장음표시 사용
151쪽
quia sebris non intermittie V et trifariam hiFconsideram examina-Quoniam vero Hippocrates in quit in aegro debili eju odi Rig
rem lethale signum esse, videndum quam imbecillitatem intelliga par tis scilicet naturalis . vitalis, an antinalis. Et quamvis de omnibus exponi possit , in cum unaqua que in rotantibus mala sit, & a singulis bene constantibus salutis spes affulgeat , auxia ae idem auctor scripsit a. b. Mente constare, benὸ se habere adea, quae osseruntur , bonum; contraveris malum. Nihilominus specialius vires attendunturo quibus Natura pugnam cum morbo vis et .' Parum autem referem de bilitas absque causa manifesta. C-tingar, an etiam aliquam evaco tionem , abi extremam inediam Consequatur , modo talis fit,ut Naturam serendo impotentem esis
rit. Caeterum de Rigore legi meretur idem Hippocrates lib. 1. δε bis, & Cardanns in tam-nt. istas
tarti . incusat Galenus Hippo-eratem proxilitatis, Misens potuisse sententiam hane dici compe diosius; Sed nedum is a Camano defenditur, verum institiae potius ipsemet Galenus mssimulatur. Eteonim Hippocrates excretam sebribusta primum illorum natura, deindὸ
excretionis modo, postremo se cessu. Excreta siquidem preter Naturae morem semper' reipsa , mala sunt f quae fucile educuntur, bonas idifficulter vero mala Bemdemum si eYinde l levetur aeger, atque in melius proficiat, bonum; contra, malum . Aphoristicam hanc N ipterea sententiam ita exponit Camidanus, ut excreationes in febribus non intermittentibus, qualitercum Ique pravae fuerint, seu eolore, semodore, seu substantia , seu permi stione , aliterve , malum significent, itemque si difficulter. pr deant, & absque levamine , secus bonae erunt. His adi iei quoque debet locus, per quem fiun ε que-rmadmodum ex textu deducitur ;; nam si per 3oca conlaeta eo ferentia habeantur, bonum; per Milana vero, di insueta, malum. ' IQuamvis insuper Hippocrates retulerit excreationes speciales per
alvum, & vias urinae, qui de isset generalioribus Aphorismum d scribere ut obiicit idem Galenus δimplicite tamen cuminemur iubhis quaecumque evacuationes. MOS
enim Hippocratis est, sub specialicujuspiam exemplo generalem pro ponere doctrinam. Sed & volute is quoque universas evacuatiun eum partieularibus comparare, pende res ex affectionibus similiter univer salibus ad particulares relati&2 vo niam ut bene idem Cardanus exalta signa in inrestri univeνώμbus , in universalia inomaclia
152쪽
erate adversus Galeni calumnias ex iCardano. Nunc sensum Aphoris
aperiamus. 'Memorat Hippocrates excreationes, seu per os expurgationes , in febribus ,. veluti evacuationes muti lares nihilum facientes in is entibus, in quibus commendabiles solum sunt universales. Illae e enim velati non pertinentes , nec facientes ad rem, causamque morbosam, malae censendae sunt , &praesertim si fuerint lividae, eruenisti , & biliosae, quippe quae
incongruentes simul, & ineptae , quoniam lividae, cruentae, faetidi, biliosae . Nam lividae, & faetidae , corruptelam; cruentae, & biliosae,
sanguinis. vitium, & vasorum i xitatem, aut erosionem arguunt.
