장음표시 사용
61쪽
i Liber r. de Ente creato. quid praeter aliud est etiam aliquid sine' illa. Sed dici non potest quod sit essentia aliquid sine existentia : ergo nec dici potest, quod sit aliquid praeter existentiam . maior videtur certa CX terminis. Probatur minor: impossibile est esse essentiam aliquid sine eo per quod habet poni extra nihilum : sed per solam existentiam ponitur essentia extra nihilum , seueXtia causas , ut per se patet : ergo dici non potest quod sit essentia aliquid sine existentia. Rejon eo negando minorem, cuius quidem falsitas , praeterquam quod abunde colligitur ex dictis supra potest ulterius suaderi sic : quod habet homo v. g. ex se non potest non esse aliquid praeter id quod habet ab alio : sed quod homo sit talis essentiae , hoe habet ex se , quia semper homω est talis essentiae , quod autem sit sub existentia hoe habet ab alio siue a Deo libere se communicante : ergo falsum est, non esse essentiam aliquid praeter existentiam. Vnde ad proba tionem minoris negatae , ad quam debet Lector serio aduertere , quia latet ibi anguis in
heiba : ad hanc inquam nego maiorem, licet eam supponat arguens tanquam certam ex terminis. Licet enim ex terminis male
intellectis sit apparenter vera haec propositio, puta quod id omne , quod est aliquid praeter aliud est etiam aliquid sine illo , est tamen in se falsissima, quod quidem colligoti exemplo & ratione. Enimvero re S quae dicitur dependens a Deo est haud dubie aliquid praeter suam dependentiam, ut per se patet, & ut pro b tum fuit supra in secunda conclusionis probatione , ex ipsa etiam do ctrina Sua resi j : iam sic est quod quamuis sit res a Deo dependens aliquid praeter dependentiam , non tamen est aliquid sine tali dependentia ; cum media tali dependentia ponatur in rerum natura, & fiat aliquid : non ergo sequitur fore essentiam aliquid sine
62쪽
Ωu II. utrum essentia realiter diss cte. 43
existentia , licet sit aliquid praeter existentiam ; cuius quidem ratio est quia tio e ipso 'quod unum quid se habet ad aliud ut ia quod est, ad id quo est . hoc ipso dc est aliquid praeter illud, vivere ex terminis Patet ; nec tamen
est aliquid sine illo, ut similiter patet ex terminis ; cum ergo hoc in praesenti veri ficetur de Vestentia di existentia, consequenter fit, quod si & esse possit essentia aliquid praeter existen- ' iam , nec tamen esse possit aliquid sine existentia. lynstabis r In intelligibile est essentiam se
habere ad existentiam ut id quod est ad id quo est : ergo Sc in intelligibile est , esse essentiam aliquid praeter existentiam , necesse aliquid sine existentia. Probatuν antecedens , id quod est comparatur ad id quo est Ut receptiuum ad id quod recipitur 3 sed ininte Iligibile est , esse aliquid receptiuum exiis stentia: : ergo inintelligibile est se habere aliquid ad existentiam ut id quod est ad id quo
est. Respondeo negando maiorem , cuius quidem falsitas patet euidenter ex dictis supra , & ostenditur ulterius ex dil cursu ,
quem affert D. Thomas in K olibeto
cundo, articulo tertio , ait enim ibi S. Doctor quod in omni ente per participationem Praeter id quod participatur datur aliquid quod participat 3 alias dici mon Pollet ens perparti ei pationem , cum non esset aliquid quod
