장음표시 사용
261쪽
rubicundus, & micans est flammeo col're, sed subosicurus,& rutilusa ae ideo via detur, ut plurimum quasi scintillare, quem d modum & Sol ob luminis excellentiam : aequalis est Saturno in aspe Iuppiter Naturno proximus , candidum ,
splendidumq; cossorem habet: ac planxiarum postremis, qui lac t umbram : omnes excedens stellas praeter , quae Soli proxima , ct lucifer di
cituro dum Solem matutino praecediti temp're : yespere, dum vespertino sequitur s Irendidissima est intei uellis coelccandiuidi ina , & maxima, buxei co oris in Lunae cont*stu, nec delitescit pec hebetatur: post tunam prima. est,quae umbram iacit. Semper quasi conspici Hr: quinimo rei mira quidem cum Soli cib- iungitur, vaga s in magna latitudine, non totum qu doq; biduum 9bscuratura. Ita ut teste Fregio lib. I g. quaestionum physical um,tasperi post Solis occatu . .
cori spectu, duabus interiectisn ibui. siatina assem die an Uium, Mane cornatur. Quin uno, quod ma Sisi rases Ais,qHUM; potest ii eg iij hos teredi
nioribus circa primas Arietis. praesertim , ut initio ., idest xesipere,& 4'e, hoc egmane eiusdem nuistis cerna tui: his invincise m ita
a vicini Solis fulgore obscuretur: seci praesertim in illis regionibhs: quorum h M reum j. & rizon Obliquior est. Maior elongatio eius a Sole non est plus partibus viginti &Veneri octo serξ r quemadmodum Veneris quadraginta octo sere iusta obseruationes rI ibi ἴ'' tametsi ex viris illustribus pleriq: & ex nostratibus Iovinianus Pontanus, sentiunt Venerem a Sole p R. elangari qi qmitata quin tu artibus. Pontanus ete
Reliquorum vero erronu ut Saturni, Iouis, Martis,& Lunae maior e longatio est dimidium circuli: nempe partium cctum,& octogusta a Verum enimuero ad fixas,azis es planetς relati, tripliciter differunt. primo scintillaxione, quia planetae non sic inlatorum tri- tillant, fixae scintillant: quaedam siςqRentius, aliquae vero tardius. Secundo ha-plex disti' bitudine, quia fixae semper eamdem Mier se seruant habitudinem, Planetae ne-' quaquam : quippe qui videntur modo, uni stellae propinquiores, quandoq; rem tiores. Postremo disserunt aspecta, nam planetae cum inerrantibus coniunguntur, ad oculum videntur illis instrior it illae vero altiores. bed lubet hoc in I co etiam planetarum occuli uim .linuicem explicare, ut facilius illorum co--ξ .ui o.' gnitionem assequi possis : imrius Meti gemus dς fixi . Scienckinlataq; est nul nes adinvico lum planetam alium. omn ' a 3iconqkiq; nisi Solem . Hic certe omnes occulta Luna excepta : Huam etiaara sibi propinquam ad quindecim gradus, & quandoq; ad viginti abstondit. Venaem non octat Miconcurrentibus praerucuati scissumst nil s. .. Luna Nilum ψδMMI occultat. Quandoquidem Venerem
Iouem nedum ahnimelccultat: ted nihil splendoris illorum etiam contactus
262쪽
suo minuere potest. Saturnus Mars, spli in hebetantur In eontamI. Meycurius velo ante duos gradus occultatur, nisue asse existente sereno : citra vero n5 occultatur omnino non nisi si Lunς parullatent cum iungitur ei, non ob Mercu-rb lucem. sρturnus, & Mars prope Iouem e Venerem parum ha betao r; led nihil occultationis , aut diminutionis apparet. Mercurius nullum a distu 3 ςum Venere aut IMe ; sedc guin apparet. . ia . n
Dι signis din quinque erraticis.
R. V DE N S Philq*plius planetarum, cognitionem ain oculum. 4sequutus, videAt quis color planetam cing t
tin a temporis signiticationem untit . Namcol Qx niger si Saturnum circumeat , fil-gidii atm, siccitatemq; significat e maximet contentλ u
tates .i Sicq; iuxta in Ores eoruiu significata iudieare,necessem est . Verum ipsi tendus est quoqῆ planetae pumtieularis influxus talem colorem reci ni, iris Martem viridi colorciaut megro, vel saltem umbroso circumuolutum respexeris: vaticinare pluuias , tempusq;
brumale. Cumq; Martia stella radiis pertendicvlariter hoste vapores influar,seueiqiter illius robur quoqi M. es rinarseessedit. Dicendum igitur est tales
vapores circa Martem,cum sintvi Ides , pluuias ut tendere tonitruosas, vento 1asque: tametsi non ita abundantes cum aeris scintillationibus tamen, & tempestatibus. Colores itaq; plangiarum , & signifiςata eorum dem, ita se habrat. Color a Saturno per vaporem elevatus, niger estia emo frigiditatem, sicurateq; atq; sterilitatem denuntiat. Color gibus cum croceo mistus circa Iouem,tempe.rat as aquas, sanitatem, geris temperiem, auramq; suavem promittit. Color ru- heus apparens circa Martium sidus: caliditatem, siccitatem. incendia , ventos asperrimos, tempestato tonitrua ,& Algora praesignificat. Croceus color eum albedine quadam circa Venerem app rens, timperatas pluuias, serenam auram, iucundamq; denuntiat. Color csulcus, & varius Mercurium circumiens,aeris varietatem, ipsiusq; inconstantiam designate Quippe qui nunc serenitatem,nsiepluuias, modo ventos, nunc tempestates, siccitatesq; influit. Porro si color circa Mercureum rubeus apparuerit: tempestatem, ventos calidos, atq; siccos,& diuersa temporis insertunia denuntiat. Hyeme si conspicitur, frigora nuntiat, a state, aestus, iuxta Theophrastum. Horum cauis iam plures tactae s uni superius.
