilem. Q uanquam difficile videatur, ut longitudinibus smul& latitudinibus aliquid costet. Nam lignum,quod findit, nullis latitudinibus praeditu videri sed cu secatur,ex longitudinum diuisione sectio existit.
Lentum aurum est, quod cum liquidum sit, aut molle. trahi potest: tuba autem sunt crepora ea , quapermutarati e quadam, cathenarum modo componuntur. Hae
enim multum laxari contrahiquepossunt. Quiae aut non fiunt talia driabili unt. Lentorum seu glutinoso u corporum de friabilium texemplum nullum ponit, sed quandam lamoris&Habilitatis asseri causam. Lenta igitur sunt, aut humida seu liquida, ut pituita & oleum ut mollia,Vt cera, pix, vii cum tenduntur haec trinia,& trahi polli intriumniam humor & siccitas in morem cathenarum conne xa sunt: ius siccitatis merito euenitot sese,cum dimistuntur, retraham, siccitate. humorem ad se trahente. Videtur autem lentor, tum ex calore, tum etiam ex frigore iii E calore quidem, ut in oleo & pice Etagore, impituita . Cum igitur lenta ham humoris & siccitatis,
cathenarum more, habeant connexionem, Diabilia,
eiusnodi qualitatum seu corporum nexu de mixtione lexpertia sint necesse est Ideo lapides, et imperiei ξ sunt mixti, humoremque siccitati alligatiun non habent, sustiis redduntur.
Subactilia sunt, quam resilibπι, firmam baim:
cu presuanem. PQ subactiliasint, quae aut omnimnia
suntpressiua,aut non retinent compressionem. De subactilibus nihil occurrit dicendum,nis causam inerre voluerimus, cur res subactiles compressi nem retineant,non subactiles, qui tamen pressiles sunt. non retineant. stautem eadem reddi caula,quet antea de rebus impresiilibus allata est,quaiu alias dictum estiiri, ressionem retinere, alias non retinere. Retinent igitur,quae magis lentae sunt & densae, seu etiam graues, ut massa triticea & cera: non retinent, ea, quae minorem habent lentorem, rarioremque substantiam de laui re Ideo paniscoctus,quo est rarior de leui olim cum premitur,ad priorem situm magis reuertitur. Hoc a
tem,quod de rebus stibactilibus dicitur, coniunge lument cum eo,quod de prinilibus traditum est.
267쪽
um crotas, lana, os, pc sunt, lapis Ititiei
impo t. cremi i autem ea , cpM O habent, meatus igni accipiendo idoneos, est humorem ignei tatiorem in meatibus directis.vis vero aut non habent,a- vehementio rem, visaries, pis valdesunt xiii-dia,ea Hi non possunt. Expositis assectionibus omnibus, quae ex potentiaci impotentia corporibus similium partium praeter eorum commutationem conueniunt,easexplanare aggreditur, quibus ea ipsa assciuntur, substantia immutata. Atque haec potissimum est combustio, de cuius pote tia aut impotentia in his verbis agit. Duplicem autem causam ponis, cur comburi aliquid aetum sit, quarum altera si desitio buri non potest. Prima est meatuum capacitas, per quos ignis possit ingredi reliqua est , ii mor estis generis,qui ab igne se unae vinci possit, in meatibus illis conclusin. Q uod quidem his consenta. neum est,quae alibi ab eo sunt tradita. In libro de iuuentute & sene re, ignem alij, x praeter alimentum non con sistere docuit. Quod ipsum etiam tradictit in secundo degeneratione S interitu, ubi se ae rationem aliorum elementorum comparatione ignem habere ase uit Quam rem in hoc quarto, ut antea visum est,repeiathiit,cum