participaret et iam se est quod id quod particia pat intra lineam essendi non est aliud quam id quod est ; cum esse id quod est, sit esse id quod habet, subindeque quod participat esset id autem quod participatur intra lineam essendi non est aliud quam , id quo est ei cum sit esse habitum , subindeque di id quo participans est i ergo dari debet intra lineam essenis dii id quod est , & id quo est tanquam aliud di aliud: atqui intra lineam essendi, quae qui-
63쪽
Liber I. de Ente creato. dem ut nuper dicebamus P communis est
' δι substantiae de accidenti, non aliud IC- peritur quam essentia & existentia : ergo op-rime intelligitur . quod debeat essentia se
habere ad existentiam ut id quod es ad id
Vade ad probationem nego similiter minorem , puta quod non possit dari aliquid, quod receptiuum sit existentiae ; cuius falsitas euidenter colligitur ex iis quae dicta sunt in prima probatione, ubi scilicet ostensum fuit se habere essentiam ad existentiam sicut actum primum in linea operandi ad actum secundum , subindeque sicut receptiuum ad id quod recipitur. Addo quod instantiam patitur praefata minor irrefragabilem in doctrina aduersariorum, in qua scilicet concedi-
ur , distingui ly passivum feri a re quae fili
i ubindeque & in ea recipi et non enim magis, imo minus videtur intelligibile , esse aliquid receptiuum sui passivi fieri medio quo fit, quam suae existentiae 3 cum minus videatur posse aliquid praesupponi ad suum fieri, quam ad sui existentiam : atqui in Doctrina Sua resii & sequacium , qui hoc adeo extollunt argumentum , adhuc sufficienter intelligitur rem esse receptiuam sui passivi fieri de suae pastiuae dependentia , atque ad eam praeis supponi tum in genere materialis causae , tum formalis . tum finalis , ut praeterea suis pra in quaestione praecedenti ostensum fuit in responsione ad primam instantiam et non. ergo inintelligibile est dari aliquid receptiuum suae existentiae; quin imo inintelligibile est non dari, cum inintelligibile sit non debe-- re distingui in linea essendi sicut in linea operandi actum primum Bl actum secundum . subindeque & receptiuum & reee- 'plum ; cum modus operandi sequatur admodum essendi, & aliunde ratio quae probat a priori distinctionem actus primi ab actu - Rcundo
64쪽
Qua l. II. utrum essentia realiter, sec. 4s
secundo in linea operandi concludat similiter pro linea essendi ut probatum fuit supra in Probando conclusionem , & ut conlideranti patebi . Urgebis r Receptiuum exercet causalitatem aliquam erga id quod recipitur ; sed in intelligibile est exercere aliquid causalitatem aliquam erga sui existentiam : ergo in intelligibile est esse aliquid receptiuum suae existentiκ. Maior patet, cum receptiuum lit ad miniis materialis causa illius quod recipitur. Probatur Minor, in intelligibile est esse aliquid existens in aliquo priori ad existentiam ; atqui si
CXerceret causalitatem aliquam erga sui existentiam a intelligeretur existens in aliquo
priori ad existentiam : ergo in intelligibile est
cxereere aliquid causalitatem aliquam erga sui existentiam. e Maior patet ex terminis. Probatur in in or , causalitas secum affert adiunctam existentiam , cum hoc ipso quod causalitas est, sit quo communicatur existentia ; sed omnis causalitas praecedit in aliquo priori id, ad quod est causalitas et ergo si exerceret aliis quid causalitatem aliquam erga sui existentiam, intelligeretur existentiam habens in aliquo priori ad existentiam.
Respondeo distinguendo minorem sic : seclinintelligibile est, aliquid exercere causalitatem aliquam erga sui existentiam , quae causa lilas sit alia ab existentia causata , Concedo.
