장음표시 사용
361쪽
Nonius Marcellus, qui in Voce silex, capite de Proprietate sermonis, receptam lectionem agnoscit. si rus autem dictum est, ut pejurus.
ulpIanus, lege 3. de Institoria actione: In ν
appetiatus est, ex eo crvia negotio gerendo instet. Nec multum facit, tabernae fit praepositus, an cui obet alii negotiationi. Ego hic Ulpiano acqui esco. Hoc autem ejus etymon confirmant Veteres Glossae, iii quibus Institor exponitur, o , εἰργαc Hry. Alias, ossi ἀτης dicitur : ab eadem origine: scilicet etsi hoe est, ab instando operi; ab urgendo negotium. 1mχι re χχἀγμακ τδε dixit Aristo. phanes. Mercaturae insistentes dixere Imperato res Honorius & Theodosius lege A. Cod. de Coin
Instat mercaturam. yero, rem faciet e frugi es
Citat hunc Novit septetiarium, ex ejus Militibuspometinensibus, Nonius Marcellus in Voce medicarus, capite de Indiscretis generibus: sed ubi Insisne vitiose scriptum est. Citat eumdem vero sum; sed paullo aliter; Scaliger ad Priapeia, ex Nonio in Atellana. Ibi eum vide, instisor, ab
362쪽
Iustinianus Imperator, Institutionibus, titulo de Interdictis: Sunt tamen qui putent, prostie Ἀ- terdicta ea vocari, quae prohibitoria sunt; quia imterdicere sit denunciare prohiberer restitutoria autemjexhibitoria, proprie decreta vocari. Sed tamen obtinuit omnia interdicta appellari; θνia inter duos dicuntur. η QEIA INTER Duo SDICuNTUR. Sic constanter habent omnes li-hri scripti, inquit hoc loco Cujacius. Tamen, haec verba addititia esse non dubitamus: non quia inepta sit etymologia: alias enim non meliores ligere est apud Auctores Iuris: sed quia
Imperator cum superioribus pugnantia loqueretur: supra enim dixit, proprie Interdicta ea vo- ' cari, quae prohibitoria sunt, quia interdicere sit denunciare & prohibere: quae est vera vocis orbginatio. Isidorus, & Anianus ; hic, in Notis ad Pauli librum v. Sententiarum ; ille, in Originibus, libro J. capite et . tit 6. Interdicitum definierunt, Sententiam interim dictam. Iusa
Ulpianus, leges. de Iustitia & Iure: Dri op
ram daturum prius nos oportet, unde nomen D-ris defendat : est autem 'u, a Justitia apstesta- tum. Hanc originationem e philosephia pessitam volunt Iuris Interpretes: Alciatus, libro I. Parςrgon, cap. 2'. & So. Connanus, Commenta-
363쪽
riorum Iuris Civilis libro I. cap. 2. Vacca, in Commentariis ad legem I. D. de Iustitia & Iure: Scipio Gentilis, in Originibus ad Ρandectas: item. Contius, Lectionum libro a. cap. 6. qui in hanc rem haec Isidorie libro decimo Etymologiarum adducit: Licet origo nominum, unde veniat, a Philosophis eam teneat rationem , ut per denom nationum deminutionem homo ab humanitate ;sapiens a sapientia nominetur; quia prius sapientia, deinde sapiens: tamen claret alia sterialis in origine quorumdam nominum causa e secuti homo, ab humo unde proprie est appellatin. Nam si1 Grammaticos consulas, non Ius a Iustitia, sed a Iure, Iustitiam appellatam respondebunt. Jus,
justus, ut Ventia venusus. Iustus, justi, Justitia.
364쪽
inus autem, dUm secundum qnalitatem quamvis reculiarem aliquam virtutem putat debere constia tui, imprudens totum, ut est Uud Platonem, exmmen virantum excitavit incognitum atque in.
