장음표시 사용
21쪽
XVII. Munus acidi est coagulare, quod principio seminali concessit etiam Aristoteles, quando adstruit semen hominis esse tanquam coagulum in sanguine mulieris, pro formarione foetus , coagulatio huic debita non est si triplex, sed architectonica primo, &per se, coagulatam materiam cum symetria figura,organidiatione distendendo: non potest vero hoc exequi nisi materiam a propria figura removeat, in quo opere tumultus & pugna oritur , resistente
materia pro conservatione suae modificationis.
In hoc tumultu se explicat acidum , & quod
parvo concludebatur in grano , materiam se millies majorem actuat, & organizat, eo modo quo granum thuris super carbones 'injectum, cubiculum valde magnum fumo implet, & eo
modo quo ajunt i pidem philo phicum ad
Mnum granum figere sex millia grana mercurii:& acidum solum coagulare, non alcati, etiam ex hoc patet quod in acido est virtus seminalis cujus proprium est dirigere materiam ad exigentiam virtutis formatricis contentae in semine, quod non potest operari nisi coagulando Praecedente motu particularum utriusque, &eum Alcati sit materia tantum, non debet ei coagulatio actionem primariam in semine exerri mentem.
XVIII. Istius eoagulationis ratio fundatur in hoc quod Alcati & Acido ad minimas particulas in effervescentia redactis , acidae plures alcalleas assumunt socias, & sibi uniunt, eam dirigendo secundum virtutem seminalis principii , & per hanc unionem dicuntur COM gulatae,
22쪽
gulatae, & concurrentes in unius compositionem. Et hoc non est liliud quam illud antiquorum peripateticorum,dicentium calorem perficere mixtionem ; & continere elementa in unione, ex quo postea deducitur ratio expli-Can S, quare acidum, quod non est nisi ignis, coagulet, & ignis culigaris dissolvat, quia ille est modificatus, & pro tali modificatione alcalicas particulas ad unionem dirigit uniendo eas sibi, & cum aliis particulis mediante humido oleaginoso, ubi ignis culinaris sine modificatione mixta dissoluit ratione sui motus velocissimi, perturbati, & violenti, quo in partes ei appositas se insinuat, loco movet, & lacerat. Si vero modificentur ignis particulae dicto multoties modo, & ipsae coagulabunt. Id ci
co natura omnibus animantibus moderatum dedit calorem, ignem internum modificando,
sine quo destruerentur facta partium dissolutione ab igne, si in suo velocissimo & violento
motu relinqueretur. Modificatas vero partes solidas in sua coagulatione conservat, & fluidas apponendas coagulat, & ita constat acidum modificatum coagulare,non modificatum
dissolvere, ex qua distinctione multae dissiculis cultates in hac doctrina enodantur, praecipue circa salia alcalica, sua igneitate corpora dissol- ventia, cum illa viderentur potius ab eis coagulanda, ob igneitatem aciditatem impertientem, quia licet nac donetur ratione ignis in se contenti, non est tamen modificatus sed suo velocisssimo & perturbato motu instructus, quo quaecunque occurrunt dissolvit. Hac ratione
23쪽
Bilis flava, vite lima,&atra, quamvis ignea, massam sanguinis corrumbunt, & maximum calorem acendunt, quia ignis contentus in eis modificatione caret. Et in hujusmodi ignis cum
particissis rig dis & inflexibilibus uniatur, magis di luu,quod contingit in salibus alca- Iicis ex in cineratione, Sc aliis praedictis particulis constantibus. Adnotare etiam hic licet, soli1m de gne cilinari intelligendum esse congregare homogenea & disgregare heterogenea, ruta dissoluit, non de elementari qui sui modicatione coagulando homogenea, & heter g
XIX. Acidum coagulare multis eX perimentis demonstrat citatus David lib. citato afol. 327, usque ad fi iem, quae lectori considera ala relinquo ad hujus conclusionis confirmationem. Hoc solum animadverso,quod omnia aci ia modificata. si non valent materiam Coagulare aliqua organizatione, informem seri per praestare coagulationem.