Nam quemadmodum Sol calidus, atq; natura sccus, propensior est ad serenit tem, aerisq; pulchritudinem ex se,quam oppositas disposiviones inducendum: ibeet per aliud possit: & e regione fit dior, humidiorq; bima, pluuias, & aqueas
immittit impressones: ita Saturnus pro sui frigiditate ,& siccitate mortifera obscuritatem , nebulas, humanaeq; vitae contrariam habitudinem, intemperiem, atq; destructionem inuehit. Iuppiter pro sui temperata qualitate temperiem, se-repua tem, ventosq; prosperos: ac ea quae sunt homini salubria inquiti quamuisi,nitrua,& ΩImina cieat: sed moderatiora. Mars siccitates superfluas , tonitrua, grandines, noxios calores, ventos insalubres, iq; iptemperiem cum his, quae ominis temper eato adueruntur. Venus seremtλit, pluias salubres: eaq;' quκ
263쪽
Mυ τι praeuno ensi temporum mutationibuν.
quae hominis compIexioni conserunt, Mercurius tandem temporis inconstantiam euim appendicibus suis. Ergo Mores quemadmodum erunt, planetam cingen-Ha, sti, tes: ita pro illius natura aeris qualitates afficiet. In universum planetae stintil-ti litiues . lantes. indignari sole aeris mutationem sapientes experti sunt. mali tempore si etiam Icintilla uelint: magnum fiigus, & gelu demonstrant. Si clariores apparuerint quocumque tempore, elementorum alterationem expectator sed ventum Haesertim ea parte, qua splendor emicat; sed in bruma magni extat fri-
seriis, yy' Lorum sartem discurrerent ) ventos ovoque pronuntiant . Planetarum lux cum κληης xvin obumbratur siue per caliginem: fue per nebulam: graues ostendit tempesta-- ,. tes. Congruunt quq diximus magna ex parte his, quae Piliolemaeus docuit locis Psiolam μ' praerecitatis tr nempe areas stellis eircumduci ; quarum color, & stellae natura, laturum est : pronunti M. Vt nigra,&suida Saturnia sunt: ac propte, -- ea tempestates, orientalesq, ventos significi re indicium est maximum. Rutila,& Martia, turbulenta tempora cum tonitru , de fulguribus: sicq; de reliquis suu mendum est iudicium . Qua omnia etiam circa fixas consideranda veniunt: vistati,n dicemus. Vt si nubes fuerint suboscurae, misquam tamen nubes in coelo constent, ac per hoc parcioris luminis aerem tum interturbati: multamq; vel pluuiam,vel niuem pro cemporis conditione signant clari. Quae si apparuerint rutilaeiarae,lucentes .ventum portendunt: ih umilia similibus congruent,de quis bus omnibus inserius a nobis tractandum est.
libet suum habet inil xum a Deo
erimina adisi Rem Et primum ex magnituis
dine. Fixarum ἄ-lcrimen e splendore .
De fixarum cognitione ademiam ad temporis mutationes digno.