Hae autem si continue Ebricitantibus accidant D pessimam in sanis guine diathesim, & in visceribus pectoris , aut capitis gravem indicant
Verumtamen quae ex propria substantia, aut conditione excreati nes malae fiant, poterunt aliquam
do bonitatem participare, si prosi pere , & faciliter prodeant . --que vero hae solum, sed propterea
quae per alvum, di vias urinae conistingunt , bonae erunt, si modum servaverint Naturae convenientem, puta absque dolore, aut anxiet te, & sine ullo, virium dispendio. Etenim quamvis excrementa alvi, & vesicae pravam reserant conditionem, si tamen commode, & abseque molestia merantur , salutaria sunt, expulsa nimirum causa morbosa. Contra vero oberunt, si Natura potius lacςssant, ες crucient, viresque labefaciant et quod autem bene. Prodeant , argumento erit
Coneludit demum HippocrateS: Si oero aliquid eorum ἰ qui non eonfert exor- , per Me Ioea emcernatur, malum. Quibus admonet malam, & perniciosam esse ev euationem per haS vias eorum , quae excerni non debent, veluti e lus, sanguis, vel alius ab illo, qui mor ibum faciens, debet evacuari, nam quemadmodum expellenda si retia neantur nocent, ita retinenda si gerantur, non proficiunt: quod pia ne intelligendum nedum de substantia rei excretae, sed etiam de quia, tale, & tempore excretionis. . Unde sex univeram semper sunt in qua
cumqum evacuatione consideranda,
substantia, & natura rei, quae e cernitur, num sanguis, chylus, pus, caro, vermis, lapis r malitas rei excretae, num calida, frigida, bene , vel male olenS, mordax, salsa, acida, tenax, aut fluida, alba, vel nigra: QuantitaS, num moderata, vel immoderata, servata praesertim proportione cum morbo, & causa morbosa: Tempus, num cocta, Vescruda materia, inter initia, aut indeclinatione morbi. Locus, an per loca consentanea, & consueta Naturae , an vero per dissentanea, ut si seces per os , non per alvum . M tas demum, num cum dolore, anxietate, vel sine ulla molestia, nulloque negotio. Hinc facile qinspiam coniectabit, num utilis, salubrisque sit, an pemiciosa evacuatio, una cumque illa prodierit, quemadmodum hoc loco Hippocrates edocere
153쪽
In febribus non intermittentibus ,
IN hoc Aphorismo interitus praeis
sagitur his , qui febre non inte mittente laborantes frigent en LMS', interius vero aestuane, & si. tiunt. Et quimvis fere omnes In terpretes id accidere fateantur fe-hribus ardentibus malignis, veluti Epyriis, quarum proprium est in senti siti aegrotantes cruciare,mstu
modico exurere, non tameta cae
teris quoque febribus idipsum qu que evenire posse negandum, si i
ternam inflammationem consequantuT. Verum necesse est, febres hasce continenter affligere, cum e
iusmodi aecidentia nequeant cum intermittentibus conjungi, ut Prudenter ab Hippocrate est animadversiim , tu itque pariter notatum a Galeno comm. 3. husas , qui intermittentcs febres nee ab interna inflammatione , nec a maligna humorum putredine oriri posse docuit. - Ut autemhaec interitum porte dant . non satis est aegrotantem in terius uri , atque ingenti siti crueia ri, sed etiam necesse est exteriora frigere et quippe viscerum intem vim aestusis inflammaticino proce dens sanguini circumeunti impediamento est, immo sigmam est manti fessissimum remorantis sanguinis , qui nonnisi ab acido figent resta. gnat ,adeoque non solum frigus extimis partibus incutit, verum etiam gangraenam internam inducit . uxi lectionibus Cadaverum pluries i
riores partes oecupat, unde aestus,& sitis ingens. emadmodum enim partes culaneae erysipelate saepesaepius affici solent, di quandoq; etiam erratico; ita internae , mesertim Pulmo, Diaphragma,. Iecur, aliae que pari modo erysipelate infestanis tur, ut propterea multos in praxi eiuscemodi molestiis vexatos, cum inquietudine , anxietate , linguae scabritie, hoc nisi genere aegrotantes suspicari liceat; unde postmodum fit, cur non semper iuppura
tiones consequantur, cum deincep&isti convalescunt, resoluta nimirum tinsensibiliter materia, quemadmo dum externo erysipelati contingit. Porro erysipelata interius progenitanedum admittit Galenus m comm.