X X. Ossic vim alcati est in servire pro materia princinio seminali in acido contento, per quod se habet tanquam materia prima Arist telica ad omnes formas disposita, & si aliquid acidi in se continet, est tamen adeo debile ut facile cedat .illi in virtute superiori, cum & hoe observetur in acidis seminalis virtutis mixtorum perfectorum principiis, nam caro in ventriculo habet seminale principium carnis acidum , quod ab acido ventriculi hominis destruitur, hoc est tollitur ejus modificatio imbuta illa massa principio seminali alimenti humoris
24쪽
humani. Concurrit etiam hoc alcati ad efferuescentiam mixtionem praecedentem,& dissolutionem operatur ut superius dixi. XXI. Variae sunt differentiae acidi, primo dantur quae triplici regno animali , vegetabili,& minerali correspondent. secundo aliud est fixum aliud volatile, hoc est proprium animalium M vegetabilium , illud mineralium,tertio aliud est manifestum, aliud occultum,disserentiae summuntur etiam a gradibus. Alcati &ipsum secundum has differentias dividitur. XXII. Inter haec mediant aliqua corpora, quae nec sunt alcalica, nec acida sed neutra appellantur, ex eo quod ex utrisque anatica fere proportione constent, ideoque nec coagulantur, sed in corporibus dissolvendis sunt maxime idonea. - X XIII. Sanguini haec duo principia inesse comprehenditur ab igneo spiritu vitaIi in eo residente, cui suam inesse modificationem pro certo credendum est, cum tota massa sanguinea pluribus & heterogeneis partibus conflata, in unum velut homogeneum integre conservetur. Alcati sanguinis evaporatione se osteat in ejus disti latione ejusdem dum utroq;sal a moniacu & tartarum exhibet.Materia etiam innutrimentum partium abiens a sanguine subministrata ejus alcati dicitur , eum sequatur naturam acidi, &ab eo configuretur juxta erigentiam partis cui hoc inest. Ex horum concursu effervescentia illa pugnando eXcitarur, qua motus fermentationis sanguini perpetuatur,calor porematur ,& excrementa segregan
25쪽
tur.Post pugna sequitur perfecta mixtio decerrantiu,quae est coagulatio, di inutilium pricipitatio, acida enim & alcalia humanae naturae non convenientia vel perfectioni sanguinis Contraria, post pugnam simul coagulata, in salinam substantiam praecipitantur, quae a sero absorpta per urinam excernitur, portio altera in lixiviosum sale fixata in hq pate secernitur,aliae in salem acidum coagulatae in liene de novo eXaltantur,pro totius massς sanguineet beneficio. Du horu coagulatio perfectiva &depuratiVa exercetur, aliae adveniunt partes acidae Mescalicae sanguini ab alimentis, aliae per effemvescentiam ab eo separantur, quibus pugna ustentatur,& fermentatio hoc modo continuo protrahitur, & vitalis illa flamma, sanguinem accensum conservans, ab hoc fonte derivatur, quo modo etiam fit prima illa sanguinis accenso in puncto saliente in prima organizatione animalis, ex qua motus ille continuatus di
stolis & systolis. Aleaticum & acidum principium demonstrant qui accensio illa sanguinis in puncto saliente non habetur a motu comdis, quod nondum est organizatum, non a ne Neo mcco , motus ejusdem cordis moderante. cum adhuc non sint cerebri nec nervorum rudimenta, ergo a solo concursu aliquorum corporum in sanguine latentium, quo mediante simul effervescunt, & flammulam quandam in
sanguine accendunt, haec vero corpora non
possunt esse nisi acida 8c Alcalia, eum vide
mus horum mixtione effervescentiam exestari,
di quandoq; flammam aceendi etsi in principio
26쪽