inter omnia elementaignem non putrescere doceretur. Est autem notum,ignisalimentiam humore esse,cum videamus lumen lucemae ae flammam dura re,quoad humor,quo aliter,affueritadeo& animalium calor nativus humorem perpetuit,qui aut, requirit, nec aliter extinguitur, quam num seiusmodi delectu.Cuautem humor varius sit, di multiplex, non quovis ali ignis aptusest, ita aliquod eius est pinus, quod, vale tius cum sit, perniciei ignis potius inclusa. Talisin queushumo quiob eam causam nee lucernarum luminibus , nee albignibus accolendis aut consentandis adhibetur,nisi tamen illorum vismagnali siquidem modica aquati m magis excitantur. Solus humoraereus,
ignis ali metum est,maximὰ accommodatum, quod ex flamma intelligimus, quae cum maximὸ sit z is, nihil studest tuam spiritus aut aer incensus. Estellam aeris humor tenuis de imbecillus, visaei leab igne incaturi, nec ullum ei interitum asserat. Haeccum ita habeant, rectὸ dicitur, glaciem cremari in posse. Ex aqua eniim quae in illam nereia est, tota const Ligna etiam viridia ob eandem causam dissicile cremantur, siquidemaqueo humore sunt reserta. Ea tamen viridia ligna ex cipiuntur,quae humorem pinguem niuitum habent,veabies & pinus Maecenim tametu viridia, possunt cremari,si suminis de unctuosi humoris neficio, quae comaturo combustioni est apta. At vero ligna iam sicca, quod aeris multum in se contineant, cremanturi eaque magis possunt cremari, quod plus aeris in sui constitutione acceperunt. Sed viridia quoque uncti obunctuosum humorem, qui aerem relema crema
tur. Cum autem ignis, qui combustione gignitur, duplex sit genus, flamma videlicet & carbo, ut fiammae accedendae aer materiam suppeditat, ita carboni terra. Quare ligna tam flammam,quis carbones emcientia, aerea simul & terrea statuuntur. Sed tamen terra ita ignis materia est,ut ex ea excitari non possit, nisi aeresi humoremhabeat admixtum, qui Misim accendatur, accensiisque in partem terreamagat. Q uae caula est, ut lapidum plurimi non aementur. Nam terraequidem
multum habera, sed cum eo humoris genere permi
tum, qui cum aqueuspotius sit, quis aereus,igni renititur,& accensionem non sustiniata expositum est, γε
admodum humor , luem corpora continent, eorum
combustionis sit causa. Sed quod de meatibus dicitur, aduersari his videtur, quae de actionis & perpessionis modo, in primo librode generatione & interitu, sunt
tradita. Nam meatus ad perpessionem esiciendam superuacaneos esse monstratiam est,idq; quacunq; rati ne inducatur,seu vacui, seu tenui corpore,quale aer est,
reserti. sse enim id,quod agit, sibi viam parare, ut in
id, auod patitur,actionem suam exerat, satisque esse, ut res patibilis potestate sit talis, quale agens est actu. De haccontrouersia dicam alibi copiosius. Nunc tantum mone non ideo meatus necessarios esse, ut ignis in i gnum ingrediatur, sed ut corpus id contineatur, quod in ignem mutari facile aptum est. Aer igitur aut spiri- ωιὰ meatibus conclusuς, ipsae denique teneae paries,
sui potestate omnia sunt ignis, in ignem eraesentia iutius comulantur.In re in autem protensa meatus esse
debent, ut ignis genitus spirationem habeat, neque ob meatuum nexus, aut non gignatur, aut genitus sesses tui . Atque h. iseis combustionis causis duabus.
