장음표시 사용
121쪽
Mo In silui. Iur. eἰνIL Neapo jorem pleraeque caussae remittuntur, ut in iis ius dicat, vel ad ipsum principem referat , quid sibi videatur. Sed caussae, quae fretuen-t1ssime ad Cappellanum Μajorem remittuntur, sunt caussae graviorum criminum ab ecclesiasticis admissorum. In iis non solus Cappellanus maior cum consilio ordinarii adsesse 1oris ius dicit, sed una cum duobus aliis regiis consiliariis , qui ab ipso rege deliguntur referente uno ex iudicibus Μagnae Curiae Vicariae criminalis, & interveniente fisci patrono . Qui omnes extraordinarium consilium constituunt in eo vero suffragium ferunt duntaxat duo regii consiliarii, Cappellanus Major, atque ejus adsessor.
De trisianalibus artis seriei , O lanifieii, O doreliquorum artiscum consulibus .FΕrdinandus I. Aragonius, quum artem serici lc lanificii apud nos introduxisse set, utriusque artis tribunalia instituit. Etenim is iussit quotannis ab artis serici professoribus tres consules deligi , qui ius dicerent
in omnibus caussis , seu criminum , seu pe cuniariis eorum , qui illam artem exercerent, quorum nc mina essent in libro descripta , quique vulgo matrieolatὶ dicuntur. Quos poena Pecuniaria plectendos statuit opus perperam
122쪽
Lib. I. Cap. IX. Ira secissent, cuius poenae medietatem fisco, medietatem in utilitatem ipsius artis cedere voluit. A consulum sententiis iussit ad iudicem appellari a Μagdalunensium Comite delectum i, Sed procedente tempore introductum, ut interdum ad Regiam Camaram , interdum ad Sacrum Consilium provocaretur . Ad Regiam Camaram, si quidem quaestio fuerat de opere minus recte Iacto, quoniam tunc de poena exigenda tractabatur , cujus medietas ad fiscumspectabat: in reliquis vero caussis ad Sacrum Consilium. At ubi praeterito saeculo fiscus medietatem poenae, quae sibi debebatur, c
nobio S. Philippi, bc Iacobi concessit, desiit
ad regiam Camaram pro Ocari. Hoc tribunal autem ex tribus consulibus constat , bc adsessore jurisperito οῦ cognoscitque de caussis, quae ad artificium ipsum pertinent, nempe opus perfectum sit, nec ne ,δc de salario, quod artificibus debetur: deinde de caussis eorum , qui huic arti operam dant , quique in libro descripti sunt , Min Urbe degunt, seu pecuniariae, seu criminum sint, modo ipsi conveniantur, 3c modo rei non sint graviorum criminum , quae mor te plectenda sunt: nam de ejusmodi delictis
a J V, privileg, Ferdinandi Aratonii armi
123쪽
Ι0litui. Jur. eἰῶI. NeapoI. rex esset consiliendus : 1ed hodie obtinet, ut Magna Curia cognoicat a) . Ab huius tribunalis seu 1ententiis , seu interlocutionibus ad Sacrum Consilium , ut dictum eii , provocatur , & quando ab interlocutionibus provocatur, adsessor Sacrum Consilium adit , ic de interlocutione refert 3 . Idem Ferdinandus I. Aragonius, quum artem lanificii introduxisset consulibus ejusdem artis parem iurisdictionem concessit , ut de caussis cognoscerent eorum, qui artem laniscit profiterentur, quique in libro essent descripti , atque ita tribunal huius artis instituit. Constat autem hoc tribunal ex consulibus , bc adsessore iurisperito: cognoscitque de operibus ab artificibus confectis, de mercede illis debita , & de criminibus , uti bc de caussis pecuniariis eorum, qui in libro descripti sunt, modo in hac principe urbe demgant . Atque ab huius sententiis , bc inter locutionibus ad Sacrum Conssilium appella
Reliqui quoque artifices consules habent, qui quotannis deliguntur , quique cogno
scunt G V. d. privileg. & edictum Caroli Borbonii anni 17 . , es de Marinis lib. 2. Teisl.
s) Tassonus de antes vers. 3. Observ. 3.
q) Taisonus i. c. tribunali 14
124쪽
Lib. I. Cap. X. II 31cunt de operibus ab artificibus consectis, probane sint , . an non , & de salario quod artificibus debetur , eaque de caussa exsecutionem in rem , & in personam debitoris decernunt : sed nihil horum faciunt , nisi iussi a regio consiliario , cui id muneris datum est, quique delegatus Vulgo nuncupatur, a quo etiam decreta exsecutio pro debitis comprobanda est.