generationis sanguinis accensio ab his principiis derivatur semper ab eisdem pendere credendum est: hujus alcati & acidi portio esser-Vescens cum reliquiis sanguinis in corde semper remanet, a qua vitalis illa flamma, cordi a pluribus donata,originem habet,in serviens postea pro rarefaciendo sanguine de novo adveniente, quo rarefacto novas relinquit reliquias sanguinis,& ita flamma illa cordis perennatur,& prout istae reliquiae sanguis pro majori, Vel minori abundantia alcati & acidi magis vel minus effervescunt, calorem vel majorem vel minorem efficiunt: rarefactio sanguinis in corde ad horum principiorum excitationem facit, sicut & motus circulationis, quibus continua acidi & aleati suscitatio debetur. XXIV. Et quia haec esserueseentie naturalis suos habet limites, ita etiam insunt alcati & acido sanguinis sui modi a quantitate, situ, figura , motu & quiete particularum compΟ-nentium pendentes, quibus non solum multitudo & portio substantiae determinatur, sed eorum virtus limitatur, a quibus si excesses inr, fit effervescentia praeternaturalis,in qua ut dixi consistit essentia Febris, q ua propter ejus particularis cognitio est necessaria unde de ea aliqua
De Uervescentia praeternaturali sangxinis.
I. Si praeternaturalis esservescentia san-α giunistinordinatus quo motus,natura
27쪽
lem pulsus rythmum,& circulationem perve tens, cum sensibili laesione operationum & partium quae sanguine indigent. II. Hujusmodi effervescentia,alia est immodorata, alia debilis, alia mediocris; Immoderata est illa in qua spiritus in copia,&inordinato motum Ventur,una cum raritate,& Iaxitate unionis
partium componentium sanguinem,a qua pendet copiosa exaltatio alcati,& acidi, quae simu Icoeuntia summe effervescunt, & turbulentam in massa sanguinea tempestatem excitant, aucta a concepta in effervescentia unione magis Iaxante,unde reliquit sanguinis in eo remanentes magna ebullitione agitatari calore magnum in corde accendunt, a quo semper rarefactio sanguinis fit major, cum magno totiuS calore,
solutis iPleis particulis in copia per dictam eia
fervescentiam,&inordinato motu a sua modificatione distractis,unde igneum calorem corpori imprimunt, membra colli quant, &perseverante dicta effervescentia magis sanguinis constitutio laxatur,ad integram dissolutionem tendens. Hinc est quod calido praediti temperamento,&spirituum copia divites, acutis facile corripiantur Febribus,cum maximo fervore Maestu,& vitae periculo. Ex his etiam deducitur
quomodo Febres cu intensa effervescentia, pulum magno elevato, in malignas transeant,cum
pulta parvo, debili & raro sine caloris sensu, 'quia a magna effervescentia praecedenti rarefactus nimis sanguis, & ejus meatus summe aperti, in copia exhalat spiritus , Icalor interit, di putredo in istius interitu fundata super venit,
28쪽
qua Febris maligna. Causa laxitatem sanguini concilians, & libertatem copioso acido. & alcati concederis , non est alia nisi humor Alcalicus acris a sanguine segregatus,vel aliunde transmissus,sua acrimonia partes conjunctas sanguini dividendo & separando , unde laxitas & omnium partium componentium dis. gregatio. Humor ad hoc opus emcax est bilisseeundum omnes suas differentias,pituita falsa. M sal illud urinosum, seu armoniacum quod per urinam solet expelli , si intra sanguinem detineatur, impedita ejuSexpulsione. Quantae enim sit activitatis ad inordinatas effervescentias excitandas, ejusdem usus intra corpus aia sumpti ostentat. Et hujusmodi humores
a recentioribus non immerith fermenti nosni- ne appellantur, a modo operandi quo cruoris massam ad inordinatam fermentationem impellunt continuh etiam augetur supradicta laxitas ab effervescentia in corde concepta, a qua