quod sit hoe in intelligibile, propterea quod
vere tunc sequitur tale quid ita exercens causalitatem erga sui existentiam fore existens in aliquo priori ad existentiam , quod est prorsus in intelligibile : si autem sermo sit de causa litate erga existentiam quae sit ipsam et existen ria quae causatur 3 Nego quod in hoe casu sit in intelligibile , aliquid exercere causalitatem aliquam erga sui existentiam , cum in tali ea suminime sequatur quod id quod exercet talem causalitatem esse debeat existens in aliquo Priori
65쪽
priori ante sui existentiam. Iam vero quod ipsa existentia esse possit caussa litas , qua in actu secundo causatur ipsam et
a causa receptiua Ostendo evicaciter doctrina generali, dc quam a te chore multum pro multis
notanda velim. Dico igitur hoc esse generale in modis, siue in modali entitate, quod seipsa immediare pendeat a re quam assicit Zc modificat, propterea quod cum modus ex propria quid-ditate sit id quo, si non seipso immediare penderet sed per aliud; cum illud aliud esset etiam id quo , per aliud etiam penderet de reciperetur, oc sic daretur processus in infinitum : iam sic est quod existentia ex propria ratione de quid dilatc est modus de modalis en litas ἱ cum ex propria quid ditate consistat in hic quod sit exercitium ultimum rei , quod proinde non tam tui est quam alterius , in quo consistit ra tio Propria modi: ergo existentia habet, quod seipsa immediate, de non per aliud pendeat ab eo in quo recipitur, dc quod seipsa dc non
per aliud in eo recipiatur : atqui causari dicitur a causa receptiua per hoc praecise quod
pendet ab ea in suo recipi, nec in alio con1istit eius causalitas quam in ipsa dependentia quoad ipsum recipi: ergo dicendum est ipsam metextilentiam esse causalitatem, qua ipsam Zc ea satur a causa receptiua ; atque ita quantumcunque causalitas illa secum afferat adiunctam existentiam , non propterea sequitur fore ex stentem causam in aliquo priori ad existentiam , ut intendebat arguens, sed lequitur ad
summum quod existentia quasi in fieri intellecta seipsam praecedat intellectam in facto esse. in quantum scilicet sub ea ratione qua est ea α- salitas sui ipsius in ea usa receptiua , consid ratur quasi in fieri seu in recipi, & sub ea ratione qua intelligitur eausata siue recepta , consideratur in facto esse.
Vrgebis iterum et ideo ergo dari potest causa suae existentiae receptiua , quia est existentia
66쪽
gus II. utrum essentia realiter, ser. 47
eauratio siue causalitas sui ipsius in causa receptiua : sed in intelligibile eit, esse existentiam
causationem siue ea ualitatem in causa Ieceptiua respectu sui ipsius: ergo in intelligibile
est dari causam suae existentiae receptiuam 'd'rs-batur Minor , ideo est existentia cautatio sui it sius in caus 1 receptiua,quia se ipsa immediate ab ea pendet de in ea recipitur : sed hoc est in intelligibile : ergo Sc inintelligibile est , esse existentiam causalitatem siue causationem in causa receptiua respectu sui ipsius. Probatur Minor ἰ ideo existentia seipsa immediate pendere dicitur a causa receptiva siue se ipsa recipi, quia ex propria quidditate est exercitium vitimum in linea essendi : sed inintelligibile est
esse ita existentiam ultimum exercitium in linea essendit ergo te in intelligibile est, pendere existentiam 1e ipsa de immediate a causa receptiva. Maior patet ex dictis in solutione praecedenti : ex hoc enim quod existentia est exercitium ultimum ex propria quid ditate, est consequenter ex propria quid ditate id quo, adeoque non indiget alio quo afficiat, modificet, dcxecipiatur; alias daretur processus in infinitum. Probatur Minor, quod ex propria quid ditate est exercitium ultimum, non potest non esse sem Per in actu exercito , cum nusquam possit esse sine eo quod est de propria quidditate : sed falsum est quod existentia non possit non esse
semper in actu exercito ; alioquin nusquam de siceret nee deficere posset et ergo dc falsum vota. est esse existentiam exercitium ultimum lineae
essendi ex propria quid ditate ; sed magis dicendum est habere solum ex propria quid ditate quod petat huiusmodi exercitium , quod