V E M A D M o D V M erraticas circumire BIent vapores: ha Si fixas . unaquaeq; enim stella suum habed influxum, ira a suo conditore in sui primordio stabili
tum,atq; decretum sua admirabili prouidentia, pro inferiorum gubernatione: ac proinde ex sua natura vaporem elevabit, utigitur aeris qualitates ex illarum .eoloribus praenosci possint: fixas quoq; cognoscere,ne cessum est. Inde etenim certius iudicium sumes de temporis mutatione: sed non singulas sigillatim. Id naq; ad Astronomum pertinere, clarum est omnibus, sed in genere: puta illas venari ex magnitudine, dc reliquis accidentibus. Dicemusq; etiam si a planetis occultantur r sie namq; ad illarum cognitionem aciIius peruenies. Superius libro primo, Capite 3 a. inerrantium siderum discrimen subtiliori digressione posuimus: nunc huius occasione ut cumq; id expendemus. Annotandum itaq; est, fixam a fixa sex modis differret magnitudine, splendore, scintillatione, colore, configuratione,& situ. Magnitudine primo discriminantur adinvicem,cum quaedam uni primae magnitudinis, nam reuera sunt magnae r aliae minores his, de sunt secundae magnitudinis. Tertiae, sunt mediocres: Quartae, paruae: Quintae, minimae r Sextae, pusillae. Secundo disserrunt spIendore, quandoquidem aliae plurimum splendent, aliae mediocriterr quaedam parum,nonnullae nihil,sed quin nebula via dentur : tametsi magnae, de sunt nebulosae. Disserunt tertio colore, quia non- nullae sunt albae, quaedam pallentes: quaedam buxe tonnullae autem plumbeae: aliae aureae, quaedam vero rubeaer ex planetarumnatura, dc qualitate colorem
264쪽
umentes . Discriminantur quarto configuratione,cum aliae trigonum constitia at, aliae circulum,non nullae quadrangulum. aliae rectam uneam. Polus mundi cupostremis duabus currus in una est quidem recta linea. Pleiades a stellaru in mul- figurationestitudine glomeratae videntur. Corona in modum circuli circum c igitur. Haedi
quasi unum longum sidus efficiunt, cum sint duae paruulae stellae simul iunctae. Si militer Utionis cingulus tres stellas magnas quidem, at splendidas, ita in directum iunctas habet: ut cinguli reserant speciem . Hae quidem obliuionem sui non admittent: si lepe obseruaueris illas: & a memoria numquam excident, si semel, bis, & ter suerint cognitae. Discriminantur quinto fixae ad inuicem scintilla- Fixarum di Diione. Nam aliquae micant rarissime, ut Regulus: qui ob id multoties planeta II, sinu d- iudicatur. Quaedam mediocri scintillatione apparent: ut pes, & humerus Orio- latione. nis. Nonnullae, vero frequentissime, ut Procyon: id est Canis minor . Quae autem in ore maioris canis est, Canicula vulgo appellata, pulcherrima, & splendi- dissima est inter quascumq; stellas nostri climatis visibiles: unde iucundissime micat. Postremo situ differunt, vel inter se, vel ad Planetas relatae. Hoc quidem Aratum p modo facile cosnosci possunt. Nam si Aldebaram hoc est oculus Tauri, vel eius opposita Amares, leti cor Scorpii una quidem alteri oponitur, & si una ascen- in .dit: altera necessaro de cendit, vel e regione) Saturno sit posterior duodecim partibus, vel love viginti, quamquam in Planeris loci Obseruatio non sit tam co- stans ob motus, velocitatem,cognitis Saturno,& Ioue per Caput sextum: absq; dubio stellam plus orientalem partibus duodecim, vel viginti, quae maxime sipi det: Anta res , vel Aldebaram csse tenebis. Primo autem modo, hoc est inter se: cum inerrantia sidera eodem loco semper toto anno oriantur,occidant,& coelum mediant; si loca ipsa obseruaueris, facile ad illorum cognitionem deuenies. Quinimo impi,stibile est illius obliuisci: si tot circumstant ijs stellam memoriae co- . mendaurris. Verum enimuero ex earum occultatione, & apparitione respectu planetarum ἰ facilior quoq; habebitui omnium cognitio. Luna cuneta inerran- apparitio retia ad unins partis propinquit3tem occulpat; at illa, quae fiant secundae magnitu--, i dinis ad partes tres. Porro Lun3 lumine vacua , aereq; valde existe te sereno, mo Lunae. non occultantur. Ouae autem sunx tertiae, qu rtae, di quintae magnitudinis cum reliquis a longe abseondit: praeterquam in ortu, vel in occasu. Mercurius nul- , 2. lii: Ias occultat ob paruitatem, a nullis occultatur, quia lucidus: a Bcbeneis occul- neq; oicultatatur,quia maiores, Iuppiter,&Venus fixas pat uas ad parte Octaua usq; occultant Iz. β φης' omnino. illas quae sunt tertis, qualetae, quinis, & sextς magnitudinis in contra- Fria: o ctu occultant, Quae autem sunt secundς m3gnitudinis, redduntur hebe eb: citi. , t primet hebetiores, xametsi minores nullo modo videntur. Saturnus,& Mars Sy quintς,&sors magnitudinis stellas exterminant, ita ut omnes evanescant: Saturnira, Mtertiae vero,& quartae iuxta eos hebetantur. Porro cum stellis seci indς magni- mu2.2uitudinis pugnant, non tamen occultant eas: quamuis lumine clariores apis tant.
pareant, di paululum, quasi nihil hebetiores reddunt. Cum bebe. nijs vero, seu fixis primς masnitudinis pugnant, & vincumtur,non tamen hebetantur. Ex quibus omnibus dilucide habetur, quomodo fixae semper & cognosci , & memorari poterunt: ut inde
aeris qualitates ex color,bus certiori coniectura sumanis
265쪽
Ne te ora Saoturnia . Meteora Martia.
seu limbi quospssores,ebdorabiliores effectus. Fixae cibum beatae. 3e eL
stellae plus solito scintillantes, de in hyeme cla
riores . Fixae malo res , micantiores,3e luiscidiores .
sis τι praeognoscendis temporum mulationibus. D fixarum significationibus ratione vaporum, seu exhalationum. CA P. IX.