Reliqua ad res,quae cremari possunt,attinentia, inprogressit explicabuntur cum aliqua ex eis esse , quae flammam concipiant, aliqua, quae non concipiant, docebiatur. Tum rerum, quae cremari possum, constitillio,
de diruersitas incndetur Quae autem ti ratione de modo, qtio ignis in rem, quam urit, agit, in tertio de
coelo sunt dis initata, hune in locum assem superuac mum esseexistimo, viqiuae disputationem tantum contra Democritum & Platonem contineant, quom me
ignis Metentiam in sigi iram eius reserebat: Democrint quidem in Sphaericam Plato in pyramidatem,quas opiniones Aristoteles restitauit, ignem quidem dens, maximε omnium corporum ad incidendum pruin esse, sed id ei cicure prae nimia tenuitate, non iis, beneficio. Sed de lice satis. Illud vero non pra
tereundum,mrum earum, quae comburi , aut vix .aut
nullo modo possunt,multa genera videri, quorum una est forum,quq meatus habent ignis capaces,de humore irefectum re se, qui humor ab igne vinci non potest. Et hae quidem sumuntur interdum, sed non conburuntur,ut lapides de serrum. At id genus eorum est,quae ab ineamum angustiam, ingressum igni non praebent. Tettium eorum , quae meatus conclusos h hem,& dissicillimeab igne consumuntur,utqui intrarem possit, illorum eoni nullate prius non soluta. Disi
sepe autem soluitur, quod eorum corporum, qua sum rarorumde mollitun,humor cum panibus siccisi, ἡ colligatus sit c quis unum essectus. Cuius generis esse lanuginem illam, qua vulgo pennae salimam
mancupantur, distere possumus, praetereaci pannum, qui Elanugine ea e , meis .Etenim huius meatus, currimum ab igneatingit Ir,clauditur, lamnorque intus conchises manet, in ignem mininis minarur. Sunt pra
terra ea, quae Aristines pontiavidelie quaelium rem non habent, ut aerea, ct quae multum terrea sim ut lapis se nigrite nus. Sustum autem reddere psunte mutara , quati rem ἐν idem in se habent , sed ita babent, vicum incenduntur, in vaporem abire sipararim non φ eat. Vapor enim'reris est, qua acalore, qui vim Labet 'hinendi, ex humore in aerem O spiritum eri ut, quae pso niadefacere. . F. Vi mera Iletem Z a α
268쪽
iuxtim laus psica et sis mixtorum cor nam potentiae impotentiae adci dira ςsrael leti taci in que ipsiam per unem. Haec ad ea recti', quae olfictus sunt propria . Quat pam non hic consideratur, qua ex pane ollacium iesi i is sed quatentis inmixtis corpori . diis insita est. Q us elia vira ea potetia, qtas ad collimstionem est, se eiusde impotetia pertractatur, sim qux sussit una poeunt reddere, ea in cremabilibus rubus numerantur, nec eum reddum, nili Dincendente calorei rurales lint. Θυροπά autem ad sustitum reddendis idonea, nucletin iis,quoniam suffitiones omnes, seu quae 2 illedicis fieri selit, seu etia in templorum aris, ex eluc modi corporibus sere exiccantur. Ea. inquit , esse,qui
humorem quide in se halaent,sed itaniusque generis h
bent,ut, in tricendinatur in vapore separatim abire non queat. Quibus in verbis aliud genus corporu humorς habentium , eumque, cum incendiantur, exhal ptium,
subindicat, illa videlicet, ὶ quibus humor separatim,reliquo corpore remanent in vaporem seluitur, quae ob eam causim di sumae dici non possunt.Cuiusmodi est terra madesula, seu lutum, cuius humor in vaporemabit terreis partiis remanenti s. Ita nec aqua νμια