major copia Alcati & acidi semper segrega-
. . H I. Tarda effervescentia praeternaturalis est illa quae naturalem regulam & normam excedit, minus tamen ab hac distat 'Lam inordinata de qua superius, cujus causa est eadem exineitatio acidi & Alcati in majori copia quam
conveniat statui naturali , in minori tamen quantitate excitantur quam in inordinata, unde ista duo contraria in occursu maiorem excitant effervescentiam quam in statu Daturali , q ita sunt abundantiora quam in illo , minorem vero suscitant . ona quae
29쪽
immoderata dicitur, quia sunt in minori qua titate, idcirco diu etiam protrahitur ista effer vectcentia, sive ei succedat concoctio, sive dis. . sol ut io massae sanguineae, utraqUe enim a motu partium sanguinis pendet, consequenter si motus ad has erit tardus,tardus aderit earum eventus. Sic & in mechanicis, quae lente effer vescunt lente coquuntur, Vellente dissolvuntur. Musti ebullitio torpens ejus claritatem & puritatem retardat.
IV. Hujus tarditatis natura habetur a copia humorum, effervescentiae Alcati & acidi resistentium, cum non valeant se dilatare ad illud spatium ad quod ab illa impelluntur, cum non sit tanta capacitas in vasis a multitudine humorum omni spatio, ad integram dilatationem vasorum fere occupato, multitudo partium erassarum tarditatem hane essicere potest, dum ab istis tam arcte sanguinis partes constringuntur ut nata effervescentia non possit eas ad magnam distantiam removere, ex quo necessitas debilis & tarda effervescentia oritur, hujus exemplum habemus in compositione cereviset, si farina hordei diutius quam par sit aqua maceretur , quia tunc Iiquor evadit mucilaginosus & crinus, fermentationi omnino ineptus. Et vina in principio lente effervescunt , subtialissimis parculis intra crassarum claustra ocia tibus, & praxis nos docet lentas has, & tardas sanguinis effervescentias, Febres in longum protrahentes, contingere corporibus crassis homoribus refertis, spiritus iretientibus, ad eorum motui impedimenta formantibus, Vel porositates
30쪽
rositates sanguini inmatas & necessarias implentibus, ut dilatare se nequeant ad effervescentiae excitatae exigentiam. Adesse in liquiadis meatus probat aqua, & vinum conglaciatum scatens bullis aereo spiritu repletis,quibus earum partes hinc inde dis otiatae manent, reesse in sanguine necessarias confirmat necessitas motus, & partium ejusdem, indiget enim sanguis pro usu corporis & sui vitalitate continua effer vescentia, & si non essent in sanguine meatus , nec spiritus nec ejus parteS moverentur, deficiente spatio in quo talia corpora per m tum deberent transferri. Horum ope admisi
in penetralibus cruoris spiritu, insito motu per illa discurrit, &hostem mixtioni cruoris non aptum vel illi adversantem expellit, per patentem dictorum meatuum viam. Altera debilis effervescentiae causa est alcati & acidi enereata potentia , ab aliis particulis maxime aqueis, una cum illis uni im separatis, quantum enim possit aqua ad impediendam effervestentiam experientia docet in aqua ebuliente,cujus addita Rigida ebullitio impeditur. Accidit etiani pro causanda tarda effervescentia Acidum, vel abundans in majori quantitate quam Atellii, a quo istud facillime coag Iat una cum partibus quibus adhaeret, ut rarefactioni resistat, cujus defectu effervescentia magna fieri non posset, sed solum deutilis &tarda,&quamis videatur data hac coagulatione non debere fieri effervesceniatiam postea naturalem , cum sit coagulatum unum ex principiis illiu considerandum tamen est in coagulatione crassas partes uniri, aqueae