장음표시 사용
231쪽
qui lam illis conuenit,assatione, aut elixatione, aut po- tredine . Assatione quidem, quemadmodum cami, &praeterea lateribus qui assantur, Sasatione ex humidis sicci,ex molt ibus duri coiicreti ei ficiuntur. At elixatione, ut mullo, luod elixari inserius traditur, elixi que cras ius redditur,sermam liue aliam acquirit, liuili quam accidentariam: Aurum quoque re lignum transciatione quadam elixari post dicentur, quae clixa quali talis mutant, de hoc quidem siccius redditur,illud purius. Aut put pcdine, ut excretractis accidit. 'rinae enim
hypolusis, rei, quae putresacta est, rari nnem obtinet.
Quae autem in tuberculis coguntur, putredine conc
qui id indicat. luod tum concocta a medicis nominantur,cum supp uerint .similiter lacrimae putredine quadam concoqui dicuntur, cum in humorem de sum&pauciam tuerint mutatae. Illud enim vocabulo λ. s. signiticatur. Quibus omnibus modis resimius
generis concoctae utiles redduntur, quenladmodum. asiamur,et 'telixantur, antequam concoquerela uria etiam hac ra. I xcremema item 5e humores crudi in: animalium corporibus, tu, cum concocti fiant, facilius . cerni inlur & purgantur, magno inde commodo ip- . sis animalibus accedere, quod & eos ex mere sine cococtione non possim P, & non excret magnum asterant
noci mentum. At vero concoc: riim rerum duo haeemnera apud Hippocratem & Galenum πultis in locisi tantur, praesertim in libro de ratione victus in moria bis acutis. Nam cum in eo concoctionis morbi, de eincremcn crum Hippocrates meminisset, Galenus in
commentar: a inquit, excrementa, qua is natant, υικία ον ranmcn eoncoqui, At cinacoeta non mari. Est ait:. in anim advertendum,quemadmodum Pute ιdine concoctionem feci Axitioicles doceat veter . Vt videtur, imitatu , qui , ut Calenue author tib , putredinem concocto in nommabant. Ita enim docet ille in s xto lil, o Aphorismorum,cum iait,veterua, consi e vilinc mittariim ui te α ex κο - , λε r. ae ni d απία υλwti, quod quidem nti de ea solum concristi maemiui mulis, re aliis eius V- .neras putres em ibus rebus sit, , har mim videat r, sed. . etiam mcit rum .i ncoctioncivi de quida apud Actae .ntua, noctiirna sis nio prae diuinis mi is eam com mcndat, qCod nocturnae compotationcs magis conco iquantur, Udm din .Siquidem luna, quγ respuereiactant, no dominatur, do concoctio pitti do e t a', dam. Docet tamen lympiodorus diserimen est. ii tir putredimem de concoctione, quod putredo ab externo & alcitii iocalore oriatiir, concoctio a nativo,norei quidem,quae concoquitur, sed eius, qua sit concoctic Quod autem ait, idem esse concoctionem Sputredincm , sed adros relatam dici concoctionem, ad rem autem ipsam putredinem, id non omnino protrandum es .Et haec inidem de putredine, qua concocti nem flari dicitur . Varium autem concoctionis seu r nim incoctatum finem est inserius Aristoteles docetiit, cum de elixatione disseret. Rerum enim clixarum, de omnino concoctarum eiandem fiat in non esset iovi et, sed alia die esuiu pra rari, alia ad lorbitionem, alia ad alium .sum , ut pharmaca. Sed de his dubium
est, quorum si mi ellentiam seu naturam esse ait . Illa enim, in antea non essen, videntur pinerari Quandoquidem omi, in es en iam desilit rcum tamen de his tantum caloris S frigoris muneribus nunc agatur, quε in rcbus iani natura constantibus vcrsmulti An dicen
dum est,alinarentum concoctione puri innim Sc sim pliciter fieri, casies ibin alii pari: , pia pane ali ii 'mentum est, acquirit i quippe quos roalemiae ad curi
Cum duplicem rerum concoctar in seu concoctio nis sncm plox anc tradiderit os, q iiivalin ac , Uttalo de tantinc incoctione adam, huiu fit in Mic qui tunc ait, cum niateria S lium ara calore fucia victu . Etenim calore, qui iness,humorem ipsum ier inar coulci; alorem, de naturam esse,uum rationem 'am ad iluimorem liabuerit, ut moueat di vincat aera te ci emotum concoctiones sanitatis indiciacile, ut x qui bim intelligatur, calcum nanus , 5 naturam Perse scutram, mat cristi lc.& humqrcpis: ita sumi .
Quod ante A ristotelem Hippi tradiderat, cum
lectiones, ipsius alui robur, & lanitarum vadis Cuinamo lo& sputum, si concoctum excernam laui . 'tatistit signum, qua ad ic irationis pertinerinaru-lmenta. Id quini Galenus praeclare explicaui libro pri i
ra posuit, quorum quod quia ei os par rs robur oc cani a- item indicaret, qua concoctum ut concoqui illan rexccinitur. Nec cuiusque la :um si octi tuis signaris erit cum corum qualitatem di quantitatem minis ura seu siquidem talia A tanta, quae coircocta fimi, dile, Aristotele docenta oporteat. Q uae signa tigillatim cinmemorare nunc non libet, nem i. um potius, qu.m . Plitioli hum a re viil amur. Illud tantum ex cinemus, quod Ariit inellas nunc subiicit, omia tu,sebus, quae concoquuntur, signum commune. Quare lic ait.. Omia autem, quae eo riuuntur, crassi raese,
cacissiora necespecti. 'Nam quia erutacten calor compulentius reddit o cramus, atque siccius . concoctio ua
Qua de rerum, tu T et coquuntur, cr)ssitie Ariastoteles tradit, in nonnullis quidem ita se habere per picuum es , sed tanam & in aliis cotrarium accidere cernimus. Ita quidem se habere, in ipsis primum excremetis,qtiae antea commemorauit patet.Nam Vrinae conco.
tionis lignum crassities ell,tuperata tamen & moderata, ut iradit Galamis. Etenim nimiam aut tenuitatem, aut crassitiem cruditatis signum esse censet, atque con ie actionis aut nondum inchoat aut certe nondum per . secte: i cmiitatem quid cm, nondum inchoatς, nimiam cras em,nondum persectae.Nam concoctione dui 1-
te instantes quidam admiscintiar spiritus, qui urinam
232쪽
tui tanto, eras Hem quandam in eam inducum,ut vinis nouis ebullientibus accidit. Quae turbatio concoctione pei secta desinit, de ad erasisti ε medioerem urim reducitur.Qim in his disprosci potest, quae excernuntur, tenuibus urinis. Nam ob cruditatem,quam habent, aut perpetuo tenues remanen aut pauis post tur bidae efficiuntur, tenues quidem perseuerant, quarum concoctio nondum est inchoati, qu recoqui iam corrum, turbidae ob eam, quae dicta est, causam es sciuntur. Sic patet urinas concoctione seri crassiores.
Alui etiam deiectiones, si colis fuerint de silubre molles quidem esse,sta consistentes, Hippocrates & Gai nus docent: hic quidem in primo de crisibus, ille incudo praesagiorum. Nec aliter si tu se habet, & alia excrementa,quippe P concocta crassiora omnia conspiciuntur. Id ipsum insanie seu pure, quod in tuberculis inest, mimus Etenim concoctum, pusque iam fidiu istius est , qu mantea. In ophthalmia principio copiosus humor,& tenuis descit, deinde parcior, erasi
orque notam quandam concisionis accipiens, postea temo ris processii copia decrescente,&aderasistitem spectante, adeo concoctionis signa augentur, ut etiam palpebrae dormientium inde conglutinentur. De quare Galenus in libro de totius morbi temporibus. Iam si alimentum, quod vere concoquitur, consideremus,lLhid quoque concoctione crassius etiadere intelligemus sed dubitatio est, quoniam alimentum in ventre tenuius redditur, ite de fructibus acerbis, qui molliores di humidiores, ideoque minus crassi fiunt concoctione. Humores praeterea, qui in animalibus sunt crudi, crastitiem habent, qua concoctione deponunt, tenui insidii. Problematum etiam sectione vigesima qui ta, res concoctas non concoctis molliores esse traditur.