ID ERVM inerrantium cognitione habita, videat prudens Philolophus, qui vapores illa circumdant, seu exhalationes ambiunt: cuius sint coloris, & cuius naturae, atque temperamenti. Quandoquidem ut de planetis dictum est si meteora illa nigra, & liuida fuerint, quae fixas cingunt: tempestates Ventosq; boreales prς- significant, & brumale tempus: cum illa sint Saturnia. Porro si fuerint rutila, i ubicundaq; tonitrua, sulgura , turbulentaq; tempora designant: nam illa Martia erui. Si fuerint varia, inconstantia tempora denuntiant cum ventis: quoniam Mercurialia illa innuunt. At si albicantia fuerint, serena tempora cum temperatis aquis, & venris portendunt: illa etenim Iouia, Venereaq. erunt. Quod si vapor, seu color stellam eiusdem naturae ambierit: puta si vapor, & stella eiusdem naturae puta Mercuri j suerit, tanto maior, certiorq; erit effectus: quia significatum augetur. At si vapor, seu color sit naturae Martiae, stella vem Ioviae: coniungito utriusq; significata simul,& sic vaticinare; Nam natura vincens, vincet. Secus significata erunt mista, quia vapores, coloresue sunt misti. Quod si stella suerit mista, seu composita scilicet naturae saturniae, deinde Ioviae,&postremo Mercurij: vide aream , seu circulum cuius sit naturae, di ubi videris illa plurium &similium naturarum in unum coeuntium, sic iudicato. Sin aliter tempus erit inconstans, & varius, vel anceps . Rursus quanto circuli, & limbi, quae sunt secundum ambitum intus contentae spissitudinis, seu spissitatis, spissiotes fuerint : tanto durabiliores erunt essectus; quanto tenuiores tanto citiores, & debiles. Dicamus & nune de illarum lumine . Nam idem iudicium sumi debet de fixis, quod de erraticis: eadem est enim ratio utrubique. Nisi quod fixarum
effectus constantiores, tardioresq; apparent: erraticarum citiores, & minus constantes : quia hae motum citiorem habent, illae tardiorem. Cum igitur fixarum lumen obumbratur non per nebulam, neq; per caliginem: saeuas indicat tem p states iuxta stellae, colorisq, naturam, ut iam dictum est. Subinde si stellarum
lumen albicauerit, hoc est,si in Astris albedo apparuerit,quod Theophrastus ex aliorum sententia dicit, si in illis splendida quasi grando appareat: saepe numero glandinem promitti, asserunt. Ratio est, quia cum grando album colorem pres ferat, colorem illum in stellis grandinem promittere, par est: quia similis. Si vero multa tanquam milli, grana exigua splendeant , si ventus quidem fuerit. tranquillitatem r si non fuerit, pluviam portendi, aut flatum ipsi in obfumidae exhalationis dominium,vel quia a vapore sicco vincitur exhalatio . Si stellae plus solito scintillauerint, temporis mutationem ostendunt eum vento: At hyem ii tempore brumam,& intensum gelu demonstrant. Idem quoque praenuntiant, si in hyeme clariores solito apparuerint: indicium etenim magni frigoris
extat. Rursus fixae, cum maiores, micantiores, lucidiorem; apparuerint, quam soleanti ventorum flatus indicant. Qui ex ea parte flabunt: in qua stellae lucidiores micauerit . Quinimo quotiescunq; vulgares stellae densae, opacae, grossioresq; solito apparuerint: indubiam aeris impressionem. aut alterationem insinuat. Si autem inter se magnam habuerint vicinitatem quam certe alias no habebant:
sed sic apparuerint, ut Pleiades, Iliades, & aliae quae sunt in Geminis, ventos
266쪽
etiam significant. Fixae parum in coelo Iucentes, ut nebuIosae, & quae tempore Fi v sereno, atq; sincero vix apparent, si spissae cernuntur, aut cum coelum minutis- kμμ ' simis.& propinquissimis stellis inter se plenum visitur,ut superius tactum est Cap. pluuias,& brumale tempus annuntiant. Ratio est,quia nonnulli vapores mediam aeris regionem ascenderunt:stellaeq; inuisibiles ob paruitatem, & absq; vaporibus : iam ob intermedios vapores,illarum radij utrumq; disgregaturiac proptera visibiles fiunt. Igitur cum casum plus solito stellis plenum cernitur, indicium est,uapores iam aerem ascendisse: unde pluuias effundit, & in terra bruma excitat. Conformia sunt,quae diximus maiori ex parte his, quae nobis reliquit et letisti obstet uanda Ptholemaeus in hac re diligentissimus obseruator locis praerecitatis . G. Dum sentit multum valere in signatorum particularium prognosticatione, quae circa Solem, Lunam ,& stellas obseruare conuenit. Quod particulariter dea ticulans textu sexagesimo nono iuxta Cardani sectionem, docet: quod errantibus , ac inerrantium splendidis circumsulae areae de proprietate coloris sui portendunt ea, quae naturae serunt stellarum. In errantium etiam quasi tur' bulas aspiciemus: quo illa colore, quaq; magnitudine videantur. Nam si splendidiore
