장음표시 사용
371쪽
aduersus Holstainum Daniae Regi coniunctim ,& Dit marenses subactos vi, cum urbs fuisset libera.
signa conferre. Limitos autem callide inuadunt, experiunturq; regio nomine an Augustus Sax num Dux Daniae Regis amnis arma mouere quod si fieret, aucuparentur illam opportunitatem belli illi inferendi, quo paternum principatum Federici filiis restituerent per vim Caelaris illis ereptum . Quod ad res Caesarianas, Suendius tametsi morbo laborabat, tamen quia Turcae perpetuis incursionibus lines illos infestarent, bellici apparatus fieri, minutis pretiis certari, mulli utrinque occidi non cessabant .sed quoniam inter pugnandum videbatur agi de pace Turce colligunt vasa ad prothctionem, Tiansylvaniisq; ibos contrahit in hyberna. Caelatiani consimiliter castris relictis Cassovium se recipiunt ad uberiorem annotiς copiam, quod iam coeptum esset in catiris penuria laborare, cum etiam multi grauissimi morbi, febresq; maligna: mEltos inuasissent. Trani, tuano P copiis in hybem a contractis nuntiatur multos esse tautores Caesarianarum partium, quare omnestum nocentes dc inlidiarum conicios suspendio necari iubet. Suendius per literas instat Caesari nobellicos apparatus praeterna itteret, atque hortatur ut parum fidei blanditus hostilibus adhiberet, quamuis Tutin pacein appareret expetere, quod omnia dolose de fraudulenter agi competisset cclandestinis apparatibus bellicis, quod fiebat ut Turce imparatos Caesarianos facilius opprimerent ac nihil tale opinantes. Suendi us i pie certe nulli militati industriae parcit omnesq; diligentis α stonui ducis partes explet; quare cum Alba regalis paucis praesidiis munita esse diceretur Ecchium Salluam Bregetio mittit cum magna manu armatorum. cum Salma. Cassovio, aliisq; finitimis ccastellis ex hiit iussus equitatus. de qui tormenta traherent aliasque res necessarias conuinerent. At qui nisi Caelarisiuilii ex ipso itinere Salina reuocatus tuisset, qui nollet rideri litterrupisse spem Pacis, urbe sine controuersia potitus suisset . alliciebat ad spem potiundae vibis non solum imbecilli- is, inegi, las praesidiorum, sed etiam iudicis ipsius urbis cum in arianis occulta conspiratio, qui uxorem αν odiu. . filios tanquam obsides ac pignus incontaminatae fidei miserat ac Salmam. sic autem res composita dc instituta Herat, ut per noctem altera pars bellicorum tormentorum abstraheretur a moenibus, altera ita includeretur ut Turcae repente uti non possent. atque ubi priniam porte recluderenturia emittenda ni menta, Salma cum instructis copiis urbem inuaderet . quod si Turcae illi pauci resiste re conati est ent, coniurati ciues. qui portas custodiebarit, continuo eos adorirentur ac portam aparitent. nam Sc alii complures Turcarum imperii pertae si clam iudice contenserant. Iudex ubi res ad statutum tempus non suill et trantacta. neque copiae Caesarianae apparuissent. Palodam profugit. Turcae cognitis insidiis multos ciues palis alligunt, inter quos innocentes quosdam . M omnium piorsus inlidiarum ignaros. Reuocandi Salnaae ex itinere causa fuit quod agebatur de pace. Vt diximus, Iuli bonae arctius cum oratoribus ad hoc praecipue negotium millis, atque i p. e Caesar hac de causa Georgium Homuotum ad Soli manum miserat oratorem; ne ex al cra parte bellum gerare, ex alte a pacem procurare dolose videri posset. quare omnia castellorum praesidia interim tuissa sunt ab incursionibus abstinere . Hossu totus adductis tecum quibusdam Turcis insignibus, qui hactenus suerant captiui. Curtam prosectus deploma obtinet a purpurato ut liceat progredi, a quo per benigne accipitur. Sed iam Augustus dux Saxoniani oblata spe pacis suum equitatum reuocat atque alii proceres Germani complures concedente Caesare redeunt e castris. Turcae contra sm sim atque paulatim cinodias adaugent. incursiones iaciunt in agros finitimos. Tum Bregetium vique incurrentes animalia undique rapiunt, & captiuos homines abducunt in seruitutem. Des fius vir strenuus N itriae oppidi gubernator multos Turcas palantes obuios trucidat . duos Iani ZZ uerum prςsectos capit. praedam recuperat . captiuos soluit. libertatique restituit. Suendi us his auditis in oersonibus 5c ipse leuibus prςliis pugnat. circiter trecentos mittit ad praedam e castris. fiunt obuii mille Tu ας dc ipsi