장음표시 사용
161쪽
sit, qui perfudorem veriti per evacuationem convenientem, nec desinat, nec intermittat, idque nonnisi a copia, & multitudine serosae substantiae, quae planeJongius tempus exigit, ut secernatur, ac repurgetur . Praestabit ergo ad aegritudinem hane breviandam paulatim imminuere tantam serosae materiae superfluitatem, & quidem non solum dejectoriis, praesertim hydragogis,verum etiam diureticis convenienti ribus, quae sane hac in re plurimum
eui a convulsone, avit distentionei nervorum tenetur, febre superveniante, liberatur. ει
' Ebrim non adeo malam esse, ut plerisque persuasum,sed plerumque juvamento esse, atque plurimis aegritudinibus sifragari, jam alibi ex pluribus ejusdem Hippocratis te- - stimoniis demonstravimus; sed tamen vel ex ho raecipue Aphorismo a palam fieri potest, quo Auctor con-: fitetur, Spalmum, ac Tetanum ea su-y-Mi perveniente sanari. Sunt enim istae
similes aliae aegritudines febre sum veniente desinunt, quippe quae disi
luendo, repurgandoque vitiosos humores, remedio est; ita ex adverso si illae febri accidant, omnino exitiosae sunt, ut idem Hippocrates Ain meminit in Coac. prenot. inquieus eum febre acuta conviasones pernia eis . Sed de hac re alias. Inutiliter autem videntur allab rare, qui nimis anxie exponere student, quid per convulsionem, quisque per distentionem nervorum, sit hic intelligendum, cum ex Sraeco eodice habeatur memoratus in A- orilmo Dasmus, & Tet anus GuInonnisi nominibus differunt,' altero generaliori, specialiori altero; c teram tum parte affecta, tum causis conveniunt, iisdemque fere rem diorum generibus tractari solent. Quamquam autem a convulsione,& distentione nervorum habito is bris superveniens salutaris sit, illa tamen neque lenta nimis esse debet, neque multo post temporea convulsione, distentioneque; compertum enim non semel mihi est, sebres modum quemdam non servantes convulsis ejuscemodi nulla ratione pr suisse, sed potius mortem praenun- .ciasse, veluti quae ab interiori san-rum, inductae ab humoribus fibras i guinis, & liquoris nervorum labe
eorumdem rigidas, contractas, Obduratasque reddentibus, ut propterea motui, & flexioni incommodent; unde describuntur a Medicis con- tractiones nervorum , ac musculini ium,ad propria capita: quam autem
labris his attenuandis dissolvendisq;
illata, exsolutam vitae compagem, arguant, & lentae admodum tenaces succos nervos infarcientes nequeant digerere. Debent itaque is bres convulsis supervenientes neque mites omnino esse , neque admodum vehementes & mole-
opportuna sit, cuique notum . Ne- l stae , sed diariarum naturam quoque vero solum in ejusmodi capitis' dammodo sapere, uinimirum con- affectionibus, sed in emeris qui Deumque, in quibus digerere, dilue
re , secernere, ac retumare opus sit. Hinc quemadmodum convulsio- nes, distentionesque nervorum, ac venienti colore, ac moderata humorum commotione haerentes an fibris nervorum succos dissolvant,& per convenientiora Corporis
missaria deponant; unde idem indi
162쪽
pocrates in Coac. inquit convus nem soluit febris superveniens acuta, qua prius non fuit, Π --.ro fuit prius , iam exacerbata ἱsed.& paulo postquam convulsio acciderit, febrem expedit super venire, impactos siquidem hum
res, hebetatas partes, contractas, obduratasque nervorum , ac musculorum fibras, non tam facile se-bris concoquere , atque ad pristinum statum revocare poterit , pGsertim quia hujus generis humores acidi , austerique esse solent, & cum diuturnitate temporis concreverint , inemendabiles fiunt , quamobrem. Hippocrates coac. praenot. Ject. 3. v. 33. ait δε- derationes repente exolutorio modo flentes, temporis progresim febre accedente , perniciuae sunt i Hac eadem ratione contingit membra jam pridem paralysi resoluta
difficillime sanari, etsi magna, &essicacia medicamenta adhibeantur, quae proxime ad febrim inferendam accedant a Procedente enim tempore adeo illa ab humoris impacti vitio hebescunt ., ut tandem veluti emortua videantur. . Sed num liceat febrim, cum sortefortuna non supervenit, medicamentis ad id facientibus, excitare , quaeri hic . non absee po-aest . Ee quidem videtur HippQ- crates suadere a. epidem. seel. s.
