장음표시 사용
31쪽
r 1 Introduc fio ad Metaphsicam.
in se est vi intelligitur, adeoque di in cius com formitate ad intellectum debet eius consistere formalis veritas , 1ed pro maiori huius declaratione.
SciendAm I 6. quod veritas tripliciter accipi potest ; uno modo materialiter pro enlitate uni uicuiusque rei, secundum quam dicimus, illud esse de veritate alicuius rei, quod est de eius entitate 3 alio vero modo potest accipi vcritas repraesentative pro Iepraesentativo veritatis ; & isto modo conceprus Mentis 3 siue actus intelligendi complexus potest dici verus , licet etiam possit dc dici verus veritate Primo modo accepta , secundum suam veramentitatem. Iito etiam modo dicitur Ec prop Ostio , siue scripta siue dicta esse vera , quia est' signum veritatis formalis. Teriro denique ac- , cipitur veritas formaliter ; & hoc modo sumpta est in obiecto intellcctus enunciatiui, ut dum dicimus et hominem esse animal, hoc est verum. In eo si quidem esse debet veritas formaliter, quod correspondet ei. quod est v
xum ripa aesentativo e sed propositiones & conceptus mentis dicuntur solum vera repraesentaliue : ergo in eo consistit verum 1eu veritas formaliter , quod per propositiones N. conceptus mentis repraesentatur i, quod quidem non.
aliud est , quam ipsum intellectus enunciatiui
obiectum. Notabis autem obiter veritatem hane in ratione veritatis positam esse in indivisibili, id est non recipere magis & minus , quia scilicet. talis cst natura adaequationis seu conformita- tis vel cognitionis cum obiecto , vel obiecti eum cognitione et si enim aut erre deret, aut deficeret, tunc desineret esse adaequatio, quod Per proportionem explicaeri potest exemplo duarum quantitatum inter se aequalium. Quare licet aliqua veritas possit esse narurae praestan- Italia, tuin. cuidcntius. Aut se IIiOἀ alia , non.
32쪽
idcirco plus dicit in ratione veritaris ut sic. Sciendum ultimo , ens quodlibct dici bc De boninum , quatenus est in se perfectum , saltem se- tare. eundum essentialia . sine quibus necesse potest nec concipi ; iuxta quod intelligendum venit quod dicit Scriptura , quod vidit Deus cuncta quae fecerat lc erant valde bona ; undet Ianicen dentalis bonitas primo & per se aliud
nihil est quam tei perfectio secundum se , ad
quam coninuitur conuenientia. Notabis autem bonitatem illam esse quidem conceptum positiuum a conceptu entis distinctum, non tamen tanquain ens aliud , sed tanquam idem alio modo considera lum. Praefatae namque proprietates entis , ut dieebamus supra nihil sunt, quam subiectum it sum, ut diuerso modo consideratum , nempe vel sub aliqua negatione, vel lub denominationibus etiam extriniecis, vel comparative ad diuersa con notata , ex quibus boriuntur illa praedicata transcendent alia veLunius , vel veri , aut boni : licet enim praedicatum dicatur hac ratione includere suum suboiectum , non debet id reputari in conueniens in praesenti casu de proprietatibus entis; quia Nota, sciliret illud est enti proprium eique peculiare, ob eam quam habet transcendentiam, ut idem indivisibiliter sit constituituum diueIsarum rationum seu formalitatum quae ipsi identificantur. Et haec circa prooemialia atque faciliora
2Ieraal suae dicta tussiciant.
33쪽
De ente creato , tum in eommuni ; tum in . particulari de incorporeo ,siue Angelos. ωrdo do--VIA Μeta physica non tantum ) habet pro obiecto ens ut sic , se a
' etiam contemplatur ens incorpo reum completum , quales sunt Angeli & Deus , propie Iea quod non alia extat scientia quae versetur circa ens ab instractum a materia secundum rem , quam Me
taphylica , ideo pro illa duplici eniis ratione vulgo distribui solet Metaphysica in tres partes , seu tractatus tres aut tres libros, quorum, qui primus est , inscribi etiam solet de ente incommuni , variisque eius diuisionibus Ec proprietatibus : secundus de ente creato incorporeo , hoc est de intelligentiis seu Angelis r &tertius denique de ente increato , nempἡ de Deo. Quia vero de ente in communi eiusque diuisionAus fuse tractauimus in primo libro secundi tomi Logicac , ubi scilicet tu se de analogia ει transcendentia entis ut sic ad substantiam& accidens, ad Deum & creaturas; nec non& de eiusdem diuisione in varia praedicamenista , de quibus etiam singulis ibidem fuse egi musr quae vero de eodem ente ut sic & in communi supererant dicenda , utpote facilliora declarauimus supra in praemissis praeludiis , ubi scilicet de proprietatibus entis rum in Communi , tum de singulis seorsim sumpti et 3 propterea nostram hanc Metaphysicam in duos tantum diuidimus libros : in qxiorum primo omnia oc sita gula , quae occurrunt scitu digna
34쪽
LPU. I. de constitutivo entis. Ipcirca idem in particulari , in corporeum scilicet, quod etiam cadit sub consideration ςm Μ taphysicae, abunde dc eadem qua in tomis praecedentibus seruata methodo discutiemus : in. secundo vero celebriores quae circa Deum utinaturali lumine cognoscibilem agitari solent quaestiones, secundum vires a Domino concessas pariter agitabimus.