praedabundi. conseritur proelium. caeduntur multi Turcae, intra quos fuit Lippa quidam maenae existimationis . pauci ceciderunt e Suendi anis. Sed quia iam prope hycmaret purpuratus Tibisci suos in eastris retinet. reparationes instruit. Tibili tam munis. cum nonnihil a Schuendi an is copiis infestaretur, poscit fieri inducias. Suendi us his conditioni bus seri nono potiere respondet post recentes inlidias & proditones . Quod si Rivulus oppidum per proditione ira captum per inducias restituatur. ubi erant f inae metallorum,dc uniuersus Erdei ager cum vibe, sic demum inducias posse inueniri. Caeterum rex Daniae cum ignarus captiuitatis Varenaburgi commea luna in eius arccm es et importaturus continissa pugna in agro Raunaisidio cum Sueuis obuiam prodeuntibus multos Sueuos trucidat. pugnatur sortiter ab utriique. cecide runt e Sueuis circiter quatuor hominum millia, e copiis Daniae Regis paulo plures sexcentis, capta sunt quinquaginta bc sex tormenta, δί sex equitum vexilla, ac septem peditum ligna. Q edum aguntur inter Germanos hostiliter, id inter copias duorum regum, Condaeus fi liam Longouillii reguli ducit in matrimonium. magnificas nuptias parati Gallum resem de more Gallorum princerum inuitar ad nuptias: nam Rego.inuitati humanitatis causa iolent plerimque ac seruiem per ad limuli nodi celebritates accedere. Rex nefas esse respondet Resi ad eas nuptias. cum de de ratione sacrorum dissentiret, dc saepius inuitatus ad facia cum Rege noluisset interesse: Nam neque tacto quidem limine templi Condatas ipse accedentem resem relinquere consueuerat. Dum mi nutis proeliis decertatur in finibus Pannoniae. multi capti sunt exploratores, qui Caesarianas muni tiones perlustrarent recognoscerentq; ad expugnationem in annum sequentem; qui amrmabant
D: -h; ,a Soli manum i pium transacta proxima hyeme ad illam expeditionem esse venturum. amrmabat udae, diti istud ipsum Scaphir ldaa secretis purpurati Curtensis. afferebant hoc ipsum exploratores mul non iam pii ii Byzantio , Significabat istud iplum edictum Soli mani, quo vetabantur sub poena capillas scitur. Utelles loliti vicique imperatori soluere tributum . illud dare Maxuruliano. sic omnia vita sunt
372쪽
Comitia Gersunt palam respicere ad bellu anni sequentis in non etiam ad pacem dolo a simulatione, M scaudibus res distrahebantur. His accedebant frequentes Turcarum incursiones ad Pappam oppidum Minagnim Breget in um&in alios fines Pannonicos, quibus frequentia mala Pannon ibus inferebantur & mutua odia finitimorum luccrescebant in dies. Nam dc Transylvanus hortatus fuerat Soli et i, syiuis; manum per lueras, cui utilem de tacillimam Pannonicam expeditionem esse multis ranonibus lite se ad soli peti uadere nitebatur . sit lusce cognitis, auditisque apparatibus bellicis, 3c quae fiebant insignia manum. etantii in uer proximum. iubet Brugetium muniti, ubi copias anni sequentis erat collecturus. Imperat neque Vendi annonam in exteras regiones, neque diuenditam alio importari. Boemos Fdicta Caesaatque Pannones pedites mittit ad oppidi Metu barris detensionem, tribunos ad colligendas copias. ris de anno 5 quia proprie vires parui esse ponderis videbantur, parumque habere stabilimenti aduersus tan, R tas copias Imperatoris Soli mani, qui cum quingentis millibus armatorum venturus esse dicebatur, comitia indicta sunt Augustam uniueriae Germaniae in mensem Decembrem. Est enim Chri,ianorum Imperatorum cousiletudo ubi ingens Turcarum tumultus institerit, ut habeantur co. βρο- initia Germanorum, quo singuli principes pro facultatibus. atque subditi pro conditionibus opeserant defendendo Imperio, quod detulerunt. constant Germana comitia e tribus hominum cseneribus; e principibus ecclesiasticis, principibus non consecratis siue laicis ut aiunt, dc liberis rii' ei di eouitatibus, qui omnes ordines exiguum quoddam tributum quotannis dissoluunt Imperatori. at sui. Qi conteruallo imperii ita poposcerit, tenentur armatos homines suppeditate. 