장음표시 사용
101쪽
A ctum tamq; munitum,quod non expugnari , nulla tam firma amicitia apud barbaros praesertim,ia est fisci, qu Oia Viol um FSit. limanus igitur pluribus inagitificentissimisque muneribus ad Perpes moliem larum regem missis non solam pacem Mamicitiam assequitur in certum tempus. sed etia obtinctialaictu. Vt Baia Ius filius de medio elam tolleretur. Pontifex post mortem Petti Aloysiij octauiu Pari Placentiaque Ducem tuum nepotem apud se retinebat Romae, ad quem iure haereditario, tanquam primogenitum pertinebat principatus earum ciuitatum. O Liuius inmetii erat magno oc intrepido animo cupiebatq; eo proficisci, tamen Pontifex, ut qui rem altius pro senili prudentia perperio. ret,ne adolescens perinlidias ab hostibus paternis trucidaretur, illud steri nullo pacto patiebatur. verebatur praeterea Pontifex ne C sar Occupata Placentia Parmam etiam illi extorquere conaretur curaretq; Octauium interii taedum, in quam sulpicionem nonnullis signis adductus fuerat per eladestinas delationes. ut vero urbs illa tuto custodiri posset. mittit Camillum Ursinunt vitu insigni automatis, prudentiae, peritiae rei militaris, qui cum firmissimis praeliijs eam diligetii Sime culio diret . quae samo illidio, tamq; diligentibus vigiliis, tantadiiciplina militari seruabatur. ut Pontis minime de illa esset sollicitus.sed enim Ponti sex veritus irritatam esse in se diuitiam indignatione, quando nes, biennium quidem filius potuisset imperio illatum duarum urbium incolumis ρογuui sicuti ubi praedictu fuerat in sacris comiti js, ubi propolita fuit sententia de illis urbibus ab apo stolica leae alienandis, procurat ut Octauius illam iuccessionem refutet ac renuat ..pristinumq uaprincipatum Camerini rei umat, quem Pontificio gratio dederat,ini illarum vibium iura loni concessa. ita iuueius cupidiuimus principatus earundeat urbium per Cardinalem fratrem tollicita bat auum ad illas obtinendas. Semex prudentissimus, qui casus pro euentis secum in animo excontabat, non iacile ad illud consilium capiendum adduci poterat. Octauius discruciari ubiq; que i. ia intelicem Sc misellum appellat: caeteros homines vocaret elicit simos, cui pse nihil pol, ideret ne que haberet Camerinensem, neq; Castrensem principatum, quorum alterum mario. Pontificio, iterum Horatio tratri, Pontilicis nortatu concelserat . ita sunt ardentia ad omnem animi motu ado Iescentum desideria, tantam caeteris praeliandi cupiditas. Octauius omnes purpuratos sacratos antistites rogare, quos sciret Farnesio nomini ei se amicos luppliciter petere ut intercederet apud Poti licem. sed cum negotium disterretur. morae unpatiens. Potiti liciumq. consilii divi iubfiigidum ac timidum negligens, praeter ipsius Pontilicis voluntatem citatis equis Parmam conuolat, starer purpuratus anuli , ubi vitas esset Octauius eise Parmae propinquus. subputatis horis itineris, iacira Ι'ontilicri in se etiam tanquam conscium de coli Iuliorem excandesceret. si ton diutius occultas set, nuntiat Pontifici Octauium morae impatientem citatis equis Parmam conuolaue. Ponti ex mam praeter periculum. quod imminere videbatur, contemptus euam aut accederet. Ecaui Ponti nos, tacinus illud ςgerrime tulit.magnaq; indignatione succensus est. at Camillus Ursinus vir si Π- Sulari prudenti ut cui Optimh cognita forent Pontificia consilia, ne praesens iuuenis tranquillum rerum praesentium statum turbaret.&quasi excitaret dormientes hostes finitii nos,quia sua sponte iuuenis, nullo Pontificis iussu, aduentasset illum non admittit intra urbem : quare compellitur
ad proximos fines recedere singulari odio Sciraebc indignatione inflammatus. Ursini fictum Pon litici nuntiatum mirifice laudatur, ut prudentiae plenum. ad quem etiam Ponti lex sua manu lite . . Tas exarauit, in quibus iummis laudibus illud extollebat dedit praeterea lueras ad Octauium irae M. Hisc indigna ioni plenas,quibus ubi elatioribus verbis esset res ponsum vir in extrema senectute imbecillus, quippe qui tunc secundum annum post octagesimum ageret, in grauem morbum in litPropter iram turbulentissima V potentissimam omnium animorum affectumn . niaximeq; se nibus periculoram. neque prius illum febris aut indignatio, quam vita ipla reliquit, cum assidue illud haberet in ore ι peccatum meum contra me est semper. a. qui eius egritudo non In maius ira tium triduo protrahitur,quo breui tem ore procurauit ut patrum colensu Parmae posscilio Octapauli tertii uio nepoti concederetur. tres nouos episcopos creat. portorium iamiae Romanis sustulit, atq; ad Ponti mors. quartum Idus Novembris naturae concessit. eximium eius prudentissimi, de optimi principis d siderium ciues omnes Romam de lamentationibus te lacrymis significarunt. cum pater commu nis uniuersae Italiae, at non solius Romae mortuus esse videretur, quamuis tributis dc vectigalibus
magis Omnibus superioribus Pontificibus Romam Pontificiumque principatum grauauerat. Napro lecto visus est omnibus vitiustus Se benignus de prudentissimus, qui bella a tuis finibus longe reputetit. Iustitiae munia legitime exerceri ciuauit, quare nihil est ad salutem ciuitatum salubrius. aut magis efficax ad conciliandam populorum beneuolentiam . nam prolecto neq; e nepotibus quidem quisquam ausus est quid vel reprehensibile, vel parum honestum committere, nedum C ministris. Pontifex regnauit annos quindecim, de nonnullos menses, vir Se priuatim dc publice Per uniuersam vitam virorum bonorum, de lueratorum in primis, atqi doctorum hominum am1-ti Isimus. fuit interregnum ad sextum vique idus Februatij anni sequetis, qui fuit quinquagesimus surpta mille M quingentos propter dissentiones patrum in creando nouo Pontifice. uae comitia dum pro trahuntur in Italia. Cesoniacum nauale per pacem inter Britannum & Gallum re- Burdigalen ges compositam, numeratamque pecuniam contentam in conditionibus pacis, ut maior necessi- si senatui tudo de a inicitiae vinculum intercederet. Gallus Britannici. Britannus Gallici ordinis sit Eques. Π v ψ Budigalensis senatus in Gallia priori autoritati restituitur. Caesar ad componendas discordias, Rura ibi, Mi ἔ, religi Oius cauia denuo fuerant excitatae Augustana comitia indicit, quare relicto Philippo Lan Mo tu, Pisti grauio Meri liniae, quod est munitissimum oppidum Ambivaritarum, ipse cum Philippo filio Iulius Ter- -ς comitia accedit. creatur denique sacratorum patrum sumagiis Ioannes Maria Montius Pontius Gratu L. Lisca, vis nus de munificus ac liberalis, iliis sola prope regia est virtus, atque vocatur uilius Tertius.