re alibi , sed etiam Aerius , qui Proterea ιιθ. Aap.89. ex diversis paribbus erysipelate affectis, varias qu que febrium ardentium species distinguit; unde Iinriam appellat , quae fit ex erysipelate in Ventriculo, Unodem, quae in Iecore, & o . modem, quae in Pulmone. Hippocrates etiam s. Aph. I. meminit e rysipelatis in Utem, itemque ery-. Idem M.
sipelatis in Pulmone a. de morbis, i unde ab exterioribus ad interiora idem verti, malum scripsit 6. A
as. ab interioribus autem ad exte
Adjecit in textu Hippocrates si tim , veluti symptoma omnino cum sebre ardente conjunctum, siquidem duo referuntur signa illius patho
nomonica, calor exurens, & ingena sitis. Verum crediderim, funestum etiam futurum eventum ex sola in ternorum viscerum aestu , atque e timarum partium refrigeratione rsilix autem sive adsit, sive desit, nitquidpiam pernicies detrahet aue addet: equidem si adsit, ardotem Viscerum confirmata si vero desit,
154쪽
e umdem stuporem, & gangrae- tinent, c tomonem nimirum, seu nam arguit. Atqui sitim fortasse adjunxit Hippocrates veluti signum, quo internarum partium aestus patentius possit internosci, non tam ex sensu ipso, quo saepe istiusmodi febrientes carent, quam ex linguae scabritie, & ariditate, quae in his numquam abest.
. APHORISMUS XLIX. . o. fise non intermittente s labrum , palpebra , μι superet-
. lium, vel oculus , vel na spem vertatur , vel non videat Meι non -audiat ; iam debili exactente Compore , quidquid horum evenerit,
Hippocrates imminentis exitii signa in sebricitantibus,desumpta ςx laeso sensu, & motu animali, atque adeo ex hebetatis organis in id concurrentibus, hisque potissimum quae Cerebro sunt proximiora , ac visui. & auditui fiant destinata, a que ex contractis partibus ad labia, di palpebras spectantibus. Ee quidem haec sebre non intemmittente laborantibus si acciderint, instantis interitus indicia esse testantur, nam si fortasse inter initia
Paroxysi rumintermittentium λhrium eveniant, quo tempore per rigorem, horroremque univerium Corpus concutitur, nil damni timendum foret; sebre enim intermi tente, illa statim desinerent; neque vero tam iacile est eiuscemodi sy-Ptomata intermittenter sebribus pereisorem, aut horrorem evenire, &diutius perseverare. Animales autem operationes hie speciatim laesas memorat,& tum quae
admotum, tumquae ad simium pedicontractionem labii, palpebrae , surpercilii, oculi, vel nasi, atque hebetudinem visus, & auditus. Contingunt enim ejusmodi contracti nes vitio Cerebri, dc nervorum, indeque derivantis liquoris, qui fibras nerviceas irroramrus, acritudine potius, atque insensa conditione vellicat, & compungit, unde convulsionem mani sestam parit in partibus proximioribus, & Cerebro
attiguis. Solent etiam non raro nervi, & Cerebri meninges phingosi ,
aut erysipelate corripi, ut propterea potius proximioreS, quam remotiores Partes contorqueantur ἀIdipsum quoque arguit laesa videndi, atque audiendi facultas o cum
perceptiones, sensionesq3 quaecumque , ut fiant, ad Cerebrum per neris vos reserri debeant.