ἡν dici potest, quonia terreum nihil in se habet, quod una cum vapore possit exhalari. Haec selum vaporem mittun , quia lustii tu longe dissem Cuiusdisseremiae indicandae gratia, vaporis dei initionem adiccit,vaporem inquietis, secretionem esse ,quaea calo Qqui vim habet incendendi ex humine in spiritum & aerem exiliis, qui potest madesacere. In qua definitione, commune quidem it ud vaporis & si filiusexplicatur, quod a calore, qui vim habet incendendi, uterque excitetur,ex humore item uterque sed tame diiserentiae etiam indicamur quoniam vapor ex humo e filo, sussius ex humore nosiavi vapor positi madet cere. sus litus, ut mox di et non possit: vapor item in aerem & spiritum soli atur, sussitus minime et us omnia perspicua sunt, e primum
quidem,calore incendente, di vaporem & sustaliumexhalari. Si enim leuis calor fuerit, nec incendendi vim tabuerit, uter eorti gignetur. Ex humore item uterque exhalatur. Nam quae omnino arida sunt, neutrum ρ sunt expirare. Vapor autem ex aqua S ebus aqueis tin primo dictum est, propriae exhala; ur. Sessitus ex terreisquae humore aliquem iniitum habeant : vapor m deficit,ut in vasi-4 quae vapore ascendunt, cernitur, sumtus parte terrea, ne madcracia impeditur,quod vapori non euenit. Qui ergo ex thure aut gummi sussitus
fiunt bon madefaciunt. Sed haec in verbitiquae sequuntur, aperitus tradetur cumi se habeatiaberrasse
videtur. Olympiodorus, qui vaporisdefinitionem de si diu timerpretanir,magno,ut videtur, Philos si sis
rustia uorum uterque ait Aristotelm vehiti sui obi
tum,iis,quae litisium possunt reddere, vim madesiciendi cum tribuisset,postea ne segaliud in proximii verbissicit. Itaqtieu dubita tonem seu contradictiosi a diluere ni inintur. Sed trustra in eo contendun , quonias strum nunc non desiniat sed vaporem a sussili diuersum qui selus sim siccis par: bus e balitur, ob eam causam madesicit. Nod sumunt sici . Appellat is
Aristotis uianam δυμι Mati nisi MAberrarunt vemetia multi ex iti i, urn in hac , pia re minisq; Gi tum quod putarunt tradi,ta, quae suis in reddu i ij, si incendantur, vaporem noni idere, Masi vero luvaporum mittat,& non potiussurius Ni illorum etiam
sen entia a vapore longe dicta. Sedocia errorisi ,
svo credidei si particula cieas, cum participio iovμίων cor tu stabam cs,non cum i ἱατ adit. At huc pixcipua similia quibus inteI rei p. arui. autem si bitura possunt reddere, ea vi aerem te me excet Mortur, c alia quidem eis escentia siccasem, alia tora. Diuersa Hi ecumbare nee madefaciat, nec in spiritum mutetur. Vultus autem este tinuatus aeria in longitud nemo luxus. At ollisus
sui ratissimul O humoris communis est exoctis, cp sabeo sit calore, quilacendendi vim habG. iurare non madefacit ,stdcol epotius in fuit. Aliud exhalationis genus ab his, quae sumtum possint reddere o Mars, nos docet: quidem exhalatio de cause iniciente, & materi, R vi Hiilii tu disserens es atque etiam , vaporn Causi quidem est ciere, quoipiam istus calore incendente excitetur, exhalario haec leui calore, qui temporis progressis illam educit . Mateliave quoniam rus stan humoris simul & siccitatis i retio est,hec exhalatio quae tepore sit, humoris selius ridet esse, quemadmodum &vapor, unde & corpora, qcibus redditur, ad extremum sic ait fieri, Salia
terram humore evanesce Ni rursus disserit, quoniamsi illius Biritus quidem videtur. aut in ii inium ii, uitur, exhalatio laxe in aerem quidem Bluitur, non tamen in seiritum. Et sussitus quidem calore inficit id,
quod sustinam exhalatia no item.Comni ne vero utriusque est, quod neutra madefaciat. A vapore similiter exhalatio haec dissere, quod vapora calore incendente piugnatur,vimque nradcfaciendi habeat,& in aerem ac spiritum statiaturri ipsi vero leui calore ac temporis vi, cmadefaciat, nec in spiritum vertatur, quavis utriusque
commune vi suius humoris sit expiratio. Atq; hi e vapore discrimen nune etiam tradi arbitror, nec si tum sit ritu, ut Alexander plitauit: nec enim malaiasini chiseir, quini non madefaciat. Porroexhalat penilia in spiritu nabi meo videtur docere,quod spiriatus sit aeris taxus in longitudinem continuatus: u in