102쪽
Tertius. hie initio sui principatus Octauium Farnesium Parmae Placentiaeq; ducem confirmauit, Io. alii Moicripsitq; ad Camillum insinum ut Parmam Octauio assignaret; sic enim conuenerat. nam cum uus tam . in Farnestius Pontifex tandiu regnasset multos sibi proceres beneficiis obstrinxerat, multosq: cardina im in ales cooptauerat in collegium sacrorum pamam; quare Farnesiorum vota non pauca suffragia se. ς - 'suebantur. alijs principibus factionum promissa sunt auri pondera pro numero suffragiorum, at Farnelijs Parmat Placentiaeq; confirmationem per negotiatores Montii cla,quasi illo nescio, si Mesetius Pontifex crearetur. Pro tantae quasi liberalitatis 5c humanitatis, sic enim didita est fama, magnitudine gratias acturus nouo Pontifici Octauius ad eius pedes supplex procubuit: cui etia in ad maiorem munificentiam addita sunt duo nummum millia in singulos menses ad Parme defensionem quia dicebatur Ferrand ns esse Placentiae cum Italis Hilpanim copij summaq; diligentia. ubi Tra postulabat, arcem instaurare ac munire. Romam, quod magnum erat Iubileum, quod vigesimo quinto quoq; anno celebratur; magnus fit populorum ex uniuersis Christianis nationibus. 5e ex Italia prςcipue concursus; quare non solum ob anni penuriam, qui insigniter propter inusit, tam celi siccitatem suerat sterilis,led etiam propter infinitam prope confluentium undiq; multitudine es populoru fame miserabiliter Iaboraturi per quod aere tempus mortuus est Barbarussa classis Ottomanicae praesectus .cuius virtus non semel in rebus naualibus enituit. post eius obitum delatu est summu imperi uelatiis Turci Drasuto nobili archipirat sedc nulla virtute Barbarusta in se inarus Eatriori, quippe qui logo spatio caeteros oes Turcas proceres suae aetatis visus est peritia re tu maritima barussae sit tarsi, Se diligeti de cosilio. de animi magnificetia ac liberalitate antecellere. Quod si tali ingeni j sple- ctu dore inhumana vel potius serina crudelitas no colaminasset suς tepestatis nemini letadus dux atq; imperator elassicus iure haberi poterat. hic pluriinu existimatione poterat apud Arabes & nati innes Lepti Adrumetoq; finitimas, cu p liberalitatu quila eximia tibi coparata, tu per autoritate, qua Soli manus illi cesserati sua classe illi Gedidisset per huiusmodi facultates urbe celebre dc mu-Nici Aphrodisiu occupauerat,sita in pmine te maris dorso. in mare mediterraneu e regione Cyr Aphrodisiani sere Sardiniaeq; proteditur: puleta sane id pote te propter freque tia Hebreoru tuc ex Hispania Dragut oeLiisitaniaq; eiecto ru qui illuc laqua ad astutu occoem sede cofiigiebat. illa urbe cu certu fecisset sibi pati hospitiu firmissimisqi Turcaru de Maurorii psidiis munisset omnia maria finitima rapinis,& incursionibus, A direptionibus intestabat.&qm no nauigati bassotu Aphrodisii receptaculii minari videbatur ingetia pericula sed etia Siciliς traquillitati. finitimat siq; intular si omni u. ut latrocinioluamplissima osticina Cclar ad Sicilioru preces ea urbe expugnata curat, cui expeditioni pficit in sumo imperio Io. Wygiu Siciliς Prege. mittit etia Auria cu classe rostrataru trirem iii,ac multis actuaxijs nauib H Italos Hispanosq; pedites coueheret. his accedit Garziai letanus Petri fregis Neapolitani filius cu triremibus eius regni atq; hec omnisciassis est duabus triremibus religionis Melite
sis Canestrio oppidulo se ostetat, est in mari pquod da lpatri distas ab urbe Aphrodisio. Dragut' sat erat opp idu illud defendi oportere, sed in psidia assiduis hostili conatibus no posset resistere. vinciatur ac trucidaturatur deinde ad expugnatione Aphrodisii, Rcotinuo terra mariq; obsidione Cingituricia Caesarianς copis nemine erius resiste te descesione fecisset e nauibusata in no adesset Dragut'. si ad colligeda magna Arabit subsidia cotedisset.primu fuit Caesarianotu studiu castra ibssis de aggeribus cingere ad impetus hostiu ; pulsados, si qui fieret, de tormenta corbibus terra oppletis P tecta in paries debiliores urbis dirigere, quaeq; comodius vitae sint concuti posse prius exploratu missis. Aphrodisiu igitur incredibili impetu ac threpitu terra mariq: quatitur,atq; magnu spa lita murorii in fossas prolabitur. ubi ruinae menioru visae sunt satis facile aditu invasuris essedatur' Aphrodifiu cogni tu est per tras fugi satis a landa ibisa apud ipsa menta interius a stote ab urbanis psidiis fuisse obiurum iducta,cuius in ima parte tabulata in eminetibus acutissimis clauis terrae fuerat amixa,quibus inua- Clumnia detes urbe delapsi tras figeret undeinde quod a dextro sinistroq; latere deiectora muroru tot menta Occulth fuerat erecta quae uniuersa illa parte diverberare chis auditis viliun cit eo die urbe non esse inuadeda, ne tot strenui viri in ea ista miserabiliter trucidaretur, quot per sua virtute apparebant Perituri raptuque est cosiliu per ampliores ruinas muroru negotiu tacilius 6c minus periculosv etacere. primu in duas turres erecta sunt tormerita quae stabant e regione verberationis, in quibus v hani magua spe suae desentionis collocauerat. addita iniquatuor muralia tormeta duodecim, quibuS Vrbs antea cocutiebatur, quibus turres quati incipitit. Du ita Aphrodisiu terra mariq; oppugnatur. Dragulus cu suis copiis accedit propius, quo Caesarianoru freque tibus, molestisq; incursionibus in sellaret qui cu turmis Arabit ad aggeres usq; Caesari motu sispius incurrebat. Seu tame vi siclo em IPetoriorum ultis cadetibus procul ab aggeribus arcebatur. enimuerocia intra urbe tatunde fieret Teparationu Ssima celeritate ab urbanis praesidiis per nocte qua tu diurna oppugnatione a Caelaria. Dis devastabatur,cepit nesonu videri valde difficit cicotra vero Dragulus cu censeret ad illa victo. ma Opus esse maioribus viribus iubet Arabes in quod a colle castrametatos aggere ducere ad ipsa castra munienda. ipse interim ad colligenda noua auxilia proficiscitur. ex altera Iparte pio rex ad convehendas nouas copias Italas nauigia expedita mittit,quae iam collectae suerant, Ligurnum3: Peruenerant. Quae auxilia dum utrinq; accientur in Mauritaniam hine Numidarum. inde Italom. Caesari ple indicta comitia,Augustana auspicatur. Mauritius mittit eo legationes. ostendit se non
pistatutu Tridentinii conciliu nisi theologi confessionis Augustane libera habeant potestate de- Miues ii u
fruendi, neque Pontifex locum praesidis obtineret in concilio. Sic res Germanica potius ad n in eatione, darium bellum . quam ad ullam spem quietis&concordiae 1 pectare videbatur. Protractum est bel- concilio.
Ium Numidi eum in mensem usque septembrem multis comulis Ieuibus pretiis, murisq: in tribus iam locis disiectis: msa parte nimirum, quae mare prolpectaticum propugnaculum suillat erectu G luper .
103쪽
Tuneti retio tributaria sacta iam
se per duabus coniunctis triremibus, magnae factae sunt ruinς. magnaque verberatio, eum murus debilis fuisset in nemus atqui cum nullum i patium, nullaque tacultas data esset urbanis praesidiis ut se interius munire possent nullo interiecto temporis interuallo post verberationem ab equitibus militiae Melit ensis,M Italis, Hispanisque copijs per eas ruinas inuaduntur.Vrbs per summam virtutem inuadentia in post atrox certamen capitur. non tamen sine victorum aliqua iacturauciadent desiderati lunt equites Melitentes decem Ac septeni praeter alios milites Caesarianos. e Turcis ceciderunt plures octingentis: reliqui capti sunt, quorum omnis numerus Omnium aetatum 6c condibrionum accedebat ad decem millia hominum, qui omnes sere sum in Siciliam de Neapolim uale. cti. Clita itiani captiui liberati lunt complures. urbs tota direpta est. Garriae dc Astoris Baleoni egregia opera praeter alios insignes duces m eius urbis expugnatione enituit.& praecipue equitnm Me