Verumtamen aegro iam debili hareaccidere Oportere animadvertit , quandoquidem perfractis viribus vitalibus, hesiones istae partis antimalis omnino erunt inemendabiles, nequeunte scilicet Natura per sanguinem operationum Animalium vitia corrigere, atque in pristinum
vigorem restituere . Symplomata autem virium languorem comitantia, aut consequentia. semper caeteris peiora sunt, & mortem mox futuram portendunt, succumber te nimirum violentiae morbi N
Nequis autem putaret sympi mala isthaec partem animalem la iam indicantia junctim esse intellia genda, advertit postremo Hippocrates, unumquodque illorum s tis esse ad exitum Ietnalem praenu clandum, cum ad virium vitalium languorem , quaecumque animalis operatio laesa si consequatur, nat ram omnino labefactatam, ac sium-
155쪽
. me fatistentem designet. Itaq; de--bilem aegrotantem in operibus vitae, - PCaesertim pulsu, nullo negotio emedio tollunt, die viventibus eripiunt quaecumque aliae partis animalis laesiones etiam in externis sensibus, si ab internis proficiscantur. Caeterum de tempore nequidem . verbum fecit Hippocrates, quoniam quandocumque prodierint, semper mala sunt, quamvis plerumque in augmento, aut statu febrium universali comparare solaaut, ει le
PM in febre non intermittente dif
P Raecedenti Aphorismo laesas in
febricitantibus partis animalis
DPerationes tum ad motum, tum adsensum pertinentes adnotavit Hippocrates , nunc eas considerat, quae
organis spiritalibus debentur, nempe respirandi dissicultatem crura delirio conjunctam, hancq; exitiosam 'uoque pronunciat, si febrem non
intermittentem consequatur. . - ,
Difficultas autem respirandi hic ab Hippocrate memorata, non quo cumque, & levis solum, per intervalla recurrens, sed gravis, & continens intelligitur: quippe illa sere semper febres acutas comitatur, e iam intermittentes, saltem inter initia, aut cum increverint, sed citra periculum , . quoniam his remittentibus desinit . At vero, quae hic consideranda proponitur in febre
non intermittente, perseverans esse debet, quaeque nedum statis h ris invadat, sed quousque febris dura rit , aegrotum continenter a
ficiat . Porro linc Meidit sebricitantibus non ex sola febris conditione.
quae plerumque respirationis usum depravat, ob novi semper, rece tisque Aeris indigentiam , sed 'potissimum ob maximam in Pulmonubus sanguinis exagitationem , se mentationem, & phlogosim , quae non raro etiam erysipelatodem inflammationem arguit, Pulmonibus
ipsis, & Cordi summopere insensam, a qua paucissimi sunt, qui mortem
effugiant. σRespirandi di caltati adiit it
Hippocrates delirium, ut propterea haec duo iuncta voluerit. Ex ambabus enim, vitali scilicet, Se animali potentia laesis; mortem pre monstrari animadvertit. Et quidem, cum utrumque in febribus non i termittentibus junsitur, internam indicat inflammationem, potissimum pulmonis; unde respirandi difficultas veluti consequens infla mationem , esset quodammodo causa delirii. Sed & inflammatio di phrasmatis idipsum afferre potest, cum illud arteriosum , & nervosum viscus sit, ac principale respirati nis Instrumentum, quamobrem tyso inflammato, & respirandi, & ratiocinandi vis, atque facultas, saepissime laeditur; quinimmo Antiquis semper putatum , delirium quod cumque sympathicum, & interruptum ab una, & sola diaphragmatis inflammatione proficisci rquod tamen non omnino verum, ut late ostendimus in nostra praxi c pira de phrenitide. Vertim cum plures difficilis respurationis differentias retulerit Hippocrates 6. epidem.s . a. sub istis verbis: spirituspravi. inebri, --gni , rari, hic quidem rarius, illaverὸ velox. Iure dubitari potest, quam hie specialius notatam ille voluerit . Et acute quidem Fucta . si haec s
