장음표시 사용
31쪽
&serosae cum tenuiori sanguine ex primi, eo modo quo cotingit in coagulatione lactis,in illa
parte,subtiliori adsunt Alcali&acidu disgreg
ta, & consequenter apta praeternaturalem ef-
fervescentiam efficere, sed lentam,quia materia in qua resident, ob rei tenuitatem, & crassitiem deficientem non est apta rarefieri,& neqtae immoderate effervescere , qua de causa etiam fit pulsus parvus,quia in sinistro cordis ventriculo
materia crassa non rare fit, resistente compactione nimia a crassitie communicata: aquea se-
rosa & tenuis, &ipsa validae rarefactionis est incapax cum solum eis contingat subiectis aliqua crassitie donatis,. hinc ablata rarefactione non exigit materia multum spatii; & in egres.su arteriam Rarum elevat ,&cum par vo impetu, ideo pullus evadit debilis & parvus: Et
omnes istae causae ita valent tantam esservescentiam conservare ut resillant effervescentiae, cui
continuo per cos circulando bjacent. v Esservescentia mediocris est media inter violentam & lentam,a mediocri concursu Ac di &Alcali dependens, mediocritatem etiam δή causa excitante cognoscens. Haec efferve . Centia quamvis praeter naturalis & morbosa, inservit tamen naturae pro instrumen po Φd expellenda a massa sanguinea excrementa Alcalica vel acida, quibus nimis dissoluitur vel co gulatur , & sit non evenit ut expellat, tali effervescentiae motu ea subigit , attenuat, dividit , aliis miscet ,& integre unit ut am pluis non noceant. Et hujus morbosae esservescentiae stilitas ex hoc cognoscit , quod immoderata essese
32쪽
SECTIO PRIMA.effervescentia, & lenta non potest tolli nisi ad
hanc mediocrem redigantur, quod certissimum est de immoderata tendente ad dita lutionem sanguinis, & consequenter ad ejuS corruptionem, cui subsequitur vitae extinctio, & hic est communis mocius quo Febres enecant, massam
nempe sanguinis in suas partes & principia
motu violento vel continuato dissoIvendo: demonstratur de lento, quia haec non obtinet ex crementorum expulsionem, nisi augeatur, nec cessat nis crassities vel aciditas humorum, massam sanguinis condensantium tollatur, hac ablata sanguis ad mediocritatem effervescentiae redigitur, donec per istam perfecta mixtio in massa sanguinis obtineatur. VI. Nec mirandum est effervescentiam praeis ter naturaIem sensuinis, quae est essentialiter morbus, ad Febrilis incendii sedationem auxiliares praestare manus, cum eadem effervesce tia actiones laedens mixtionem perfectam principiorum sanguinis promoveat,intra mediocritatis limites moderata. Nulla enim fit mixtionisi in missibilibus adsit motus, quo tanquam duce ad unitatem rediguntur, etiam quae innata contrarietate scederis Vinculum recusant, sic partes in musto existentes diversae naturae sola effervescentia in unam vini substantiam colligantur,tot simplicia ad theriacam requisita effervescentiae, motus in imum unit coria positum, oleum tartari spuὲtuS itrioli, praevia ebulitionis agitationes in tartatum vitrio inlatum coagulantur, sic sanguis praeter naturam
effervescens ad meliore redigi potest unionem C
33쪽
duce motu, quo crassa attenuantur & subtiliora apprehendunt corpora, & fixa volatilizantui volatilium mixtione, & volatilia fixantur Mxorum adjunctione , inutilibus, & renitentibus partibus praecipitatis, si crassae extiterint, vel in auras resolutis, si tenues, nec alio modo potest fieri mixtio eorum quae sunt diversae naturae, homogeneis enim simul unitis nunquam succedet perfecta mixtio, sicuti mixtum non coalescet si minima ignis simul accedant,remanentibus caeteris elementis sine illius societate, sed omnia miscibilia ad minima debent uniri, ita ut minimum unius miscibilis accedat minimo alterius, tali modo ut unita non sint inter sedistinguibilia, nec alia ratione potest obtineri haec mixtio quam motu , tam diu continuato quamdiu ista miscibilium unio succedat
VII. Cum autem excitatio Alcati & Acidi sanguinis praeternaturalem effervescentia supponat,laxitatem unioniS in partibus sanguinis, una cum earundem disgregatione , suo motu libertatem molientibus, majorem semper laxitatem & segregationem introducunt,ad quam tollendam est necessaria introductio majoris
unionis in massa sanguinea, quod operatur effervescentia mediocris, etiam praeternaturalis, dum partes ab ista commotae & excitatae alias particulas disgregatas apprehendunt, ad unionem cum caeteris cogendo, & sic partes disgregatet dum liberta em motu quarunt, compedes
sibi fabricant, & ut dixi in hujusmodi agitatione onutiliores partes persectioni sanguinis
34쪽
adversae omnino segregantur,eo pacto quo lolium , & avena ventilabia motu a tritico sep tantur, unde sanguis r arata partium unione, nobiliorem acquirit puritatem,&intestino bel-