litentium . qui temper in om blis bellis sortitudine praeliare maxime visi sunt, ut qui certE nisi spectatae virtutis Se probitatis de nobilitatis homines ad eum dignitatis gradum non admittantur- postea instaurata, resectaque sunt menta collapsae portae ubi debiles apparuerant munitae. inuecti commeatus. imposita Hilpana prelidia. aptus tormentorum numeras relictas. reliquae copis in Italiam reii d. Dragulus amisso Aphrodisio clam sex triremibus Sc quatuordecim biremibus ad insulam A gimuin nauigat eas reliq Mas Turorum secum a uenens,quae e tanta clade Aphrodisiensi evaserant. deinde Soli manum facit per literas certiorem de iis omnibus que contigerant. Soli manus literas dedit indignationis plenas ad Ferdinandum Romanorum regem. queritur Caesarem violasse ius gentium de inducias in Pannonia factas. in quibus Carolus Hilpaniarum rex comprehendebatur. Scripsit etiam literas ad ipsum Caesarem, quibus eum hortabatur ut Aphrodisium urbem tuo semo Dragulo extortam restitueret: quod nisi fieret, minabatur se illam iniuriam armis vindicaturum, quam sibi ipsi contra leges pacis de amicitiae factam esse iudicaret. Relponiam es ab utri sique Dragulum minime est e subditum suum. cum ipse Soliimnus nullum haberet imperium in Mauritania .licere id per conditiones pacis atque induciarum nec vetitum cise piratas de latrones de maleficos homines deturbare, paraticasque insidias undique comi ellere. illo responso non mediocriter indignatus Soli manus, ut erat ad iram facilis. decernit eas iniurias armis victici. Amida interea rex nouus Tuneranus, qui expullo patre per perfidiam regnum paternum occupauerat. --xabatur perpetuis incursionibus Aloyfili Peresij ducis Caesariani. qui erat in praesidiis Guletae: atq: vel ipsiam regem saepius inuaden inagno terrore affecerat in conliiij denique peruentum est ut lusconditionibus pax in sex annos fieret, ut rex Tunetanus duodecim millia nummum tributi nomine Caesari dii bieret. ut quindecim praestantes equos adducedos ad Caesarem curaret quotannis. decem Scocto falcones. ut ordinaria stipendia numeraret in praesidia Guletae. Ut omnem captiuos inristianos liberos dimitteret. ut neque hospitium neque ligna. neque ulla subsidia Caelaris hostis bu aut piratista latronibus suppeditaret. Philippus Lanigrauius interea captiuitatis pertesus accitis clam Teuceris e Cattorum regione sese accingebat ad fugam cum equi iam parati essent in itinere. Sed res praesecto Hispanorum in ipso articulo temporis ac sugs patefacta, cauli filii ut alii capite plecterentur deprehensi. ipse Lant grauius arctiore custodia seruaretur. In Augustanis autem comiti is actum est a Caesare cum Ferdinando fratre imperatore desienato, ut sunt reges Roman
rum, de Philippo principe Hispaniarum in successionem Imperii admittendo. sed cum Ferdinari dus aduersiis suorum filiorum dignitatem. neque e comitiorum consensu illud fieri posse iure intelligeret, minime assensit. Initio anni sequentis, qui filii quinquagesimus primus post mille M
quingentos 1 natiuitate Christi nostri redemptoris, Octauius Farnelius quod Parmae cum magna suspicione morabatur,verebaturq; Caesarianorum Placentiae morantium insidias, quamuis vigilantissimos duces, &fidelissimos haberet,ipseque diligentissimo studio omnia aucupabatur, tamen censuit sibi opus esse maioribus copiis. quas suis sumptibus cum alere non posset, ad ponti ficia auxilia se transfert:quia mitis iure defensurus videretur iura pontificia in eum principatum, de principatum ipsum liberaliter a se concessum rogat igitur Pontificem ut urbem illam, quam ipsa liberam concessisset. necelsariis aiixiliis sustentaret. quod ea amissa de iura potificia Petiret, de quod pluris faciendum est. pontificia dignitas parui fieri quodam modo videretur. Pontii ex quoniam rei pecuniariae inopia laboraret propter magnitudinem sumptuv. immensamq; liberalitatem id manificentiam, qua usus erat initio tui imperii respondet se non posse maiora auxilia suppeditare. caide perdomesticos pontificis ministros paucos post dies tentasset, idemq; relponsum tuisset reddi tum , rogant ministri pontificii fallem pateretur Octinuatri ad vitς suae principatusque defensi nem ad alicuius potentis principis tutelam confugere. his responsum est, faceret quod luberet. illo responso accepto Octauius consulente etiam fratre purpurato antistite literas dedit Sc mandata ad Horatium fratrem, qui gratia plurimum poterat in Gallia apud Henricum rege, quippe qui etiam ducturus esset in matrimonium filiam spuriam eius regis quibus continebatur optare Octaui utri aliquibus honorificis conditionibus Gallo regi militare. Sic deniq; actum stabilitumq; est. vi rex stipendia S praesidia Parmae suppeditaret, atq; Octauius regi militaret. Caesarelain seni erat Octauit generi cosilia per exploratores. monet pontificem ut anim id uertat. futurum breui ut Octamus Parmam Gallorum arbitrio concederet quod si fiat, nihil aliud esse quam ingentium bellorum inccndium in Italia excitari. quare vel iple tantiς rebus sapienter occurreret, vel sibi mature permitteret susscipere illud negotium impediendum. Ponti sex aut rei pla oblitus cocesse libertatis Ostauio.aut quia nullo pacto putarat id se inconsulto fictu iri .no prius credidit,qua certus nsitius allatus est. φOctauius ia ingetes Galloru copias intra menta accepisset. ille nutius miru i motu potificis an inari filix itineq; sotu propter dana,quae videbatur inde euetuta,veru etia quia Caesari per literas respodisset
104쪽
disset nihil huiusmodi esse suturum. iuiseratque illum esse hilari quietoque animo. verebaturma impontitat ne ipse appareret clam adiuvisse illud consilium, atque ita per ambages Caesarem
delusii se, cuius arma timebat in te motum iri. cum esset vir laeso ingenio, de natura timidus. is circo post diplomata ad Henricum regem Moctauium missa. quod alter se inconsulto admisisset praudia, alter tutesam illam suscepisset aduersus pontificiam dignitatem, mittit legationem ad Caesarem in Germaniam . quae Caesarem certiorem iaceret, edoceretque facinus illud iliconsulto ponti nee fuisse transactum. Hautem appareretiquantopere illud grauiter feret, postulat auxilia ad Octauium de Gallos ex urbe Parma eiiciendos. Id tanta verborum esticacia. tantaq; vi orationis fit a Pan in G, vias enhbus litetis pontificiis facile persuasum sit Caelari incuria at non malitia poni itios illud accidisse. Caesar idcirco accepta excusatione.ommq, malevolentia de odio in pontificem Obliterato, cum ob desiderium suscipiendi negotii. tum ob indagnationem propter factum Octa, vij, hortatur pontificem ad tantarum iniuriarum iustissimam ultionem. pollicetur liberalissime ad illud negotium non solum Insubriae. principatusq; Mediolanensis copias. sed etiam ultro offert ducenta nummum milliam mutuo se daturum. quo res summis viribus, at non sindirigide agere, tuti erat enim maxime ibi licitus C larne Galli fundamenta sui imperii in Italia per eius urbis omportunitatem iacerent: quippe quae de ipsa de Iulia Taurica plurimum infestare posset Placentiam. ce uniuersam insubriam . his accedebat quod saepius Caesar esset expertus non ita facile esse urbes capere, quae armis Gallicis detenderentur. Nesue illud sane videtur silenti inuoluendum quod, a Mit in Polonia per hoc sere tempus,quod fuit initium acerrimi Odij inter Molchos de Polonos, de Initium Moiemen eorum bellorum quae postea narrabuntur. nam cum Sigismundus Poloniae Rex Barbaram schouits o- mulierem Transylvanam, qua multos annos amica usus fuerat contra omnium Polonorum volu- dia in Polo talem v1orem. duxisset. Hocurassem: coronari vi reginam . affuit de Moschi orator cum mille de μην quingentis equalibus.qui cum literas regis discessurus est et capturus noluit accipere . quod diceret ad suum p incipem non spectare, cum Magnus rara tantum Moschorum appellaretur. peteret que ut scriberetur Imperator Molchorum, eius arrogantia denique cum rex ferre non posset iussit subpsna capitis ut intra triduum excederet e regno. Yontifex interea tribunos militum instruxerat ad Parmam obudendam, & seirandus Gongaga copias conscribit ad serenda auxilla. solum qi re n gis rei pota tum expectabatur, a quo petitum fuerat. ut ab ea defensione desisteret, atque pol cebatur Nn a pr*sidia eiiceret. Henricus respontum humanitatis plenum dedit, se putasse illam de telisaonem in beneficium pontificis redundaturam, quia si vita illa fuisset occupata, vide. hantur uno tempore de pontifieis te Octauit aura perire. Se nihil contraxisse cum Octaui . ut illam urbem caperet, sed tantum promisisse pro mercede citra Octauius O potestate Protegia dux sum mus in Italia illi militaret, vel menstruos 1 umptus in stipendia, vel pecuniam. vel milites scilicet re giis sumptibus cCnductos. cum veto Octauius milites maluasset. illis concessis ad defensionem, se potius lau de apud ipsum Pontificem.quam ita reprehensione dignum existimare; cum praesertim D incatum fuisset ab Octauio illud non inconsulto pontifice fiati se factum. qui concesserat cuiustiis mereri stipendia. Octauius respondet de curasse illam urbem ab insidiis Caesaria notum tueri. id minime molestum debere videri ipsi pontifici. quc etiam non incomito illud secisset, cum luis mi nutris respondisset pontifex ut cui vellet principi militaret,ac suis rebus quoquo modo posset, crui uteret. licere enim cuique militi s sui principis stipendia non mereatur.aliena mereri. cum praeter iura princeps ipse concelserit. his responssciam addita essent a legationibus verba esticaciae plena. pontifex animo fit dubio diutius quid sibi esset agendu denique respondet se nihil permisisse.atq; cum pollicitus esset iam Caesari rem ad bellum spectare. veritus est si ab eo nune deusteret, cum nihil impetra set, ne videretur prorsus suisse particeps consilii de quoniam Afranium Cornienseira Pontifex miserat in Galliam situm nepotem iubet Octauium ex itinere conuenire, monereq; ut impendentis belli molestias,rltro deuitaret. quod