156쪽
si haee, inquit, duo symptomata difficultas spirandi , & delirium
conjungantur, necesse erit Hippocratem interpretari de magna, &rara spiratione, quod scilicet illatarium sit delirii symptoma, que- nodum in prognosticis diser-M P mn Hiis verbis testatur: magnus spiritus, & ex longis intervallis, delirium declarat. Et mox rationem
assignans subdit: quippe ambo hec, magnitudo scilicet , & raritas spirationis, veluti oblitae actionis pathemata sunt. Si vero sensim de difficultate spirandi loquamur, delirio amoto, tunc haec ipsa , propter mala, quae instrumentis spirationi inservientibus accidunt, &quae a Galeno in comm.recensentur, evenire solet, velox, & crebra erit. At vero concludit, haec duo symptomata in hoc Aphorismo conjungit Hippocrates, aitque esse lethalia, quod nimirum , & Cerebrum, & Instrumenta spirationis Iaesa esse significent. γSe uitur autem Pulmonis , aut Diaphragmatis inflammationem Cerebri commotio , & delirium ,
non tam propter nervos mutuo communicantes, quam ob arterias,& medio sanguine, qui sua per inflammationem contracta acritudine , Cerebrum vellicat, atque ad depravate operandum lacessit, ac
dilponit, ut aliis a nobis demonstratum est. Caeterum hare nonnisi febres continuas comitantur, proinde scriptum p Mi m febre non
intermittenten haec enim delirinmproprie inter sua symptomata non admittit
AP ΗΟRISMUS LI. In febribus abscessus, qui ad pri
ter dicat in Febribus, tacite tamen subintelligendum productis, ac protractis. Etenim, ut superius animadversum, istae saepesaepius per abscessus judicantur. Cum autem superveniens abscessus illas non te minat, diuturniores futuras significat, nondum scilicet universa febrium materia ad habitum Corporis seposita, sed crassiori, compactiorique adhuc interius haerente, quae febrim in longius protrahit. Quoniam vero abscessus morbi longitudinem significare dicuntur, qui ad primas iudicationes non solvunt:
jure pmpterea dubitari solet, quid
pro illis intelligere voluerit Hippocrates. Sed bene Fuchsius ex graeco codice interpretatur, qui in primis diebus judicatoriis contingunt; at non prima, aut secunda septimana ,
eum sebres istς longi sint,nec tam ei-to possint primis hebdomadibus j dieari, sed posterior ibus; unde non reserenda prioritas hetc ad dies ipsos
criticos,sed ad abscessus eruptionemilaut sensus fiat,futuras sebres logas, cum no desinunt statim, ae abscessus apparuerit,argumento, quod adhuc ea a permat, nec sufficienter per abscessum sit evicta, nee persecte a sanguine seposita.Qui vero cum M savolo Philotheum sequuto, pro nomsolvunt ad ybrim relato,passive veniunt nonsolvuntur, idest abscessus , plurimum aberrant a veritate, & ab Hippocratis mete; cu impossibile videatur blaessus, statim ac apparu
rint, Blvi,& evanescere, qu1ppe quiti ut ab humoribus crassis,& coine tibus s
157쪽
tibus, nonnisi diutissimo tempore solubilibus, ut bene etiam Fuchsius advertit. Quamquam & abstessissim si diutius perii stant, nec tam facile solvantur, aut maturentur, aliam diuturni morbi speciem inserat, in adaucta magnitudine dictam.