Io pacem sibi parat, cum felici perfectione, per
talem unionem prohibita extractione copiosi Acidi & Athali, praeternaturalis effervescentia
sanguinis cessat, & in hac principiorum sanguinis unione consistit concoctio, quae Febres solvit, & sanitatem restituit, prout sancirie Hippocrates lib. de veteri medicina,scribendo, eoncoquitur vero abi mutua suemixtio, & cum aliis
unio, &si praecipit Hippocrates primδ aph.racconcocta medicari, ubi inuit purgationem humorum concoctione paratorum ad expulsionem, id non praecepit pro formali concoctionis, quod in mixtione & unione perfecta consistit. sud pro consequenti, nempe pro excrementis quae in quaIibet concoctione, hoc est partium sanguinis unione separantur,& nisi secuta istorum expulsione , periculum est ne denuo cruori misceantur, ad excitandas novas in sangulae tempestates. Et per illam segregationem excrementa dicuntur concocta, quia apta ad purgationem, nuIlo mixtionis vinculo cum aliis colia ligata, ut expulsio, Vel attr*ctio perpurganti, prohibeatur, ideoque statim purganda veniunt Tanta est utilitas a morbosa sed mediocri effervescentia suppeditata, cujus inditium habemus ab eis qui convalescunt a Febribus vehementibus, & magnis vel mediocribus sine ut Iomedicinae auxilio, in quibus unio partium dic gregatarum sensuinis , & excrementorum
35쪽
segregatio non potest haberi, nisi ab ista esseris
vescentia ad mediocritatem redacta, cum ex
dictis immoderata & Ienta ad hoc ritu insuffi
VIII. Ab his differentiis effervescentiae, ab occursu Acidi & Athali sanguinis accensae, regulam desumit effervescentia sanguinis in
- ventriculis cordis a pulsu con notata, nam sanguis immoderate effervescens a rarefactione in corde accepta magis attenuatus cum
segregatione majoris quantitatis Acidi & Al-kali violentius effervescit, & in arteriam expulsus eum impetu, & indigentia magni spatii ob raritatem , arteriam summe Mevat, &dilatat cum magno conatu, unde pulsus magnus & vehemens, in lenta effervescentia, cum sanguis sit incapax magnae rarefactionis, parum dilatatur in corde, & parva copia Alcati & Acidi segregata parum etiam in effer vescentia augmenti suscipit, hinc minori indigens spatio ad hoc ut in arteriam recipiatur,& a parva effervescentia minus virtutis & impetus acquirenS , alteriam parum & siue impetu dilatat, unde pulsus parvus, & debilis, mediocris, inter utramque medium locum habet pulsum medium inter Vehementem, emagno parvum & debilem causando ob effervescentiam mediam inter immoderatam , &lentam, & excitat ionem Acidi, & Athali mediam pariteranter magnam dc parvam.
36쪽
3 CAP. II . De modo curandi Febres Continuas cum immoderata Esse sentia. I. Q I Febris erit cum pulsu magno fre-O uenti, & aestu intenso, cum urina rubea, bilem Alcalicam turbas ardentis Febris proprias in sanguine promovere ostentant, tam ratione Qq volatilitatis & igneitatis,quam acrimoniae Athalicae, conditiones nomina putredinis ab antiquis expressae, quibus sanguineam massam attenuat agitat, magisque raram reddit, ut citius & vehementius ebullat, adi-Qum resserando copiosae quantitati Athali Acidi, & magis disposito ad immoderatam effervescentiam accipiendam in eorde, a quacum segregςntur partes calidae, in abundantia calor intensus, & inquietudo toti communicatur,& sanguis summam rarefactionem & impetum suseipiendo, in exitu a corde arteriam summe dilatat, cum .impetu, & pulsum magnum vehementem & frequentem emcit, Nec obstat ratione igneitatis bilem aciditatem a quirere , & consequenter aptitudinem ad
coagulandum magis quam dissoluendum,quin bilis igneitas non est modificata,& est salilixivioso conjuncta,ideoque dissolutioni magis accomodata,juxta dicta superius deAthali& Acidi proprietatibus c. I .n. I 3. sic bilis in copia abu-
37쪽
sans cum acido sanguinis effervescens in cppi Moagulatur,&praecipitatur,postea cum sero per Urinam expellitur, croceum colorem illi communicando.Haec allis quantitas aggregata fuit in eorpore per alimenta generationi hujus op- Portuna , quae sunt calida, ut aromata, &vi- num generosum , anni tempestas aestiva, congregatur etiam in sanguine ob vitium instrumentorum in hepate residentium, per quod non secernitur nec separatur, juxta ossicium amatura eis consignatum, unde cogitur in massa sanguinea domicilium contrahere , cum maxipio istius detrimento. Aliquando segregata, scin vesicula congregata volatilitatem aquirit, ει egressa per proprium ductum in intestina, per lacteas,& ductum thoracicum de novo sanguini confunditur , supradictas turbationes efficiendo. Pro cujus euratione, eum effervescentia In hujusmodi Febre sit immoderata cruori Scissolutionem tentando, quis non videt esservescentiam moderandam esse/Hine vent sectio