De constitutivo entis creati , an primario constituatur ens creatum per esse ab alio. PB amittendum et . pro declaratione tituli,
non Procedere quae silum do ente creato sub ratione formali creati , seu effective producti: Certum enim est , creatum ut tale explicare rationem effectus dependentis a creatore , si cui etiam Creator ut talis rationem explicat Primae causae s unde sicut Creator ut talis habet
constitui per esse id , a quo aliud est sub ratione emis , seu sub ratione extracti a nihilo, ita & ens creatum sub illa formalitate creati di effective producti, haud dubie constituitur per esse ens ab alio , non ergo procedit quR- situm tituli de ente creato sub illa formalitate creati & producti effectus , sed de eo proce dit sumpto sub ratione limitati entis , siue entis condistincti ex limitatione a Deo ue adeo uti quaesiti sensus de primario constitutivo entis creati sit iste : quaenam 1 cilicet sit prima dc primaria radix limitationis repertae in ente creato, qua distinguitur primario a Deo, siue quae Pam sit prima radix eorum omnium quae Le Esumntu an enἐς cIcato. Vas enim importav
35쪽
ur radix in primario cuiussib et constitutivo, ut concedi solet, & patet inductione Duplex autem distinguitur ibi lententia. Sunt enim plures , inter quos est Vasque, , qui explicare solant primarium constitutivum , di-llinctiuum, & limitatiuurn entis creati per de Pendentiam dc ordinem ad Oeum vi ad causam efficientem , existimantes diuisionem illam communem entis in ens creatum , seu productum , & increatum , seu improductum esse non soluin essentialem , sed etiam formalem, datam scilicet per formalitates constitu tuas utriusque ; unde concludunt quod primum quod intelligendum venii in ente creato sit esse ab alio , adloque di quod per illud primario consoluitur. Opposita vero sententia est Thomistarum , qui ponderantes doctrinam illam, & quidem suo more profundam, quam affert Angelicus praeceptor in I . n. quas. Α . Art. I. ubi habet sanctus Dochor: ad primum
ergo dicendum , quod licet habitudo ad causam non intret de sinationem emis quod es causatiιm , tamen i equitur ad ea qua nunt de eius ratione , quia ex h'c quoa aliquid peν participationem est ens sequituν quod sit cau-yatum ab alio. Vnde huiusmodi ens non ρ
tes isse , quin sit causatum, si t nee homo
quin sis risibilis. Hanc inquam pondeIante Sdiscipuli domi nam Magistri negant, & merito , quod esse ab alio . seu habitudo ad causam esse possit id quod primo & primario intelligendum venit in ente creato ; unde & di- eunt pro sua exponenda sententia quod sicut caula efiiciens prius intelligitur constituta in se per suam formam in genere cauis forma Iis , quam intelligatur potens in ordine ad e fectus quos efficit vel efficere potest 3 adeo ut . . in Deo , verbi gratia , primarius eonstitutivus non sit omnipotentia , qua potest omnia fa-εere , sed aliquid aliud antecedens , ex vi cuius in se de ad se in Nil igitur Erius constitu-
36쪽
Dι est. I. de constitutivo entis. I us , & in quo sundatur virtus illa effectiva rie similiter , inquiunt, ex parte effectus em -:iendi vel facti seu creari, prius ipsum debenus intelligere constitutum per suarn formam n genere causae formalis , quam intelligamusn ipso habitudinem 3c dependentiam ad caua am e meientem extrinsecam etiam primam; 'otum enim genus causae essicientis est extrin-ecum , dc praesupponit aliud genus causae, fornali, scilicet constitutivae; unde & concludunt, raefati Thom istae primarium constitutivum,listinctiuum , & limitatiuum entis creati nota Te ly ab alio esse , sed esse realem eius com-,ositionem , adeo ut primus conceptus , prina radix dc essentia constituens rem condi- tinctam a Deo in entitate finita dc limitata, ion aliud sit quam realis aliqua composi