Quamobrem & humidiores, siquidem mollius id est, euod humidiu durius quod scctu .Quibus omnibus
dubitationibus breuiter respondendum, si tamen prius id exponamus,quod Aristoteles hic traditaeorumviri concoquuntur, crassitiem, S corpuletiam a calore proscisci, siquidem natura eius est,crasiitiem in id inducere,in quod agit. Hoc autem esistit calor, quod humorem , qui tenuitatis est causa, educere consileuerit,quo quidem educto siccae partes coagmentantur,unde spissatio, & crastities oritur . De qua re Aristoteles abunde inpri gressu disteret, iis una commemoratis, quae issari, S concrescere caloris ficientia apta sunt, his deinde, quae frigore, S his quae virosue. Sed ut crasiitiem S corpulcntiam calor inducit, lic calore. Agens enim
quodque in id, quod patitur, sibi similes qualitates i
ducere , & Omnino sibi simile efficere contendit. Ideo alimentum omne quod actu alit , actuque est alime tum, calidum est. Excrementa etiam sunt calida,quemadmodum urinae,& alui deiectiones, perita te atq; Omnia combusta. Dubitationem vero ingerit,quod di iatur, calore crasiitiem induci, cum pleraque habeantur,
quae calor extenuat, veluti aer, qui calore fit tenuis,
fore crasitor. Est praeterea in s ndo de ortu Ae in t ritu Aristotelis sententia, caloris proprium esse,raritatem inducere, stigoris, spissitudinem. Sed haec praesenti sententiae non aduersari docendum est, deinde se dubitationes antea allatae soluendae . Dicendum itaque rariis ratem, atque tenuitatem in simplicibus co ribus calore pioscisci, in mistis crassitiem & densitatem. ideo
aerem atque etiam aquam calore rarescii ac tenuari: quae aurem concoquuntur, quia mixta sunt, crassa&
densa,caloris essesentia euadere.Cuius diuersitatis isa est,quod a rebus mixtis tenuitate puditis humorem calor euocat,qui tenuitatis est causa: liquidem tenuoad humidum pertinet, ut Hundo libro de ortu est pria
tum .Humore igitur euocato atque exiccato in reliquis partibus crasiities relinquitur, vi pote terreis di siccis, eum crastities ad siccum non aliter pertineat, quam tenuitas ad humidum. Hoc itaque pacto res mixtae cra iliores et sciuntur, qui modus rebus simplicibus, veluti aeri, non conuenit .Etenim aer sua natura est humidus, simplexque corpus Q sh vr calore humor eius euocari no positi, partibus terres, & sccis illo eductorem nentibus Ideo non densatur,sed potius rarest, humoreaqueo, si aliquem admixtum habeat, distatuto, qui densorem illum siciebat. Terra similiterno densatur aut crassescit calore, sed humori praeter densationem concrescit, quomodo lateres fiunt & fictilia omnia. Sunt
vii calorem naturalem, qui animae est instrumentum. crinitiem adducere, fi densitatem inquiant, elementarum, raritalem, quanquam de hunc ipsum interdia den ,sed ex accidenti,ut eum carnis mccius igne constipantur,consumpto humore,qiii inerat. Sed no animaiuuertunt, calorem quoque naturalem hoc modo de sate,& crassum esscere, humorem absum do . Vnde constantiore , densiores, crassioresque di minus humi dae iuuenum partes & membra , qtiam puerorum in seiciuntur,quod calore, qui auctus est, illorum humor fuerit absumptus. Quae autem de alimento in ventriculo & caeteris, quae concoquuntur, non crassescentibus dubitauimus, tolli ita Gunt: Alimentum quidem in utero diuidi,& ex crasso,& selido in chylum mutari, sed tamen crasiitiem quandam ad extremum, cum partibus,quas alit, assimilatur, accipere. uin & in laeso ventriculo,nisi corpulentia quadam conlur,concoctum non dici. Humor etiam, qui in acerbis fructibus
loqueus est & tenuis, ac concoctione crasse citortibus terreis digestis, S cum humore illo temperatis. Nec si quid molle est, idcirco tamen crassum esse non potest. Quemadmodum lutum molle,quod multis durioribus rebus, ut glacie, crassius est. Humores autem crudi, qui in animalis sunt corpore, penta mero crassi sint,& concoctione dicuntur tenuari, quoniam ut concoquantur, ten antibus medicamentis incidi debent,& a viscositate libertati,quo tandem natura erasiitiem conuenientem accipian : quod de urinis etiam dictum est,quae initio crassiores sunt, quam par sit.Humorun itaque tenuatio, praeparatio potius est ad coctionem. quam ipsa sit concoctio. Quod Auermes in collata is inclicauit, cum duplicem praParationem esse tradidit, unam ab arte,quae tenuado progreditur,alteram
a natura, quae humorem ad mediocrem, ut aiunt,
sistentiam reducit.Nec aliter Galenus videtur sensis,. Illud autem, quod ab Olympiodoro traditur, nomnino probauerim, primum quidem de hac humorum
concoctione, quae a naturali fit facultate, Aristotelem non locutum, sed de maturatione: deinde non omnes humores crudos attenuari, sed cratas solum. Camem enim, & quaecunque actu sunt humida, ea concocti ne crassestere: quae autem potestaresa di sibivi. Eteni in
re de omni concoctione I tus est, omnia, quaec coquuntur,seu actu, seu potestate sint humida,cra sies
re tradidit. Q uorum aliquasi nitro concoctionis videntur tenuar ι, ad extremum tamen, ut ipse fatetur, congruam & teinperauim di concoctioni convcniendi
233쪽
ten, accipium eras,triem.Et haec quidem satis de humorum cor octione. Nam exactior Oputatio medicis reliti uitur. Sed quaestio est de musto,quod concoctione tenuius redditur. An dicendum,ut Olympiodorus ait, ipsum per se mustum,quatenus mustum, temtissimum cile, sed spiritu crasso S statulento repletum iam igitur spiritum concoctic ne evanescere, ipsi imque tenue inusium crassii iem, quae vini propi ia est, aclipere. laeaqua autem, quae coctione tenuior fieri videtur, ρο- stea dicetur.
Inc coctio autem imperfectio est, ob proprii ca-timis dejectionem, caloris vero defectis frigus est . Impersectio autem est oppositorum patibilium, qua natura cui ci e sunt materia. concinust itaque O meoncoctio Memo set definitae. ae de inconcoctione,quam et M M nominat,dicuntur ex illis pol sunt ficile intelligi, quae de concoctione sunt tradita. Merito autem inconcoctio oppositoriamtibilium imperiectio dicitiir , cum ci ncoctio ex op-
nis patibilibus persectio esse dicta sit. Opposita patibilia quae lint, & suemadmodum cuique sint male.
Ha,latis antea expolitum eis, cum concinioni, desinitio explicaretur. Aduertenda est autem disterentia intermi: ,haz 1- M. ta αδ π:o,quam disteremit, sya pionia tuin Galenus tradidit. Primum
igitur, hoc eii, ami ora, concoctionis priuationem sis sniscare censit , quanquam alii putarent alimenti mutationem esse in qualitatem a natura eius, quod est alendum,alienam. Alterum, videlicet Auridivi, alimen imulationem deprauatam significare . Tertium debilε eiusdem alterationem. Sed omnia ista propriὰ usurpauit Galenuri ut ad alimentum duntaxat pertinent, non ad omnia, quae concoqui dicuntur . Caloris autem desectum se esse, & ab eodem delectit inconcoctionem proficisci , tam apertum videtur, ut nihil magis Nihil enim est frigus, quam caloris priuatio seu penuriae.nurula item praeter hanc inconcoctionis causa esse potest.Si quidem concoctionis effectrix causa eli calor,contrariorumque contrariae sunt causae.