proficua inter citera remedia evadit, quia apemia venaAthalicus spiritus,solutus a cosortio re- Iiq uarum partium exit, quietem majorem totis' uori relinquendo, deficiente dicto spiritu in
violentia ob quantitatem diminutam. Pari pacto 'ana plus ju sto ebullientia sedantur aperto folii orificio, vel extracta vini portione, quod Ii a sanguine misso immoderata adhue perseveret esservescentia, a dicta pulsus magnitudine& vehementia demonstrata, reiteranda est siheffetu in virium costantia, etiam pluries,donee decres
38쪽
decrescentem ex minorato pulsu sanguinis motum deprehendamus. Excessus vero in hujusmodi evacuatione vitandus, tam ratione .Virium in hae periclitantium, quam ratione concoctionis, qua sanguis praeter naturam esservescens indiget, ob conceptam partium disgregationem & solutionem , cum mixtionis vitio , quae in pristinum redigi non possunt nisi coctione, in mutua & ordinata partium unio De consistente, & ad quam pervenire non licet nisi particularum motu a spiritu proveniente, quapropter si hic deficiat, talis motus cessat, α partes quae sub illo in perfecta mixtione continebantur amisso moderatore ad pristinam Iibertatem revertuntur, cum totali solutione mixti sanguinei, & solutae non habentes quem sequantur ad unionem recuperandam, efferatiores factae in totum desaeviunt. Et si non deficiat spiritus , debilis tamen a sanguine misso
remaneat, tarda sequitur concoctio, cum tardus sit motus sanguinis eam promovens. His
adjungitur quod a sanguinis effusione Febrilia
pullulant incrementa, cum videamus in praxi post immoderatam haemorragiam, vel mensium profluvium Febrem accendi, non aliam ob rationem, nisi quia omnes partes sanguinis a spiritu in unione & mixtione continentur , hinc isto profuso &prostrato, partes sine imperante solvuntur & segregantur, in cujus executione motus excitatur naturali frequentior, & Febris accenditur. Pari m do discurrendum est in nimia, sanguinis evacuatione facta per artem. Nisi magis placeret
39쪽
amrere per missonem sanguinis reliquum invenis remanentem magis attenuari, & perduraute actione causae Febrilis, sanguinem ad majorem effervescentiam evehi, ob dispositionem ad citatiorem motum a majori raritate conciliata. Quo in loco sunt etiam consideranda circa hanc materiam quae habet MI cap. 9. de FebribuS, caute ergo procedendum in copiosa sanguinis missione dum majora damna excitare possumus, & integrae corruptionis massae sanguineae & retardatae
concoctionis, hoc vero non tantum nos ter
rere debet , quam periculum corruptionis, quia si necessitas urget, copiose evacuandum est , cum sit melius morbi finem prolongari, quam mori. Regula ad evitanda ista pericula nobis erit pulsus, tantum enim sanguinis detrahere possumus sine periculo , quantum sufficit ad redueendum pulsum ad mediocritatem frequentiae, magnitudinis, & vehementiae , tunc enim signum est esseruestentiam ab imm6derata ad mediocrem transiisse, per quam concoctio potest perfici, ideoque tune a nova sanguinis missione supersedendum, & cavendum semper ne in sanguinis missione pulsum ad paruitatem deducamus, quia tunc memorata iminent perieula. Si veth vires sint debiles , x effervescentia magna, parum sanguinis est mittendum , quia in parua etiam missione alea Iiei spiritus copiosi eatuunt , ut insignis eia fervescentia remitti valeat: & quandoque
40쪽
ex sanguine misso talis sanguineae massae motus conciliatur, aptus ad unionem partium, &concoctionem praestandam , & a levi evacuatione fermenta illa Alcalica, sanguine commo- Ventia,eXtra evolare possunt,cum sint volatilia,& pateat via in secta vena, cum Febris diminu
III. Tempus huic remedio opportunum,
est principium morbi, & si rei terandum sit,nonost multum differendum praecipue in eis qui
debilem sortiti sunt sanguinis constitutionem, cum violenta unius diei effervescentia hujusmodi sanguinem ad violentam dissolutionem cogere valeat, in quo casu plus damni quam utilitatis allatura est postea sanguinis misso rdebilem habent sanguinis constitutionem, qui
raram corporis texturam sortiti sunt, &in operationibus cito debilitantur, nec magnam ad eas promptitudinem habent, & cum timore actiones suas agrediuntur & prosequuntur. IV. Effervescentia immoderata in statu Febris exurgens evacuationem sanguinis prohibet, si signa concoctionis appareant in urinis,
demonstrantia talem motum pendere a conatu naturae molientis evacuationem partium inutilium & fermenti extranei, sine quo unionem partium obtinere non potest, unde tunc evacuato sanguine motus naturae criticus impediretur , excrementa & fermenta de novo miscerentur sanguini, cum maximo aegrotantis periculo , interrupto per talem evacuationem motu, ad humoris segregationem apto, si Vero con-