ubi s Puerperis, inquit, convulso stas, febrem excitato. Verum neque tam facile, est id agere ,
neque tutum, & nec ex voto r-titum pro libitu deinde arcere ;semel enim inducta febris diutius
plane haerebit, aut etiam)exasperabitur, ex mala humorum , ac
viscerum habitudine i licebit autem solummodo. iis remediorum geM-l
mur tenaces humores attenuari ,
haerentes dissolvi, atque per sudorem, vel urinam, sensim, pδωδ-timque deduci Idque fortasse crediderim, voluisse Hippocratem sub nomine I febris significare , cum ejusmodi medicamenta , sudorem potissimum prolicientia , potentia praestent, quod a febre natura. fieri consuevit . Sed de his etiam
Febre ardente laboranti, rigores. perveniente, solutios s.
RIgor febricitantibus undequaque molestissimus , eum ex sen'su frigoris letiana penitiores Partes . cruciante , tum ex universi Corporis ingenti, atque inaequali conc ussione, qua vires' plurimum infringuntur, solet aliquando criticius&sahitaris fieri, cum subsequentem febrem vςl interrumpit, vel termianat. Et quidem cum post pricede tem vitiosae materiae coetionem, se cretionemque, eiusdem extra Corpus propulsionem, vel per sudorem,
quod stequentius, vel per delecti
nem, aut urinam, quod rutus, consequentem retrahit.
Meminit autem hic. speciatim Hippocrates febris ardentis, quippe quae continens tua natura est, nec unquam rarum immunem des rit, quin non raro, ut idem Hippocrates author est , septima die perimit; neque vero quam notham, . Nspuriam vocan i, sed legitim , Nexquisitam notesse, credendum4 i ,: cum sine ulla adiectione illam protulerit, & cui rigor accidere possit et constat autem hunc nonnisi ie3qinsita posse se pervenire.
163쪽
febrientem arripere Hippocrates 1. de morbis id ita definiti Frigescente sanguine, necese es reliquum totum Corpus pθrfrigera-
fuerit, Rigon appellatur siuidem vebe mens flat rigo , --
ementioγ etiam flet tremor, nam dum eontrahun in vestis, sanguine eoacto , ct congelato , Corpus etiam contrahunt tremere faciunt ; F vero minius aliquanto
appellatur ; Horror autem dieiturriliti mus reor. Verum ardens febris, vel ab eo, quod in laqguine vitiosum est , per indebitam
commotionem , fermentationemque excitatur , vel etiam ex eo ,
quod aliunde suggeritur, & eum
sanguine commiscetur . Per Rigorem autem , universalemque Corporis concussionem saepenumero mirumque repurgari solet, ae per sudorem, aliamque evacuationem,
a sanguine secedere , & extramitti, unde postmodum febris vel om. nino desinit, vel saltem intermi rit , quamobrem idem Hippocra-3 tes animadvertit: Quibus in f,Lbus quotidis Rigores Aunt, quotidi febres sodvuntur. Hinc Rigor in his est indicium laturae soluti
nis per aliquam evacuationem , tam Natura moxmox tentans pediciet aliquando, cum & nonnumquam ipsa eadem aceemone Rig Tis, interdum etiam succedentibus diebus contingat. Sic mulier, quae
decumbebat in Ilitore Aegra XIII. a. epidem. trimestri foetu gravida nonnisi crisim passa est per vomitum, Si sudorem in decima quarta die. , lices riguerit in undecima .