sae esse videantur nimbos, imbres, aquarum lapsum : puri vero, ac vibrantes turbulentiam ventorum portendunt. Iam si stellarum earum, quae utriique ad praesepe cernuntur Asinorum appellatione, una quae Septentrionalis sit, non appareat, flabit Aquilo. Si veto altera Australis non appareat, flabit his Auster. Ex quibus verbis habetur Asinum Borealem cum non videtur, ven- realis esi notos cire Boreales. Rationem affert Cardanus verissimam , nempe cum ventus fiat eliso vapore a regione frigida versus nos , si stella non videtur: indi- reale, .cio est vaporem ibi esse congregatum, qui stellam tegit: ac propterea elisus, ventos a Septentrione portendit. Nec obstat stellam illam declinatione esse Australem non declinatione a signi sero, sed respectu nostri visus, & Aesy- ptiorum quia cum vapor, seu exhalatio sumimus nunc unum pro alio ut sal. cisti,tauetur Cardanus, nam aduersatur Aristoteli secundo meteor. dicenti ventum adueriatur
fieri ab exhalatione, γ Borealem stellam obumbret, non Australem, illaeque umia.
cum stelIa nostro obducitur oculor Signum est ventum sere Borealem . non ti. Australem . . Parvae etenim sunt stellae, & parui luminis, quinimo obseurae ob id a quo cunque minimo vapore, vel exhalatione occultatur: ac propterea cum Australem non abscondat , Austrum non indicat ventum, sed Borealem . . Ex quo generalis extrahitur regula, scilicet: quotiescumque ex par R-stula ge. uis stellis aliquae non visuntur , aliae vero eis proximae videntur e tunc Ven--. tum ex contraria parte illius paruet, quq videtur, expectato. Illustri hoc Cardani illudemonstrat excmplo Cardanus locis prςrecitatis: quod de nos compendiose e exequaemur. Si duς, verbi gratia, suerint stelluis, quarum una inter Septen- 'trionem, & Orientem sit posita, & non videatur, vapore circum suis: alia vero orientalior, sed in eodem situ quo ad Septentrionem, sed videatur , tunc ventus occidentalis erit; Quia Occidentalior ex his vapore obumbra- Quaestio. tur: ac ideo non cernitur. At qui ventus occidentalis respondetur , quod Responso. ventus erit Corus. Nam cum in aequali situ ad Septentrionem stellula posita videatur: Borealis regio pura erit. Ergo sequitur ventum sere Occidenta-
Iem, de ad Boream declinantem. Nam Borealis regio, & si pura sit, non tamen E e puribi Ionio appareant: quacumq; in plaga clli luxerint,ao illa pandiores
concitabunt. Quin etiam nebulosi gyri, qui dicuntur, ut in praesepi, , proprie si sereno coelo, aut exiles sint, visumq; effugiant, aut perden- μφ' sy
267쪽
αδ ve pracognosceadis temporum mutationibus
- , purissiuna: quia suppositum est, stellam illam, quae obumbratur, occultaturque esse borealem. Ergo ventus erit occidentalis paululum ad boream declinans. Talis itaq; ventus coluierid. Recte vir hic clarissimus demonstrat. Vide igitur &NRscpi Μς tu quae ibi digreditur. Itaq; si obsturum, atrumq; fuerit praesepelluuias porten eum, Ahai- dit et si concrescat,tempestatem: si purum, ac iplendidum serenitatem dat Theo-i . . phrasto,Piliolemaeo autςm purum δε corrustans ita, ut tremere videatur: ingentes ventos, ut antea diximus. Aratus verse dicit cum Plinio, quod si desinat a parere : tempestatis est inicium. At vero Plinius addit, quod si cςlo sereno a parere desicrit,ati ocem hyemen sequi. si autem alteram earum aquiloniam cali-
Asellorum go abstulerit, Austrum sevire: si Austri na,aquilonem. Quod autem inquit 4 heo-i - - phrastus, Asellos in signo Caneri repeririAui adstipulantur Plinius aetho lemsus, ct alia: verum dicit tempore suo. Quandoquidem runc parte quinq; cum εα ferire scrupulis Cancri obii iebat: Ptbolemo tempore partes decem cum scrupulis 2 o. ei uidem Cancri, & paulo amplius,hac aetatu stilicet Iol a. partem unam cum 33. scrupulit Letonis. Sed remanςς dicendum, quod si volantes, aut decidentes videris nullas,parte qua decidunt: expectandi sunt venti. Et eo quidem sortiores, quo volatu rasusq; apparuerint frequentiores pluviam etia addit Theophrastus& ex qua parte traWurrent, inde imbrea erunt. Quod si ex oppositis volaverint regionibus, turbinem : si ex quMuor concidere videntur cani plagis: totum inter turbari aerem,misio etiam fulmine,suspicandum est. Sed Theophrastus docet ex qua parte astra discurrere, si sint plura,ex illa ventum praenuntiare: quod si undiq; discurrant, multorum flatuum sotura praelia ostendere.
cometa quid portendunt circa temporum mutationer.