sokns. Nam sicut a forti , fortitudinem s amansueto, manfletudinem; a justo, justitiam dAc a gnatioso, gratiostatem ; a bono honitudinem; a magno, magnitatem; ab boneso, hon, nsitudinem; aliasqve id genus dexterstates , competabilitates, versiabilitates , virtutum in numero .sensem, multis absurdis nominiae bus, nihil sale desidenuntem implicuit Philosophiam. autem, est a οεον:ut plus, a πλεον. δ transit in j consenans: ut in Jana, a Diana o in JHo-lenus,a Δια2Mωος: in jaceo, a διακρα . sta jun, cus, '--δόνακι : qua de voce in Bolanicis nostris. δεον, est, το πρεπον : ut recte Hesychius: id est, quod convenit ; quod oportet facere. Immo δεον, est justum. Glosis Veteres: plus justo,
πλεον δεοντ' : πλέον του καλκοντ'. Simili ratione jus culinarium a ζεον. Z in j consonans; ut in jugum: a c&sexcentis aliis ζε- ον, pro jusculo apud Graecos usurpatum, testis est
' Hesychius: qui βλυδιον quod est Dodium; de
unde haec vox Latina, a qua Italica brado ; ut Gabilica brouet, ab ejus diminutivo brodeuo θ εον interpretatur. θον autem ea notione, est bω, ferreo, builla d quia ferventia apponi lusic la, & serberi solent. Cicero epistola ad Paetum;
365쪽
In ea coena coqPus meus, praeter jus fervens, nihil potuit imitari. Sic Gallicum Bou ILLON, 4bulliendo.: & Hispanicum c ALDO, a calore.
Alii, μι a juvando dictum volunt: quos inter Galeotius Martius, libro de Doctrina Promiscua
cap. 28. Nam sicut corpus nostrum, inquit, jure juvaturo nutritur, ita, civitates, qPae ut corpus coaluerunt, legibus, tamqvam jure quodam, aluntur er juvantKr. Inepte, ut nihil supra: nisi
forte ineptius sit quod ait Isidorus libro 3. Elymologiarum, dictum esse jus; quia justum sit: &-stitiam, quasi ueris sationem di, quia in ea jus stetdc quod Alciatus ; quia vim sistat. stlit, a juben. Eo Ius deducunt. Ius enim, jussum legis: legis autem est jubere, imperare. Verbi gratia, Ius naturale, est id quod Natura jussit. Jubeo, jussi, j ssum, jin. Haec sententia, quam Matthias
Martinius non improbat; probat autem Hiero nymus Magius Variarum Lectionum libro . capite s. & Comitis dicto loco: laudantque, nobi qpar Fratrum, Valesii; videtur esse probabilis: eamque juvat Festus, apud rem legas, Jusa, ju, M. Adde inintilianum I. I. Etiam isiud sodnos gemina S dicimus, jussi, uns dixerunt. Loquitur de Veteribus, qui consonantes non geminabant. Sed nostra sententia vera est. ζεον,-jus. ut, πλεον, πλῆν. , plus,
366쪽
I usTINIANA : urbS. Iustinianus in Novellis Constitutionibus, titulo, de Moderatore Helenoponti, in pretentione:
LIBER. LIBERTA s. 'Imperator Iustinianus in Institutionibus, titu- Io de Iure Patronatus: Libertas qνidem; ex qRaetiam liberi vocantur ; est naturalis facultas, quod cuiqpe facere libet, nisi ι quid vi, aut jure prohibetur. η Immo τὸ libertas est τῆ liber, non vero το liber, τὸ τοῦ liberras. Est autem το liber, a , Graeco ελευθερ hi: θ in C converse: ut ruber,
Θοου, unde ἐλθον) ελευ em: non, ut volunt Suidas & Etymologus, quasi ελευθων ὁπου ερα. Manumissis ire& habitare quo lubebat, jus fuit: qua de re Cujacius lib. I . Observationum cap. 27. . t τὰ liber autem, pro polumine e ut hoc dicam in
367쪽
dam Macedo Romae, id enim nomen erat homini P qui cum in potestate patris esset,grande aes alienum conflavit; θeruns futurum, ut mortuo patre suo facile dissolveret. Cum multum jam temporisimnsisset, gnavis ei re molestus caepenui esse creditor, debitum repetens. Macedo, cum non haberet tin- de redderet, num crvomodo, qui in potesate esset patrem suum occidit. Relatu res est ad Senatum. Et Ege quidem poenas dedit parricidii. Verum
368쪽
ntasu vocatur , qPo cavetur, ne qui liberae fersonae,abeno juri subjectae, mutuum dedisset, actionem eo nomiste haberet. Ut hoc modo, cum sie repstitio nem qPisque θω quod credidisset, nullam habitu