Pramittendum 2. pro declaratione principiorum ad quae conclusionis veritas reduci de bat , quod haec tria sunt apud omnes recepti Dima , subindeque de vim habitura principi j, espectu inferendae conclusionis , puta quod segno cim in nos creat entia , eorum esseλι-
ins per habitum primorum principiorum ;
luod esse ἰntellieibile esse non potest primum
Iuod reperitur in ente creato 3 quod non ma- is exigit creatum ens produci ut sic , quam
ale ens creat tim taliter produci. Primo quilem receptissima est & verissima prima illa tropositio , puta quod cognoscimus nos entiarreata & eorum essentias per habitum primo-um principiorum , imo tali habitu solas creauras cognoscere postlinius 3 cuius ratio esta uia habitus ille principiorum vel ad Deumerminat cognitionem suam , vel ad creatura eam sic est quod ad Deum terminare non po- est huiusmodi habitus lumen sc cognitionem
uam; licet enim cognoscamus euident et Deum
se , id tamen est per discursum , dc non perntuitun simplicem , qualis est cognitio prae-
37쪽
fati habitus ; ex creaturis namque prius eo-gnitis deuenimus & aicendimus ad Deum. qui nobis non est immediate cognitus , se cognoscitur mediis ipsus effectibus t ergo dicendum est , non aliud a nobis cogno Ici per habitum primorum principiorum , quam entia
Iam vero quod Ieceptissima sit de se eunda Proposi io, puta quod esse intelligibile esse non potest primum quod reperitur in ente creat O , ex eo similiter patet , quod cum in tantiam sit aliquid intelligibile inquantum est Verum , propterea quod obiectum intellectus
. non est aliud quam verum , consequenter fit quod cum verum leu veritas consequatur adipium ens veluti eius proprietas , ut dictum
fuit supra in pniaudiis , & ut ab omnibus conceditur , idem per consequens uicendum sit de de intestigibili, ac proinde ly esse intelligibile esse non potest primum quod reperitur in ente
Demum quantum ad tertiam propositionem , puta quod non magis exigit ens crearitum produci ut sic , quam ens creatum tale ta liter produci , ratio est quia ideo exigit creatum ens produci vi lic, quia & id quod est, habet per produci , & nihil est praeter id quod
producitur : iam sic est quod ens creatum tale, verbi gratia , cns per creationem pso ductum, dc id quod habet per creationem , & nihil est praeter id quod creatur ; non ergeta magis exigit ens creatum produci ut sic . quam ens creatum tale taliter produci. His ergo tribus praemissis tanquam certis & apud omnes indubitatis principiis , iam pro quaesiti resolutione & conclusionis ad 'eadem princ,pia reduinctione sit. Coructus Io : Trimarium entis creati
eonstitutivum , siue primm concept m ct prima radix constituens rem condistinctam a Deo in
entitate finita limitata , non es ipsium esse ab
38쪽
rast. I. de constitutivo entis. 's
b alio , sue a Leo ; sed ειὶ realis aliqua com-
,ositio. Probatur I. ex. primo praemisso principior ognoscimim nos entia creata per habitum primorum principiorum et ei go non potest en S cIea
lum primo di primario constitui per esse ab alio. Probatur consequentia : ens ab alio qua tale apprehendi non potest per habitum primorum principiorum e ergo hoc ipso quod cognoscimus entia creata , seu creaturas Per ha
hi tum primorum principiorum , non potest ensereatum primo dc primario constitui per esse ab alio. Consi quentia est euidens. Probatur Antecedens: quod apprehenditur per habitum primorum principiorum , apprehe ditur sub ratione primi, seu ut primum principium et sedens . ab alio formaliter ut tale apprehendition potest sub ratione primi , seu ut primum principium : ergo ens ab alio qua tale apprehendi non por est per habitum primorum principiorum. Maior patet ex terminis, Trobatur Minor. apprehendi sub ratione posterio.