hace atione non cernitur, quae paulatim&Mrtasse per interi alla excernitur, ita ut in aerem quidem verti
possit rotam&d spirirum gignendum sussciat. ilod
uim de spiritia dicitur . ex eorum this senteii , qui Orinam seu ventum , aeris suxum esse putabant, dicta videtur , quam ex ipsius Aristotelis dogmate, qui spiritium exhalatiorem quandam esse tam . Q uoniam a tem spiritus calidus est & siccus . iussit, Mi spiritum sesuitur. Q uod vero dicatur, sumtum non madesicciri ei noaduersitur quod dictum est, vaporem madesac re,quemadmodum magnus philosophus, ta Olympi doriis putariit, qui ctiam pugnantiam MN modo ain uerunt,ut dicerem, mades acere eius sui me , , quo
emiuitur, ut latetibus, cum coquuntur, emnit m deficere vero quae circunstant. Sed, ut antea monuiunnis, nulla est pugnantia, cum de vapore antea locutussi, quem ait madesi re i nunc vero iusitIrin i qui at, non piadefacere.Cuius am causim attigi inim, quod siccitas humori insiti sim admixta, madoiς prohibe i, in vapore,cuti nulla si trolai ai Simul a item cu
more si citis in sustidi eminitur, quod firmiteri colligata,nec sicile pos xleparari, calam Nuto mum incendentis vimile. II astat quae suiuu reddunt, ignis vi absumatur. Quonus' autem sicci sita cum humore exhalatur, is, va rarium se iuntur, colore inscian tu , partibus illis terretii adusti adhaerestentibus. Quod euamlisnis,cum aduruntur, coauosit ,rum nigra
269쪽
s it Nee aliter epenu carbonibus. Fuginium eqim ni t Mam ditatuendani dicendum est, negari oleum grum intra secimii , qui It Micopbastrus ait, illos esse, quoniam in vaporem totum non abeat, nigredine veluti tingit Pinauia item omnia 'uvnctura me ignis etiam vi vaporem mittat, quomodo ea, quae sedi adurentur,ut oleum,pix,reiura ni Ndine ipsisut, μμ ' proprie dictitur. Eam etiam crassit id eidem nes io de nigro sinitia ab eis exhalato. gari, γε istius humoria redditione ab igne assertur qua En tu se se corporusii Dufums, ad pudetiam lis est in rebus elixis. Niliit tamen impedireriuominus pilo , O et inosonalia refero ωι enim tempore humor ille ς nescat . Aquam autem ait, in psuum est conium nomen , d tamen ex proportionem vaporem abirethalitu vero non reddere,quod liccitatisdem omma continentis, Pt etiam ait EN acies e nihil babeat,cuius secretio humori etaudia halitus est. Sume dem, undes , pisi,d sitq; hureni in lim autem dicte, quod riuuit tum triuit, Tramassu squam es ei ortiam frateramite' est idem, quod inum, facit. Nam frigoremm coaguτinuti autem rei solus, Dura est i a Guose, nidor. latur, est comburitur. V vem vim m nomine Iura a Ideo Ginunc vel xantur,neque cra in q* dbiotim res a se est. Qi erim vino est sapor .am ebrietam sit reddore, non νaporem . A qua vero, porem red rem non affert, id quod vinum quodcunque Iolet. Exiguaine aptas , iis stum. autem habet histum: quamobrem flammam mittit. . t Tria sui iit seu halitus genera esse tradit, quae .uic Vinum dulce in his numerat. quaesiusfitum leuit,bus rerum generibus redduntur.Fumum, qui a corpo- litum mittunt, eiusque rei causam assere valdo probabiribus lianosis, fuligi m qim a rebus pinguibus, nido' lem, quod obuosum ili. S eode modo ali ctum quq