Iis, qui in febribus, vet in aliis morbis Dontὸ illacrymant, nihil borribile accidit; qui veris non spontὸ, horribilitis. SIgnum hoc a lacrymarum apparitione desumptum perrinet etiam ad Cerebri, & partis animalis laesionem . Non voluntariae autem
illae esse debent, quae scilicet aegrotantibus invitis, di citra quamcumque causam manifestam accidunt, &absque ulla oculorum, & palpebrarum aegritudine. De his quoq; meminit pluries idem Hippocrates , praesertim vero I pNDU. I 3.q. o Sepidem.sect I. I. idem. cons. 3. Unde Celsus Isb. a. cap. q. inter mala signa retulit Ane voluntate Iacυ- mare: quippe profiliunt lacrymae istae oblanguorem, laxitatemq c runcularum ocularium, itemque Cerebri, & meatuum in oculos p tentium, uride serositates extillant, quae plerumque etiam in his acrit tem lapiunt consimili lympha pr cedentes.' Quod si voluntariae prosiliant lacrymae, vel patentem aliquam causam, aut oculorum aegritudinem consequantur, nil mali pr sigiunt, nisi quod ab ipsis oculis male affectis indicatur, quemadmodum ex lippitudine, inflammatione,d lore, quibus nil horribile accidit illachrymari. Sic paritersi ob maer rem, commiserationem, gaudium, itemque sumum , pulverem, solare lumen, aeris alicujus corporis contrectationem, aliudque simile lachrymae defluant. Caeterum in eo, quod culpatur Hippocrates,aut primus librarius, a Galeno, quod scrupserit in Aphorismo horribilius
comparative, cum antea nihil horribile dixerit per negationem, scite defenditura Cardalio in comm. qui praeterea non solum malum, sed etiam mortem ex non voluntariis lachrymis praesagiri animad vertit, ut accidisse resert suae uxori Lucis Bandaretae, cui ob diarrhoeam pereu ti taxere ubertim lachrymae 'r treS
horas ante obitum . Verum tum cre
diderim eas minari lethum, cum caeteris , & quidem gravioribus st-ptomatis associantur. ut accidit Dealcis uxori agra TV D epidem. Porro ipsae solet non omnino sunt exbtiales, ut Pluries expertum.
Quibus eisca dentes in febribus qa dam lentores nascuntur, iis ν-
ιιι sunt febres. Arantore circa dentes adnato in
febrientibus praesagit hoc Α-phorisino Hippocrates febres fui
ras vehementes Sunt autem lentores tenaces quidam, glutinosique succi faucibus saepenumero adher scentes, &non raro etiam linguae, ac dentibus, cum uberius cumula tur , unde in oris hiatu per diducta labia in liquati glutinis modum ex tenduntur. Nedum vero ex viscosis, crassisque humoribus Ventriculi, de oesophagi tunicas, glandula's o
cupantibus, gignuntuP, verum etiam ex lympha crassiori e dinibus Stenonianis derivante per palatum in gingivas, & dentes, quae deinde partim inspirati, expirariq: A
158쪽
ris miscela, partim ex halitibus e
Ventriculo, & Pulmone elevatis a- .corem praeseserentibus, partim denique ab aestu febris adeo densatur, ut glutinis tenacitatem reserat.
Ab his igitur portenduntur Abres acerbiores, tum quia acris lympha, aliusve succus similis labrilem fermentationem potentius promovet,& diutius con servat, copia simul ,&crassitie; tum quia viscosi ejuscemodi humores oris hiatum Iiberiorem impedientes, aegros in respiratione anxios faciunt, praepeditis non leviter fieris duct ibus; unde etiam sitis, & aestus major. Sed & sanguis ejus generis lympha irretitus , mirum quam subigi, & commoveri debeat, ut seipsum per febrim extricet.
opitulabimur vero ejusmodi malis , nitro aqua dissoluto, vino albo
veteri, ejusque spiritu , os saepius abluendo; itemque elixire proprietatis Helmontii, spiritu salis ammoniaci dulci reddito, balsamo salis, aliisque, etiam assumptis, ex liquoribus in idem conserentibus.
ter irritantes in febribus ardentibus ni, non multumst i in f santur.