Naturatio autem est quaeda concoctio. Nam inmenti, piod in fructibus inest, concoctu , maturatae disituri. Quomam autem e coctim, persectisqusdam o. um maturatio per ictarii, cum sexuma, piam fuctvsunt, ali
tale perficere potuerint, qualis ipse est . Fim Di a spersectu te dicimus. Naturaim igitur itus est..' Disserere aggreditur de maturatione de immaturitate, icu cruditate, quae primae sunt concoctionis S i concoctionis species. Ac primum quidem omnia prope expiniit, quae ad maturatione pertinent,tum ea,quae immaturitatis seu cruditatis Ilint propria, reliquis inie titi quae in maturationis explicatione det terabantur, De maiuratione autem docet,quid sit,3 quo fiat, cpianam rerum propria sit, quando persecte insit, 3c miam naturam iis afferat, quae maturescunt. Quid autem liq& quibus iniit, & quando in his verbis exponens, in
quit, maturationem,qitandam concoctionem esse, pr
pterea quod concoctua alimenti, quod inest in fructibus, maturatio appelletur. Tum vero persectum esse, cum semina intra fructus inclusa aliud tale possunt enficere, quales ipsi sunt inactus. Hanc enim aliarum rerum rersectionem esi almae hoc nomine periectas a .mlari. Quae omnia explicationem requirunt. Atque illud principio, maturationem concoctionem quanta
esse, tum quid sit fiuctus, quem Ainlinese ,&hic R in
secundo de animammu ranar munimi cuius alime ii concoctionem maturationem esse si talemum quo pacto maturatio persecta sit, cum simile quid generare semen potest, quale est Ductus. Maturatio itaque concoctiis cicitur non simpliciter, sed quaedam,quoniam si iactuum tamim est seu humoris qui incit in illis. Concoctii autem est, quoniam persectio es . quae ex oppositis
patibilibus a calore fit naturali. adiuuantibus extrini
cin quibusdam. Persectionem autem esse intestigimurumini non antea persectus dicatur fructu , quam ad maturitatem peruenerit. iiii idem persicius dicitur, simul ac maturuit. Et autem mictu P,quod stirpibus procreatur, ad esum accommodatum , quo lenien cimii tretur,veluti pomum pyium ficiis. Atque haec communis
est apud Latinos vocabuli fructus significatio. Arrisi telo vem,qui fructum proprie semen vult este, et i
Inmaominat.propterea od fructum complectatur, de intra se contineat. Fructum autem & lcmen in priamo de animalium ortia eadem est ei radii, sedi onerioris tantum & prioris ratione dii sidere. Siquidem ita
ctus est Ru ex alio procreatur, semen qua ipio alii id si inuoniam igitur semen Aristiqeli stucius est, id quod si men complectitur, quod est pulpa quam cori muniter fructum nomina di xit. Ita in urrore versamur, qui es insit sc Hic se volum. quo semen aut etiam iri ictus,seu pulpa inἰegitur. sn qua sementia etiam est c)lympiodot us, nec t. m n in sacror,
quin in libris de planiis, vocabulum in sis, id id lignificandum usurpet piod vulgo fructus circitui,vesteti pomum si, aut persicus, aut nux . In qua significatione
idem valet quod π i yrrum, quom inlo Galeno a ripitur Mim, secundi libri inatio de facultatibus aliumentorum.Sed plantas dili inguit, cum aliarum fructu ac semen parum differre censeat luemadmodum triti cum est, ct hordeum, de eius generis alia. Aliarum ma gnum distimen esse velini arborum seminis Si iactu .Nam ficus fiuctum, ficum esse, id autem granum, quod in illo continet u semen.Similiter pom pomum Ductum esse grana inclusa, semen. Fructus igitur huhis qui Aristoteli in his verbis est, maturatio propria est. sed ita hic maturescit, ut semen quoque. prod proprie fructus est , maturestat. Qirarum duariam maturitatum Theopstas luς in primo de causis pistariam meminit, ubi docet, rivs i. n ον maturit rem ad cibum accommodatam esser alteram vero, quae
fiuctus est, seu seminis ad procreationem, perpetui
tem Tarborum pertinere. Rrillcneles autem mariarit
tem fructui solum tribuit, quonia in eo proprie est humor & alimentu,quod concoqui debeat.In omni enim tali fiuctu luimor quidam ineli, qui alimentum anim libus praebet,qui nisi concoquatur, animalium cibus esse non potes .Hic a me concoctionem tenuis est S v luti interminatus, ac ideo aereus aut ex uti ossi mixtus eum aqueum humidum, aut aereum id lit, quod terminos non habet. Sed crassi s de consiliens atque omniano terminatus concoctione efficitur, N prioribus oppositas qualitares acquirit. Q uod cum iactum est, malia rus dicitur fructus: sic perspicuum euasit,maturationc,
alimenti esse concoctionem, quod imit in fructibus, quique sint stuctus. Iam doce tum est quemadmodum maturatio persecta sit, cuni similequci semen generare potest, qualis est fructus. Q uandoquidem de maliis persectum sic dicitur. Hoc ergo ex eo potest intel-
234쪽
li:,qii vivisminta de anima Aristoteles doce viventium omnium, qua pisecta sunt di noti la, naturalis imum essetalia progignere qualia sunt ipsa: sic enim eorum conseruantur species e sempiterna fiunhvtPlato in sympoliis, de s ecundo de ortu Aristoteles, radu
Q uana certe sempiternitatem res omnes plurimum appetunt, illae potissimum, quae ad uniuersi periinent persectione uales stim hae, de quibus loquimur, vis uentes res peris . Q in & viventium persectionem hi eo, quod dictum est, positam esse ex eo intelligitur, cd: mo Physicorum proditum est, tum demum P sectam rem dici , cum propriam vi tem est nacta, veluti equum persectum, qui currendi habet vim tem, persectam erram, quae secandi. Est autem vitaenatum, qQ vivunt,propria virtus, rei sibi similis procreatio, cum huic uni operi nunquam non intenta esse via, nihili vesuti ei, ad quod a natura addicta est. Cum
igitur fructus in viventibus rebusnumerentur,tum di- .cunturyersem,ctim senae quodcontinent,hanc virtutem habuerit. Id vero siti latione. Recte ergo ait, maturationem tum persectam esse, cum semina, quae sunt
in fructu,tale possunt gignere,qualii ipsae est, quand quidem &aliorum in hoc sit posita persectio, aliorum
videlicet viventium,quae licitatem talem acceperunt.
Semina autem a plantis, genita sunt, separata,
stare ita vi labinia de animalium procreatione scribi in uo pacto olea*t generare, non in prasinin instituti exponere. sed ad tractationem de plantis atque animalibus attineti flerentiaquc'; interm 3 S et πι em cognita est,quandoquidem mi uix si aes sit quae lamnis Mu, quan ab eodem verbo Milo, originem tres tSed dubitatio exoritur, quoniam comoectici omnis a calore est,maturation omnis, cumst ctus interdum stigore maturetasu.An vero si omnia tura it per leata calore ut suo, qui va se oris peranti peristissim cogitur,quomodo4simcti concoctio hyeme perfectior efficitur, stigore extimore cabnein nati qum in unum gemet De quare Ita luvius in libro deo. .i, Ne . Mira uiatme Uu metum a re erea Mi
bercular maliter pitu M, P is genis rerum vina -rridore. amipmd n secuerem iste meml Oaoniarnalimenti, quod ela in uinibus, com ctionem, ni ratio inesse definiuit,complura autem alia sent, qια maturesceredicuntur, insationedunt xv quadamn proprie mauirationem eis tradit eo ueni vi uicti item si h mi concoctio, malinati proprie dictur,qua eorum, quae maturescere dicimus. nihilpropriae cosmul concedim' , praeter alimemma
cuimus. Huhu generisam e . quae anaturanturba
mentiam danisvit est in tabuli lusum. m. qui sinaturatio ccidit, , naturali quidem con quatur calore, sed concocta nocuum, quio potius in V, ruri inutilia, excernunima de ii a id proxunis Mihin
dicetur Similitudine igitur quadala nominera vuminamin crime non jum, licuouu lis Rhiberculi atque pituita ei generis alia. ani similitudinem Ariiuncto xponis, cum harum rerum mal
rationem, eius humoris , qui inest, concoctionem esses quam naturalis esurit r.Nam & alimentia quod ineu in fructibus,humorem quendam esse tradidimus, qui,ubi recoctus est, maturuisses lictum concedimi Alieno autem vocabulo concoctio illa nomanatur,quia Nomen proprium non accepit, ut complures aliae simi les mutationes,quas insitus calor Ae .gus esseiunt. sie antea docuimu ,de in progressu docebimus, auro ac ligni sestrationem tribui, qvie tamen proprie rum elixantur.Ita in tertio huius operis typhonem, hoc ex turbinem, venium ιτηνῶον, hoc est,criadum Ze non coctum.
ε- a' ero acri retio,id est coctum,nominauitata aut tuberculorum, M similium rerum nuturationem . calore naturali seri dixisset, id quodammodo demonstrans adiecit quod non vincit terminare non sie: perinde ae dixisset.Humor qui in his rebus inest, cu m turescunt,calore terminalaabeo itaq; vincitur, quasia S concoctio ab illae viar. Sed no magnum, ut videtur,demonstratio haec momctum, ad hunc locu assem Ιωαμ exstitti a a et rati v aetatem terrea est eresi i , meae temuirusmi percrassora in quac inmath Uranu. Qq; es pridem perhoemst adducit
tura, atia expetiit. Matinum igitur quia sit, dictilemn Quod de concocti evniuertiantea tradidit, deminuatione particulatim nunc docet: atque id quidem enucleatius,cum aisi spiritosis & aereisaqueas, Ze exoqueis terreas res quasciam; euadere, Pue maturesciit, Acconcoctionisquemadmodum duplicem finem esse voluit,quorum alter esset natur alter,utres concoctae, tales de tame fierem rati maturauonis duplice statuit, cum ais, naturam mutatione alias res hala adducere, alias expelleressit enim eas in se adducit natura, γε proprie maturesciant, i ciuia concocti missnisquoeta modo natura est, nisi di sunt ctus, qui maturatione in nauaram adducum quod naruram,hoc est lar
emandi, di tam meismis vim esticienssi accepi se tum
cscuntur,cummaturuerunt. Q ua nam non ira in Πλturam desinunt, in se raram dc speciem mutent,que inmodum alimentum. Q uas autem naturaei ieit, traseisione Blamatures redicuntur,talesque& tMuae turatione efficiuntur. Inquod pituita de sanies, tu tu
lorumque docet excrementrum, quRluma iraturae peltamur, cum maturatione talia oc tantaeualerum.