rena,qui abunctuosis. Nullum aut nomen comune his oleum,cum aduratur.& frigore non geletur,quorum ψpositum esse inquit, quaesumum reddunt,sed ola veluti terrem oleo paulo poli tribuetur, videli et comburi. o pilos,& eiusmodi alia ad lignum referri, analogia reliquum antea est tu tum. Oleum enim lum frigo-quviam e dem esse, cum Empedoclis quoque temeris re, tum calore,crassescere dicebat, sed neutro gelari,autua, genere eodemcomprehendi videantur. Hi ver oeci concrustae. Haec igitur vino dulci ait euenire, de ideorum conuenientia,quoa terrae plus habent,quam aquae. ab aliis vini generibus disserte, cum illa frigore gelen' Quam conuenientiam non intellexit ut puto ἔγρο- tur,lo mininis crassescam. Sunt enim alteriusconstitudocles, sed eam I us, quae ad finem pertinet , ut quis tionis, cum in aquae spectinus numeretur, vinum autem sinis flusiis piloruin terrerii bus est animalibus, idem dulae, terreum magis iit se siccum. Quam etiam sit talorum in planti pennarum ni auibus,si squam-- causam luditum mittit, qui humidi similis sicci secremarum in piscibus. Omnibus enim haec omnia consec tio est: Incenditur prstem, ita ut flammam in cipiat, uationis gratia siuit tradita. uuamuis sertasse de confli qu eiusdem halitus incensio est quidam. Reliqua vina
tutionem Empedocles huellexerit,ut omnia terrea eis in vaporem abeunt, nec incenduntur,ut Ac omnes aquae
assereret. Horum i situr omnium,cum inceduntur diali species. Exiguum autem halitum sessium inquit tus seu sussilis, est tumus. Alberius inrmpedoclis ver mittere ideoque flammam concipere,quod cum redde horum ex sitione Wregie lapsi is est , quod crediderii re halitum per ignis incedentis calorem incipit, instam Empedoclem dixisse,pita de reliqua, sertia esse mem uiam cito conuertatur,halitu illo ob crassitiem incontabra,cum dixerit in membris esse, A combri 1dens .Eo inflammaec His de causis omnibus . tum etiam quia Quod ad alias halitus attinet specie exmiftὸ Arist , ne ebrietatem quidem , ut reliqua asserat vina,nomine teles eas distinxit, quomodo de corpora, e quibus secer tantum, non re vinum esse, Aristoteles statuit. Ebrietanuntur.Nam pinguia de unctuosa inter se disserui quo tem autem non assere, reliqua asserunt, quonianubri nim priora, Earat, posteriora, λι χλὰ Aristoteles nu--tas oriatur,cerebro de parte superiori concalfacta: quod pauit.Cςra, thu myrrhad, ix, pinguia ditatur,al lus Erino quo querelai potest, utpote calido,de ad vapo euam vinum dulce resertur, quum,eseum leaginem; res sursum mittedos idoneo. Vinum dulta , quod cra omnia, unctuosa. Quae autem sit eorum inter te disi sim sit et oremm obtineat, seramina obsarta de interrentia, in pro regu explicabiturividentur vero unctuin si pit,ut caloris ascenses prohibeatur. Quae causa est,ut si humorem tuum conspicuum actu obtineω, pinguia sitemulemus quispiam oulce vinum seper admiserit,id ,rion item. Quoniam igitur inter se diuerti sent, diuem quod liaustum est, coeκoquatur, minu ue infestet,vissim etiam hesitum seu statium mittuntimui ergocim Problematum secti me tertia traditur. Accedit, plod vic diderunVAristotelem dicere 3mnium halitum iuinum num dulce est inodorum usterum vero odorii mi oresse,sed specie disserentem, item omnia haec cum lignis autem omnis caput tentat de aggravat a Joc vero de Hipproponionem habere, a vero aberrarunt, cum de eis, pocrates tradidit, qui in libro de ratione victus in morque semum ediant d tantum protulerit. Oleum autem Dis acutis, ait, vinum dulce, minus, qu im vinosum, a Wreddere halitum seu senuum,non vapore loquit, quo put grauare, mentemque ferire, ii est,ut Galenus ex .niam utinuosum est, ut inserius subiiciet, neque fieri poni deliria minus progignerear uod in vini dulcis capotest,uti rumor per tum iacispartibu tum abae lorem moderatu Galenus refert, aliis Brisbus imm reis luce insent, in eo separetur, sedarati e educatur, deratum habentibus. Fortia enim vina vehementerc qua ratione vapor elitatur. In halitum itaq; secernitur, leucientia, humoribus, vaporibusque, de calore, caput qui humoris ac siccitatis simul secret est. Lucisti ut replere. vina igitur dulcia quo magis avehementi ab nec elixari posse, nec per ignem crassestere dicatur. iunt calore, minus,cum caput grauam,tum mentem Nam: elixatio, &cramites, quam ignis adducit, humo IUGLHaec autem, cum sit chabeant,eum, qui vini dul-