sibi necessario erat suscipiendum. iubet hortari, ut urbem ecclesiae restituat Camerinensemqi principatum securiorem 6e siue controuersia illi prςpo, nat. supplementum reddituum ad promitiit quindecim milliu niuramu annuos peruetus. Sic enim 1actum iri dicebat ut regi fici et satis de Casari Omnis occaso adimeretur belli an Italia excitandi. Ociauius respondet istud fieri sine regia autoritate non posse cum tamen Ascanius sirpius Obiic rei probaturum e se rege in eo negoti . quidquid Octauius ipse probasset neq; prius passus est ponti sex agrum Parmensem hostiliter invadi quam regis de Octauit responsum intelligeretur. iubet tamen interim colligi sex millia peditum qui sparsim Bononiam accedunt, ubi copiae colligebantur ubi Ascaniuscu literis regiis de spe pacis, sicuti apparebat ex Henrici responso. rediisset e Gallia ad Aaviii. gnouit Omnino ex eius sermone Octauiu nolle urbe praeclara nobile. Opuleta deserere. est. n. Parma urbs nobilis italie in loco ams nissimo sita, in ripa palmule fluminis qui ea per media parmis do rasiens alluit: cu praelem uia oborta esset spes Placetiar etiam per regia auxilia recii peradae, quae de ip scriptio ecla est rbs clarissima in Aemylia regione Italiae circiter mille passus distus a Pado flumine. de circiter Placentiae. tria milliaria a fluuio Trebia,qui ex Apennino mole ortus in Padu influit, ius vibis ager fertilissimus est propter copia placidaru aquarii. cu multos habeat λntes.& placidos fluuios. de riuulos pascuorsi irrigationibus ninime accomodatos. semperqi prope vi retia viridaria de multas serti s bnas. rexite quamuis humanitate vel tu uteretur. re ipsa cognitus est nolle ab illa defensione deistere, quae t a praeclara, tilii: optabilis cipportunitas videretur oblata Caesaris per id bellu in Italia vexadi .rexitaq; opportunitate turbandae Camerinensis copositionis. a fieri verebatur.arripuit quia Ioanes Baptista Motius potiscis nepos summus dux eius expeditionis in Alexadio Vitellio Bono-nonia Parma verius castra mouerat, quavis nodu attagitat agru Parmes em C pit. n. palam Henri, G i cu i
105쪽
eus; ut qui vel leuissimas quasque causas controuetitarum aucupantur, conqueri duni igitur de pace bellum iam a Pontinetis eae in ptum sibi per lenitatem vel vim dam strui insidias. nutilum expectatum esse linem negotii r atque ne repentem uaderetiir. iubet Gallos equites Parmam ingredi ad defensionem. Italorum reditum cohortes accit e Iulia Taurica, ita ut omnis spes pacis Ferradu co de medio sublata sit.& ad arma denique ventum. Creatur, publiceque pronnntiatur dux summus
g st Echlesiae Fertandus Conraga. qui eaptis eptiesidijs Hispanis Galliae tu halpinae duobus millibus
μὴ vivit' veteranorum peditum. quos per inducias sit peruacaneos putabati collectisque nonnullis Italis in hortibus . cum illo exercitu . quem breuitas temporis colligere per stimmam diligentiam passa est. agrum Parmensem invadit populabundus. primum occupat Brisellum oppidum, quod plurum cile momenti censebat ad res bellicas. at Thermetis Regius dux vir summae autoritatis, prudentiae .peritiae rei militaris.qui Parma egressus Iuliam Tauricam perueneruium maceleritate & ipse in sentes copias conseribit quod ubi nuntiatum est Conragae sgnificauit pelliteras Montio& Uitebo ut cum pontifici js copiis ad obsidendam Iuliam Tauricam properarent ad impedienda Themmei consilia quod ipse obsidendae Parmae negotium sustineret. Quae enm parantur ad futuri belli magnitudinem virinque in Italia dux Lotha tinxiae vidua in Augutianis comitiis in Germania procurat cum nonnullis filiis ut res sui principatus stabilirentur quod negotium prius eum Caesare de Ferdinando rege communicauerat. de quoniam per eadem comitia Philippus Hispaniarum primceps, Maria Regina, Eleonoraque Regina Galliae conuenerant in unum, multique alij principes
V. maguae anto iratis, res non parum animum Henrici perpungebat, quoniam suspicabatur sibi - , dirui quid insidiarum pei clandestina colloquia parari. omnes enim motus irritatum animum exactoi tant, vesuti omnia obuia digitos laborantes redimia attingunt&iinstant. decernuntur multa lu-- dicra interim ad animos principum oblectandos. neque vero in Italia tantum hellorum Incendia paulatim consurgebant, sed etiam paulatim emergebant in tinibus Belgarum & sequanorum in ter Caeserem de Henricum, quamuis Parmen bellum sine ulla ossensione induciatum fieri dic retur, cum neuter hellum gereret, aut alteri arma inferret hostiliter . sed hie pontifici, ille Oct uio Farnelio opem ferret. cum igitur paulatim regum ae populorum odia ad bellum ardere de ii, Initium bel- flammari inciperent, Maria regina inter Belgas nouos terra marique , copiarum apparatus facit. ii inter reges mercatores Gallos capit. eos hostilem in modum tractat rex illud aliquandiu aequo animo tulit, quod putaret mercatores aliquid commisisse.quare legationem etiam mittit pro illorum libertate. Sed paulopost intercipiuntur omnes onerariae naves Callica . eum ipss mercibus. Capti si antide nonnulli Galli, qui visendi studio. ut fit, Germaniat de Batauotum insula peragrata iam domum redibant. atque hi conuecti sunt vincti super plastris ad morem maleficorum, impurornmque latronum, Brutiellasque adducti. Henricus nondum matura odia in Caesetem dissimulans ut illi omnem inimicitiae suspicionem adimeret. iubet munitionem Lincontis euerti, quoniam eius oppidi princeps Regnaccus multis detrimentis inde rem Caesidianam alliceret quem animum cum Henricus palam prae se ieret, Galli proceres, qui erant apud regem, antiquas criminationes in mem ' riam reuocabant, ac palam proserebant. quod Caesar conatus esset nunc minis, nunc pollicitati nibus Helvetiorum, Rhetorumque sederationem a Gallis distrahere quod per insignem erudelita. rem in eos Germanos, qui Gallica stipendia meruissent. conatus sit Cermanorum animos ab amicitia Gallorum deterrere. Caeseriani proceres contra etiam ipsi nitebantur Caesaris animum variis
criminationibus in Gallos acuem Quod Gallus Germanos principes in Caesarem 'pius incitasset. quod rex aperte abrupisset inducias. quod per eam simulationem quod auxilia Famesio suppedit, ret, nonnulla oppida insatis occupasset in Gallia subalpina. Galli audita suorum optumate in Belgis&ipsi Polino duce Belgica nauigia detinent in litore Celtarum ae Normaniae. Sie paulatim horum principum sirimi nouis causis se quotidie addentibus ad bellum incitantur. atque Caesar Mari liaccum oratorem regium ordinarium a se discedere iubet. minas etiam adiungit auuersus regem , di bellicos apparatus lacit ad Galliam inuadendam per agrum Uessonum, qui populi sunt apud Sequanam fluuium. Sed quoniam illud bestum tanquam ex aliqua eminente specula multo ante prospectum merat ab Henrico, oppida munitionesque eius regionis fuerunt praesidiis opportunis instructa,& Auguston metensis dux ad fines recognoscendos missiis qui armatos iam colonos regionis inuenit. erat per id tempus Leucorum gubernator dux Masset laus, clam quo praesecti praesidioriam Dan uilis de Epors j vici,quemluoi uocant, collecto insenti numero Menapiorum. de Sicambrorum ex hybernis curarunt ut ducem Augustono metensem inuaderentiar vero tanta exorta est vis pluuiarum ut illud consilium xansi fuerit. Galli conduplicatis presidiis multa equitii vexilla & octo cohortes veteranorum peditu colligui.Quae dum parantur in stii bus Sequanora, apud monte Corneliu fiunt obuii quadringenti Sequani equitibus resuli Sciatilionei, misso itieui praeli multi utrini cadut.at sequani deniq; in eo praelio miserabiliter profligantur, quod primu comissum est in iis linibus postea decertatum est frequenter alternis victorijs modo his, modo illis fortuna belli arridete. nee multo intemecto tepore Sequani coplures ad leuia p*ha egressi aduersus Gallicana praesidia duce Gorgem ex insidijs ctim multis militibus trucidarunt.qua victoria elati ausi sunt nemoris euiusda ope protecti se Augustonometes opponet qui eos erat invasurusi suo equitatu illi cu angustiae viaru de disticultas inutile equitatu faceret,iimulata suga sese in nemus recipi ut essu Gqi in iuuadetes gladiu scio petiariorum procella equites 5c equos nati lios tras fi- sui. Postea Sequani mille equitibus de sex millibus peditu in insico tractis ulterius procedui ducESammadu copias regio nomine coscribente. in finibus Lotharingiae profligat, oppidu Aspiam id
finitima obsidet de deniq; eapiut. Rex suspicat' istud iactu esse opera Ducis Lotharingiae cu ps mim
106쪽
post eius oppidi direptionem dc incendium illi sele intra suos fines recepissent, nihil tunc agedum
