Aulus Gellius. Auli Gellii Noctes Atticae, qua fieri potuit recognitione, ad optima exemplaria nouissime bona fide redditae. Cun gemino indice, et Graecorum dictionum uersione

331쪽

α 5 A v L I G. E L L I Inerem iunctos,mictosq; iure coriugii,rem lege nati τα operiendam,uerecunda quadam tradatione uerborum, cum ostenderet demonstraretq; , protexit: Sic exum scripsit. - uerba locutus,

Optatos dedit amplexus lacitum H petiuis Coniugis infusius gremio per me rum sopore. Ninus autem di*cile esse arbitratur, ad istiuon reticenda,'erbis uti uno atq; altero, breui te sea signo demonstrantibusscuti Homerus dixerit:

-παρθένικην λέκτροιο θεσαον, - Και ἔργα φιλοτi σιατον μεν ἀρ ἐντρητοισι κατευνασα τ' ἐν

Tot uerostram euidentibus, ac tam non praetexta υ, fed puris honestisq; uerbis uenerandum illud concubis diei secret , nemincm quenquam tam dixisse sed Anneus Cornutus, hom3sane pleraque alia non indoctus,neque imprudens, tu siecundo tamen librorum, quos de Duris sententiarum composuit, egregiam totius istius uerecundiae laudem, insulsa nimis, oe odios scrutatione uiolavit.Nam cu

mnus hoc figurae probasset, o fatis circu seM ID ctos esse uersus dixisset:Membra tamen inqμit, po lιο incautius nomi Q

DE Naximo Valerio, qui Coruinses appellatus est, ob auxilium propugnationemq; comi alitis, haud quisquam ess nobilium scriptorum, qο

secus

332쪽

stcus dixerit. Ea res, prorsus admiranda sic profecto est in libris annalibus memorata: Adolescens et tali genere editus,L. Furio, Clau.. pio consilibus sit Tribunus militaris. Atq; in eo tempore cops Gallorum ingentes agrum Pontiun insederavitansruebanturque acies a Consulibus,de ui ac mulitiu-dine hostium satagentibus. Dux interea Gallorum, uasta, ardua proceritate, armisque asero praeful- gentibus, gratia Amicandi ingrediens, ct manu telum reciprocans, incedebat: perque contemptum, o superoiam circunspiciens, spiciensque omnia,uenire,et cogredis quis pugnare secum ex omni Rom.

exercitu auderet. Tum Valerius Tribunus, caeteris in ter metum pudoremque ambiguis, impetrato prius a Cos s. ut in Gallum, tam immaniter arrogari

rem,pugnare sese permitterent,progreditur intrepici modesteq; obuia: et congrediuntur,et consistunt. Et conferebatur ia manus,atq; ibi uis quaeda diuinam: Corvus repentὰ improuisus aduolar,et svergalea Tribuni insinit,atq; in aduersarii os atq; oculos pugnare incipito insibila obturbat,unguibus manu laniabat, est prospecta alis arcebat. Atq; ubi satis Dulerat, reuolabat in galea Tribuni. Sic Tribunus Pectate utros, exercitu,σsua uirtute nixus,et opera alitis propugnantis, di ce hostiu ferocismu uicit interfecitq; datq;ob ea causam cognome habuit Coruinus. Id factu est annis CCCC. v. post Romam condita. Statua Coruino si diuus Augustus inforosus statuera curauit. In eius status capite comisimulatarum cst,relitansque,qua diximus,munimentu

333쪽

De uerbis, quae in utranq; partem significatione reciproca,& aduersa dicuntur. Cap. x II.

Nomina 4 r r Formidolosius dici potest,ct qui formidat in pru*- V formidatur: ut Inuidiosus, ct qui inuidet, circui inuidetur: ut Sulpiciosus , qui suspicatur, qui suspectus eri: ut Ambitiosus, qui ambit, crqui ambitur: ut item Gratiosus, qui adbibet gratias, ct qui admittit: ut Laboris Is,s qui laborat, qui labori est: ut pleraque asia huiuscemodi in Infestis. utranque partem dicuntur: ita infestus,ancipiti quoque significatione est. Nam, is Infestus appellatur,qui malum infert cuipiam, contra,cui altu de impendet malum, is quoque Infestus dicitur. Sed quod prius posui,prinem exemplis non indiget. Sic adeo multi loquuntur,ut Infestum dicant inimicum, atq; aduersum. Alterum autem illud ignorabilius, obscuriusque est. Quis enim ἡ medio sucili dixerit Infestum esse, cui alter infestus es e Sed ueteres plerique ita dixerunt: M. Tullius in oratione, quam pro Cn.Planco dixit,uocabulo hoc sic usus es: Dolebam,inquit,iudices, acerbὰ ferebarii huius salus ob eam ipsam causam esset Infectior, quod is