Qui vero in sutrina decumbebat, judicatus est eum ipis rigore in septima , ε epid m. neque
Rigore solum , verum etiam vi rore idem contingit ut de Nie demo in Abderis , de Virgine Larissea ψ aliisque meminit idem Hippocrates 3. epidemsect. R. rorix , Ma neque tantum sebres at
dentes , & continentes , sed Mlias quoque exinde iudicatas te statur I. Opidem. a M. VI. de
alibi. Sed quid, si a Rigore, vel Ho
rore febris nec desinat, nec inte
mittat Profecto mali judicii fi-gnum erit: arguit enim Naturam tentare sui exonerationem, sed ex desectu secretionis , concoctionisque, non posse, atque adeo imbecilliorem neri per Rigorem , fine spe succedentis criticae. evacuati nis; hinc mortua decimaquarta die refertur 3. epidem. agri I a. sin. a. quae mulier decumbebat in mendacium foro, cum in quarta riguis set, & bis in septima, semel rumsus in decima, bis denuo in undecima , atque semel iterum in tertiadecima. Verendum etiam plurimum in istiusmodi iteratis Rugoribus absque crisi , ne Cer brum, Diaphragma, aliaeque ne vota partes metastasim patiantur ab irruente humore sero , & cri, unde postmodum internae i flammationes , erysipelata , deliaria , atque hujus generis alia , ut non semel in praxi sumus e perti.
CVm de Rigore nuper memini set Hippocrates , velati laturae judicationis iudicio, isque te
164쪽
lanas exquisitas intermittentes speciatim comitetur, harum terminum nunc proponit, ut inde coniiciamus, quo tempore caeteris febribus continentibus ille superveniens possit criticam referre evacuationem, &salubriter easdem desituras indicare. Est autem tertiana exquisita intermittens hic per antonomasiam inte, ligenda, quae nimirum alternis diebus invadit, in singulis accessionibus spatium duodecim horarum non transcendit, rigore incipit, sudore,
vomitu , vel desectione terminatur, Praeterea, quibus ad illam interno lcendam adnotavit Galenus a. dedisse e s. 3.et r. ad Glauconem e. . Septenis vero circuitibus desinere omnino dicitur,quia causam tenuem, facileque subigibilem recognoscit, quae sponte sua secernitur, & a reliquis humoribus repurgatur, ut alias ostendimus in nostra praxi tractatu defebribus . Cumque circuitus alternatim repetant tertio quoque die , proinde fit, ut ad summum, non , ut plerique putant, X, U. sed potitis XIII. die, sua septima accessio recurrit, penitus terminetur, ni tamen error aliquis contingat, aut ex parte Medici importune medicamenta praecipientis, vel ex parte aegrotantis, qui fortasse in sex rerum nonnaturalium usu deliquerit.
Sed, ut tardissimὸ ,. inquit, iudieatur; nam fieri potest, ut etiam ante hoc tempus desinat, puta quarto, quinto, aut sexto circuitu, seu septima, nona, vel undecima die , pro corporum affectorum varietate,& humoris febrem foventis, fortasse parcioris, ac benignioris, faciliori resolutione; quamobrem recte dixit extremum illius tei minum esse septimum accessionis reditum, cum scilicet nullo artis auxilio interrupta , sponte sua, ut consuevit, procedit;
si enim ope anti brilium medicamentorum, quemadmodum nostra aetate fit, usu Corticis Peruviant,ejus impetus instingatur, & periodicum fermentum hebetetur, prosecto citius esset abitura, sicut jam nunc passim experimur .