quam prosint siccae tusses t viter guttur irritantes. sebrientibus, cum eos a molesta siti eximant. Febres namque ardentes duobus semper, tamquam pathognomoni cis signis, sociari solent, urente ni mirum ardore, & siti molestissima imodo haec abesse solet, vel non plurimum urgere, cum siccs tusses leviter fauces, & guttur proritant, scilicet irrorantis partibus, tum Pulmonem, tum Ventriculum spectan tibus, unde sitis originem sumit, ut alias ostendimus. Siceas tusses intelligit eas, ex quibus nil, vel tenue admodum, & χ- rosum expuitur , ad differentiam tussis humidi, per quam crassiim , multumque sputum educitur. Eas autem fieri credendum a serosa, &aquea materia, ad partes faucium,& gutturis pertingente, quam Recentiores Anatomici lympham ex primo ejus Inventore Th. Bartholino appellarunt. E Cerebro, & glandula pituitaria putarunt Veteres in os extillare; at sagaci industriam me Uvarthoni, & Nicolai Menonii, detectum est per peculiares ductus apostica capitis parte, & ex glandulis circa aures sitis , in radicem lingue, & in musculos buccinatores depluere, quamobrem madidum os in statu sano perpetuo experimur .
Ab his igitur madescit guttur, Ac sitis, infringitur, cum in febribus fortasse liquatur, diluiturque plus quo lymphicus ejusmodi humor, ut
etiam exinde tunicula excitetur.
At qua de causa per tussim hane sitis pretcipue remittatur in febriciis tantibus λ Antei meminimus ex doctrina ejusdem Hippocratis, & Platonis , sitim vigere in gutture , &Pulmone , ut propterea illa facilius, romptiusque sedetur collutionius, & gargarismis, quibus partes isti irrorentur, & madescant , defluentibus nonnihil per latera a Dperi arterit sensim, ac pedetentim in Pulmones. Cum itaque vi febris lymphicus hic humor tenuatur, Scconfluens in laryngem, titillando , tussim promovet absq; screatu, non multum contingit siti febrientes in-sestari, qui csteroqui Causone a&cti vehementer sitirent. Debent
159쪽
autem ejuscemodi tussiculae leviter irritare; sic enim arguunt tenuem, serosumque humorem in eas partes illabi; nam si fortasse copiosior, vel crassior humor tusses pareret molestiores, tale emolumentum liaudquaquam afferrent, immo pectus,& Pulmonem moleste admodum concutiendo, febrim potius exas perarent, & sitim adaugerent. At vero levis irritatio, neque molestam
tussim infert, neque partes spiritales concutit, sed blando solum madore illas lenit, & irrigat. Quia vero tusses dixit Hippocrates leviter irritantes , sane non semel, sed iterato repetentes, ac perseverantes intellexit: hac enim ratione poterunt illae sitim lenire, si
nimirum Lepius fauces, & guttur humefaciant; quamobrem non immerito adjectum est adverbium plurimum , quo significetur, multoties per tussim eas partes irrigari opor
Tandem dicitur non multum siti febrientes infestari, non quod Omnino siti careant, sed quod mitius afficiantur, adeoque illa, quae per febrim ardentem molesta nimis esset, & inextinguibilis sitis, per ejuscemodi gutturis, & Asperae arteriar irrorationem plurimum remittatur, sedaturque, ut proinde magna ex parte tolerabilis evadat.
Ex inguinum tumoribus febres omnes mala, prgier diarIa1.
na, quae Leonicenus adjecit in sua versione, alii Expositores detraxerunt, feceruntque sententiam universaliorem , comprehendentem quemcumque I umorem glandula-
rum: etenim, ut advertit prae caeteris Fuchsius: Bubones graxe Hippocrati in Aphorismo notati significant tumores omnes ad enum, seu glandularum, ex Galeno et .ad Glauconem cap. I. Unde male Leonicenus hanc vocem ad inguinum tantum adenas tumefactas contraxit, cum omnium adenum tumores significet.