meam salutem atque uitam sua beneuolentia,praes-dio, cinodiaque texisset, s igitur de origine, ratione verbi quaerebamus: atque ita in Nigidianis commentar s inuenimus scriptum, Infictum asesinando dictum: N am qui Drstat,inquit,alicui,eumque properans urget, opprimereque eum nudet,s sinatq;: aut contra de alicuius perisui et exitiosesin

334쪽

; Ilinatur: is uterque Infectus dicitur,ab instantia at qtie imminentia fraudis , qram uel facturus cuipiam, uel passurns est. P e quis autem de suspicio- fo, quod supra posuimus , o de formidoloso, ini eam partem, quae minus usitata eu, exemplam re t quirat : inueniet de Suspicioso apud Mari Cat i nem, de re storia, ita scriptum: Sed nisi qui pa- iam corpore pecuniam quaemeret, aut se lenoni locauisset famulosus, O suspiciosus fuisset, 'tetsi auti uim in corpus liberum non aequum censuere afferri. famosus,3 Suspiciosum enim hoc in loco suspectum significat, aut suspii non suspicantem . Formidolosum autem qui for- ciosus.= midatur . Sallustius in Catilina ita dicit: uia ψ tur talibus uiris non labor insolitus , non locusi ullus asper aut arduΗs erat , non armatus horiis formidolosius. Item C. Caluus in poematis Laborio- sus dicit, nonut νulgo dicitur, qui laburat, sed in quo laboratur: Durum, inquit,rus fugis,sed laboriosium. t Eadem ratione Laberius quoque in Sororibus. si Aecastoriisqui multum somniculosum. a Et Cinna in poematis: ι Somniculosum: ut Poenus aspidem Psyllus. in Metus quoque,et Iniuria,atque alia quaedam idge- Metus. niis, sic utroque nersim dici possunt. Nam metus ho, sium re u dicitur,ct cum timent hostis,oe cum timentur. Itaque Sallussii s in hictoria prima, me-σ tum Pompeii dixit, non quθd Pompeius metueret, it quod est Utatius: βed quod metueretur. Verba bsci Salluliij Ihnt: id bellum excitabari metus Tompest

335쪽

26o AvLI GELLII uictoris Hiempsal in regnum restituentis. Item. ' alio in loco: Posequam remoto metu Punico, δε- iniurig. multates exercere vacuum fuit. Iniurias itidem

dicimus, tam istorum, qui patiuntur, quam qui faciunt. quarum dictionum exempla sunt facilia inuentu . Illud etiam dictum a Vergilio eandem habet formam, commuinicata ultro, O citro significationis: -Et vulnere, inqui tardus myssi. vulnus. Cum diceret vulnus , non quod accepset mysNςRiv ses,sed quod dedisset.' escius quoque dicitur tam is qui nescitur,quam qui nescit.Sed super eo qui nescit,

frequens huius uocabuli usus est: infrequens autem Ignarus. de eo est, quod nescitur. Ignarus aequὰ utroquene sum dicitur,non tantum qui ignora sed O qui ignoratur. Plautus in Rudente: rae incolis nescius nesciaspessimus. Sactustius: More humanae cupidinis ignara uisendi. Verg.

Ignarum Laurens habet ora Numat Verba ex historia Claudii madrigarii, inribus Mai iij Torquati nobilis adolascentis, & hostis Gavi

proiiocatoris pugnam depinxit. Cap. x II t.