usi aestio autem ι, inde ictibus plerisque esses blet. qui crudi de non m maturigerre stim,di ad ligni na- tam veluti a musit, iidem manuauone quei de suco pleni euictantur, quod in pyrista soris de alii ei, genetis conspicinnis,hac anquam quaestio antea ibia, est elinici ea, Me de humoribus crudis πιι, qui ua, si thicorpore, qui tum sepὰ ita crasti, Muration
235쪽
eluamur , infe humorem non attralam propterea OMinteriorem calor exterior euincat. Quodsi mremio ovoraret, tumira madse attraheret. Imnibus, clua Mi nini tritatem &cruditatem pem tincta intractatis,addisserem. ltim declixatione, de ei contraria iiiii talion quam ειλιασὶν nominat, aggreditur. cci alitem in primis,quid elixatio siti& quem dmodum in a quibus causis efficianira iam qua re ab ea concoctione disi ideat , quae in sarta ne ciscitur, quae quandam cum ipsa habet similitudinem. Deinde et xabilium rerum genera,& quae proprie, & quae limilitudine elixari concedantur. Rerum praeterea elixabiliuvarios fines esse, eodemque modo fieri elixationem ab arte di natura. N ab utraque in inistrumetis quibusdam. Demum de aduersa elixationi mutatioe disserit,& quid sit,sc quomodo fiat,quales s euadat res, quae illa iniciuntur,exponit.Hac via Arit m cstrareditur,liu quem doce uda elixatione atque illi opposita mutatione Ordi nem let uat. Principio ighur elixationem inquit, concestionem esse indefiniti , quod in humido inest , eest humori, interminati, qui inest in rebus humidis ad
elixationem idoneis, qui quidem humor interminatus spiri totus est, aut aqueus. Concocti siem autem eluia modi ab humido calore proficiscit ob eam causam ea, quae in sartagine coquuntur sari potius qu m elixari, quandoquidem a calore externo, videlicet ab igne, potius patiantur,& coquantur,qui ab humore illian quo sunt,seu oleum sit, seu aliud, ut quod patiatur potius ,
rebus illis, quae concoquuntur, iis in illas agat . id vero ex illius exiccat ne agnosci, quae non ali uita prouenit, quam quod in eo res coctae ad se illud attrahunt, Acatur aliendo cxl ccant. Hoc autem rebus lixis minime accidere, ut quae humorem calidum, in quo coeluuntur ad se non rapiant, quin potius ab eo patiantur , hum re,quem commem, illius Aficientia secreto. Atque hoc quidem ex eo agnosci, quod res elixae assis magis lita scam, ut quarum humor attractus sit de exiccatus, asiis illum ad se trahentibus,in quo ii iguntur aut assamur. Hae de Mixatione in his verbis tradit, iliniit comm Gaciens, ἰ, exin vocabulum, his selis proprie attriabui, quae clixantur. Q uae omnia quodammodo per se patent, de nulla videmur egere explicatio . Paucat Inen quaedam ad eorum pleniorem intelligem iam adiiciemus. Ac illud quidem primum, vocabulum p. mi. non aliter se habere, quam, quae superius seerum expositas erinde enim, ut illa, de qui bii ldais, proprie dicitur, ad alia ob aliquas similitudines tran fertur. Q uibus igitur propriecta enisi ea voc&propitis elixantur: resisqua,translatione sola. Dei iniuit autem Aristotiles in hic verbis veram de propriam est xationem. hi quae vere de proprie elixamur, conuenientem. Ex qua definitione intelligimus, qua re elixatio a maturatione dissideat qudue cum eadem conueniat. Conueniunt enim, quo niam utraque humoris interminati, qui in re inest, limconcoquitur, concoctio est utraq; praetcrea a calore prosciscitur.Sed disti: t,quod mariiratio laictuum eis, Ad. 2 naturali calore est, elixatio, carnium, de ab externo exiliit, eo videsice qui in humore inest, in orbem ad Hircandum assidete. Qito in loco dubitatio exoritur, quo pacto elixario concoctio dicatur, cum a calore proprio de naturali concoctionem inici traditum sit. Luam dubitationem antea Moque, de concoctione ageretur, attigimus, eamque s loco dissoluimus. Sed nunc quo-L OlR. A R. que dicamus, veram & promam concoctionem, quae
alimenti proprie est. N ad quam simili nidine quadam
aliae aliarum rerum concoctiones resinantur, Arist
triem desiniuisse. Eam autem , calore naturali pro cisti. Elixatio igitur lixe, quae definitur, concoctio est,sed quaeὶ naturali & proprio calore non fiat. Aliqua
autem est,quam naturalis eis est calor,quemadmodum alimenti in venti iculo concoctio, quam esse elixati nem a Aristotes is censet,s: Hippocrates ante eum tradidit, cum diceret, μ'm Amico - rem. Hac alimcnti elixatio a naturali qui in humore inest, calore essicitur, qui naturalis calor, quanuis alimentis proprius non est, ad eum tamen pertinet, cui alendo destinatur. t igitur clixatio non omnis, vera propria que est con coctio, sic nec omnis a naturali calore ortum habet. Ficunqtie aut cm calor lit, seu naturalis scit alienus, ad elixationem faciendam in humore inlit, cesse cita locemmesixatici ab assatione dis idei, quod a calore haec sicco, illa ab humido inicitur. Illud etiam requiritur, ut clixandae rei in . finitus humor, seu aereus saerit seu
aqueus, ab humillia tibi calore superatus educatur. Italerum elixarum si icci cum humido externo, in quo Hi Xantur, miscentur, ob eamque causam tam rebus lixis ius, in quo cociae sunt, praestat: quare a rebus dict-runt, piae in sartagine friguntur. Illae enim in humore calido, ibi oleo seu alia pingui materia, coquus tur, verum ab eo non vincimtur, quin potius calfactae eum, quicunque sit, humorem vincunt, eundemque victum ad se attrahunt, A: id cpiidem non naturali carum calore, ut quidam putauit. sed eo, quem ex stixionem
traxerunt, eum praesertim pingue facise admodum 1
calido triuatur. Eum autem attrahi humorem, argumento illud est, quod exiceari sicile, de quintamm doexugi conspicitur. Neque id impedis, quini humor calidus, in quo res est xantur, perinde ut stixarum, imminuatur, & exiccetur. Nam in vaporem aqua conuertitur,non E re elixa attrahitur: oleum autem de pi gula omnia prae lamore seo vaporem non edunt, sed
quod in progressu explicabituo sumtum selum. Eorum itaq; imminutio ex eo potissimum accidit, quint rebus uixis caloris es scietitia attrahantur . . Unde Scrostixae illis restiis sunt,&suauitate eis praestant. Est
vero de argumentum,quod de elixarum rerum ampliori, quam astarum siccitare Aristoteles attulit. Q uod de rerum earum interioribus partibus non extetioribus intelligendum est, ut postea tradetur. Asiarum enim rerum paries exteriores,llaciores iam cpi m taxarum, utpote a calore ilam exiccatae: Equarum partium siccitate euenit. ut lieteriores magis sint humeri, humore intus concluso,qui meatibus si citate conlii paris exire non potest. Quod rebus Elixis non accidit, quarum partes exteriores ab humore semper ambiuntur, ob eamque causam non constipannir, ut qui intus est humor. facile possit educi: Intestigendum autem, ut Alexander ait, easti quae Uixa prius non tarum: si quidem illa& intus, extra liccitate sunt assecta. 7, messa a corpus ometaxatile. Namne .