decernit, prauerum quia temporum pluuiarum; molestia impediret nequid memorabile et ficeretur, agebatur enim tunc quoque mensis Ianuarius, uniuetiam ultionem in opportunum tempus reservat. erat in castris in ea parte Belgatum,quam Uermanduos vocant Redio nomine iit inusinis auctoritatis rerumq; bellicarum petitiaci gloria prellans Uandom ius dux adeas urbes oppidaque tuenda missus cum octo millibus peditum Sc quadringetis cataphractis equitibus. qui incursiones per agrum Belgium faciem ia i 1 apparebat Rigiacum occupaturus. Sed consilium illud elianuit. quoniam res non successite sententia. ea dum gerim tur intra Belgicos fines , Ponti sex postulante c- . Caesare synodum sacratorum patrum indicit Tridentum aci eueriendas haereses. quoniam appare radEiubat Bononia non est e ciuitas omnibus libera.quo translatum ni erat concilium, uti di imas. propter xfertur Eo pestilentiam. Sed haeretici neque Tridentum quidem conueniunt iam congregatis catholicis patri nonia. lbus. ubi ii opi Tridentum conuenissent. lardiem dici iubet principibus haereticae iactionis, ut ad statutum tempus adessentiqui responderunt neque ibi quidem se titios futuros: quare C Iar iatelligit iam palam illud fieri. qnod dii siderent te polle toplusticis. humanisque rati ibus res diuinas M lacra instituta per tot annorum siemem stabilita per tot patrum antiquorum integritatem dc sapientiam diligenter examinata Ac disputara diluere aut labefactare. Parma vero x Iulia Taurica Parma obsi-ab ijs duobus exercitibus obsidentur multos dies . per quas obsidiones multa utrobique commissa detur & lu- sunt certam: na ed multo plura ad Iuliam Tauricam. ubi clam esset in praesidiis Titet meus dux stre ita τὸ rica riuus saepius egressus decertauit leuibus praeliis non sine ali itia utrinque clade. nam cum vilis illa esset munitissima egregieq; bellicis tormetuis. Sc validissimis p sidib. & omnibus bellicis appara tibus instructa, in quaerant Galli oc itali veterani pedite Hai pontificiae copiae urbi propinquarent perseequentes munitiones milites Pontificii e castrorum reparationibus ad leuia certamina egres, si facile urbanis globis tormentorum prosternebantur at Parmens nocturno tempore reperire egressi pugnam acriter. multi insignes viri utrinque cadunt .inter quos fuit princeps Macedoniae. Uenerat in Italiam Brisaccis per illud tempus cum potestate prorogia vir prudens N in omni milita. ti disciplina maxime exercitatus, qui accessitan Gallia in subaloinain. viii Sergianus Melplvianus princeps situm diem obiisset. Hie ubi videt bella Pacinense de ad Iuliam Tauri ni exanisse . existi mat Caesarianorum ministrorum obtestationes esse vanitatis te tali actarum plenas. qui dicerent te non aduersus regem illud bellum suscepisse, sed aduersus inbelles eccleliae pro Pontifice. nam pro iecto ridiculum illi videbatur aduersus cundem hostem non hostem pugnare. non pugnare via Otempore,cum nomina dicti m. personae ectent eaedem. O in poe cum rex etiam profi retetur se causa delendendi Octauit aduersus Pontificem dc Caesariana lublidia pilanare alaron adueritis Caesar C.
Bra lacius itaque curn intellideret esse debilitata praesidia muniti num Caes,tia natu in Gallia subal. v i ςj pina ,Vnde exempti tuerant Hispani ad bellum Parment cidecernit magno repentin i conatu loca i' i
ipsa adoriri captata inde opportunitate quod Caelariani lpe antiquarunt induciarum protecti negli ' gentius quam par erat, res agebant. Veriin tamen ne illos ante opportunum tempus in sulpici in nem induceret magnis copiis colligendis, iubet paulatim magnum multum numerum in Galliam subalpinam in varia castel la conuenire, qui ita sensim creverunt, nemo ut senserit quid cogitaret. ubi visae sunt conuenisse satis validae copiae repente pet noctem Augusta Taurica egressus, Assis ad statutam liorum finitimorum locorum presidiis in certum locum connem re Cherium repentino Cherium caconatu invadit dc expugnat post quod alijs rastellis potitiar no parui momen mox procedit ad ali in P v irum locorum expugnationem. quibus auditis Ferrandus quanta potest celeritate usus discedit ab Obsidione relicto Matinianio stimmo imperatore exercitus ad Parmam obsidendam. atque multas cohortes secum adducit. Matinianius propter imbecillitatem relictarum virium recedit ab urbe ad '' 'septimi im lapidem, ibique positis castris curat ne commeatus in urbem comportaretur. Sed neque i in Italia tantum terrestribus praeliis certabatur inter Gallos 3c Caesarianos, verum etiam maritimis
stud ijs insidiae struebantur in mari Ligustico. Nam leo Stroreta Capuae prior, idest dianitatis nomen. Gallicae classis praesectus quod audiret suturum ut c aetaris iussu princeps Auria transiret in Hispaniam cum classe ad Maximilianum Boemiae regem in Italiam traiiciendum, statuit ex itin re illum aggredi. Philippus enim plinceps Hispaniarum sub finem Maii clam Augusta prosectus
citatis equis per Italia Hispania repetiuerat.StroZZa igitur eo cosilio instructis viginti de tribus triremibus de biremi nauigat Massiliae fit obvius Auriae non procul a Tauroentio, qui cum viginti Bc septem triremibus occidentem versiis nauigabat, quae trimines erant nullio miliusqti an Val. Iicae accurate init ructae. tanquam minime omnium ad pugnam nauigantes. Auria elassem Galli. canam ad quinque imillia passuta in distantem prospiciens, quia itaret hellum in Italia iam elle inceptum , razus adeste am maiorem numerum, non nauigat ulterius. Gallus illa trepidaticine cognita naturat eo, neque prius insequi classem Aurianam destitit.quam dies deieci atque in portum Tauroentii denique peruenit. ibi moratus aliquantulum cum putaret futurum ut rex Boemotum cum paucis Hispanis triremibus omnino iter caperet, si classis non acceduret Opportune, itatuit ite obuiam . qu'd putaret fieri possem i lirere ut daretur puri andi facultas. nauigat igitur ad portum usque Barcinonis nulla ibi neque Hit pana, neque aliaci asscitavcnia. capit in portu principis triremem A cata scopium. Ieptemque onerarias, quae omniana iugia Maltiliani re naulco attracta sunt cum magna Parci non sum trepid itione. Nec multo sane interiecto tempore leo Sisi a x,uza teliciis regiis stipendiis ob indignatione a retri fatris accuiati,quod regiam pecuniam inutiliter ri, a sint i protia disset, atque in desperationem prope deiecti Ob Gallorum proceram nunta dc contumelias et D eapte
cum duabus luis triremibus Melit ensis militia stipendia mereti coepit, quod est et Jc ipso ei videmG 3 ordinis
107쪽
Potin eques Ordinis eques . illi suffectus est Polinur qui praelii erat etiam regiae classi in oriente, de lune premea selitens , Gallice classi in occidente in mari Celtico. erat Potinus tortum vel inseriore mediocri, sed qui propter piaestantiam virtutis ad summos honorum gradus ab eo Rege fuerat prouectus. Ponti lex ubi diu vires frustra absumpsisset de inutiliter in Iuliae Tauricae oblidione, ruillumque videret insignet
Caesaris conatum ad occupandam Parmam, ut vir ocij de quietis amicus, qui ducenta nummum millia Cesare mutuo accepta iam absumpsissetieamque 1 iam pulset prouinciam magis ut Cetati. quam ut Muς voluntati satisfaceret, aut urbem Octauio extorqueret, Intercedentibus purpuratis patribus Gallicis, qui initio eius belli propter odium pontilicis in regem Roma dil cesserant, pastas est ut res cum Gallo componerentur. rebus itaq; Romae compositis dum tabellarii Iuliani Tauribro.Baptista cana in castra cum literis conuolant.Ioannes Baptista Montius infelices occiditur dum menta hin
Mon tu, em stium cum Alexandro Uitellio aliisque proceribus multis exercitus explorat. nam lamelli monesus bHluex- tur ne ita muris .ppinquaretis uel rustra mani sesto periculo exponeret, tame, Ut sunt iuuenes pleu' k rique monitorum contemptores tuaeque sententiae tenaces cum neq; multis quidem egressis vellet cedere. trucidatur. eius Uade pax non est abrupta. Ita continuo Parmae&Iuliae Tauricae obsidio soluta quare Matinianius opportune contendit in Galliam Iubalpinam ad serendas suppetias la-horanti rei Caesarianae,cum illuc esset omnis vis belli translata. Quae dum in Italia gerantur, in initariore Pannonia λrtuna non paruis mutationibus res Pannonicas aflictabat, cum proceres eius regni modo huc modo illuc fluctuantes variatis studiis nunc liabellae reginae partibus fauerent,nune Georgii monachi libentius imperium complecteretur. ad quam rem explicandam videmur altius initia narum dissensionum, quanta tamen fieri poterit orationis breuitate,repetenda, e quibus ii gentia postea,& acerrima bella pullularunt. Ferdinandus igitur electus rex Boemorum cum primit m se auctum viribus intelligit, ad regnum inferioris Pa ioniae aspirare cςpit, quia illud ad se periri bes, pa tinebat haereditatio iure. nam praetor Alberti principis superioris Panome iura quam Austriam vononis regnil cam, accedebat quod Anna uxor FcIdinandi erat mror ipsius Ludovici regis Pannoniae. multis ad petiumr- itaq; proceribus Pannonibus vltro Ardinandum inuitantibus ac sua studia promittentibus, voca-unens. tur Ferdinandus ad illud regnum e manu Ioannis Sepus j reetis per fraudem coronati extorqueau.
