Josephi Maffeji juris civilis in Neapolitana Academia primarii professoris Institutiones juris civilis Neapolitanorum in quibus legum Neapolitanarum origines ac vetera et nova regni instituta enarrantur. Pars prior altera

111쪽

Ioo Insituri juri eiυil. Neapo I. tribunal inllituit , quod tribunal Commercii dictum est . Id constare voluit ex praeli dente , tribus senatoribus , totidemque equitibus , & duobus negotiatoribus , referendario , & eo , qui esset a secretis : eique tribunali praeiectum creandum statuerat, cuius dignitas, atque .ossicium ad septem supremas regni dignitates , seu ossicia octavum

accederet i) .

Ad hujus tribunalis curam pertinere Voluit , quaecunque ad commercia fovenda genera Iuu spectant: nec non caussas omnes de

Commerciis, negotiatione, potissimum de litteris collybisticis, tam in primo iudicio , quam in iudicio appellationis a quovis tribunali , veluti a iudice magni Admirati, a tribunalibus artis thrici, M lanificii: praeterea ad idem tribunal appellari voluit a tribunalibus Consulatus terrae , & maris, seu urbano, leti provincialibus . Instituerat enim non modo in hac principe urbe , sed etiam in singulis provinciis minora tribunalia , quae de mercimoniis , & negotiatione cognoscerent , quae tribunalia Consulatus terrae , & maris dicta sunt. Ab horum sententiis in caussis

infra summam centussium quinquaginta nulla fuit provocatio : in caussis vero supra eam summam , sed infra summam centussium trecentorum appellatio ad tribunal Commercii

112쪽

LIb. I. Cap. O.' I Ipermissa suit . quae tamen sententiae exsecutionem non impediret, seu , ut Vulgo aiunt, quoad actum devoluti m , non suspen isum :denique in caussis , quae centusses trecentos excederent appellatio iure ordinario tributa '

Sed anno I 746. re accuratius perpensa ,δc populi Neapolitani precibus tribunalia Consulatus terrae , bc maris abolita sunt, exceptis tribunalibus Baruli, Siponti , Crotonis, Gallipolis , Rhegii , bc' Neapolis , quae constabant duobus consulibus , bc adsessore , Neapoli quidem proprio, aliis in locis vero ipso iudice ordinario . Ab horum sententiis tribunal Commercii appellabatur . Restricta quoque fuit horum omnium tribunalium iurisdictio ad externas negotiationes , seu , ubi agitur de negotiatione, vel litteris collybisticis inter exteros , vel interciVes , exteros . Numerus etiam iudicum tribunalis Commercii imminutus fuit : nam equites , δc negotiatores ab hoc numero eX- clusi sunt addito quarto senatore , ut in tribunali praeses , bc quatuor senatores inter-

Illud hic non omittendum in caussis externae negotiationis adeo propriam esse hu-

113쪽

1o: Insilui. Jur. eἰνIl. Neapol. ius tribunalis iurisdictionem , ut universit tes in eo redie conveniantur sq) : atque ut de stellionatu , Sc fraudibus in contractibus iure cognoscat , atque in sontes animadve

Tandem providentissimus noster rex, ut melius negotiationi, 8c rei maritimae consideret , postridie nonas Decembres anni 178s.

lege lata tribunal magni Admirati, ic tribunal Contillatus terrae, bc maris huius urbis abolevit , seu potius in unum univit , quod appellari voluit tribunal Admirati, bc Consulatus, atque in illud, quae antea utriusque tribunalis 1uerat, omnem auctoritatem , Miurisdictionem transtulit. Hoc tribunal constat ex praeside, quatuor iudicibus , fisci patrono . lc pauperum advocato. Praases ex

praesidentibus Regiae Camarae Summariae , vel regiis consiliariis a rege deligitur: iudices duo sunt iurisperiti, seu togati, quorum unus de capitalibus, alter de pecuniariis caussis cognoscit: duo vero mercatores iuris imperiti, qui adsessores , dicuntur, quique in so lis pecuniariis caussis suffragium ferunt: in capitalibus consilio iuvant. Praesidentis, utiti patroni fisci munus perpetuum est , seu eXτegis arbitrio pendet : iudicum vero biennium durat. Hi omnes semel in hebdomada horis