riseductione efiiciuntur. Sed hie loc aperte videtur cis auidus est,illudque largius epotat,rei dulcis, novies cum eo pugnare, quod antea tradidit, ignis, teporisque auidum esse, ebriosumque non dici, in Prublematibus es scientia oleum erasitus candidiusque reddi et crasitus dicitur. Quoniam autem de vino omni dulci haec ab quidem, aeris in aquam mutatione: candidius utem, Aristoteleprodita sunt,no est, quod quis ad illud recuri FAPomeriseseMeteo. Z 3 rat,
270쪽
rati quod ex eo fructi , quem nominanteleotaphylos, cunis Ruellius memini , primi tui quod alibi inter
crem isti autem posse corpora omnia videntur, c Minem rene soluuntur: quae a sectio omnitas ineu, qua id Gilore, aut ab utroque,vallo ct frigido coagulant r. Hae enim ab igne euinci conspicio r. ingemmaea, qua carbuncussus vocatur, v mi P lapidum mimum
Cum explicare a mea incepisset, quae similium par itium corpora cremari posti tu,quae minime, antequam tractationem totam de rebus elusinodi absitavem, migrauit ac ocendi: m, scorpora halitum seu susi tum reddete apta essem,quae inepti. Q Uaede rebus halitum
seu suistum reddentibus in iis ideo iacta est, ' in rerum eremst, ilium gener ea que halitum reddere idonea fiant, concludi, ut antea diximus,videantur, cum , calore incendente h. litus secernatur. Accedit, quod in rebus cremabilibi: s aliae sunt quae staminam concipiat,
Iliae, quae non concipiant,ut mmc tradetur: quae rerum
duo genera E, Dicari plane mul poterant, hi . quae halit una fissus situm minunt,priin non expositi quod eqsammam reddant. lux halitui mittendo sunt aptae. I lis igitur explanatis,ad res cremabilis reuertitur,n ea , que sint,alia via,qu ni prius,ingredien exponit.Tum in res, quae flamma siciunt,&eas quae ncin faciunt tuis
dis illa ; ipses,in eas quae carbones reddunt, di eas que non reddunt.Deinde Omnia genera, quae sint, quim habeant constitutionem,decurat:proxime res, quae fiamam edun cum liquabilibus rebus, de his, quae halitu Teddunt, comparat, Se , quemadmodum inter se actetae sim,docet.Cumque aliae rost ammam per se edam, aliae non edam , nisi alicui rei ila coniungantur, v:runque senus exponit, & omnium cat sim adducit, sererem cremabilissim totam rationem periequitur, Inquit autem inhis verbi ,cremari ea posse quae in cinerem istauuntur:in cinerem vero solus cluae calore, aut stigore simul N calore coagulamur. Oia .ntaec igne incendente euinci . At vero inter lapides carbunculium mi me esse cremabilem.intelligetidum vero est, igne aliquid euinci, in cineres sesul,q, tenue aereum, & aqueum ex eo educatur atq; absumatur, terre que partes inter se non cohaerente sed dilii; ins relinquamur, ut poti ' illae, lusin rebus ei abilibus imperium obtinent: quandoquidem omnes aut sint terreae,ut lignun Quod est terrae &aeris comune,aut terrae N aquae,ut lapides multi,& alia fetaque.Haec crim sunt piae vel calore solo,'el cal re simul ci hi sole coguntur. Est autem cinis, id totum in rebo crimabilibus,quod 1 calore non vincitur, ut in secundo huius operis lari pium cst. ideo non crematur, sed manet. Q uia vero carbunculus minime omnium lapidi crevictu non cxco accidit, ut nihil humoris omirneat, quere adii: odum pumex aut cini quae ob ea GLsam non cremantur, sed quoniam cum siccis partibus humor mὸ cohaereat At illis manentibus disicilia possit euiet educi. Ad quod meatuum paruitas&co strictio, i v ignem ingrcei,& humore qui inest, mi uincere prohibet aliquid coducit. De eod Leophrallias' in libro de lapidibuscum explicatat,qui lapides com buramur,ita ait: Aliud quoddam lapidum est senu veluti ex aduersi politum, quod omnino aduri non potest,carbunculus nuncupatum,ex quo di sigilla sci ut, colole rubium:quod cum ad Solem exponitur,carbo nis ardetis colorem resert. Haec ille. Ex quo etiam intel