Ioannes enim cum praeesset Panoniae cum potestate pro regia a Ludovico rege praesectus, post pro fligatum Ludovicum curauit ut rexi ple coronaretur, cum Ludovicus sine filiis decessisset. Post hunc creatus est rex etiam Ferdinandii quare armis necessario erat decernendum de illo regia magnis igitur copiis utrinq; collectis flana conseruntur. pugnatur acriter diu utrinq;. deniq; Rctoria prid. ν oe, nut penes Fcrdinandum mulus hostibus profligans, atq; is cum Anna uxore coronatur ici Pannirat Io. pans ni C. Ioannes prona Fatus confugit ad Soli manu .rogat pro institutis Ottomanicae fanuliae, quae sem-niae valuo- per principes inique oppressos iubleuare ab exterorum tyrannide crudelitateq; conlueuit, ne se ledam gitimu dc ilemniter coronatum Pannoniae regem per auaritiam vimq; Perdinandi comunis utriusque hostis negligat. Praestare rebus Ottomanicis se habere sinitimum imbecillum principem, nullis nisi Ottomani auxilijs suffultum. de beneficiis obstrictum. quam Ferdinandum dc per sep tentem,Sc multo etiam potentiorem in dies futurum ubi Norico Pannoniaeq; superiori inferior Pannonia accesserit,dc Caroli Quinti fratris bellicosissimi vires in dies augerentur ad promittit precibus tributum,quod honestum videretur, seqι cogniturum illud regnum accepisse ab Ottomanica
elementia, ic liberalitate quae semper erit de iplis optime merita. limanus exercitum Taurum 1, ering ma num adducit, cuius in instra venit Ioannes. multa Castella capta, deuastata, incensa. venit Iuliob ius rex Pano nam,qua expugnatione frustra tentata amissis sere quadraginta millibus hominum cogitur turpiniae pax de- ter rcceder confirmat Ioannem regem Pannoniae. pax deniq; fit inter duos reges his coditionibus
msi compa- Vt uterque teneret quae tum libera poesidebati Ut bona iis addicta illoria qui hostiles partes vir inritur, que complexi essent, libera dimitterentur; atq; restituerentur. Ut Ioannes nullo pacto regis titulo uteretur, ita se rimodam, quod nomen significat gubernatorem appellaret. ut post mortem Ioannis omnia ad Ferdinandum vel haeredes deduceremur.at si Ioannes legitimos filios haberet qui iuctamen neq; duxerat quidem uxorem, Ferdinandus illis honorificum patrimoniu assignaret, M C, stella cum dignitate Vesuodae inferioris Pannoniae. neq; ita multo post moritur Ioannes relicta Isa bella uxore,quam postea duxerat. filia Sigismundi regis Poloniae. & silio infante undecim dierum.1, diues e, qui cum Stephanias prius esset dictus, mox ad memoriam patris Ioannes fuit appellatus. filii admiti, natur. mmatio, dc tutela matri data cst, atque puer cum Ioannis mors occultata aliquandiu misset coronatur, iussiq; sunt nonnulli proceres iurare se fidem seruaturo fac quoniam muliebre studium tantis Georgij mo rebus non posse sui licere videbatur, additus est adiutor Georsius monachus. erat hic Georgius virnachi fortu- Illyri' pauper e nobili tu iamilia inter familiares matris Ioanis regis educatus . factus erat monachus a. in Cenobio diui Pauli apud Curtam ciuitate ordinis diui Benedicti. sacris initiatus secutus est Ioannem regno cicctum in Sarmatiam,& ad multa negotia missus. cum vero magna fide de vigilantiarpiseopu, res rcgias gubernasset, regno ab ipso Ioanne deinde recuperato in consilium regi si admissiis iit quae varadinei es. stor, bc episcopus Varadinensis,cum paulo anteis episcopus Moysii Gritti opera de medio suisset sublatus, unde Aloysio initium fuit exitii atq; post mortem regis tutor adiutor fit reginae in regno administrando is tanta prudelia res agit,em: coarctat, nihil ut se inscio fieret mox Ferdinadas petit regnum ut ad se me ias promittit quod vivo patre se daturum eius filiis promiserat. assentit regina. Georgius,' ut tibi videbatur prope regnum amittere repugnat. Soli mani auxilia implorat. Ferdinandus cognita iraude Georgi j colligit ad quadraginta millia armatorum cum quadraginta, quinque muralibus tormentis, multisq; minoribus delato summo imperio Gulielmo Roccandulptio viro Germano ad Curtam expugnandam copias mittit, quo se Georgius 6c regina rem petanti
108쪽
perant Roccandulphus acritet Curtam a duobus lateribus concutienscum frustra expugnationem tentasset, Soli manus mittit Mahomet tum cum multis millibus armatorum ad subleuandam reginnam. Occandulphus infeliciter pugnans amissis viginti&quinque millibus hominum, trigimra de sex muralibus tormentis,ad centum de quinquaginta minoribus, in insulam Comariam ter uatus paulopoli diem suum obiit. Soli manus ad Curtam prosectus. verbo ut quietem dc pristi
nam tranquillitatem reginae restitueret, re ipsa ut urbem Curtam occuparet,quς sibi plurimum cO-1 erre rebus bellicis aduersus Ferdinandum ob sertilitatem videretur, muneribus ad regem Pue rum ivit sis simulat deIiderium illius videndi. missum cum multis blanditi js excipit. proceres, qui Iegem deduxerant, ad lautum coninuiu sunt inuitati. iussi lunt clam Turce duces nonnulli simu- Cum P d lato deliderio videndς urbis Cultam ingredi per portam vocatam Sabbatiam, atque eam sinem. lui soli mδ multu occupare.alij ingredi, alii exireaedium; limulam. multi ingrediuntur, pauci cx ingressis ex- η' P qcunt porta deinde occupata multitudo urbem ingreditur. puero renusto Solimanus proceres reti net. Soli manus deinde ingressiis urbem iubet reginam cum puero recedere in inferiorem Pannoniam. ipse paulopost Curia litanis prςsidiis munita Byzantium repetit at regina in Panoniam prinsecta iubetur ab ipsius prouinciae proceribus absistet e. ne secum Curtense in sortunium eo transi rat. Cogitur Lizisi morari, atq; aegre obtinet Georgii opera ut in prouinciam admittatur. m au.cta in regem beneuolentia populorum atq; obseruantia in reginam illa procurat ri Georgius fiat quaestor prouincia dc gubernator, cui tantopere aucta est audacia, ut urbes tanquam suas gubernaret,solo titulo ac nomitae reginae relicto,cum uniuersam autoritatein sibi assumeret. Regina apud Soli manuin per literas queritur de monacho, monacivis contra curat Ferdinando se adiungere. Opias parat. Turcae regulam tuentur. multis coortis hinc inde controuersis atque cepius frustra Pacati Georgius denique confugit ad auxilia Ferdinandi aduersus regulam de Turcas. Feres diis ut variis Pannoniae inlatioris calamitatibus aliquis exitus inueniretur,decernit denique tam opportunam rei praeciate gerendae Occationem oblatam non esse praetermittendam. Sed quoniam illa expeditio virum quempiam rei militans insigni et peritum requirebat Ictibit ad Caesarem ut sibi ido. neum aliquem ducem ad tantum negotium mitteretiqui pollet illud bellum, quod ne tario su stipiebatur, sapienter administrare,cum multos praestates haberet Caesar, qui ex ipsius disciplina potiti duces et serant. Caesar cognita aequitate fraternae petitionis&tantae rei magnitudine, tamen dubio crat animo quid inet agendam, cum duos principes Germanos teneret captiuos, verebatur nequi tumultus excitarentur . neque enim conducere Ocitariabat, si prudentioribus ducibus carere cogeretur qui tunc maxime videbantur lore pernecessarii, in etiam occulti bellorum motus, quiciam ab Henrico rege parabantur in finitimis regionibus, non mediocriter commouerent. ncque