114쪽

Lib. I. Cap. VI. IO pomeridianis congregantur , ut caussae in trisbunali tractentur ; nisi aliud praesidi ex necessaria causia visum fuerit , ut frequentius eos congregandos existimet. Id tribunal cognoscit de omni re maritima , seu de caustis nautici foenoris , naulorum, societatum maritimarum, periculi aversi, Vulgo adfecti rationis , naufragiorum , & similium , cujuscunque conditionis sint litigatores. Item de caussis seu capitalibns , seu pecunia riis eorum, qui rei maritimae operam dant, uti sunt nautae, piscatores, domini, exercitores, magistri navium, necnon fabri,

funium artifices , immo stuppae, & pi-

Cis pro navibus venditores . Ab eo in caussis, quae non excedunt summam centus sum quincentorum aliud tribunal

appellari non potest : sed in caussis , quae

eam summam excedunt , ad tribunal Commercii provocatur. In causis criminum vero ad tribunal Commercii appellatur a decretis , quibus irrogatur poena mortis , mutilationis membrorum, aliave corporalis , vel infamia : a reliquis nulla est provocatio . In superioribus vero caussis adeo propria

est huius tribunalis iurisdictio , ut reliquae

tribunalia in iis procedere nequeant : atque ad ea hoc tribunal litteras hortatorias mittat, ut ad se acta transmittantur. Quod si de iurisdictione inter hoc , & alia tribunalia contentio oriatur; ea examinanda ait a Regali

115쪽

1o4 Insilui. De. eἰυἱI. Neapol. Camara S. Clarae audito fisci patrono huius tribunalis .

CAPUT VIL

De tribunali Mixto . 'ALterum supremum tribunal, quod a Carolo Borbonio institutum fuit, est tribunal Μixtum, ita nuncupatum, quod ei regii , & ecclesiastici iudices praestat. Etenim

quum Carolus conventione cum 1ummo pontifice inita plurima publico bono constituisset de immunitate locorum piorum, per sonarum ecclesiasticarum , ut ea ad amussim servarentur, S de iis natae controversiae definirentur ; novum hoc tribunal instituit ;quod quinque iudicibus constat, quorum duo a rege , duo a summo potifice creantur: quin tus, qui tribunali praeest, e tribus per regem nominatis a summo pontifice deligitur . Ho-Tum munus triennium durat , eoque finito statim expirat , nisi prorogatum fuerit ab eo, ad quem eius iudicis creatio pertinet fi). Hujus tribi natis est ius dicere de immunitate ecclesiarum , personarum ecclesiasti- Carum , ut suo loco dicemus . Immo etiam interdum de immunitate a vectigalibus , si scilicet loca pia , vel ecclesiasticae personae

116쪽

Lib. I. Cap. VIII. IOS veluti episcopi sibi ampliorem a vectigalibus eaeemtionem deberi contendant. Praeterea ad hoc tribunal pertinet curare ecclesiarum , I corumque piorum administrationem , quae alaicis gubernantur, & controversias de ea re definire: necnon curare , ut legata pia impleantur , & debitores per competentes magistratus compellantur. Ab huius tribunalis 1ententiis nulla est provocatio , quum 1 upremum sit. Neque propriis carceribus , neque satellitibus utitur , sed prout res exegerit , carceribus, & satellitibus iudicis laici, vel ecclesiastici. Acta denique omnia in eo gratis fiunt, nisi pro transcribendis instrumentis duo . asses in singulas paginas penduntur

CAPUT VIII.

Da Curia Cappellani Majoris , O de extraordinario conlattio punien is graυioribus elerieortim delictis.

um primum christiani principes sa-

cella in suis domibus construere coeperunt , presbyteros , & clericos in iis instituerunt , qui regii eappellani dicti sunt. Nam 1acella 1equiori aetate eappellae dicebantur, & presbyterii sacellis praesecti eap-

117쪽

pellani si) . Eiusmodi regii cappellani iam

usque a tuor mannorum tempore apud nos fue-M : quoniam Normanni principes sacella in1uis domibus habebant quumque non solum in principe urbe palatium , sed aliis quoque in locis domos haberent, bc in urbano palatio , 8e in aliis domibus sacella habebant, quibus presbyteri praesecti erant: immo urbano sacello verisimile est non unum , sed plures presbyteros fu i sse ad diffos , qui omnes regii cappellani nuncupabantur. His qui praeerat , magiser regiae cappellae , archicaρρel- Ianus, O eappellanus major dictus est et . Is Cappellanus Maior initio nulla iuri 1 dictione in reliquos cappellanos usus est , neque spiritali , neque temporali, sed ipse, ut caeteri regii cappellani magno Cancellario suberant s) . Ad magnum enim Cancellarium omnis ecclesiasticarum rerum cura , Sccognitio pertinuit: is enim exsequebatur quaecunque extraordinariae regiae iurisdictionis,Zc cognitionis fuere . Sed procedente tempo

re , bc spiritali , 3c temporali iurisdictione

Cappellanus Maior auctus est. Quonam tempore id factum, non constat. Μarinus Frec-

cia id sub Alfonso I. usuvenisse putat :