6c pecuniam praeterea in bellicos lumptus. cauantum vero tribuendum sit pro opportunitatibus in ipsis comitiis decet ni consueuit penes Archiepitc una MOcontiacum principem Electo tum, ac supremum Germaniς cancellarium omnia comitiorum scripta sim locasseruantur in tabulatio. pro Italia est Coloniensis. pro Gallia Trevirorum. laici sunt Electores comes Palatinus, dux Saxonum, Marchio sentioniim . accedunt ad illa comitia laici 5c episcopi complures. liber ς urbes sunt plures nonaginta, quarum popularem plereque habent ad in inistrationem, cum tamen nonnullς sintque ab optimatibus administrentur. hae ciuitates in comitiis ius habent tantum explicandae suae sententiat, at non etiam suifcagiorum. Primit in consultant inter te leparatim Electores tantum. Comitio a Deinde Ecclesiastici ac Laiei separatim, quod ab rege Romanorum aut imperatore propositum Germanorufueriti atque in hoc concilium duo tantum pro abbatibus admittuntur, duo pro comitibus 5c eonsuetudo. proceribus, duo e singulis ordinibus. Ceiar hos monet ut acceperit per nuntios ingentes Soli mani apparatus, & quod diceretur ipse ad Pannonicam expeditionem esse venturus, quod tame si non credebatur cum Soli manus esset senex Sc inualidus, ac videbatur disti cile poste iudicari quod tam longi itineris labores si istineret, tamen magnitudo Ic diligentia apparatuum hoc iracile facili ime demonstrabat. Principera comitiorum quamuis tantae res urgerent, tamen variis excutationibus utebantur, cur non possent conuenire, quia propriis dc magnis negotiis distrinserentur quia bellum inter Daniae Sia euominque Reges in Gei mania ex atum illos non pareretur metu propriorum latium e suis regionibus discedere. Caelat inter hos Reges natas diteor. dias per viros potentia de automate praestantes nititur componere. Quod ea res tantis negotiis magnopere obesie rideretur ι quod etiam Iupernis sed leuiter quidem & frustra tentaverat. Veruntamen res denique cum magna omnium populorum laetitia composita est , atque Sue' pii suesio auorum rex ob quietem concordiamque gentiam ad otianes honestas conditiones perducit ut, quo & Daniel rum differentie iudicatio de arbitrium Federico Saxonum dc Buguntorum ducibus cum Caesare eum. commissum est. Alia eram raeterea ratio, quae principes nonnullos quominus venirent ad comi tia retardaret . controuersia nata nimirum inter duos fratres duces Vinarienses generos ducis In vinariense, uergorum propter diuisionem principatus, de munitionum in primis, quae omnes erant in ar. cotrouersa. bivio tratris grandioris natu . Nam cum prius tres fuissent fratres,nNnore natu mortuo Feseri cus de Gulielinus reliqui duo ita conuenerant, ut alterne in singulos annos r natent. Vbi maior
natu tuu annia imperasset captus dulcedine, suauitateque regnandi nolebat fratri cedere de princi-ζatu pro pactionibus , ea re Dux Intuergorum Elector non modo ipse erat valde occupatus his reus componendis, sed etiam dux Saxonum Elector , qui ad hoc negotium tam honestum accitus fuerat ad opem serenda tuendaq; aequitatem atque cuna variς disticultates oriretur, videbatur sore opportunu ut controuersia ad comitia deferretur. Philippus etiam dux Cattorum excusatione afferebat cur comitiis non posset intercile. quod suus filius uxorem duceret filiam ducis Decumatum, qtiare etiam principes nonnulli distinebantur,&protestates ac proceres. His tot disti cultatibus Cς sat angebatur Ca ad comitia Augustae principes stultra expectaret,quia nihil ipse ageret, quotidie limani tantopere dc Transylvani apparatos succrescere dicerentur. na res ad bellu iam aperte spectare apparebat.& ad cerisi Soli mani a suetu Hi apparatus cit iam non obscuri. led clari & conspieui& una omni ii voce Germanis principibus nuntiarentur, institarunt procuratores ad comitia cum diploinatibus amplissimae autoritatis. donec ipsi conuenirent. Θd Caecar cum tantis de rebus agere tui, nihil agit cum procuratoribu nisi principes ipsi aduentarent. ad quos etiam sollicitandos propriin nuntios misit. Interim Sabandiensis ducis legatio accedit ut decideretur de controuersia Calaienti, quae sibi intercedebat cit Mantuano Duce. Melit ensis militiae magister quia tot bellorum Sstandi et desumptibus amictus suisset, tanta equitum suorum clade, tanta omnium munitionum ruina aste R Husicii tantos Turcarum apparatim fieri Byrantii intelligeret, ritus classem ad insulae detia statimnem tequenti anno redituram, cogitauit suis rebus optime consolium iri si tot pericula sequentis & in me creetiam anui deuitaret, insulamque desereret, quam cum praesentibus viribus is non possie defende filo.