HActenus de praecipuis urbanis magistratibus , sequitur, ut aliqua de provincialibus dicamus . Rogerius rex , ubi universi regni potitus est, iustitiarios, bc cama- rarios , ut dictum est , singulis provinciis praefecit: quorum illi criminibus coercendis, hi pecuniariis caussis , bc publicae pecuniae praeessent . Quot initio fuerint nostri regni provinciae, & quot in iis iustitiarii, incertum est: immo non semper singulis provinciis sin
guli iustitiarii praefuere si) . Hi interdum,
gubernatores provinciartim , bc υDereges dicti
itat , saepillime vero praefris a) ; quae
125쪽
ri4 Insituri juri elail. Neapol. appellatio vetus est, quippe quae in nostris constitutionibus occurrit ta) . Justitiarii adsessoribus utebantur, qui iudices nuncupabantur 4 . Sed procedente tempore auditores appellati sunt, quod iis lota quaestionum a
dientia committeretur 5 3 , hoc est , iis a
praeside mandaretur , ut advocatos litigat resque audirent , ut veritatem facti investigarent , ut praesidis religionem possent instruere ; quod in caussa est, cur fere omnes magistratuum adsessores auditores nuncupati fuerint . Quumque deinde praesides coepissent esse iuris imperiti, vetitum est eis quid facere eorum , in quibus ius vertitur , sino
auditorum suffragio ο) . Auditores olim singuli singulis praesidibus adsidebant . Sed aetate Philippi M. duo
auditores in singulis provinciis fuere , eXc pia Calabria , quae una erat provincia , Min qua tres erant auditores : nec non Ulteriori Principatu, in quo unus auditor fuit ζῆ). At
a) Constit. praesides. 4 Constit. Justitiarii per provincias, & Const.
s) Const. justitiarii non per calendas. ι) Cap. item quod praedicti ISO. & Fragm. IO. f. 34. de Ois judic. q) Const. occupatis. 8 Caravita ad rit. M. C. 53.
126쪽
Lἰb. I. Cap. X. Irs At sequutis temporibus tres auditores in singulis provinciis creati sunt . Quale autem fuerit iustitiariorum munus , facile est ex nostris constitutionibus intelligere : etenim primo eorum erat in facinorosos animadvertere , bc graviora crimina , punire, quaecunque poenam mortis, vel mutilationis membrorum merebantur : deinde
cognoscere de seudis non quaternatis , bc bonis seudalibus usque ad sententiam definiti-Vam , quam deinde Μagna Curia ferebat :deque omnibus quaestionibus inter fiscum , dc privatos , in quibus una cum camarariis procedebant ad sententiam usque, quam Μagna Curia pariter pronunciabat : denique de pecuniariis caussis iudicare , ubi baiuli , 8c camararii suo muneri defuerant, hoc est caussam sibi commissam intra bimestre definire cessaverant sy) . Olim ad eos , ut videtur , a camarariorum sententiis provocabatur et sed id primum a Guillelmo I. deinde . a Friderico II. vetitum appellatione ad Μω
Ea initio fuit iustitiariorum, bc regiarum audientiarum auctoritas : sed procedente tem-H et pore 9 Const. justitiarii nomen, Const. praesides
Provinciarum , & Const. quaestiones. Io Const. ossiciorum periculosa confusio ,
const. justitiarii per provincida .
127쪽
ri 6 Instit. Jur. civit. Neapol. pore ea partim aucta , partim imminuta est: nam caussae seu dales , & quaestiones inter fiscum & privatos factae sunt cognitionis Regiae Camarae : capitalium quoque caussarum
cognitio in primo iudicio regiis audientiis
ademta insti tutis capitaneis , seu gubernato ribus. Et contra appellatio eis concessa etiam
in caussis pecuniariis , quod utrumque iam aetate Ferdinandi I. obtinebat Q) . Igitur hodie regiae audientiae cognoscunt de appellationibus ab inferioribus iudicibus seu regiis, seu baronalibus , & seu in causiis criminum, seu pecuniariis iu).