occasionem autem subdit idem Fuchsius errori huic dedit vox ambigua Bubon, quae, ut testis est Phavorinus, & locum Corporis, &malum denotat, inguina nimirum,& tumorem ad enum. Itaque non solum ex inguinum tumoribus, sed ex aliis quibuscumque tumefactis glandulis febres obortae
malae censendae sunt, exceptis diariis: etenim diariae febres cum sua natura brevissin uesint, vixque spatium unius diei transcendant, certe non poterunt aliunde pendere , quam a materia facile difflabili. vel ad summum a confluxu, & suppuratione humorum in adenibus collectorum, citra sanguinis, aliorumque liquorum, vel viscerum inmctionem, quare levis omnino momenti erunt . At vero cum terminum Diariarum transegerint, & in longius producuntur, ab alia plane materia, praeterquam ab halitibus originem trahent, adeoque vel grave vitium glandularum, vel internarum partium infectionem arguunt difficulter resolubilem, praesertim quia glandulae in humano
Corpore talem, ac tantam anterse- v uln. se ineunt societatem, ut etiam vi- siepiῶδ. tia protinus communicent. observatum namque est pluries in cadaverum dissectionibus ad colli, mammarum , aliarumque externarum partium glandulas tumefactaS, praecessisse male affectas eas, quae interius reconduntur in Melanterio,
160쪽
Panereare, lumbis, citerisque vi- ratas Corpus universum, sortasse I sceribus, ut alibi etiam notatum . . Quamvis autem videatur loqui Hippocrates de bubonibus sponte subortis, si tamen ex venerea lue proveniant, judicium longe diversum faciendum erit: ex ea enim, cum preter materiae depositionem , vitium in sanguine, caeterisque liquoribus , immo 3e in partibus solidis prisignetur, etiam absque febre, periculo illi non vacant, nam, & dolores articulorum, exosteses, ulcera, tabes, aliaque gravissima symptomata, consequi solent, ut passim ex
Solent quoque bubones malignam Cpestilentemque febrim ostendere , quae absque dubio pessima est, dilethalis. Quin & non raro ab illis
mox apparentibus, febre necdum conspicua , aegrotantes veluti repente perierunt, ut malo fato experti sumus anno I 6. cum gravi pestilentia Regnum hoc Neapolitanum devastaretur. Sed haec meminisse
Salubriter autem ejusmodi malis occurrere expediet ope dissolventium medicamentorum , sanguinem, & viscera a labe venen i repurgantium , ut sunt omnia BeZoardica, & Alexipharmaca, spiritus theriacalis, spiritus caphurae, & salis ammoniaci dulcis redditus, extra- .chum ligni Aloes , tinctura Alexi pharmaca, elixir vitae Quercetani,& proprietatis Hesmontii, BeZoar-dicum minerale, & Joviale , Mercurius diaphoreticus , idque genus alia. Glandulis vero tumefactis primum extrahentia , ut emplastrum - sodicationum Paracelsi, tum suppu-irantia, deinde caustica, & exedentia, tandem digerentia, detergentia, & repurgantia , erunt admovenda, ut nimirum pereas diutule rese-
bre non desciente, malum. Pro rogatur enim morbus, re multam
sit, debet febrim vel adimere,vel
fert, profecto malus erit :& quidem a. sunsi cum aliis signis pravam febris naturam denotantibus copuletur, etiam mortis periculum minabitur; at vero si his desti tuatur, morbum s re longum tantummodo Praemon
strabit, quippe qui ab humorum c pia proficiscatur, ut hic memorat Hippocrates. 'Advertit autem Fuchsius sudorem
crebro ,& assidue repetentem esse mportere, ut multam materiam, P
ductumque morbum praenunciet. Et quidem si semel accideret, non mirum si febris non esset desitura; c-- siderabilis autem fit, cum repetit, Besebrim non interrumpit. Eo enim ex universo Corpore fluent , fieri ne quit, quin vires langueant,& a perseverante febre magis, magisque debilitentur . Sed & idem omnino accia 'dere poterit, si sudor semel eontingens copiosus fuerit, atque universalis, nec tamen febrim praecidat; aeque enim vires instinguntur iterato sudore , ac uno, &copioso . Malus quoque istiusmodi sudor erit, quia etsi calidus, ac universalis, consentaneusq; febribus, morbum tamen non solviti decretoria enim non decer nentia mala, aut difficilis iudicii. , Cum ergo febrim sudor superve-