Verum quod hic septimo circui tu , ut tardissime, tertianam sebrim desituram inquit, in Coacis praenotionibus, ad nonum protulit; ibi enim: Tertiana exquisita in quinque , ac septem circuitibus, aut ad jummum in novem judicatur, sor lasse ex mala habitudine Corporis
patientis, ex abundantiori, consistentiorique humore, ex inclementi tempestatum constitutione, ali ve de causa, quae illius solutionem retardare queat. Hinc putaverim si nem tertianarum hic ab Hippocrate recensitum plerumque intellige dum, cum pro rerum, causarumque in id concurrentium varietate , &Ocyus, & serius, & facilius , & difficilius , desinere possint; quemadmΟ- dum easdem experimur modo simplicibus, icvioribusque, modo plurimis , & gravioribus symptomatis
ΘQuibus in febribus aures obsurduerunt psanguis ex naribns fluens, . aut alvus turbata, solvit mor-
scripserit surditatem desinere supervenientibus biliosis dejectionibus; hic tamen non per delectionem solum sed e naribus hamaorrhagiam, si febrientibus accidat, eamdem ,
neque jamdiu genitam, stabilemq; sed i pis febris decursu inductam, a metastasi peccantis humoris solu-
165쪽
tum iri docet. Idipsum expressius retulisse videtur libri de iudieationibus inquiens: Quibus in febribus aures obsurduerunt, his, non soluta febre , insanire necesse e Ly. Solvit amstem sanguis ex naribus erumpens, aut alvus biliosa egerens, aut Osenteria accedens, aut coxarum , aut genuum dolor. Hinc autem colligere est oportere sebrim desinere, vel lautem multum mitescere, cum subi de aures obsurduerint, translatione stilicet humoris in organa aurium,&praesertim in eam auditionis semitam, quae Tympano attigua est , a que in glandulas auribus circumjacentes , unde posmodum in alvum
is serri possit; Si vero febris exinde
non lalvatur, delirium accidit, pediturbato potius per humoris metastam Cerebro, adigente, commoventeque non leviter febre superstite, cluam sane subsurditas veluti novum symptoma sequetur, haud vero ut
eriticus abscessus judicabit; delirium
autem si non vocis, saltem mentiS rit. Porro id cum surditate solvetur, aut erumpente affluenter e naribus sanguine, aut diarrhia, vel dysenteria superveniente, aut translato in
coxas, vel genua humore aureS Occupante,unde postmodum in his dolor, & fortassis etiam tumor sensibilis,ut in caeteris judicatoriis abscessibus fieri solet. Quod autem fluens e naribus sanguis Cerebri sensoria gravata, & male affecta levet,atque alvuS soluta surditatem adimat, jam cunctis notum, estque a nobis latius antea demonstratum in expositione Aph. Tram. Advertere hinc modo est, non dixisse Hippocratem solvi ex ejusmodi evacuationibus febres ipsas, sed morbum, eum scilicet, qui ex metastasi aures in surditatem, & Cerebrum in insaniam de
Febrisitans, ns diebus imparibus febris reliquerit, solet recidero. DUbitat n comm. Galenus, sitne
ν revera hic Aphorismus Hippocratis, an a quopiam alio interle tus ; siquidem is, inquit, non modis die quartodecimo multos vidit
dicatos, sed etiam in vigesmo, σquadragesimo, o' sexagesimo , σοctu age ο; ips vero iudieant ,
vigesmaquarta, o trigesimaquamia, re ab initio protinus quana. Sed eum alibi idipsum omnino scriptum sit ab Hippocrate praesertim vero a. endem. non die impari furis dimittat, reverti necesse es. Et in Coacis pranotionibus: quibuscumque de unifebres non in diebus judicatoriis , his recidiva flunt: pr secto ad alium, quam ad Hippocrate m, sententiam hanc reserre, nefas . Sed tamen quae commentatus est Cardanus, ut eamdem generalem
faceret in febribus quibuscumq; non tanti sunt, ut mereantur assensum; ruin in plurimis is ab Argenterio rein arguitur, quippe qui in decretoriis diebus colligendis, reducendisque ad septenarios, sophistam sapiat . Quamobrem pristabit in aliorum Interpretum sententiam concedere ,
qui eum Galeno pro imparibus judicatorios substituunt; vel cum Philotheo ad acutas tantum febres mentem Hippocratis contrahunt. Verum cum a nobis aliis ex e dem Hippocrate sit ostensum,quemlibet diem sive imparem, sive parem, criticum esse posse, si cum signis c
otionis conjungantur, & causae mombificae motionem, evacuationemque
comitetur, plane hunc Aphorismum referre licebit ad eas tantum febreS, quae
166쪽
quae diebus imparibus suos paroxyLl tione; haec autem, ut dictum, nummos proferune, aut in iisdem exa- quam accidit sine vi, atque impetu cerbantur, cujusinodi sunt tertianam periodum iterantes, sive simplices, sive duplices; Sed enim scribitur I.