veluti in lignis. sed Paeons e corpora burnor habent, ab igneo calore, qui est, tu humido, patibilem . Dicitur avt 'aurum Hori, O lignavim,er esia milia, non eadem pudem specie, sed translatione. Nam disserentis snomina paria non sinu posita. Ater'. io hQmda FGicornensia p. 4eteo. v a dici-
236쪽
Quae sint res elixabii ,quae mininariquae item proprie elixentur, quae transsatione duntaxat elixari concedantiar.in his verbis proponi perspicuum est. Intelli pendum autem est, lapides humorem non habere, quisib sensum eadat δε an eis dii tinctum , qui illis Manentibus possit educi, quomodo in carne i umor sensibilis inest, itemque in aliis, quae elixantur.Nam alioqui humorem lapides habent, quo terreae partes continentur. do, ne in puluerem abeant,impediuntur. Omnia enim ex sicco se humido, ut ex materia, constitit, quae duo vicis, im se colligam, ut alterum alterius vinculum esse& gluten.videatur, alterumque ab ite altero definiri ac terminari non possit. Id quod antea quidem aliquomodo attigimus: scis in progressu fi lius explicabitur. Lignorum mirabitur aliquis quo paeto ob densitatem
euinci humor non possit. cum aeris natalium in se contineant, qui raritatis est causa, ob eamque causam in
aqua polita supernatent. Sed dici potest, lapidum quidem,qui non lia pernatant, comparatione, ligna rara esse,quomodo etiam caetera ligna cum Ebeno nigra collata,minus tamen rara esse, quam ut humor, quem undique compactum de continuatum continent, euinci
possit ac extrahi. Sed quanquam non educat hir, ab eaq; causam vaporem ligna, ut post explicabitur, non mittant, fumum tamen edunt, ac sunt sicciora, si iuxta ignem ponantur. Quam ob causam elixari,sed trans latione quadam, Artii ineles concedit. Neque id o
stat,quod igni lira opp'sita, potissimum viridia, non
sumum Dium reddunt,int aquam aut humorem quendam cuius exitu exiccatur. Nam & humor ille alienus est,& tum sertasse duntaxat, cum in ignem coniiciu tiir, aut iuxta illum ponuntur, humorem emittunt ignixesscientia de calore superatum quem si in aqua coquitur, non edunt, quin poti permanent humidiora eorum humore ab humido calido non victo. Cum igitur humorem aut fiamum mittant, Ac sicciora ignis virtute essiciatur, incari quidem, sed similitudine quadam conceduntur. Qua ratione aurum de alia metalla Elixa tur. Nam ignis ei ficientia, non calidi humidi, ex auro educitur argutiire ut alius aliquis humoriquod tamen de puristinio dici non potes . Q uae omnes eductiones
mutuato vocabulo elixationes dicuntur. Nam vocabulorum penuria rei alicuius nomen proprium ad limilia, ut antea traditum est, licet transierre, modo id integrum uianeat: de limitibus illis rebus proprie non dici, quod in vocabulo I uela tertiolium de sympi matum causis facit Galenus. Illud enim syniploma, quo vesica vacua urina non excernitur, herib c cedit nominari quanquam is curat proprie litassectus
ille tuo aliqua de causa urina in velica detinetur. QUI admodum autem rerum disterentiis nomina non sint
paria, sed longe plura rerum genera de disserentiae habeantur,quam nomina,sitis constat. illud vero aceidit ex rerum ipsarum ignoratione,quae in prisc i; fuit vocabulorum de nominum conditoribu vi Platonis est sententia. De qua re antea meminimus,cum de concoctione a reuar. Q uod ad liquidorum, quae quod actu humida sint, humida nominat, est rationem attinet, non satis eam hoc in loco uidetur explieisse. Ex his tamen
intelligitur, quae, cum de con time di siseret, de
duplici rerum concoctarum sine tragidit. Nam ese quaedam docuit, mis in naturam desinunt. de formam
mutant, alia, quae talia aut tanta evadunt, tumque eum
euaserunt, utilia esse incipitam.Quo in genere mullum posuit, quod hoc in loco inquit elixari, quod sapor,qui in humore inest, ignis qui ambit, euicientia, talis aut
tantus esticiatur, oc in speciem aliquam minetur. Mutaturainc in speciem aliquam, quonia dulcius Ad erasiliis densi usi te concoctione redditur, dum tenuis ac spiratosa exhalatur materia. Cutias exhalationis, partitim que manentium constipationis modo. concocito illa
elixatio dicitur. Cuius proprium est, e re Hixata aliquid educere, atquei luod remanet, densare, sicciuiaque efficere. uod ipsum in licte elixo conspicitur. Sed hoc inter lae dc multiim di crimen est , ii md humor aqueus, videlicit serum, caloris actione a lacte secernitur, reliqua autem materia concresci ,3c in aliam sermam atque saporem mutatur, e mullo autem elixo
spiritus seu aerea materia, ut dictum eli , exhala utamin, d i leo euenit,quia lac terreum est 3c aqueum, mustum terreum 3c aereum, vi in progrestu docebitur. io igitur humida, la est, liquida elixantiir, corii ire elixatio vers N proprieelixa: ni iii ammodo similis est.Similis inquam, quod densatione illori , de rei alicuius secta lacretione 1 calore efficitur. At vero quo dammodo, non limp iciter similis. qui , in hiimido ca- scio non sit. que eius efiicientia, sed caloris externi in illa agetis,in vase aliquo collocata. Q uodi do ei iam
pharmaca leu medicamenta elixantur.
sed nec elixis nec redincoctis omnibus idem Usimi, verum alus oesu, a Lybitis, almali u Uri, cum rerum me amema dicamus elixari. Itaque elixario mnia apta sunt , cri curive e si a aut minora edi gra-Miora 'sunt euadere, aut quiorum quadam eis di. quadam contraria, quod qua secemuntur, atia erus sescant, aba renuentur, ut lac in serum creastum.
Oleum autem, quod nihil horum patiatur, ipsium persenori elixatur. via igitur per elixationem concinio diacitur, haec est raemiar refert, virum in arte uos instrumentis, an innatarista e clatar: ab eadem enisne
Potest hie finis pro forma, quae finis est, ut sic do Physicorum A: alibi dieitur,accipi. Eadem enim sermam,quae elixantur humida omnia maecipiunt,qi anquam dentiora omnia esiiciantur. Q uo nam 'e modo
adesunt idonea alia, ad Brbitionem alia fierent, si eandem omnino acciperent formam' In hae significatio
ne antea finem accepit, cum rerum concoctarum d
plicem finem esse proponeret. Finis enim, inquit, aliqui sest natur Natura aute ea,qu m speciem de est, ita
dicimus, aliis est in quadam iis a subiectam, cum humor talis aut latus euadit. in quo genere mullum collocauis, ut de aliis fine loqui nunc non videatur, quamdam, cuius tunc meminit. Potest etiam ad tinem reserri cuius gratia talis se a inducitur, vel illi eli ustis aut rinitio, aut quidquam aliud simile. Sed quomodocun*κ accipiatur, controuersiim est, an omnium, qus est xantur, an humidorum tantum,de quibus verba iaciebat fines commemoret.Videtur vero humidorii di intaxat fines tradere,quae tum elixari dixit, cum in formam aliquam mutatur. Hanc enim ne omniis eande et sequii piam putaret, non eundem esse illorum finem adiicere videtur . vel formam Ac finem intelligens, vel id, cuius
gratia forma illa instituta est quod ii multiplexit militi
237쪽
plicem quoque tamam requirit. Alexanderia omnia 'ae elixantur o ad humida Ela hos fines resem mod
iam probatale es cum verum sit, non omnium emincem finem est aut formam, A: p terea de est eis ora tion Inmersim repetere Aristote.videatur, id quod mus adiectum indicat,videlicet res concoctae, quaeia elixas peneris habent rationem. Eadem dis scultas est ce ., odsii Nicit,omnia ut elixentur,apta esse, ae
fieri. e. Nam de hun 3 solis dictum videtur, in quibus illa elixationi idonea sunt, q aut possint erasestere, humore indefintio,
in dico veluti silet est mel, quodHura
terreum igne densati in sequemibus dicet in aut queriactiora de minN. eademque grauiora reddi iatur, distum, quod spiri is materia exhahimne mimis res r& grauius, aut quorum pari crasitor aut
minor de prauior, pars contrario in oesicitur, te maior videlicet & leuior reddita, ut lac esse tradit,omnqummmcies denissime, in caseum mutatae, aliis turandis reus, videlicet sero. Haec onusia
res humidi videntura ommodari, quod eoetiam
scit, oleum ipsum per se ac tarism
ir elixari. Nam si omnia,quae elixantur,a- humida clamavit intellexisset, non oleum selum, sed pleri e alia in D uae non elixantur, erant assuenda. Sed Omnia taxantur, quae crassestum, a minora fiunt , Γ
fescam . De humidis itaque, hoc est linutilis rebus, freni esse ramum videtur. Verum Alexanderi