T Malius Ilus Manlius summo loco natus,a pris neque uald 'μμ' bilis fuit: ei mansio cognomentum factim Torquato: causam cognomenti fisisse accepimus,torquis ex auro induvias,quam ex hoste,quem occiderat,detractam induit: sed quis hollis,ey quod genus, quam formidanda uastitatis,et quamis insolens pro- Mocator, cuiusmoi fuerit pugna decertatum, Qu.

claua

336쪽

claud. primo annalium puriss d atque illanrisi-- me simplicique,ct incompta oratisnis antiqua su uitate descripsiit. Quem ex eo libro Phauorianus philosophus cum legeret non minoribus quatiocique animum suum motibus, pustasque dic bat, quam si ipse coram de gnantes eos hectaret. Verba Qu. Claudi , quibus pugna ista depicta est, MC-- adscrii: Cum interim Gallus quidam nudus p

ter scutum, ct gladios duos, rorque alci'e armillis decoratus processi: qui ct uiribus, O magniti dine, O adolescentia ,simulque uirtute cateris a DBabat,is maxime praelio commoto, atque urrisque

summo Iludio pugnantibus,manu signiscare caepit, utrique ut quiescerent pugnare. Pugna facta musaea. Extemplo silentio facto , cim uoce maxima inclamat, siquis secum depugnare uellet, uti prodiret. 2 emo audebat, propter magnitudinem atque immanitatem facies. Deinde Gallus irridere paeles Inc it,atq; lingua exertare.Id subito perdolitum est genitivo. ida T. Manlio summo genere nator tantum fugia 2 4';

tia ciuitat accidere,ὰ lato exercitu nemine prodire, Is,ut dico,processit: neque passus est uirtutem Romanam a Galio turpiter*oliari. Scuto pedestri,etgladio Hilpanico cinctus,contra Gallum constitit. M tu magno ea congressis in imo ponte, utroque exer- 'citu inspectante facta eri. Ita ut antὰ dixi,constitemni, Gasius sua disciplina, scuto proiecto cantabundus , Ma nlius animo magis quam arte confisus, scutum scuto per sit, atque satum Galti conturbauit. Dum se Gallus iterum eodem pacto conflia R a tuere

337쪽

Icti genitivo. Matiana imperia. Facies sa-

cies.

tuere studet antius iterum scuto scutum percutit, atque de loco certo hominem iterum deifcit e eo pa

cto ei sub Gallicum glao Ibccessit, arque Hi a

nico pectus hausit dein continuo humerum dexterum eodem concussu incidit , neque recessit usquam donec subuertit: ne Gallus impetum icti haberet. Vbi eum euertit, caput praecidit, torquemq; detraxit, eamque sanguinolentamsibi in collam imponit.

Quo ex facto ipse, posteriq; eius Torquati sunt cognominati. Ab hoc T. Manlio, cuius hanc pugnam si adrigarius defcri sit, imperia Oaspera ct immitia, Manliana dicta sunt: quoniam postea bello aduenum Latinos,cum set Cos lium suumsecuri percussit: qui speculatum ab eo missus, ne pugnaret, interdicto,hostem a quo prouocatus fuera occidit.

Quod ide Quadrigarius,huius facies,patrio casu probe & Latine dixit: & quaedam alia apposita de similium vocabulorum declinationibus. Cap. x I II I.

χρή autem supra scriptum est in Q. Claudii

uerbis, Propter magnitudinem atque immanitatem facies,id nos aliquot ueteribus libris inspectis explorauimus: atque ita ese ut scriptum est, coperimus. Sic enim pleraque aetas ueterum declinauit haec Facies huius facies quod nunc propter rationem grammaticam Faciei dicitur. Corruptos autem quosdam libros reperi, in quibus Faciei scriptuest,illo quod antὰ scriptum erat obliterato. Memi nisus etiam in T)bartii bibliotheca inuenire nos in eodem Claudii libro scriptum utrunque, Facies est Faci

338쪽

Facii: sed Facies in ordine scriptum m ct contra per tygeminum Fata . Neq; id abesse a quadam con Facii. suetudine prisca existimavimus. ct ab eo,quodes hic Dies, tam huius dij ab eo quod en haec Fa Dies dii .mes,tam huius fatetri, dixerunt. QP Ennius in xv I. annali Dies scripsit pro Diei in hoc uersu dPostremae longinqua dies confecerit alas. genitivo. Ciceronem quoque at Cesellius in oratione ,

quam pro P. Sestio fecit, Dies scripsisse pro Diei:

quod ego impensa opera,conquisitis ueteribus libris plusculis,ita vi Cesellius ait, scriptum inueni. Ve ba sunt haec Marci Tullis: Equites vero daturos lialius dies poexas. ciscirca factum hercle est,ut facili ijs credam,qui scripserunt idiographum librum Uergili sese inJexisse in quo ita Driptum en d