idem. μ'. 3. Quae paribus diebus
exacerbantur, paribus iudicantur; unde credere decet voluisse hic solum eas sebres memorare, quae circuitum subeunt per dies impareS,caeteroqui inter acutas frequentiores. porro constat apud omnes iis diebus febres omnes judicari, in quibus accessiones incutiunt, nam quibus cri- fis imminet , nox praecedens molesta fit , nec unquam visa est erifis in diei febre vacuo, aut absque magna colluctatione Naturae cum morbo, &causa morbosa; & licet decimaqua ta dies in acutis dicatur critica , revera tamen crisis accidit in fine accessionis tertiaedecimae diei, quq cum soleat ex impetu paroxysmi, ob maximam morbificae causiae commotionem , molestior fieri, atque ex e natu Naturae crisim promoventis in longius tempus produci, fit propterea,ut beneficium criseos reluceat indecimaquarta die, cum victrix Natura , morbosa causa depulsa , immunis a febre remanet. Atqui accessiones febrium intuiti,saepissime quoque experimur, in septima accessi ne febrim finiri, quamvis illa ad decimamquartam diem extendatur, ex
motu nimirum ejusdem febris in suis repetitionibus quodammodo variantis, & par rimos postponenatis; equidem , ut alibi meminimus, oportet non dies, sed accessiones
Cum igitur febres desinunt in iis
diebus, in quibus accessio vel nulla sit, vel levis, & admodum remissa, de illarum reditu Nurimum verendum, quippe quae desinant absque ejusdem, sese vehementius comm ventis, & Naturae propellentis ad consueta Corporis emissaria; idcirco cum adhuc intus remaneat, pr cul dubio febrim denuoexcitabit,
nam quae relinquuntur in morbis r cidivas facere consueverunt.
Verum dixit Hippocrates, si trecidere; non enim est omnino necesse, ut sebricitans recidat, cum a febre evaserit in die non criti co, aut impari, & absq; crisi: expertum enim pluries est,desiisse febres citra quamcumque evacuationem, & abh; vehementi Naturae commotione: an
quia iteratis egestionibus per singulos praecedentes paroxysmos solutionem sensim passae sunt; an quia modicus, exiguusque humor illas s vebat , qui insensibiliter dimatur; an etiam quia antilabrilium medic
mentorum usu pedetentim extenu
tus , edomitu sque est; nisi vero alio translatus, & e primigenia conditione mutatus, aliam morbi speciem excitet, ut in abscessibus.
APHORISMUS LXII. atiibus in febribus morbus Regius
ante diem septimum accidit, malia.
MIrum sane est, quam sit Hippo- v. dilam
crates ex hoc Aphorismo re- zz. 4φprehensus, quod in eo sententiam tionibus,
protulit vel erroneam,vel saltem non ζl:: ubique veram. Plinius enim lib. 26. mus, recap. I a. ilham falsitatis arguit, eum .' eo lse scire fateatur vixi a aliquos abj . 4 hae desperatione ..Averroes etiam .Mζla. tib .couect.cap. 63. in suis Regioniabus idipsum experientia reproba tum contestatur. Sed & Galenus quoque in comm.8I super ψ. de rati eris, sive morbificae causae evacua- l ne victus in acutis, consimilem sera
167쪽
sententiam Interpretatus, quodam-' modo etiam Hippocratem sugillat. Quem textum exponens Prosper Martianus, ut veritati istius Aph rismi pariter constiteret, voluit hic 'adiiciendum esse eruore, nam si fortasse cum rigore Icterus accidat ante septimum, salutarem putat. Verum meminisse iuvat eorum, quae a nobis dicta sunt 3n nostra Ha
Lyaee cap. de Hero, saepissime illum fieri praesertim in acute febrientibus,
a sanguinis vitio ex corrumpente veneno, & a lympha vitiata lixivit conditionem adepta , ut quemadmodum a vipera demorsis accidit momento fere temporis flavescere, serpente nimirum brevissime per totum Corpus veneno, atq; universum sanguinem corrumpente; ita febris pravitate a consimili humore sanguinis diathesim invertente, verisimile admodum est Icterum morbum in aegrotantibus proficisci. Neque vero credere fas est voluisse hic, Hippocratem Regium morbum commemorare , qui ex Jeeoris inflammati ne, scirrho, obstructione, ac duritie fieri putatur. Nam, praeterquamquod ejusmodi morbi saepesa pius visi sunt nullum plane Icterum attulisser & contra hic visus est pluries ab omni Iecoris vitio alienus, de his adhuc sejunctam orationem idem
Auctor habet ApΘ.6 . buras, & Apis. a. sexti, ubi ab affecto Jecisore1cterum memorat. Hic autem ejus
dumtaxat meminisse videtur, qui citra viscerumlaesionem a solo sanguine per febrim commoto proce dit ν cumque is critice prodire nequeat ita tam brevi temporis spatio, ruo secretio sermenti librilis non um facta est, merito calamitosus ab Hippocrate existimatur . Atque hinc plane fit, cur febrem solvere linis dicat e de rat..HI. in acutis , si
cum rigore conjungatur; absque rugore vero exitialem esse , si praese . tim accedat intempesti ve, quoniam per rigorem motus Naturae criticus designatur, qui febrile fermentum alangitine repurgat,' atque ad G pdris habitum deponit; at vero abseque rigore , is omnino symptomaticus habebitur corrumpentis veneni malitiam arguens. 'Quamquani autem plerumq; accidat male cedere febrientibus Icterum ante septimum; fieri tamen po- V. hist.