v ccito stiebat. lueras dedit ad Pont.de ad Philippii rege, quibus suam sententiam aperiebat. sed
373쪽
quoniam in maximo periculo Sc dissicultate res Itals versabantur, si illa insula fuisset a Turcis occupata, Valetianus dc amicas reprehensiones M promissa utriusque principis liberalissima extorsit. Melita istau Missa fiunt etiam auxilia ad munitiones devastatas instaurandas tria millia operaram e Sicilia, Ne m comitiis equitum decretum est ut noua urbs reficeretur. ut dorsum terrae abscinderetur,ut tolla lata ceretur quo mare adflueret,&arx Diui Hermetis diligenter instauraretur, atque ita instituere. tur urbs noua vi ambos portus diverberaret. Quod si classis ante crinas absolutasque muniti nes accederet, postulat letianus decem arma totum millia. Quae dum stria untur in Melita limpii misit sula, Pius Quartus Pont. pridie nonas Decembris nature concessit. cius cadauer deportatum est more N exe in Diui Petri templum de more taeterorum Pont. atque ibi sepultum;cuius exeqtiiςcςptς iunt agiquiarum po die quintodecimo mensis in hunc modum. Extructum est castellum quoddam praecelsum in m P , c cerς dio templi diui Petri, quod duodecim columnis nigris sumit ciebatur atque iple columnae depictae erant inibimum multorum ossium mortuorumi parsim. Castellum illud ex omni latete 1 patiuviginti de quinque pedum continebat. In medio castelli ipsius pyramis quaedam timebris confudigebat, cuius in summo apice in quatuor angulis singulatim erant infixa quatuor nigra vexilla,atq; ipsum castellum multis ubique luminibus circunt egebatur. erat ibi quadratum cubile nigris vela. minibus obtemim, bicadauer iacere fingebatur dum peragerentur exequi . Post sacra de more celebrata pro animabus defunctorum, purpurati sacrati patres denique conueniunt in sacrarium. Illuc paulopost conueniunt singulatim legationes Christianorum principum, quae omnem op ram suorum principum liberaliter pollicentur ad sanctς sedis apostolicae beneficium de condetuationem. teque ultro ollarunt siqua re opus sit per interregnum. ex omnibus illis purpurulis consurgit qui prς stat dignitate oc ςtate caeteris Omnibus facii ordinis, si Vtrunqtie contingat: sin autem qui praestet dignitate. Ille uniuersi purpuratorum contali j nomine gratias agit, sibique gratissimam esse illam principis liberalitatem respondet. Iuae exequiae celebrantur quotidie a die sepulti pontificis, donec purpurati eat res ad nouum pontificem creandum conuenianti quibus proinfectis mox in amplam aulam conlectis proprijs singulorum patrum tabernaculis ligneis includum tur cum duobus tantum ministris, quibus simplex genus cibi afferri solet per leges inelusi donec
Coctaui, vo Pontificem creaverint, at non multa opiparorum eduliorum genera, nerra diutius prorogetur, c
cati mos, si- ganturque vel per illam frugalitatem dc simplicem victus rationem ad celeritatem electionis. Adue concilii horum patrum sic inclusorum custodias de tutelam collectae sunt quinque Italorum peditum cin 'dQrum hortes,quibus praesectus est Annibal Altempsius siue Amasiensis. Caesar interea cuinde duarum PQR vi sororum nuptiis pertractatum esset a vitis prudentia dc autoritate praestantibus, alteram Ioanna nomine Francisaeo Hetruriae principi Cosmi Ducis filio in matrimonio locat alteram Barbaram vocatam Alphonis Ferratie Duci mortua prima uxore cu ambe rirgines propter bonitatem morum& venustatem non vulgarem dignae viderentur Austriata sublimitate Sc tantis principibus: quae cum na®ia pompa ad maritos sunt perductς. multis undique dc occurrentibus.