telligi omnia existimat, quaecunque elixantur. Ac illa. quaecrastiora fieri inquit Aristot=s, ad res, quaei, pnae elixantur, seri,quae crassitim nanciscunturini more.interminato, quod intra se habem , concocto. Q uam expositionem si sequi aliquis malit, non ni eum contendam. illud.vero aduertendum ora tractionem,cum grauitate aut crinitie lanitis rebus quaeri Midi, ni ungi. Neque enim minus reddi aque con
tracti ad elixati mem est sitis, quandoquidem& laum ignifes ientia minusi dilui, quod tamen ne- νωι xa non quidem si Miter , is perct klitarium. Nam, si cum aliis perinis aeur, videtur
elixari. Perse autem non elixanar, quod ni calator mininuatur quidem, sed nec grauius fiat, nec crassius rare partem etiam beat,quae crassior ciatur, tenuiori parte alia secreto Nec enim cut ait Olympiodorus aerea & tacitosi eius essentia, b umore remaneredistrix',ut bac de s auu e quod euehebato leuius redde bat, sit ingrauius reddatur. Cum enim humor te tus sit, spiritum distrahi non patitur, nectita humor v rora inimiosa essentia manente, ut indecrasitus sat &m in iubilarula aequis
liter distrahuntur, unde minor euadit. Cannes autemelia , minorch criniores,di lotiores fiunt, propterea ouod humor abiumatur, qui maioris demolis&-deris cauu est. Aes enim, cum coquitur, quod aeream parie quam plurimam continet mma rauius ei citur. Sed dubitatio Moleo exoritur'. Na in proeressu
huius libri tum cataris tum stigo osci niuilias
incere & deni ri traditur, muri me tamen concrctare. Verum trouertiam diluemus,cum rationem & moum Ans iacebiliquo, calore α isn oleum crassumesticiatur.Nunc monendum est,id, quod de oleo in his verbis tradi inlami, - , ubi caussa explicatur, cur m eluet, mici ista ciuium uani itere no vaar3porem,quem tamen vaporem omnis reddimi, quae ergiescum calore. Q uod elatius intelligetur,ubi ad eum locum fuerit peruentum.Est autem quaestio de aquar quomodoelixari antea dicta si qtue neq; asinit,ut in eo laco docui re, civit coquitur,minor simul & grauiori ditur,neque item parsehis alia crassi, alia tenuis es.ficitur. Sed hanc dubitatione antea diluiniim ipse aquam fmilitudine tantum quada elixari tradidi mii , qua quidem humida sessi est, nee siccitatis aliquid hab quae elixabilium terrum est propria. praetereundum aut non est, quod Λlexander tradit, cibos di alimentaco modo quo lac, elixari. rima etenim aliquam partem caloris concoquentis virtute in humorem tenuem excerni,vesuti in urinam parte vero ad Edum idones,
crassam madere. Q uod rem dictu videturas ciborucone ostionem ad elixationem Aristo.reserat. Melio quidem alimenti ea est elixatio, quae in naturalibus sit instrumenti veluti in veni de in ventriculo. a calometiam naturali haec ipse concoctio ut antea dictum est perficina siqui eator, quoniam in alimentorio inest, in ea est xatione limilitudine hahet, mire a calore humido ambiemeeukitur,quanquamea de causi vera d propria concoctio sit, quia tan rei. in cuius substa tiam 'metum mutatur,naturalis est calor. Vt uemadesi Milonem, limestis concoctio reseratur liud quoq; sita, quod caloria o e scitur, in humore sedem ha- ἰ he quod Elixationis e si proprium. A propria tamen est ratione hoc dissidet,quod in humore calido, qui ab eo diuinus sit, non concoquitur alimentum, invasis tantum ipse calore humido assectiti Namhumidum calidum,in quo alimentum concoqui in pregressu Aristoteles docet, cum alimenti cocoetionemelaxationem nati resemese tradit, ab humidocalido, in quo me res
elixamusiplurimi m disii det.Nanque ire 'quae est xantur, hoc plane diuersum est, illud, alimenti ipsius pars est.Ex his intelligim id verum essem hic diaci uir. nihil res re utriun elixatio in instrumentis arte section in naturalibus fiatmnnia enim per meminit. ἀαVtro enim modo aliquid elixetur, a calore hum elixant siqui in elutiquod elixatur, substantianctulast, sed in eo quod ambit.
iisdem esidia elixationi contraria. autem contrit qua primumdicta est, inde ii, qMdinesim com re, inconcoctio, ob caloris, qui mis est circunsta ire, defectinem. - vem desecti emtam fi ciuese rictum est . Fit rem ob motam aliam. I in conciriau, repellitur. Ac defectis est sta oris, quod in humido opiam, aut obmisitudinem mutatum accidit, ut calor, pus in humido.
vim ratem praestet, est eo ne in . ut maremetio uorrire ramida autem magis diiuncta.Quid tur ιν adeo laeuotae est,alpae idem imperfecta Abordine inchoato Aristoteles non discedens, post trayionem de elixatione disserat denuitatioiae illico
tinis, quam μολια aer appellat. Vt autem varias docuit eue elaxationes, aliam quidem veram&propriam ab
humore calido proficis me', alias limilitumnedum t t& translatione dictas ,:ic imperiectas elixationes Plii es innuere videtur: Ina, quae prima sit & verae est xationi adue usi si etiam destat: alias, quae alii elixationi sopponantur 'as etsi nonominat, ex prima FNicomerui: pMeteo. V 3 tamen
238쪽
tamen ut ait Alexander intelligere saeile est. Prinum
vero sic poni vi definitionis eius antea videatur meministrinouod cum nulli, fecerit,iectionem reddit ob iramNam inquit, Erit aut contraria, quae primum dicta est,incone 'io,&c. Sed fortasse λεχ eci rasi dictum est αἰτῶ λ ssiti, visit sensus, eam μολα-u,quaaetimu itur,elixationi aduersari, inconcoctionem esse,&C. Q umquam Alexader potestate traditam esse inuisu primam inquiat, cum de prima & propria elixatione ageretur.Eumenim, qui nitelixationem veram de propriam polestate quoque mutationem illi oppostam de ire. Nonnulla exemplaria hune in modum habes. AZ πιέα τε στοαῆ λιχρειο emet x. Q umum verborum talis est sensis: Ea εαίλι--s,quae dicta est, praniae videlicet elixationi,contraria,erit inconcoctio. c. sed viro modo legamus, eadem est obscuritas. Quid vero per intelligat, ex liis φue tradit,asscipi mur, sed Luine assinio eiusmodi aut mutatio exprimi vix, oest.Nam quod dicunt inquinationem, mutati nem elixationi oppositam non signat. I is autem me impersecta,ut vertimus, elixatio, no omnino est μολαι uis, i in quacunque Elixatione sis leuis si, seu validaι humor, qui Heli in re, quae elixatur, a calore ambaente vinctuti quod non sit - τῆ - αι. Quare vocis Ium Graecum retinendum videretur'. Nos tamen obsimilitudinem, quam habet cum elixatione, quia in limimore calido, ut illi,siat, imperfectam elixationem reddidimus. Nae autem de ea tradit,omnia propemodum plana sunt de ex his qua de elixatione de cruditate disia
struit, ad intelligendum facilia Neq:.n.dissicillaestas.
qui, Wλα ν primam seu primaeelixationi trariam, indeliniti huntioris, qui in corpore inest,ad elixandum propolito inconcoctionemesse, ob desectum caloris, cpio humor ambiens ericitur, proficiscentem. Etenim elixatio, cui adueriatur,eiusdem humoris indefiniti concoctio dicebatur, ab humore calido essecta humorem illum indefinitum vincente. Rursuscaloris deiectus' m H oreeoniunctum esse nemo non intellistim uidem Hilus aliud nihil videtur, quam ratoris ces O. Hoc vero anteaexplicarum est, cum deonu naturas de
putredine illi oppolita dissereretur. Sed nee dis icilius ad intelligethdum, atque se se habere existimandum quanquam breuiterdictum sit videtur, quod ait, sto
λαο ν seii ob aliam motionem: eum enim qui concoquit,videlicet calorem, repelli. Q uod enim tradit hoceud em elixationem non seri motione taloris, quemadmodum elixatimsed alia motione, videlicet Ego is
calorem conco erect elixare volentem repellentixut
intelligamus a frigore potiu quam 1 calore, μολ-mscii Cuius rei gratia praemisit caloris desectum,si ri annexum egrandicare enim voluit, tam sit usquam calorem huius essectionis causam esse e lectricem. Illud vero etiam planum est, quod subiicit, caloris destactum in impers elixatione oriri, aut ex copia Ego
ris, quod in humore inest,m videlicet, quo res conm quitur. aut ex multitudine, quam res elixanda obtinet. Dubium duntaxat videtur, quin per multitudinem ii telligat,quae in re inest elixada. an frigoris copiam, promin, de in humore itelligit, an potius humoris.Vtrunque enim posse intelligi videturmam si frigore nimio assiciatur res elixanda, ω,ut calorem humoris ambientis superet, seu plurimum hi orem in se contineat, qui lcalore ambiente terminari non siit, calorisest dese- .ctio. Ad humorem tamen reserendum esse aemadmodum Alexander exponit, existimo. sed id aduer diminon tantum in hac assectione seu inconcoctione, sed in aliis quoque incococtionis speciebus, caloris desectam.