test, ut praevalente Natura, etiam χοῦ tante septimum repurgatio illa, quae in sangit ine a fermento maligno, desideratur, commode , & salubri tellhabeatur, ut in suis Regionibus calidioribus fatetur Averroes: multum enim variant morbi pro climatum
varietate, & qui alicubi longiores observantur, fiunt alibi breviores , beneficio Aeris , ciborum , & pO-
tuum natura meliori, aliisq; de causis. Quamobrem cum Icte rus acriatatem , tenuitatemque humorum
consequatur, & hi promptius secernantur, ac difflentur sub csto silvosiori, quam frigidiori, quemadmodum facilius aestate, quam hyeme, idcirco fit, ut in Regionibuscalidis citius, atque ante septimum, infriagidis serius ille febrim judicet: Porro Hippoerates ut alias animadve timus) ea posteris tradidit, quae O servavit, & frequentius accidisse vidit. Neque vero, in hoc Aphorismo dixit,exitialem esse morbum Regium ante septimum, sed tantummodo malum; quippe negari non potest, quod lateat in sanguine tamiae commotIOnas, ac fermentationis incitamentum, ut illumi, caetello'; liquores tumultuarie preturbet .
Quod si prateret Iecoris phlogosim,
aut phlegmonem erysipelatodem consequatur, nedum malus, & ca,
168쪽
lamitosus, sed plane exitialis dicen-- dus erit, non quod omnino perimat, sed quod plerumque perimere conu .i,m sueverit: nam ex eodem Hippocrare Hii oe' I. epidem conss. habetur. Quibus .f. ζ' dam morbus Regius aceidit sexta gr. a. 3. die. Verum his purgatio per σε sτP dem is aut alυus exturbata profuit,
aut larga sanguinis eruptio, velut Heraclides, qui decumbebat apud Aristo dam, nam bule naribus sanguis erupit, re alvus turbata es, re per vescam purgatus es , oige a die iudicatus est; non vetat Pisanagorae servus, cui nihil
talefactum eis, o mortuus en, m. Caeterum recte quidem advertit Galenus in comm. morbum Regium ante septimum malum esse, sed non tamen post septimum periculo vacare, si praesertim cum delirio conjungatur; ut propterea iure seriptum sit ab Hippocrate Aphor. 6'. huius rquibus in febribus morbus Regius septimo, vel nono, vel undecimo , vel quartodecimo Iupervenerit . bonum , nis dextrum hypochondrium obduruerit ; s veris non, malum est.
Cum enim ex inflammatione Iec ris, vel cystis felleae oritur,quocumque tempore accidat,semper malus.
Atque hinc patet, de Ictero hlam minisse Hippocratem, qui sebribus
accidit ex solo sanguinis vitio, citraeujusvis visceris obstructionem, aut tumorem; in Aphorismo vero LXIV. sequenti, de eo etiam, qui ex male assecto Nepate procedit. Verum fidextrum hypochondrium non o duruerit , & a sola febre Icterus proficiscatur, nisi erisis conditionem reserat, & sanguinis repurgationem
consequatur, adhuc malus erit, cum evacuationes quaecumq; non remp
ra, aut dies aegritudinum, sed emticum Naturae secementis motum,ut salutare sint , consequi debeant ' Pro Coronide tandem hic non diutius reticebo Aquam illam ex albo albi, east de Ictero, a nobis memoratam, fieri ex albumine ovi, quO- usique in spumam abierit, conquansato, S cum aqua graminis,vel fo tis permisto, adjecto saccharo ca dido ad gratiorem potionis saporem. Haec autem mane, &vespere,
jejuno stomacho, ad uncias quatuor pluries exhibita, m irum quam tuto, kliciterque Ictorum quemcumque fanet, etiam ubi caetera non prosecerint r quod sane millies expertum.