Iis pugnat cum hoc quod est apprchendi sub ratione primi principii ; cum sub ratione posterioris apprehendatur potius sub ratione principiati : sed ens ab alio formaliter ut tale apprehenditur sub raIione Posterioris 3 cum
sub hac ratione apprehendatur , Ut e X alio consequutum et ergo ens ab alio qua tale appre-bendi non potest sub ratione primi seu ut primum principiumiergo ens ab alio qua tala apprehendi non potest per habitum primo- Ium principiorum et ergo quod cognOicitur per habitum primorum principiorum non potest primario constitui per esse ab alio : ergo hoc ipso quod cognoscimus nos creaturas seu entia creata per talem habitum , quod est primum praemissum principium, non potest ena creatum primario constitui per esse ab alio , siue ly clIeab asio non potest esse primum quod cognosci tua di Ieye Iuur in ente creato. P
39쪽
1o Liber I de Ente creato. Probatur a. ex secundo praemisso prineiplodi
e se intelligibile esse non potest primtim quod re
peritur In ente creato : ergo nec esse ab alio producibile potest esse tale primum in ent creato , seu primarium eius constitutivum, Probatur consequentia prius est in ente creato ly esse intelligibile , quam este ab alio produci bile ergo hoc ipso quod esse intolligibileelse non potest primum , quod reperitur in en- e creato , nec esse poterit tu esse ab alio producibile. Consequentia est euidens. 'Probatur antecedens e habet ens creatum esse intelligi
bile & producibile per hoc se hoc ipso quod habet Deus possie illud intelligere dc producere : sed prius intelligitur Deus posse illud jntelligere, quam posse illud producere : ergo EcPrius est in ente creato ly esse intelligibile, quam ly esse ab alio producibile. Maior patet
ex terminis. Probatur Minor r eumdem seruant potentiae ordinem inter se, quem inter se seruant eorum actus 3 sol burius est Deum intelligere actu creatum ens , quam actu illud Producere ; Ergo Ze prius est in Deo possie intelligere creatum ens, quam po se illud producere . . Maior est euidens , & patet in exemplo de intellectu 3c voluntate , in illuibus intellectus rationem habet prioris , ic voluntas posterioris ; sicut Zc actus intellectionis prior est actu volitionis , Et actus volitionis posterior. Probatur Minor : non habet nec potest Deus producere creatum ens nisi libere : ergo in tantum actu illud producit, inquantum vult illud: 1ed nihil volitum , quin prae intellectum di praecognitum : ergo prius est Deum actu intelli- gere creatum ens , quam actu ,lIud producere: ergo prius intelligitur Deus potens intelligere creatum ens , quam potens illud producerer ergo prius est in ente creato esse intelligibile, quam esse ab alio producibile e ergo hoc ipso quod esse intelligibile non est primum quod Icperitur in ente creato , quod est secundum. ' ' Prae
40쪽
,rae minusii principium ) nec esse producibile tu e esse ab alio potest esse primum quod in
elligitur in ente creato , nec consequentet Frimarium eius constitutivum.
Probatur 3. ex tertio praemisso principiorron magis exigit creatum ens s roduci ut sic, tuam ens creatum tale taliter produci : ergo i On potest creatum ens primario constitui pery ab alio produci , siue ab alio esse. Irob turonsequentia . ly taliter produci non est de priuario conceptu dc constitutivo entis creati ta-is; ergo hoe ipso quod non magis exigit crea-um ens produci ut sic , quam ens creatum late
aliter produci , non potest hoc ipso crearum: nS primario constitui per II produci , siuei, alio esse. Consequentia est euidens. Proba ur antecedens: si taliter produci esset de primario conceptu eritis creati talis , non prae in elligeretur ens creatum tale talem habens nain
uram , prius quam intelligeretur petens ita roduci: sed de facto prae intelligitur talem ha Iens naturam , priusquam intelligatur petensia Produci : ergo non est ly taliter produci de Mimario concepru entis creati talis. maior: st euidens. Trobatur Minor: dantur entia ali- tua , quae petunt produci Per creationem , Ut Angeli , bc alia quae petunt produci per edu- tionem , ut ignis & equus 3 sed ideo petunt Angeli produci per creationem , & ignis per eductionem , quia talem Ec talem habent naturam : ergo de facto prae intelligitur ens tale talem habens naturam . priusquam intelligatur petens ita & taliter produci. Maior est eui-lens. Probatur Minor quia Angelus spiri-:ualis est & expers materiae , caret subiecto ex quo educi Possit , & consequenter petit roduci ex nihilo seu creari r sorma vero ignis, quia habet esse receptum in materia dc ab ea dependens ; ideo petit pro duei dependenter ab illa, subindeque de educit ataui esse Angelum spiritualem di experiem mateἔiae, est habere Angelum