quidem competit essentiae, quae propterea coincidere debet eum existentia. iRespondeo negando minorem primi, secundi , & tertii argumenti ; ad quartum vero , in quo sita est dissicultas, distinguo maiorem sic. Quod ex propria quidditate est exercitium vItimum
67쪽
timum, non potest non esse semper in actu exercito : si sit ex propria quid ditate ultimum ex e Citium per modum entis completi, dc se habentis ut quod , Concedo : quod in hoc casu non posset non esse semper in-actu exercit , ut patet in Deo, qui quidem cum sit ex propria natura actualitas omnium ultima dc actualissima per modum completi entis , de habentis se
ut id quod est, habet etiam non posse non esse semper in actu e si vero id quod ex propri1
quid ditate e st exercitium ultimum, hoc solum habeat per modum incompleti entis & habentis se 1 olum ut quo , seu ut id quo aliud est in
exercitio dc in actu Nego maiorem; dc concessa minori nego consequentiam . vel distinguo similiter consequens. Est ergo nota dum, dc qui dem serio de diligenter, pro hae de aliis multis soluendis dissicultatibus, quod quamvis creata exiitenria sit ex propria natura ultima actualitas, ultimumque exercitium in linea est endi, ex distra. quo tamen hoc non habet nisi ad modum incompleti Sc modalis entis,adhue habet deficere posse de posse destrui in linea essendi dc
idem dicendum de actione in linea operandi, dc de omni alia modali entitate quae e X pro pria natura dicit esse actualitatem ultimam de exercitium ultimum in aliqua linea ; ratio autem huius doctrinae est , quia quamvis eXistentia sit ita ex propria quid ditate excrcitium
ultimum,ex quo tamen est exercitium ultimum dc ultima actualitas per modum modalis δc incompleti entis, seu entis se habentis ut quoi in
de fit quod non tam sit siui quam alterius, scio
Iicet actus primi siue essentiae 3 ex quo conle-quenter ulterius fit, quod in destructione atque deficientia talis ultimi cxercitii lc vltimae actualitatis attendi debeat ad id quod petit essentia siue actus primus per illud actuatus, adeo si iuxta leges Sc naturam essentiae siue actus primi regulari debeat existentia, quantum ad hoc quod duret vel non duret, quod permanens
68쪽
gus. II. utrum essentia rθaliter, sec. 49
nens lit vel deficiens unde quia essentiet in crearis non perit esse semper sub exercitio vitimo , seu vitiina actualitate liti eae essendi , propterea fit quod adhuc deficiat & deficere pollit existentia, licet ex propria quid ditate sit ex e
citium ultimum & actus vltimus ; cum non duret nec durare debeat in rerum natura nisi iuxta leges ipsius essentiae , ut dictuni est, cui quidem essentiae conforme est quod non semperduret praefata existentia, ut iam ostendimus. Urgebis ultimo j Impossibile est quod ea, quae se habent as m ocium recepti rea liter & rece-Pliui, caulae Ac caulati, actus primi Et actus secundi , eadem genera Itone generentur & corrumpantur : 1ed essentia dc existentia eadem actione generantur Zc corrumpuntur : ergo impossibile est quod essentia Sc existentia se ha-
, beant ad modum receptiui re aliter & recepti, causae de caulati, actus primi dc actus secundi. Maior patet , unius etiam generationis siue actionis productivae vr solum est terminus, adeoque non possunt idem primo correspondere aliud & aliud realiter. Probatur . Minos, homo dc existens homo inuoluunt essentiam de existentiam ted eadem generatione qua generatur homo , generatur di existens homo, vel e contra : ergo eadem actione qua ponitur essentia, eadem ponitur Sc existentia. - ReJondeo negando maiorem , vel claritatis
gratia diiunguo se : impossibile est quod receptiuum & receptum , &c. eadem generatione generentur, si habeant se iri terminando generationem sub eadem ratione, siue si utrumque generetur ut quod, ita ut sit id quod generatur,
concedo : si vero in terminando generationem se habeant aliter & aliter, ita ut unum genere
tur ut quod , & aliud ut quo, nego tunc, quod ea quae ita se habent per modum te cepti Jc receptiui non possint una dc eadem actione corrumpi aut generari : patet lHaec solatio in exemplis sequentibus. Quia enim homo v. g. Metaph. Tom. III. C My
69쪽
so Liber L de Eute ereato. .ec existens homo , dc unus homo habent terminare generationem eodem modo, taliter .