in humoris concoquendi atque incendi copiam, aut in caloris concoquentis paucitatem , ab Aristot la referri, quanquam humor concoquendus, modum, quod ad se attinet, non superet. Neutroenim modo in
ter calorem& humorem proportio seruatur, quam si perius reqviri docuit, cum de concoctione& ortu dissereret ate igitur aliqua in humore, ut concoquatur, posita,si ea, quae dicta est, caloris N humoris proportio non
in sintvisu tequitur. Tum enim euenire ait, ut o
lor, qui in humore inest, ad elixandum asiidente a iplior sit,quam ut humorem,quem res elixIda,obtinet:
mouere non queavparcior aut , qu ista in illum conco
qua atque aequabilem rei illi asse concoctionem.E eo autem fieri, HV ρ λυσιμία, id est imperfecte est Moebus elixis sint duriora, atq; humida magis sine distincta. aeillata conelusio disti cultatem hibet, binia item; admodum ci concise rena si est Reliquviri quod de caloris ait motione & concoctione clariun et di euidens ut nihil magis. Dissicultas aut est, u leuites elixae & cocte cames , molliores videntura humidicire quae persine. Id vero eo confirmatur quod elixatione humor extrahitur, ut illud humidissis', ideoq; molliusnunere necessest, quod minis elixit est qualeta:
es sui λυ ρι' Allud etiam intellectu dissicilii, quod
ait tumida magis distincta esse.Sed hoc Alexander exponit de inaequa litate recoctionis, quae resius humidis, quae elixamar, accidit,ut laeti. Haec enita propter in eumesitatem diuidum & alia quidem parie concrescu 'alia dissuunt, quomodo lae partim in caseu concrescit. partim fluidum manet,quae stii est natura. Ad eam, quassata est difficultate, dici potest, carnes impersi Meliuxas, imo eas,quae tam sint crudae, humidiores ac moratiores videri lx terea quod crutis humor, qui in eis
inest, a partinus terreis attu siccis masis dis istus si
minusq; cum illis cotemperaria quam in coctu& pe secte elixis an his etenim paritu gum siccarum, tum hunudarum in minimas partes quandam veluti diuisio
nem, atq; interse temperationem & admixtionem con .
Aone periecta fieri demne minus humidas ac mestis videria erum aut imperiectὰ elixarum, panes securi terreas diuidi, & cum partibus humidis temperari. viaequalis quaedam&sbi similis constitutio ex pari buseiusmodi fieret,incaloris imbecillitatem non pos sem eamq; causam duriores manere, quam pem Hiram Nec obstat, quod est vitio timore extrahar ut Aristotcles cet,sicchatemque afferat,atq; adeo du riciem. Nam , quae .lixatione assertur flacitasMdu scies, minor est,quim quae in rebus crudi aut imhers . Oecoctis inest. Est etenim rerumcrudam propria du ricies. Ideo Hippocrates in quinto Aphorismoriim cru ditatem molicies opponit Molles inquit, lemmoribus loquenm boni rudi vem mali. Quare crudum S di nim iuia proprie milli aduersatur, sim idem. A cru disautem parum absum Umμολυσμυι hoc est,quae dira imper-ὸ elixa. Nam non ideo imperilem elixa nominantur,quod iam elixari coeperint & ab isne ibi
calore humido antea fuerint remota, quam periectam elixationem acciperet onenim haecin sularava ptiam ratio quorum humorem a calore ambiente non
vitta Aristotem traditatio stam vocabulo aptellantur, quod aliud aunodius non habeatur,quoauectio illa' expriis
239쪽
evrimnir. Similis enim quodammodo impersectae elixationi videtur, viqiis sat in calido humore. Sed
cum res maneat inconcocta, vesuti cruda, durior, qudiri elixa ab Aristotele merito ponitur.
Matio autem micoctisen, qua sicco ali ea lore bicumr, ob eamque cavisam si quis elixam faciat.
H non ab bm msed ιrnis calore mutetur er concoquatur, id cum perfectum est, assum exivit, non elixum, est ex vi nimia adiclum appel ur. A calore autemsicco sit, cum perfectura siccius redditur. Horum itaque exte es partes interioribus Anesectores. Elisarum se, contrario modo. Acin his, qua manu fiunt, operosium
magis en assare, quam elixare. Vbim interiora o emteriora aequabiture calfacere difficile s. vis enim igni
propriasunt, celerius 'petuo exiccantur: quare est magis. Coeuntibus itaque exterioribra meatibus , is, qui H-
est, humor,'cerui non potest :sed, cum meatus com uerint,ntercluditur.
Aggreditur ad disserendum de assaturno, quae po strema octonis specim est,&,quaedem tradit, Rritor coitibus complet titur: quid sit, quomodoliatur quae essicientes tum eius,tu cotratiae mutationis cause quid eius contrarium. Quorum quaru capitari Quoi
in his verbis pertractat. Ac primumquidem primum,
deinde alterum. autem tradit, aperta sunt Inquit enim assationem e coctionem esse, quam alienus &siccus calor, hoc est, igneus, cum sublatus est humor. omnis, essicit. Hanc autem concoctione tuae, sicco
di siem proficistitur calore, assationem sicine, ut si quistaxare aliquid aggressis , ciat deinde,ut non ab humido, sed ab igneo calore immutetur, es com ' λr, humoris sertasse desinimo assiim illud, non lixum dicatur. Q uod verum esse perspicuum es Vt enim elixatio sit ,&dicatur. humorem calidum,dum a concoctio Meitur, durare oportet, atque i quod concoquitur, amplecti. Qui humor, si me , quam . persecta sit concoctio de abire calore sicco eadem
perficiatur,assatioerit, non elixatio. Quomodo etiam. assari carnes eae quodammodo dicuntur, quae qua quam in ollisi untur, non in humido tamen calore, sed ianis exterioris vi coquuntur. Subiicit autem, in
lare sicco fieri, idque , cum persectum effossum existem uod perinde est, ae si dixisset, id, quod si asiab
bitur, calore sicco concoctum, allum tum demum. dici, cum iam peribri sierit illa concoctio. Siccitatem autem astatio alserat necesseest, ut quae, calore sicco essiciatur. Non omnes vero assarum rerum exiccari ait partes, sed exteriores,cum interim interiores h midsmaneant. Idque obeam causam, quod exteri res propiores igni sunt, undi celerius exiccantur,atque ita velitinentius. Quibus etiam exiccatis, meatus qui extra sunt, coeunt, ut humor inclusus esiluere pro hiabeatur. At vero contrarium elixis rebus euenire, usextrinsecus humidae sunt, intus siccae. 9odetiam in i Problematibus one trigesima octaua ab eoia tra ditum est rationi quidem certe estis senum.Si qui icem meatos in elixis rebus haudquaquam clauduntur, ivt humori, quem intra se illis continent liber exitus P it eat, & a calore, qui ambit, sicila pinu euocari. Cum
autem rerum, quae assantur, partes exteriores celerius atque vehementius,quam interiorese cenin, quod
Hiris rebus n5 accidit operosus esse inquit quod quidem est alterum huius tractitionis caput niam dea
te Hidpiam asAre, quam elistare. Partes enim omnescat eri aequabiliter non polle, quam iurena necconcoqui. Aequabilem autem concoctionem vera&persecta requiritas ratio. Ac dehis, quae manu dc arte assa tu duntaxat loquitur, quod, cum natura quoque assi 'timem, ut mox docebit, siciat,vquabilior Grtas te illa sit, qtiam artis Se manus, quod sic meatus exteriores non claudat, facileque polsit humor intentus euocari.