Deinde cognoscunt de sententiis inferiorum iudicum , quibus poena mortis, trire mium , vel mutilationis membrorum fuerit irrogata , adhuc si de ulla proVocatione: qu niam eiusmodi sententiae exsecutioni mand ri nequeunt , nisi a regiis audientiis confirmatae . id consuetudine merito introductum, ut de capite civium non sine maturiori iudicio statuatur. Similis consuetudo obtinet in sententiis regiarum audientiarum , quibus rei ad mortem , ad triremes , vel ad membrorum mutilationem damnantur ; quae eX- secutionem mereri non possimi , nisi a Μasna Curia comprobatae . Quod nustris prag
ii) Prag. 2. ubi quis de delict. conri deb. t M v. d. pragm. a. ubi de delict. &c.
128쪽
LI. T. Cap. X. IIImaticis confirmatum fuit iis ; in quibus,
etsi mentio fiat causiarum , in quibus admodum belli proceditur ; tamen idem generati m obtinet in omnibus caussis , in quibus eiusmodi graviores sententiae proferuntur . Ideo vero pragmaticae caussas meminerunt , in quibus ad modum belli proceditur , quoniam in iis non licet provocare , 8c idcirco videri poterant sententiae regiarum audientiarum esse exsecutioni mandandae . Denique sunt quaedam caussae, quarum cO-gnitio iure singulari ad regias audientias spectat . Etenim I. caussae pupillorum , viduarum, miserabiliumque personarum, si regiae audientiae forum sibi delegerint, ad eam pertinent ; quod consuetudine primum introductum lege lata Robertus stabilivit hi ) . II. Ad regias audientias pertinet cognoscere de delictis inferiorum iudicum in ossicio commissis ; quod initio magistro iustitiario tributum fuit i5 : sed deinde seu ex consuetudine , seu nova Friderici II. constiturione , quam refert Aselictus, id iuris iustitiariis , bc regiis audientiis communicatum suit hi ο) . Caeterum usus servat , ut de de
is) Pragm. Io. g. set. de ossi iudicis Cap. quia nulla legis sanctio. i5 Const. magister justitiarius , & Rit. M C. . i Q Asilietus ad Const. capitaneorum a
129쪽
118 Institit. Jur. elail. Neapol. lictis regiorum o ficialium cognoscat Μagna Curia Uicariae, de baronalium vero regiae audientiae, ut supra dictum est . Denique cognitionis regiarum audientiarum
sunt graviora quaedam delicta , in quibus
extra ordinem , seu, ut aiunt, ad modum belli proceditur . Caverat enim Frideriouq II. ut
iustitiarii sine ulla dilatione , & sine accusatione , & audiciaria sollemnitate punirento amosos latrones , manifestos fures , publicorum itinerum aggressiores , & quoslibet recentes , & publicos homicidas 17 . Quare ea constitutione videtur permissum iustitiariis ,δc regiis audientiis in huiusmodi gravioribus
delictis extra ordinem procedere. At nostris pragmaticis nominatim potestas facta est regiis audientiis extra ordinem, seu ad modum
belli in certis criminibus procedendi . Ea sunt I. furta commissa in viis publicis , vel in campestribus extra urbes , A pagos . II.
incendia domorum , tuguriorum , Vinearum, nemorum , silvarum, messium &c. III. crimen plagii, vulgo recaptus , adhuc nulla exsecta pecunia , modo quis de loco ad locum fuerit ad sportatus . IV. quum quatuor , aut plures uniti cum armis prohibitis in agris maleficia committunt . v. raptus mulierum ruri aperta vi admissius . VI. crimina in mari piratarum more commissia . Quod si gravius 17 Const. Justitiarii non per cesendas.
130쪽
Lib. I. Cap. XI. δι vius aliquod crimen occurrerit , ad principem reserendum est , ut regiae audientiae permittat extra ordinem, seu ad modum belli procedere et generatim enim in caussis criminum , eXceptis superioribus , iure ordinario procedendum est hi S). Quum autem in Campana provincia nulla sit regia audientia, uni ex iudicibus Μagnae Curiae vicariae id negotii dari coepit , ut iugiter provinciam peragrans proscriptos, Viarum grassatores, aliosque publicam tranquillitatem turbantes conquireret , puniret , qui idcirco eommisarius Campanius dictus est. Ad eum pertinet cognoscere de iis duntaxat criminibus , quae sunt extraordinariae cognitionis regiarum audientiarum et reliquorum vero delictorum reos ad Μagnam Curiam debet remittere, uti de pecuniariis controver
siis, non nisi ex delegatione ius dicere i 9 .
De Regia Dohana Apuliae. DOhana , siue adoliana apud Normannos
adunationem denotavit, vocabulum ab adohare confictum, quod corrupte pro aduna re, seu unire dicebant. Sic collectio, seu con-