ligitur,quare οπες γ, dicto strat quod videlicet
ex eo. iusti, id est, sigilla Hilperentur. Simi tamen. qui inquiant, carbunculos stuli renesis esse quod & rapiant ceram ea lati &alietis o nito e destimantur. ,
Quod cum his Arist.& Theophrasti locis no satis cori
uenit .Porro earbuculorum plui a sint Inera, quantam
in t ebris splendent, qualem se vid ille Albertus testatur, qualesque alui re Persae in India habere, TS. pos vocatos. Alii, qui in vase tantum H ro splennis: positi,aqua septans ita in tenebri splende, . Alii vili res, orti splendor interdiu sellam. & ad solem expositoruspectatur, de quibus Theophrastu,& Alistoteles
agere videntur: Plinius libro tricesimo octatio pimalia genera commemorat , inter mixta A chelaoc a chedonios,qui contra radios Solis scintillam Quibus si
militi id ine in oeppellatos, & cum Unes non sentiam, quibusdax apyrinos vocari. At vero pii gnare hie locus cum si perioribus videtur/1im dictum est, lapides cremabiles no esse. Nisi dicamus 3 eremabilibus rebus
ideo seiuncto, Esdri sitisse, quod dissidilh crementora
ob eorum humorem, qui facile vinci non potest. Qin Vmodo& terrum insitatibile antea dictum est. Albertus inquit,latius hic res cremabiles luam ante Eniti,omlncinae eas cremabiles dici, quae ab igne euictae in cin
res conuertuntur: cum ante eos tantum cremari tradi
derit,quae meatus habent igni aditum praebentes, x his morem , qui ab illo Gineatur. Sed nonarum aduertit. idem ese igne cuinci, & humorem debit rem, quam ignis st,continere. H. de rebus cremabilibus in unia uersum . De lapidibus autem, qui adurciti Theophrattas in libro, quem commemorauimus,legatur IEorum autem,qua comburi attas j lia possunt M. Mescere, alia non possum: es Nyonnona i mea uni squa in carbones vertantur. Flammesic e i tur possum, qua flammam possunt escere: quae aut n possunt,n flammescum c flamescere quidem eam sent, qui, cum non sint humida, si situm reddere apta sunt . P .
ero aut oleum/ut ccra agia cum aliis, qua perstriere flammam ounts maxime autem qua fumum mitturi Ex ei modi autem rebus, ea in caro es voti possuus
qua plus terra habent, quim fumi. Aliqua etiam sunt. quae cum posesint liquari mirere tamen gammo no ρομ is ut aes:er alia quae adfamam reddedam aptae sunt,mc possint liquari, H litium: nominilae, Hrunque obtinent,ut thus causa autem est, quod ligna confertum habent humorem, O per totum continuum. miare combu- tur, aes inmatas quidem partibus ded non rem xinum nisus quam ut stammum postis e cere.Thus
partim Me modo, partim illo lectum G.
Cur rerum cremabilium aliae flammam edant, aliae non edant, & rursus quaedam carbones sciant: pra terea cur flammabilium rerum aliae per se tamam es ciant, videlicet qiue halitu mitium nec si initi 1ida aliqmateria alia adiuncta, causa sicile reddi potest. Ad flammam.r .saciendam ea apta sunt,quae aerea sunt, di si
mum reddunt,eii nihil aliud si luma, iam sumus siue census. In illis autem ea carbones iaciunt, quae cut ait plus terrae haben uθm sumi, ut una sesidioraaea vero non facium,quae aerea substantia magis constant, vir papyrus, & palea, & eius generis alia,que, cum ita