Quibus in fisibus quotidia Rigores sunt, quotidi febres solvuntur.
RΙgorem in febribus periodicis
luc cedentis in termissionis indicium esse docet hoc Aphorismo Hippocrates, ut qui semel nonnum quam incidens in febre continenti, postsigna coctionis, illam omnino judicet, si in caeteris quotidie recu rat , illarum saltem singulares par xysmos terminet, atque ab aliis su cedentibus interrumpat, quemadmodum in tertianis sebribus , sive
simplicibus, sive duplicibus, i assim
Quamvis autem acriter plerique disceptent, an Rigor proprie causa dici debeat ejuscemodi intermissi nis in labribus, an vero potius indicium , de re tamen mihi videntur
vel levissima movere altercationem; nam utrumque, vel alterutrum Is
dicatur, parum ad medietnam faetendam intere it Et quidem esto sit causa, per universalem Corporis concussionem, qua noxius humorsebrim excitans a sanguine repurgeo tur, ut vult Galenus; vel ut indicium, denotans accessionem illam
169쪽
jamjam iri terminatum, ut pleriqMe alii arbitrantur; prosecto non tanti lerit, ut peculiaris de illo ratio habenda sit, quin simul febrim ipsam,
cujus symptoma praecipuum est, non aequabiliter respiciat. Verruntamen
quoniam in istiusmodi sebribus i
termittentibus, quas rigor anteit , sermentum febrile sanguinem in m tum fermentationis indebitum MLgens, extraneum est, atque avist xibus naturalibus accedit, rationa-hilius videtur illum indicem, non pificem intermissionis appellare . Cum enim sanguis indebite se en- testae a dissentaneo humore, alium de suggesto, unde stigora, &Hg res ineunte paroxysimo, argumento est, iterata circulatione seipsum pedetentim repurgaturum, atque in propria secemicula, immo in D tentiora emissaria, quod alienum , vitiosumque est, depositurum, ut alibi demonstravimus. Hinc Rigorraecursor est intermittentium fe-.rium, & cum continuis, aut continentibus supervenit, illas pariter interrumpit, sin secus, malignitatis nota est periculi plena, ut antea
Non est igitur, ut se tantopere torqueant hic Commentatores in divinando, num Hippocrates proprie v. ar, RigoreS, an potius iste a voluerit: 'ng intelligenda, comprehendendi edifi-hitago caeteras quoque sebres quotidianas, semitertianas , duplices te tianas , duplicesque quartana Nam indefinite eas memorat, quae rigorubus arripiunt, quemadmodum librida iudicationis inquit: quibus f Dibias Rigor accedit, sisti solvituri Ιdest singularis illa accesso quae Rigoremprodromum sortitur; ut propterea sicuti continuis supe venienSRigor paroxysmum illum i terrumpita ita intermittestibuDquintidie recurrens, quotidianas accensiones instingit, & terminat. Quia vero non Omnes quotidianae sebres , dest quotidie repetentes, rigoribus ociantur , ideo fit, ut non omnes ad απυρεξίαν, seu quietem febre va
auc febres illae quotidianae, fieri putatae ab humoribus phlegmatic is,accessiones tam longas sortiantur, uevix aegrum a subre immunem des rant, veluti Galenus ipse testatur. Verum quid de his verisimilius liceat existimare, jam a nobis late dictum V.lib. de
est de febribus in Praxi: Cum & ipsemet Hippocrates plerasque omneSsebres ex bile oriri crediderit, quasi
vero ab uno, eodemque humore , diversimode tamen asiecto, aut cum
aliis succis commisto, varias parere possit sebres, atque pro ejusdem col-iectione, & ad fermentescendum promptitudine, citiori, vel tardi ri, nunc quotidie, nunc vero alternis diebus, & ultra, repetentes efficiat. Sed tamen advertere decet , speciatim voluisse Hippocratem admonere, quam utilitatem sint se-hrientes ex risoribus su scepturi . ut etiam si quotidie sebribus divexe