N T E R visa, & apparentias omnes, quae meteora dicun turm ullum illusirius Cometae. Quippe qui vincit cuneta, materia, motu, aspectu, sin ma, diuturnitate, atque
cisi eiu . Hanc ob rem ante alias apparentias de ipsis prismo tractabimus sic sicco pede: videbimusque. Solum
circa temporum mutationes quid portendant. Supponimus itaq; pro nunc esse unum ex Meteoris. Nam de Cometis extat tractatus noster cum his quae de rebus
a Meteorologicis scripsimus: non dum excusus. Ibi certe longe digredimur de illorum materia, serma, efficiente, fine, atque de omnibus consequentibus: ibidemque ostendimus re vera cometam esse de cauestimatis leddo eae teria , generarique in coelo ex luminum aggregatione, radiorumque stellarumis it m/ze- refractione, reflexioneque, statis ac certis temporibus: idque non friuolis, ac vasis, sed firmis, selidisque rationibus. Quotielaumque igitur Cometa in mundo apparuerit, toties orbi terrarum angustias pronuntiato: & tamdiu duraturas, quadiit Cometae perseuerabunt dura butq;. Topus vero effectum alibi scripsimus. Sed durationis ipsoru logissinu est octuaginta dieru: breuissimu .septe iuxta Pliniu. At Cardanus lib. a. Quadripartiti Capite p. in Ptholemaeum habet,quod longiliaria. simum tempus vix sex menses excedit: & plerumq; finitur ante trigesimum die, sed numquam ante septimum. verum Flauius Iosephus lib. 7. de bello Iudaico stribit tempore suo per annum illustrem affulsisse Cometem supra Hierosolymam
268쪽
lymam, excidium certe illi portendens . Quod & sequutum est: longe tam an tequam ess et 1 Christo Domino praenuntiatum in paenam incredulitatis Iudaicae it Ligentis: cum flens dixit. Quia si cognouisses & tu,& quidem in hac die tua,qag ad ma cpacem tibi, nunc autem abicondita sunt ab oculis tuis: quia venient dies in te ; & xcircudabunt te inimici tui vallo r dc circumdabsit te,& coangustabul undiq; & ad ζterra pro: cment te,& filios tuos,qui in te sunt, & non relinquent in te lapide su- nat . per lapidem: eo quod non cognoueris tempus visitationis tuae. Poterat quidem' 'e'-Saluator noster absq; Cometa signo Hierotolymoru ciuitate euerterer sed voluit vi appareret tanqa signum dcstructionis, quemadmodu de alia apparentes similia mala significant. Na attoniti,&perteri efacti homines Cometas spectantes nata futura expectant: quia sic tot ieculoru obseruatio testatur. Ita & Iudeis affulvit,ut intelligeret a duenisse tempus euersion is urbis: & recordarentur verbi summς veritatis, quod dixerat Christus Dominus filius Dei in eoin perniciem. Veru hoc laterest inter hunc Cometa,& alios:quod hi naturales sunt de autem quemadmodum & fulgens Cometa in stellae forma,in eius natiuitate Regibus apparens
raculo , S praeter naturam apparuit,quia per annum. Significant igitur Cometae tempestates, ventoru status solito impe tuosiores,siccitates no naturales, aeris vi- toues. rtia pestiferasq; qualitates ex quibus sequi animalia interitus,sruguq; corrupti nes necessum est: inde pestis iamesis similia Bbsequuntur. Ratio est quia sumi illi ixta illaru opinione asserentium Cometas esse de meteororu numero post inc dium consumpti, atq; dissipati ventos augent sicq; & venenatos: ac proptera sicci- tates aflerunt,& aeris infectionem. Ierum iuxta rera coelestium peritos,cum sint As Λω6Martiae, & Mercurialis naturae citra varias teporum mutationes astus quoq; bella,tumultus,Principitineritus, ac mollicitu hominum neces ob siccitates,& simi- m risum EAlia significare,maxime consentaneum est. At diligenter est videndumaeuius colo- lictus. ris sint cometae,num Saturni j, vel Martis,vel Ioui j,vel Venerij, vel Mercurialis rita enim suos producent remus, tametsi Martiam, & Mercurialem naturain principaliter,& semper rc tineant. inarescolor suerit suscus plumbeus,& sub- eomes, B. Oscurus, Sartim ius erit Cometa, p oducetq: Saturnios esseditis: terremotus scillia stus, Mum eet, nives, inopiam,tabes, morbos longos & similia,quae de Saturni natura eRuuta :ti. ., 'ia, perfecte candidus, Iouius erit Cometas efficietq, bona qMdam,& mala; ventos porimaru . nempe salutares, atq; iscundos: scd abicinus quoq; febres acutas, bella tamet si non diuturnia,& similia , quae Iouiam participant naturam. Porro coloi si suis portetis fuerit rutilus in summo Martium indicat Cometam , ac propterea Martios escit effectus: ut pote siccitates immodicas, admiranda tonitrua fulgura,corruscatio- & e laetus.'nes cum ventis, peste acerbissima,siquissima prqlia,similesq; res, qus de Martis natura sui. Si perfecte flavus Venerius erit Cometa,unde & e fictus producet similes Ioviis;quosda bonos,ut salutares pluuias, & ventos cu temperie sed mali erui tent. . vitactae febres,morbi attoniti, paralyses &smiles. Varius tandem & multiplex si fuerit color, Merc uriale indicat Cometa. Quare ventos ciet graues, tempestates se, sistri e
sevas elficiet terremotus, fulgura. tonitruaq; maxima,tempora quoque repentine Mohib. .