parum sollicitabat etiam indignatio Mauritii, ad cuius preces, ut promissum fuerat, socerum non1bluerat. Ueruntamen in tanta rerum Opportunitate nectatri deesset aduersus barbaras gentes prisertim de immanitatem Turcarum, Ioannem Baptistam Castalium virum Italum rerum bellicam Io Baptisti in primis peritissimum inarchionem Cassiani quod est oppidum in ripa Abduae flumini sumntu Castalia i paducem eius expeditionis pronuntiat, qui primum locum autoritatis post Maximilianum regem noma aduεBoemorum in eius mitris habebat. Castali magnis itineribus ad Fendinandum contendens pc humaniter docetur quibus artibus ingenium monachi sit captandum atquedum res ad bellum necessariae paramur, quas Castalius postulauit, accepto insignis autoritatis diplomate. ut illi Pannoniae. Illyrii, Dalmatiae populi, subditique omnes parerent. Iulio na Uinundriam veritis proficiscitur ad illas copias , quae aderant, in inferiorem Pannoniam traducendas. in illo itinere in. iii iam marianti&oppida eorum finium ad defensionem recognoscit, iubetque pro temeoris angustia resarciri. Vinundriam profectus Bernardum Aldinam magistrum castrorum cum septevexillis Hispanorum repetita ibi nonnullos dies absumitidonec copiae& tormenta Sc bellici apparatus conueniunt. illa urbs cum maxime omnium Pannonicarum ad rem bellicam conseiret, ac muri essent debiles, nulla prope latera, nulla industria erectae munitiones. diligenter munitur. qtiam prouinciam muniendae urbis Erasino Gustio committit, donec perficiatur. collectis igitur Copijs cum tormenta maiora tardiota essent, que non satis utiliter diutius expectati censeb.it, sine tormentis discedit. Ferdinandum facit certiorem mittit qui curarent celeritet attrahenda. Sic igi. tur copiis instructis Uinundita discediti ipse procedit in ptimo agmine, quod constabat e mi lle deducentis FHispani . quingentis Pannonibus peditibus, quos Aiduchos Vocant, mille Victronibus. Aiduehi tiqui sunt equites leuiores Pannones ad morem Turcarum scutis lanceisque utento, & acinace. D- Vitrone, qtea, claua ferrea. quos quidam Bodurgii regulus adduxerat cum quatuor campestribus tormen- sintitis inter i psam phalangem. Io. Baptistam dc Felicem comites Architenses locat cum tribus Germa. Horum millibus optime instructorum, quadringentis equitibus, quatuor campestribus tormen- Aeserum in iis, duabus t emi colubianis trecentis equitibus hastatis, centum Ferratolis. in postremo agmine t*cti Q C impedimenta cum trecentis leuibus equitibus 5c Pannonibus peditibus subsequebantur. ac tribus campestribus tormentis. erant omnes hae copiae equites mille dc septingenti, at pedituin quinque millia 6 septingenti. cum his paruis copiis procedit Castalius ad interiorem Pannoniam occupati. ciam. eo ordine cum ad Tibiscum nimium ventum esset, qui fluuius amplus est. dc profundus, a Carpathoque monte laeti quiri populorum ortus sinuosis flexibus in viperae morem ad meridiem Tibiseus fiu decurrens Tibisco urbe a litustra relicta ad Locatum prope Iriconium desertur. dc cum Danubio coniungitur inaer Taurinum Sc Viminantium. tam placido vero cursu desertur. vix ut fluere appareat.quod accidit ob amplitudinem aluei,cum propter paludes ad octo millia passuuin aliquando dilat Loo prolectus primus nuuium uaricere voluit, ut caeteros ad traiiciendum inuitaret. postea ad ulterio
109쪽
ad ulteriorem ripamvectus caeteras copias traiiciendas curat, quae omnes vix post auiam dieimsum trant uectae propter fluminis amplitudinem. Sic igitur in acie procedens ad Debre num o pidum peruenit, ubi eum Batthor Andreas, Thomatque Nadaldus viri I anoniae nobilitate opuleti auctoritate facile prin pes expecta b. mi. eum transatum interea cum quingentis equilibus tuebantur, donec Castalium in interiorem Pannoniam comitatemur. his communibus castris coni H-ctis ad oppiuum Zanolchum peruentum est, ubi ad custodiam oppodi relicti lunt quinquaginta Hispani. Regina comitia Egnethum, ea est urbs celebris oc ampἰa uti ei loris Panome. indinerat in qHibus proponendum erat quo pacto Georgius monachus pollet elici ex illa prouincia. Georgius det-et. l his omnibus certior iactus Varia ini relictis omnibus praeientibus negotiis citatis equis eo conuiniat, Turdamq; protectus proceres per lucras hortaturi qui erant cum regina, ut si saluam palmam es' '. - se vellent, minit neq; in barbarorum potestatem venire, ad ipsum quam citi si line properarem. Vbi eo conuenillem Varadino satis ingentes equitum ac peditum copia simulatis custodiis sui corpori Scipi e properat ad comma. quae omnino illo accedente paulatim evanescere necesse fit. regina idcirco Ulpianum petit collectis iis maioribus viribus, quas colligere potuit,quarum luminum Hri perium habebat Petrus Uicchius summa diligentia muniti ita cum vereretur ne it,i obsideretur a Georgio relictis praesidis, quae videbamur necestiria, ad urbis detensionem ipsa Sasse besam se i Gisileri,qilae urbs te arte dc natura magis erat munita, ut ibi spectat et quo tendercnt Georgii consilia; octortunae tuae temeritas. Georgius auditis iubsidiis Ferdinandi , qtue mittebantur, dciam propinquabant. statuit Vlpianum obsidere atq; magno studio concutere. Sed cum locus praeter expectationem di rtiter deletideretur neque tam cito. quam opus erat, copiae accederent, cum se in mugnam dulicultatem mirum et . decernit res denuo clim regina componere. Quae dum ua inertios Pannoniae in aguntur, Castalius attigit fines inserioris Pannoniae, quam regionem Transylvaniam vocant Q est DPQ autem altissimis montibus undique sere circumdata ingrellia qi habet diiticillimos de aspcrrimos, i P ψ' cum alibi fluuiorum amplitudin alibi montium aspernate protegatur. nam ab oriente amplissi mo fluuio Danubio cingitur. θί a Musia Melanastorum regione distem maturi ad Occidentem habet Narabonem nuuium ac Bebios montes.qui ad meridiem quoque in sinum distenduntur vltra Darum stitutum camq; separant 1 superiore Pannonia. ad septentrionem habet simiostim flexumque sinum Danubii, qui Sarmaticos montes versus protenditur, qua ex parte Sidonia, My itaq; inseriore terminatur. habitant eam regionem Amantini Herciuitate . Andiam . Arabideique populi Olmi vocati bellicosiilinii ac robustissimi facileque bellicorum .ibonim patientes dilatu iunt ira et se huitisce prouinciae populi quod alij legibus de moribus sit perioris Pan iaciniae utuntur, vocamur qtieii Ceculi .alii Saxonum lingua & legibus & moribus Germanici K. atq; ut Ceculi seri sunt Se crudeles tanquam Turcae. ita hi sunt perhumani maxime veritatis cultores. fidei Ob eruantist: mi, qui primum e Saxonia qui si huc ad habitandum conuenerunt prouincia est frumenti. vini, Omnisque
di. generi, animalium ferax. Sylvis abundans, de venationibus. domicilia tamen non satis naagia: fica, i i cum tiant villae ubique de domus e paleis.aut camus fluuiali bas, aut consimili materia. abundat ea; prouincia multis ferri,argenti, aurique fodinis : tant ique copia salis excavatur, ut univcriae Panno niae Sarmatiaeque suiliciat. perluunt hanc prouinciam duci fluuii nauigabiles. qui apud I. latium de Tibit cum urbes inferiot sua Tibiscum fluuium inglediuntur: quorum alter, e mmntibus Musiae in senoris leptentrionem versus Ortus Marossus appellaturi alter in extrema parte Carpathi montis scatens vocatus est Altus, qtu plurimum aurearum arenarum deuoluit. habitant in ea prouincia
ad meridiem Rhatiani qui modo christianis principibus militant, modo Turcis. homines iunt ii dei parum tertiantcs,inopes, nihil prope postidentes atque ob suam perfidiam omnibus inviii. hi sunt inter Mesiam dc Dardaniam ac Triballos a duobus lateribus . cum ad alterum latus habeant
Daciae montes. prςcipite urbes huius prouinciae sunt. Libinium metropolis, Prassisimam, solatu, Vlpianum. Turda, Corona. Illuc bi Castalius aduentasset, tu tur Rat tot Andreas, Thomas NMdaldustra litus motis explorare cu non ullis peditibus dc equitibus. iu certior marchione Balalsa vi ' rum primarium potentia totius superioris Pannoniae aditus occupasse. qui ad reginam Ope Iiablinuandam confugerat Ferdinando regi iratus, quod nonnulla castella sibi in Pannonia superiore per vim extorsisset, ut serebatur. quod ab eo deiciuisset. hic enim cum magna manu peditum .dc icintingentis equitibus aditus ab ea parte occupauerat, quare Castalius non ita facile tentandam tortu nani ratus ad alias vias vcl cum aliqua dii ficultate, temporisque dii pendio aggreditur atque ita tacitvt Balallo illos aditus adhuc custodiente ipse sine controuersia copias deduxeriti de tormenta in inferiorem Pannoniam attraxerit. primo itaque die in acie instructae copiae iter iaciunt. est oppidum quoddam non procul ab ipsis montibus in placidissimo colle situm, quod Dalmas oratur, cui prinpinquum iter necessario erat faciendum, quod statim propinquantes copias tormentis infestatec pit. ea re indignatus Castalius illud ipse explorat ad expugnationem, cum, ut poscit ratio bellica, ni hil hostile censeret a tet messe relinquendum, quod pollet castra in sestate. Sed cum munitius Oppidum videretur. quam quod posset sine maioribus tormentis expugnari, cogitur impersino ningotio procedere. Iubet tame Io. Baptistam Sc Felicem Arciuientes. qui sequebantur in postremo agmine. illud cum Germanis copiis obsidere, quatuorque illis campestribus tot mentis, de duabus ora lami lubrinis concutere,quod lumma diligentia fit. Sed enim minus apta sunt minora tot menta
muris concutiendis, non lotum quia propter globorum patuitatem non ita acriter concutiunt.