118쪽

auctor vero historiae civilis sub Carolo I. Andegavo a) . Sed mihi verisimile videtur Cappellani Μaioris auctoritatem, bc iurisdictionem paulatim crevisse : nam initio illius auctoritas in eo sita fuit, ut regiae cappellae curam haberet, bc regiis cappellanis pra euet, Dique, quae facienda erant, mandaret. Tum sub Andegavis regibus, vel potius Ar goniis, Sc Austriacis , ubi magni Cancellarii coepit languescere auctoritas , Cappellanus Μajor temporali iurisdictione in regios ca pellanos , regiasque cappellas auctus est. Demum pontificiis concessionibus, spiritali , Mquasi episcopali iurisdictioue donatus est. Auctoritas igitur Cappellani Μaioris' le1piritalis, ic temporalis est. Spiritalis in eo tita est, ut iurisdictione, & auctoritate quasi

epit copali utatur in omnes regias cappellas,oc regios cappellanos, omnes militares cinpia S, Omnesque eos, quῖ in militia, militar, bulque copus inserviunt; quare cappellas regias consecrat , & iis benedicit , uti etiam conlecrat sacra vasa , & altariae: visitat omnes cappellas regias , in iis clericos , bc presbVteios creat militaribus copiis sacramenta Omnia mim strat , presbyteros ad audiendas confessiones eligit : dc a peccatis quantumvis

Sunt vi euctor F C. lib. II. cap. 6 h. q. 'o Legantur bullae Benedicti XIV. anni I

119쪽

1 o8 Di sit. Jur. eisil. Neapol. Sunt vero Cappellae regiae non modo, quae in regiis domibus, ic catiris exstructae sunt, sed etiam , quaecunque a regibus aedificatae sunt, aut fundis , seu dote auctae: immo ocquas ipsi reges ex peculiari devotione, qua vis a privatis exstructas, ab ipsa aedificatione regias cappellas declararunt . Quae

Omnes ab episcoporum iurisdictione, adhuc in spiritalibus eximuntur , M Cappellano Μaiori subsunt In his praecipuae cappellae regiae sunt Altamurana, bc ecclesia S. Nicolai Ba

Temporalis vero iurisdictio in eo vertitur , ut cognoscat caussas Omnes regiorum cappellanorum, clericorumque , uti causesas prolessorum, bc auditorum regii gymnasii hujus urbis , cuius cura ei mandata

est o ) , caussasque de regiis cappellis ,

eorumque bonis . necnon cognoscat de appellationibus ab ecclesia Altamurana , bc Bariensi : Prior enim Bariensis , bc Archipresbyter Alta muranus in suos presbyteros , di clericos iurisdictione utuntur io). Quum' & INI. quarum' postrema extat in A. tom. Pragm. de auriidiet. Capp. Maj.

120쪽

LIb. I. Cap. VIII. IoyQuum autem Omnes regiae cappellae, seu regiae ecclesiae Cappellano Μaiori 1ublint , hinc caussae omnes de bonis, reditibus regiarum ecclesiarum , quaeque regii patronatus sunt, ad eum pertinent adhuc , 1i ea bona seud alia esse dicantur , sive ecclesiae agant, sive conveniantur: immo , si vel ma-Μime regii fisci intersit, puta quod regia ecclesia a fisco , vel fiscus ab ea bona v1 dicet ; quo casu fisci patronus audiendus est sci): caussae de regio vel seu dati patronatu iu): & caussae de ratiociniis oeconomorum regiarum ecclesiarum sis) . Hanc vero iurisdictionem Cappellanus Μaior exercet cum eonsilio adsessoris, qui est unus eae regiis consiliariis ab ipso rege huic rei destinatus. Ab huius seu interlocutionibus, seu sententiis extra ordinem proUocatur

precibus adito principe , qui alium iudicem appellationis deligit , a quo si fuerit confirmata in primo iudicio lata sententia , non licet iterum provocare 14 . Praeterea saepissime ad Cappellanum Μa-