Sed dubitatio est quoniam calore aperiri potius, quam coire videntur meatus, rigus autem ad eorum constri 'ctionem esse aptissimum. Etenim densare, frigoris est munus, caloris, laxare, ut Aristoteles docet in quinto de animalium pmcreatione: commmimi esse & ab omnibus comprobatum videtur. Quia animalium
corpora experiuntur, quorum meatus hyeme altringuntur, aestate laxantur, ob eamque causam per aesta'
rem ludores educuntur, qui frigido atque hyberno tempore educi non possunt Cuius rei gratia, cum sedinem medici volunt educere. rvium calidum ella.' opti mo tectum iubent . Id quoque. huius rei argu mines leuidens, quod, quae calida sunt, aperie lilium habent, quae stigida , astringendi. Oportebat igitur,rersiali inim meatus per igneum calorem aperiri potius&llaxari,quam coire, ideoque aquabiliter concoqui.Sed dici potest,calorem altu humidum esse, alium liecur tvt Galenus etiam docet in libro de assii midinibus . Mealorem quidem humidum laxare ac meatus aperire, quomodo cuida balnea atque etiam hypocausta iustre intuemur. Eum autem, qui siccus est,quamiis, cum temperatus est de initio, aperiat meam , qui tamen vehementiorest, qualis est ignis, di tempore prauru'm te, illos nil fingere sicciores tiadendo: siquidem contractius omne id redditur, quod siccius. Sic astarum rerum meatus ignis claudit Ac densat, qui idem in rebus elixis aperiuntur, ut quae in calore humido conci quamur. Sic in animalium corporibus aestate meatus, laxantur, quod enasmodi calor, quanquam vehemens non ita adurat ut igneus: quin&esoraestiuus perinde ac balnea ex animalium corporibus humores trahit. ut libro quam Aphoris rum docet Galenus, cum causam reis dit,cur Hippocrates prohibeat, purgationes seri si ab Cane. calor, inquit, aestium contrariam lambet atque pureationes habeam: siquidem extrahit,illielmus trahentibus. Quod si aestatis temperies calida&seca, Solis praeterea aestiuus calorcum siccitate coniunctus obiiciatur, respondendum est, Solis calorem
aestiuum, validior sit, ut in Aethiopia . aut etiam si diu corpori inhaeserit, idem, quod ignis, efficere, si are
'idelicet , adurere, atque adstringere. Vnde Galerius in libro, quem nominaui, de assuetudinibus, docet calidam causa vehati Solem, cum alicui corpori diu inhaesta contrariam ei, quae 2 principio, assidiyionem in
illud inducere, ae in principio quid hutnores euocare, cinam deprimere, molliorem ac rariorem camem
reddere pro mae te ore duram & aridam, potiς simum si nudus in eo quilpiam moretur. Q d mesbribus & nautis accidere videmus, quorum dura, sic quesit cutis.Simillieres, ius solidorum est animalium. Qiramobrem constat, Solis calore siccitatem fieri. y deindeac igneta sed no omnem calorem exicca ut quidam putauerunt, ab humido etiam calore siccit tem fieri arbitrantes, docuit Galenus in fine secundide temperat lentis.Sic sublatam esse iubitroream, quae
240쪽
Assario igitur oe elixaris arte crωdem fiunt, sidi utilia, uti diximus, 'riuuersalis sunt, O a natura
similes quadam asse ines existulit, quanquam nomina
non habent. Ars enim naturam mutatur. Nam alia
menti, qua in corpore sit, concoctio, et rationi similis. est. Etenim in tam do calido a calore corporis praestatur. Atque etiam Inconcocti ci non staprauae elix
Q aestionis de assatione tertium cssut pertractat,
quod quidem est, eam artis opus est e. sta similem qirandam aifcctionem , natura proficisci, quanquam
nomine apud Graecos vacantem. Contui sit autem
cum assatione elixationE, quod hac re inter se non dissideant. Ac ambas quidem dicit uniuersites esse sp
cies quoniam his omnibus accommodantur, quae a calore alieno,aut humido, aut sicco concoquuntur. Va- . ne autem locus hie legitur, ideo varie ab interpretibus versus atque expositu NI cum verrigiaeca in exem
siones. Quibus verbis paret, distinctio iam poni post
vocabulum, *um, non post illud Tiam , ut nostra habent exemplaria. praeterea particulam Fci, adi ctam esse post verbum omin. com versionem multi ex nostris secuti sunt. Q uae licet probabilis videatur, a vera temen huius loci sementia abest: siquidem. ponit has species, hoe est, elixationem & allationem esse natura, quod tamen Aristoteles hie non trahi sed similes quasdam duntaxat affiniones, quas ars imitatast, quae vacam nomine. Iam si sunt similes in natura asesectione, eaeque carent nomine, quo pacto has species in rebus naturae statuit i Horum igitur exemplarium lectis, praestat,m qin hi species naturae non tribuuntur, sed similes tantum assectiones. Sed iaan .explicemus, quomodo, natura asiationi S elixationi similes quaiaciam assectiones existere Aristoteles doceat. Hoc itaque demonstrat, partim ratiocinatione, partim exemplo, Raciocinatio est quod ars naturam unitetur, Ex plum est, alimenti in corpore animalis concoetio, qua
elixa ioni similem dicit Praeterea in concoctio quaeda μονάσει, hoc est prauae elixationi similis. Quod ad ratiocinationem attinet, id ipsum, quod in ea de arte naturam unitante .sumptum est, plerisque in locis ab emdem est traditum et prauestim secundo de naturali aes
cultatione, ubi ariem ait alia omnino, γε natura n quit, perficere,ut medicina naturam aduruans, alia naturam imitando inicere, velut pictura, statuaria disi miles. cum ita sit, nihilo ars molliatur aut aggrediatur, nisi horum alterius yratia, perspicuum est,si aliquid lixet aut assier, lixare aut astare,ut, quod nati Hra non potest, perliciat, aut certe ut illam imitetur. Pe sciendi aute gratia nihil elixat aulassat, quod, quae et xantur, aut astantur, antea sint cruda,nec eorum Elix tu, aut assatio,ὶ natura prius instituta. Neque enim hac in re accidit, quod in lanatione, an , cu natura inchoauerit, si perficere tum rumpo sit, an complet. Restat igitur,ut natura imitandi gratia amelixet aut astiam1- itari autem ars naturam non potest, nisi similia quidam opera illa eslkiat mire ad imitandum ars proponat quare assectiones astationi de esinationi similes , natura si
ri consequitur . rem aurem nomine, ut&aliae complures, quod rerum disserenuis nomina paria cui mica traditum est non sint posita. At veroea natura sinisses quasdam assectiones es , in elixatione docet ,assatione
praeterita. Hunc autem de alimenti concoctione locum iumpsit. Galenus, de in tertium librum de naturalibus ficultatibus contra Erasistratum retulit eocitato. Adiecit praetera, Aristotelem prodidisse, alimenti concoctionem, elixati ossi nec primum, nec proprie nominari. Q uod ubi Aristoteles tradiderit, non patet. Sed dubium est, quomodo alimenti concoctio in humidode calido es itur. Nam calore quidem humido manifestum est,seri cum a calore naturali,qui in humore residet, iniciatur in humido autem calido cstici non se constat, cum humor nullus in ventriculo videatur contineri,in quo alimenti sat concoctio. Nisi dicamus, inventriculo non eam quidem humoris copiam ad elixandum alimentia contineri, quae ad res arte elixandas rem
qui rhur, aliquid tamen perpetuo inesse, tum pici: ita, tum vaporis, in quo res concocta elixa dicitur, non assi. Praeterea alimentum humori calido, qui pocoepi' disipersus est, admisceri, ab eoque concoqui, ut cunc quens humor alimenti ipsius Pars quodamm so vide tur Flute autem alimenti elixationi, eiusdem inconco ctio aduersatur, quae μολι ει, id est praua elixatmius imilis est. ea idem prodit ob caltata concoque tis deiectum, aut ob nimium humorem cum sigore coniunctum diem alimentum cotinet. De qua alimenti inconcoctione stupraua elixatione, apud Galenum, aliosque medicos multa luimus, ut ad quos eiuscatio pertineat.At sicaloris nimium re sicci Tui simu, obtinere ventriculum contingerit, alimemi allatio, nesivitio consequitur. od in his est, qui aut bilis quaecalida est de sicca, magnam in parte illa copiam haben .aut alia de causa caloris inteperie laborant. Haec
vero alimenti assatio, eius vera & propria non est condi coctio,ideoq; in ventriculi lumptomatibus numeraturi.
Vec animal in concoctione indignitur', ut quidam aiunt,sed in secretione , quae in ventre inferrem putrescit, natum iur*m conscendit Insuro enim ventre concoctis mirumsed quod in inforo secernitur, putrescitia a.
autem de causa, Aristocodictumest.. Cur hane animalium in suo inseriori procreati . nem in hune locum inseruerit, non facile est videre,currulla re propemodum cum his conueniat, quae hactenus sint tradita.Nisi sertasterius meminerit, v cum alimenti concoctionem elixationi esse similem docuisset, praeterea alias esse inconcoctiones prauae elixationismiles, obiectioni tactis responderet, a concoctionem illi elixationem non esse, sed potius putredinem obiicipoterat,cum animalia in ea innatantur, quae ex si Ia putredine tum ducum. Obiectionem igitur hanc tollens, animalia haec tradit in aulo inseriori generari in qua si menti excrementum putrescit, non in superiori,in qira eiusEE essicitur concocti ian eam autem, cum .senita sunt, ex inseriori conscendere. Est vero aluini ferior, pars ea,quae inter umbilicum N pudenda interiacetiQuam parte intestina sinit collocata, in quae alimenti excrementum siccum recipitur. Superior inter septu transitersum & umbilicum est posita, ventrieulumque. ruin in quod fit alimenti concoctio. Sic aluum talanus ex Hippocratis sententia tapenumero partitur. Quanquam etiam superiorem aluum prora parte Hippocrates interdum acceperit, quam thorace circumicriptam pulmones an endunt, ut cum libro sepi mo horisinorum est, diit illationem in ventrem si