mutabit. Sed de his abundantius in traclatu nostro de Cismetis mentio fiet.
Obleruandum quoque est, cui stellae, vel erratics, vel fixs coniungatur, cuius ra obse nudiis illustratur, cuius motu sertur, in quo loco incipit, mediat,& desinit, cuius sit in ometis formae: quam orbis partem respiciat,prqsertim si 1it crinita, vel barbata,aut caudata : quamς magnitudinis,& multa limitia quς ibi scripsimus, ut hic tractatim ni nihil deesset. Quandoquidem in Cometis decem consideranda veniunt. M
gnitudo, color,splendor, forma, diuturnitas, situs oeus, motus,ad Solem relatio,
di habitus ad situm orbis. His quidem rite c6sideratis, quales producet Cometa
269쪽
ars τὸ preeognoscendis temporum mutationibus.
essectus, facile assequetur altissimarum rerum indigator. Conformia sunt, quar. diximus, his quae docuit Ptholemus locis praerecitatis libro scilicet secundo sin adr artiti textu septuagesimo, ubi scribithaec verba. Praeterea, 'M certis temporibus in coelo se ostendunt,&ostenta dicuntur, eorum crinita sydera semper squalorem, ventosq; praenuntiant: eo quidem vehementiores, quo pluriabus in partibus,& ipsorum corpora grandiora fuerint. Per squalores malas sic citates quibus potissimum herbae,& arborum folia,aut siceantur, aut floccescunt a intelligens. Sed illustrius libro iam citato capite nono, textu vero quinquage simo tertio, id expendit. Inquit enim. Obseruandae & erini K in deliquijs, siue alio quolibet tempore fulserint in considerationibus uniuersalibus, quales sunt, quae dicuntur trabes, tubae, dolia, ac huiusmodi. Est enim harum naturae esse-i ctio Martiae, ac Mercurialis proprietatis, bellorum scilicet, aestus turbulentiae,& eorum quae ista sequi consueuerunt. Textu vero quinquagesimo quarto h bet Hec verba. Caeterum loca in quibus haec eueritura sint, designantur, cum asinueri partibus in quibus colle illae stellae fuerint, tum de erinitae figurati nis inclinatione. Periplam Mulam collectionis quasi faciem, deformam, suturorum species,&senus cui essectio expectanda sit, deprehendetur. Verum dein tempore durationis, intensione eventuum de habitudine autem erga Solem, lintium patescit. Nam cum fuerint matutinae, diuqῆ sulserint, celeritatis: sin vespertine, tarditatis, significatio futura est. De Cometarum prognosticatione nonnulli graues authores arbitramur , quod si 'inlidum annum viderimus: s lis tute Cometas sore, praedisere poterimus . . Quod vero Ptholemus ventos, desqualorem ex Cometis, praenuntiat: multo ante fassus est Theophrastus in libella de sgnis ventorum dicens, Cometae saepe ventos nuntiant: & si inulti su rine squalorem .
' De Aeris qualitatibus ex phasematibus. CAP. XI.
OLENT quandoque nobis conspici ignes, qui I
sublimi nunc eleuantur , nunc vero deprimuntur: phasemata a Grqcis dicta.Qui eleuantur,& aseendut,vel sunt faces , quae & lampades, & bolides nuncupantur; vel sunt trabes. Qui deprimunturAE descendunt sunt tres etiones, & Chasmata: Chasmata, ut ab his exordi mur , sunt voragines, & ignei hyatus, subito discurrentes, & delfinentes r cum ignis velut ex dirupto coelo decidere videtur. Horum materia sumus est siccus: qui ' eum-rarus , &tenuis, ob utrumq; statim deflagrat, uti puluis ex sulphore, &nitro. Incenὸitur in aere agitatus,quo fit, ut agitatio fumi in aere sit illius sor ma . Quandoquidem fiamus ille suapte natura calet, at cum in sublimi eleuatur, P iis magis calet: ideo incenditur. CDiores eius proprij punicei sunt, atq; purpureirium. quos Plinius sanguinolentos vocat. Visuntur tamen aliquando albicantes, quandoq; rubicundiores: & aliquando profundi. Huius tamen causa est, loci Colores V ' diuersitas inimirum variantur iuxta loci diuersitatem. Si namq; chasmatis I vade piove men per clarum aerem conspiciatur: albicans se ostendet; quod a Graecis niuat. dicitur. Si per atram nubem spectetur: tunc rubicundior flamma apparebit.