quod uterque sit id quod generatur; ideo recte
concluditur horum trium unitas & identitas inter se , eo quod una & eadem actione gene- Tentur : e contra vero quia lapis & pars eius essenii alis habent terminare actionem sui productivam sub alia dc alia ratione, adeo ut lapis Producatur ut quod , seu sit id quod producitur; pars vero eius producatur ut quo , ideo fit quod quamvis una producantur actione, adhuc tamen realiter distinguantur ; adeo ut omnino male concluderet qui colligeret,non distingui lapidem a sua forma , v. g. quia una & eadem actione producantur. Iam sic est, quod quando Producuntur essentia dc existentia una & eadem actionc , non habent illam terminare sub una Sc eadem ratione , adeo ut utraque producatur ut quod , sed ita potius , ut essentia sit id quod producitur dc ponitur in rerum natu Ia, existentia vero sit solum id quo essentia ita po- .nitur in rerum natura , propterea quod cum debeat in creatis distingui actus primus ab acia secundo, alias aliquid emet tua perfectio, quod in creatis implicat, se habet consequenter exi- lentia ad essentiam velut actus secundus adactum primum,ac proinde & est id quo essentia est : Non ergo recte concluditur nec colligitur identitas N indillinctio inter emcntiam Sc existentiam, ex ed quod una dc eadem actione
Lolliges distingui ab inuicem ementiam de
existentia in in creatis tanquam id quod est ab eo quo est,tanquam habens ab habito, tanqua participans a participato. tanquam perfectibile a perfectione , dc tanquam achum primum ab actu secundo: porro ex hac doctrina , siue hac semel admissa distinctione inter achum primu i de actum secundum multa componi possunt. pluresque solui difficultates quae tali lac Iusa distinctione non ita facile resoluuntur ue & intere alias
70쪽
suas. I I.vfrum essentia realiter, sec. 3 I
alias haec, quae in aliorum doctrina animos tor- quet, puta quΘ tu Ie dc qua ratione deficere pol sunt & delinere esse ultimae actualitates, quae haud dubie admittendae sunt in rerum natura,
cum in ea admittendi sint actus secundi, qua in qu m raIione possunt defeeie ia desinere cile, cum sint essentialiter actus secundi, subindeque dc videantur non posse non esse in actu. secun do, cum esse non possint sine eo quod eis competit essentialiter. Haec inquam dissicultas facile soluit ut hae semel adurissa distisctione inter
actum primum di secundum, ut supra in solu-1ione penu trima euidenter ostensum est de vitima acti' a te in I in ea essendi;& ut pari modo ostendi potest de ultima actualitate in linea operandi, dc sic de aliis ultimis actualitatibus in
aliis lineis : actio enim, quae est ultimum eAe citium de ultima actualitas in linea operandi, lι-cet hoc habeat essentialiter,ita ut consistat eius quid ditas in eo quod sit actuale exercitium, Anihilominus quia hoc ipso quod in eadem linea datur actus primus ab ea condistinctus, illa.
non tam sui est quam alterius, scilicet actus primi, cuius tunc eit actualitas & exercitium viti mum : unde fit, quod quantum ad permanentiam in esse, aut deficientiam actionis magis arxendi debeat ad id quod petit natura actus pri mi; ac proinde cum talis actus primus non sem- Per possit, ncc semper petat esse actualiter OpCTans consequenter sit , quod possit prxiata actio, quamvis ex propria quid ditate sit exeris Citium xltimum , N. vltima actualitas dc actim secundus , pollit inquam hoc non Obstante desinere esse ic aliquando desinat , propterea quod non habet permanere & perseuerare in Ierum natura, nisi iuxta naturam principi , seu actus primi petentis modo sic, mσdo aluer OPe- rati , di aliquando non operari, o C a