tur, algeant , & vel menter concutiantur, per Rigorem tamen, te tem febre vacantem , & oums-
nanciseantur, qua omni periculo se exemptos credant. Hinc de Rigoris beneficio monitos voluit Medicos,&aegrotante , nihilum interea reliquarum sebrium, aut symptomatum illas comitantium sollicitus, sive inistermittant, an non , & sive peri do quotidiana, tertiana, aut quam rana, redeant . Caeterum usus est voce solutionis, non judicationis a Nam revera febris ipsa integre non
finitur saliter minime rediret sed
solum accessiones illae repetentes si
gillatim desinunt, & humores sem
170쪽
mentationem indebitam in sanguine excitantes in singulis paroxysmissolvuntur, tametsi ab aliorum suggestu, novi, & novi ingruant; at vero non plures in una, eademque die, ut in febribus subintrantibus dictis evenit, etenim quotidis inquit, idest semel in die, sed iterato in succedentibus diebus, ne forte inter initia febris solum, Rigor invadat, nec deinceps repetat, velut in continuis mali moris. Quamquam duplex te tiana intra unumquemque diem bis amigens, rigore si inchoet, etiam aliquandiu intermittat.
Quod de Rigoribus hic tradidit Hippocrates, licebit pari ratione ad
Horrores extendere. Siquidem duplices , triplicesque quartanae horrore prodromo invadentes ad απυρεξίαν quoque deveniunt, & in singulis a cessionibus solvuntur; ut propterea
non semel datum sit, illas iterato usu Corticis Peruviani, aliove simili medicamento, pro re nata, sigillatim salubriter fugasse, quemadmodum ad tertianas fieri consuevit. Quomodo autem istae, sicut pariter Rigores, & Horrores intersese differant, dictum est a nobis in parte Medicinae practica.
APHORISMUS' LXIV. Quibus in febribus morbis Regius
septimo, vel nono, vel underi mo, vel qua tode ιmo, supervenerit, bonum: ms dextrum Θ-pochondrium obduruerit; s vero
melius suisse, hunc, qui nune scribitur, Aphorismum , illi fuisse φφ conjunctum et Quibus in sobribus morbus Regius auia diem Ieptimum accidit, malum , ut totus lamo ta-
lis fiati Ant septimum quidem diem
morbum aecidere regium, malum omnino; post septimum vero bonum , nisi dextrum Θmehon ium obduruerit: nam absque ordine videtur hic interjectus. At hoe non multum refert. Id vero magis intererit,mor
bum Regium hie recensitum pertis nere potius ad Iecoris assectionem. ut proinde sensus sit, illum a septiamo deinceps febrientibus supervenientem, meliorem esse, utpote qui probabilius sanguinis repurgati
tis veneni malitiam arguat, sed se- cementis Naturae vim, & efficacita- tem. Conferendus autem huic est alius Aphorismus ex Coacis praen
tionibus unde hic plane desumptus est sententiam procul dubio clari rem reddens: ibi enim scribitur rMorbus Regius ante septimum diem
accedens , malum. Septimo vero ,ac lita de nono, o undecimo, ac decimoquarto, iudicatorius est , s non praeor γ' dia induret; miniss ambigua res est. Nam si fortasse ex Naturae repurgantis motu, selleus humor in cystim quoque plusquam deceat, i rumpat , & tumorem , inflammationemque pariat , profecto ex istius malitia, pessimi morbi indicium erit. Quamobrem inquit, se non praeco dia indaret, quasi vero is causa sit ejuscemodi tumoris,& inflammati nis . Quod si Icterus veluti symptomydextri hypochondrii insammati nem potius consequatur, plane pensimus existimandus erit, tanquam pejoris morbi testimonium, nec abG qiae veneni corrumpentis malitia, per quam habitus Corporis unive
lus colore ad croceum, cum Virore commistum, inficitur. Verum cum Hippocrates adnotaverit hanc coloris ad cutim translationem , septimo per dies indices, aut judices,