rum cognosceret, caperet sibi a mutui datione. Aliis, Macedo, foenerator est, non filiusfamilias Ulpianus lege I. de Senatusconsulto Macedoni' no: Verba Senatusconsulti Macedoniani haec sunt Cum inter ceteras sceleris causas Macedo, quas imii natura administrabat, etiam aes alienum adhibuisset, dc saepe inateriam peccandi malis moribus praestaret, qui pecuniam ne quid amplius dicere tur in incertis nominibus crederet: placere, ne cui qui filiosamilias pecuniam mutuam dedisset, et iam post mortem parentis ejus, cujus in potestatem let, actio, petitioque daretur: ut scirent, Pipessimo exemplo foenerarent, nullius posse filiiΩ- milias bonum nomen, exspectata patris morte feri. Ita Senatusconsulti verba acceperunt, Anto nius Augustinus in Senatusconsultis; Hinoma
nus libello de Senatu ; Cujaci us in Paratillo addictum Titulum de Senatusconsulto Macedoniano; Fabrotus ad Theophilum, dicto titulo. inod cum eo, & in Enarratione Ρaratilli Cujaciant, titulo, Codice, ad Senatusconsultum Maceconianum. At vero Maranus in Paratillo ad Titulum D. dς Senatusconsulto M cedoniano, Maccdonem, non foeneratorem , sed, ut scripsit Theophilus, filiumfunilias tuisse dicit, qui gravi aere alieno prςssus, ut se amolino creditore liberarςt, pa,
369쪽
trem necarit. inod, aperte probant prima Senatusconsilii verba, Cum inter cramus sim, seris causas Macedo , qν, illi natura ad minet strabat, etiam aes ad enum adhibuisset quae ad Deneratorem, qui pecuniam credidit, pertinere non possunt: est enim aes alienum, q od nos debemus, non quod nob s debetur. Ulpianus l. ris. de Verborum significatione: aes ali inum est, quod nos aliis debemus: aes suum, quod alii nobis debent. Pergit Maranus: Erroris caἹfam praebuit sequens Senatusco ulti mule accepta
clausula, qpae ad Macedonem neqPaqNam referarim
da es , sed ad fmnenatorem quemcumqne ζ Niam cum initio diectum sit Macedonem inter cetcras sic , 'leris, cid est, parricidii9 ei et fas filiam aes alienam adhibuisse, suficitur generaliter, creditorem saepe materiam peccandi malis moribuae praestare, qui
incertis nominibus, cidens 'si is 'milias9 pecunia
iam crederet ἰ ut Senatinconsulti de hujusmodi fa inevitoribuae coercendis nutio intel geretur. Ergo ex cjus sententia, Senatusconsulti verba sic inter pungenda vix lentur: Cum istoc ceteras sceleri causas Macedo, quas sis natum administrabat,
iam aes alienom adhibuisset: π saepe materiam malis moribus praestaret, qui fecuniam Cne qpi
amplius diceνetur incertis nominibuου creder ii Flacere, ne cui, &c, id est, Dei m saepe materiam malis moribus straesaret se, qui pecuniam incertis nominibus crederet, Vς ritimilior tamςn videturien
370쪽
sent entia eorum, qui Macedonem, foeneratorem,
non filiumsamilias, fuisse dicunt: ad illum enim
aptius& convenientius haec referas, qpi pecunia am incertis nominibus crederet. Neque huic sententiae rcpugnant verba praecedentia, Cum inter ceteras sceleris causas Macedo, quas idi naturin administi πbat, etiam aes alienum adhibuisset. Ibi enim aes alienum, pro pecunia aliis credita accipi debet: in qua repetenda, cum debitores sitos in gnopere vexaret Macedo, eos ad turpia & nefaria
cogebat. Similiter tam de pecunia quae nobis, qvam de ea quae a nobis debetur, usu patum passim invenire est. Sed & τό aes alienum, de debito dici, tam activo quam passivo, ut ita loquar, notavit Carolus Stephanus in Dictionario.
Paulus, lege 37. de Verborum significatione: Cui praecipua cura rerum incumbit, qui magis quam ceteri diligentiam'sossicitudinem risisqribus primunt, debent, hi Magistri appeliantur. υin etiam 3 Magislantus per derisationem a Magistris cognominantur. Unde etiam cujuslibet disciplinae Praeceptores Magistros appeliari a monendo, vel monstando. Similiter Paulus, Festi