Libra dies somnis pares ubi fecerit horas. Id es, libra diei somnique. Sed sicut hoc in loco dies a Vergilio scriptum videtur: ita in illa uersu nil dubium est, quin Dii scripserit pro Diei: Munera laetitiamq; dij. Quod imperitiores Dei legunt ab in

solentia scilicet uocisi lius abhorrentes. Sic autem Dies dii a ueteribus declinatum Geut Fames rami, Ternicies Ternicij , Progenies Trogenii, Luxuries Luxuris, Acies EcT. M. enim Cato in oratione, quam de bello Carthaginiensi Pompose it,sta sicripsit: bucri atque mulieres extrudebantur famis causa . Lucilios in X tr. Eugosum atque famii plenum. Si-femia in hi fortarum libro v i. Romanos inferenda pernicii causa uenio. Pacuvius in Paulo: .

339쪽

.i Altera pars acjuitasset fluminis undas,

Idem Matius in tertiodecimo: . maneatoecii simulachru n morte silentu.

C. Gracchus de legibus promulgatis: Ea luxuri' causa aiunt institui. Et ibidem in his item scriptum . tesse es: non t en ea Mauris, quae necesibriis parentur uita causa. Propter quod anaret,eum ab eo quod est luxuries uxurii patrio casu dixisse. Marcus quoque Tullius in oratione qua Sextum Roscium defendit,

Peralest. Pernicii scriptum reliquit, Verba haec sunt: au rum nihil pernicii causa diuino consilio ,sed ut ipsa O magnitudine rerum factum putamus . Aut fa-- cies ergo in casu patrio, aut facii , Quadrigarium seriesse existimandum est. Facies autem, in nullo uereri libro scriptum reperi. In casu autem dandi, qui purissimὸ locuti siunt,no faciei,ut dicitur nunc, Faeie in dixerunt. Lucilius in satyris: - ληφ' Et primum inquit, facie bonestas accedit . Idem Lucilius in libro septimo riuri te diligit,aetati facieq; tuae se

Fautorem ostendat, fore amicum polliceatur.

Sunt autem non pauci, qui utrobique faci' legant. Sed C. sar in libro de analogia secundo huius Diciem huius vecte,dicendum putat. Ego quoque in Iugurtha Sasiusti', summae fidei, ct reuerendae uetusta Diet in ge tis libro, Die, casu patrio scriptum inueni. Verba haec ita erant: Vix decima parte die reliqua. nenim puto argutiolam istam recipiendam, ut die dictum quas ex te existimemus. De

340쪽

De genere controuersiae, quod Graece απορον appellatur. Cap. XV.

CVm Antonio Iuliano rhetore, per feriarum

tempus ιuarum, decedere ex urbis aestu uolentes, Neapolim concesseramus. Atque ibi erat adolescens tunc qui piam ex ditioribus,cum utriusque lingua magistris meditans ct exercens ad caι rus Rome orandas eloquentiae Latinae facultatem . Atque is rogat Iuliarum uti sese audiat declamantem. It auditum Iulianus . emus quoque nos cum eo simul. Introit adolescens, oepi atura rogantius, ct elatius, quam aetati eius decebat, ac deinde iubet exponi controuersias. Aderat nobiscum ibi Iuliani sectator, iuuenis promptus, pr sitiens: O Uendens iam in eo,quod ille apud Iuliani aureis in praecipiti stare , O subitaria dictione

periculum sui facere audebat. Exponit igitur te tamenti gratia controuersiam parum consistentem, quod genus Graeci απορον vocant: Latinὰ autem id non nimis incommodZ inexplicabile dici potere. Ea controuersia fuit huiusicemodi: De reo septem iudices cognoscant: eaq; sententia si rata, quam pli res ex eo numero dixerint. Cum septem iudices cognouissent,duo censuerunt reum exilio multandum, duo alij pecunia,tres reliqui capite puniendum . Petitur ad supplicium ex sententia trium iudicum, contradicitur .Hac ille audita,nec considerata,neqἰ ais sui proponerentur, expectatis,incipit statim mira celeritare,in eodem hanc controuersiam prin

cipia