Nam ex atro candido permixto uti fiamma fumo color gignitur rubicundiora
270쪽
quemadmodum Iuminaria, de stellae, si per fumum aut aestum spectentur; rubeae conspiciuntur. Porro si per densam , areamq; nubem deciderit: tunc fiet recessus similis essessi; speluncae in orbem. Quandoquidem ex interuentu denis
nubis fulgorem illum, ut atra specie circumdantis,prouenit; ut aliqua videatur chasmammis igne eth profunditas. Verum omnia ortum habent 1 Sole, & reliqui S Itellis, Musae issici- tanquam ab efficientibus causis,leuem illum,rarumq; fumum per aere eleuanti chismatiunbus,attrahentibusque. Quid autem significant,variae sunt opiniones. Poetae inter significatio. fgna collocant. quamobrem Vergilius enumerat chasma inter prodigia signi i a staficantia hominum mortes. unde Turni mortem ex his accidere, autumauit terata.
-- Vides medium discedere coelum. His omo
Plinius habet ut sit ingentium malorum praenuncium, non Ob siquas eius mate- de Chasmariales causas. sed propter aliquam eius occultam rationem. Non enim ea ma- tum p ripa
Iaaaecidere putat, quia hae, ut causae praecedunt: sed ideo praecedere, quia haec phνωorem malaeuentura sint. Physici harum impressionum causas inuestigant, ut causas sentenriae demutationum aeris. Rerum caelestium periti, ut signa, & causas illa quaerunt tZ Aa, heis metsi, ut supradiximus, has significationes obscuriores esse iudicant, quamne, gorum opilarum. Dicamus igitur de aliis speciebus phasmatum sigillatim, de natura, in- ' quam, illorum primo: deinde quid portendans. Tractiones sunt igneae scintil Thi;ἡδεῖ alae per aerem discurrentes, quas vulgus dii cursus stellarum putat, & vocat. G quidditus,nerantur quidem ab interrupta exhalatione, quae ignem in diuersis spargit par- ε' tes: quo nr,ut simul non incendantur , sed seorsum una post alteram; unde euenit, ut celeriter transcurrant, atq; praeteruolant. Quod autem alii dicunt id etiam oriri, quoniam materia irritatur a circumstante nube, quae contrariam habet qua Iitatemi si aliquid veri habet, hoc certe accidit aliqua nubium in aere existente: nam aere nubibus pleno non fiunt traiectiones, sed sereno fiunt,& videntur: ob id enim vulgus stellas discurrere credit. At Phasmatum ascendentiu se rid escit quaedam dicuntur trabes, quia illam praeseserunt sormam : quae partim tenuior.Tr bes. alicubi extat, partim crassior, sed quae incenditur etiam. Bolides ita dictae,quia η'hq ad Iaculi formam in aere se ostendunt, & discurrunt, longiori quidem sulco sed igneo,&patum lato : constat enim ex materia tenui, & rara. Dicuntur alias Caprae saltantes a forma quam reserunt, dum veluti scintillas despuut, rursumq; Capri lati ardent, ignemq; minutatim, & obiter priore parte excipiunt. Lampades dein- 'Ad . . de cum ex inaequali materia constent, licet coluerente: sormam lanceae, torris, candelae, pyramidis, atq; perpendicularis ignis praeserunt: quo factum est ut i
libus sine nuncupatae nominibus. Quippe quae in inferiore parte admodum basis crassus ignis conspicitur in superiori parte exiguus splendescit: graui terrestri i s a residente,tenui vero & leui lupra eleuato. Disserunt phasmata a Cometis tripliciter, motu scilicet, forma ,&duratione. Motu, cum illum habeant irregu - νω dia et
larem ,& anomalum, distractum, inclinatum, agitatum,& impulsum vela ven- -a. tis iuxta Aristotelem, vel a sua natura. Sed quod dicit a ventis agitari, non est verisimile . Nam cum fiant in suprema aeris regione ubi maxime calet, suntq; igneae naturae, ibiq; ventus non appropinquat: a ventis nequaquam agitari pol- sunt, sed vel a sua natura, ves a spheris aliquando. Discriminantur secundo somma ob materiae diuersitatem: non enim eadem est ratio utrobiq; calidi, & sicci, grauis , ct Ieius: rari, &densi: multi,& pauci. Quod sane perspicitur in utrorum duratione: qua tertio differunt. Phasmata namq; paucissimo durant tempore , subito quidem conflagrant: Cometae veto longiori, ut dictum est. Sed hi talis rariores fiunt, illi his crebriores. Ideo diuersa tuat sortita nomina. Quandoquidem