sed etiam quia bombus plerumque non peruenit atque aeris impetus ad menta hostilia. sunt enim colubrine vocate longiora tormenta que triginta libratum globos ciaculantur propter vim longitudinis ad penetrandum accommodate. Sed minus concutiunt propter ciuiliniam vim penetranin
110쪽
hostes. 8c quasi sederatione facta conspirare. Sic igitur semicannones dc semicolubrinae.quae dimi. Tormentor dij ponderis globia eiaculatu ut visam dc tetanis consimilia tormenta, putanda sunt tanquam inliconian adolescentes adhuc imbzibes aut Frunculi nodum satis apti rebus militatibus. maiora vero sunt usu ta nouam viri mrtes Jc veterani milites,quς castella dc urbes prostem unti dum Architenses huic evpugirationi sunt intcnti Castalius ad urbem Colossiar castrametatur, unde trecentos Hispanos ad eius oppidi expugnationem selopellarios mittit. regina omnes vires eo dirigit, omnique ut in Ir imc istria ut res cum Georgio componerentur, quia dicebantur aduentare decem Hisipanorum millia cum multo equitatu oc peditatu Germano dc iam oppidum Dalmas arctissime obsideri. nuntiabatur reginae praeterea Ulpianum ubi coronari reges conlii euerant, iam prope venturum esse in potestatem monachi quod ille tantopere cuperet. Sed quia nullas se habere copias paratas intelligeret quibus posset resistere omnibus Georgii petitionibus facile assentiet idcirco urbanis praesidiis nuntiatum mittit ut praeter vitam dc impedimenta cuncta Georgij arbitrio conrederentur, qui nemine Ulpiana eae militibus suis ingredi passus est antequam omnia,quae Brent reginae exportarentur, ad 'ue coim plum i m. Delienda filos etiam carros concessit. Certiorem iaci t Castalium illa urbe potitus, mittitque nun n/cto tium, qui illum ad se addiiceret, ad urbem Egnethum, ubi erat annonae tacultas. oc omnium rerum j s necessariarum copia. Georgius interuia reginam conuenit. hortatu tuti uberet oppidum Dal P 'Pp ' mas pariter,ut dederet vi atq: illa cum videret in periculo positum quia loco tormentorum res per Cuniculos agebatur, libent et annuit ad salutem praesidiotum misitque qui regio nomine ad dedi, M tionem hollatentur. Georgius ad Castalium properat ad urbem Egnemum, quo illum aduocari iusserat, cui Castalius sit oblitus honoris gratia, atque multis de propositis negoti js de de Castalis amtoritate inter se communicatis . Georgius mirifice laetatur quod intelligeret sese a Castalio viro c4 Proregia autoritate prosecto tantopere oblatirari, ut apparebat. ad urbem itaque Sasse tam acce Sasse sit odit.de iis quae cum Castalio transegerat, reginam certiorem fuit : quae iam virum nobilissimum h ὴ Sarmatam ad Castalium miserat, rinlitaque promittebat, per quae apparerent omnia pro votis Ferdinandi mecessura. post inod quibusdam diebus interpositis Georgius literas ad Castalium con . stribit. monet, ut stantio die Vlpiam im conueniret ad colloquium. eo prosectus cum paucis Geori pium non inuenit qui ad reginam Sassi essam accesserat. Castalius rem commodam saturam ratusa si cum utrisque uno tempore loqueretur, fassobessam accediti tertio deinde die cum regina de Geor. I gio multisque aliis primariis eius regni Castalius in colloquium conuenit. explicat causam sui aluentus, quae erat, ut regina illam prouinciam pro conditionibus eum Ioanne rege compositis Fer. dinando restitueret, qui omnia, quae pollicitus fuerat sese statim execututum pollicebatur. illud Mutilitis SI commodius resinae fore addidit cum facile intelligeretiar per quot quanta aque molestias Cas regiones csset possessura. quantaq; in si is picione versaturane Turcarum imperator id regnum a repente occuparet. quod si contingeret non poterat fieri sinc maximo Pannoniae, Austri ac Ger. maniae detrimento Sc incommodo. Maxime omnibus inquit optandum esse ut ea prouincia in po- '' '-μ' u restatem christiani principis deueniret qui armis Mautoritate illam protegeret, atque immanium a Turca ruria i mpetum, dc rabiem barbararum nationum posset fraenare, quod cert E ipsa regina sineia exterorum auxilisis minime omnium erat factura. multo praestabilius esse quod a Ferdinando osse a ratur quietum Sc tranquillum de sine ulla controuersia, quam illud regnum in perpetuis periculisa de difficultatibus 5c cutis possidendo versari : cum nullum tantum sit imperium, nulla tanta, tam Preciosa, tam admirabilis opulentia, quae possit cum animi tranquillitate comparari. his addi. tum est ad promissiorum obseruationem Ioannam minorem natu filiarum Ferdinandi nuptui datum iri Ioanni reginae filio cum dote centum millium reum mum, solutumque iri numerata pecu nia quantum aeris alieni regina contraxisset hactenus, de quantum ipsi reginae praeterea legitime do it beret irr. hae conditiones cum bone dc salubres omnibus visae essen t,datum est negotium Georgio..i Vt priuatim agetet pro regina, qui modo hanc, modo illam excitans difficultatem cum propriama utilitatem spectaret, seque simularet illa uti diligentia, quod tantopere cineribus Ioannis regis de 'beret, cuius benescentia dc liberalitate ad tantam dignitatem fuisset prouectus, ita rem trahit, ni- il lial ut concludi pollit. at cum aliquando data esset ccilloquii Dcultas reginae intio monacho. pri a mum illa gratulatur Castalio pro concessa autoritate proregia, quod vir eius insenil ad illam dis gnitatem esset assumptus. postmodo ostendit se ad vota Ferdinandi semper filii se paratissimam. Omnesq; accusationes & criminationes diluens in Georgium retorquet, a quo opprimebatur. Ses dissicut talibus compulsam aliquando vel ad Soli mani auxilia confugisse tuisse stillicitatam saepius.1 Ut illud regnum tanta regione alibi accepta permutaret, sed nunquam sensisse tantam iniuriam fas ciendam eis: Ferdinando, ut tam propinquum tamque potentem hostem barbarum finitimum a Ferdinando lubens admitteret: cum tamen multo tolerabiliorem Soli mani. quam monachi Wrannalem semper existimasset: cum multo maior sit iniuria, multoque acerbior quae ab ingratis, qu inquae ab hostibus accipitur. Se libentissimheam regionem Feris inando concessuram, ad quam concedendam nulla vi armorum compelli potuerat. Se tamen unum rogare Ferdinandi elementiam . ne obliuisceretur Ioannem filium suum esse regem,& puerum. & pupillum, quibus des causis sibi videbatur iure ab humanissimo principe posse impetrare ut filii loco haberetur. id si fiat, u se illam summam consolationem in tantis malis tantaque fortunae mutatione esse habituram. his ste commotus Castalius tantam seminae constantiam de prudentiam admiratus respondet, septin 'η vis optimam eius voluntatem in serdinandum aestimare, quouis opulentissimo regno. omnia pros milia ad unguem obseruatum iri quae tractata sint. fiuturum ut Ferdinandus in numero filiorum