&lcomitantibus insignibus principibus Germanis oc Italis. protractis illis comitiis ad septimum v sq: idus I, nuari, qui filii anni sequentis siexti a partu Uirginis post mille quingentos de sexaginta, multisque δ si contentionibus excitatis, tandem diuino potius quam ipsorum patrum consilio aut humana opera Michael Ghillerus monachus Dominicanus Bulchensis, nam Buscuin pagus est non procul ab Alexandria palearia urbe non ignobili Insubrum ordinis praedicatorum Pontifex deligitur, humili quidem loco natus, sed vir bonus, id acerrimus catholice religionis defensor. Hic propter suam integritatem id bonitatem ingenii prius fuerat quςsitor haereticae prauitatis. oc propter egregie nau, tam operam in eo magistratu dignus est habitus qui Nepet ς episcopus crearetur, ac demum ob eximiam probitatem a Paulo quarto in purpuratorum sacromna patium senatum cooptaretur. . coronatus est die decimo ab electione Sc Pius Quintus vocatus fuit. Hic statim atque dignitatem uiroti pontificiam, imperiumq; suscepit, omnia praeclari dc optimi pontificis dedit indicia demonstraui γhi, que se solam prudentiam M probitatem dc virtutes ipsas veram esse nobilitatem censere, quae non in prestantia maiorum, aut iii opulentia, aut in frequentia asseciarum, aut in iis quς sunt extra nos, omnino posita est,sed in bonitate ingenii diuinitateque iudicii consistit, quod omni vanae inaniq. nobilitate sine virtute longo spatio est anteferendum. atque chim intelligeret solas leges optimas esse animam ciuitatum, legumque ipsarum animam esse religionem, cum omnes leges improbae se Misi sint, vel potius immania tyrannicaque mortalium dementie instituta que cum religione, cultuquei uita diuino noti constentiant, maxime necessarium duxit in remrmandis deprauatis moribus ciuium via sacerdotibus. sacrisque initiatis hominibus inciperetur. Nam ridiculum se praebet is, qui uel brietate M temperantia ebrius disputauerit, caeterosque ad sobrietatem homines adhortetur, si in concilio ipsaque sobria oratione forte vomuerit. Neque enim reliquos homines informare ad vadi et fiet, te tutem ille commode potest cuius domus multis undique vitiis scateat. Idcirco primum omnium sermatio. notius Pontilis suos domesticos ac familiares omnes ad se vocari iubet,atque ad sanctitatem vit o filio I oi. ad integritatem ad innocentiam cohortatur in hunc modum. Si vere Christi imitatores esse in. luinus fratres carissimi, quales certe esse debemus, dil iam ab incunabulis nos suturos prostili sumus, necesse est ri omnia impura flagitia prius ex animis nostris eiiciamus, habeamusque contubernales simplicitatem innocentiam, sapientiam.miituamque inter nos charitatem ac thaternam vere dilectionem.quς certe virtutes cum ambitione, auaritia, libine. Odio consistere non pollunt. Atqui frustra recreati sumus per crucem Ac sanguine in domini nostri Iesu Christi si solo Christianorum nomine contenti nihil prςterea ad imitationem ducis de magistri nostri capientissimi agamus. eiuIque lalubreci monitus,diui iraque prςcepta,& sanctissima exempla negligamus. tam uero vo
374쪽
iem statues ne vel per hoc ipsum nomen Christiano m diuinam potius indignationem in nos .i
ruemus, omnemque clernenuam a nobis auertamus quam assequamur aliquid commodi, si sanctitatem integritatemque Christians ta catholicς religionis cognoscentes, illam tamen parui faciamus dc negligamus. Qui, enim se te amicum esse alicuius principis profiteri audeat optimis eius institutis conculcalis 6c pro nitulo habitis aut qui Deum ira habuerit aduersarium. quo pacto non infelicissimus esse poteriti Siquis est igitur Dei, religiolusque contemptor, aut siquis est qui sal 'tem testinatem quesitani partu iaciat,ille ne huius sanciς sedis selicitatem euertat iram diuinam
inlcconcitansa ut ne urbem Romam aliquo scelere contaminet, scito sibi quam citissime ex hac urbe clia pro lugienduin: quia nemo me pontifice au Deum impune contemnet, aut aliquod gra. ue scelus committet. Neque vero latis esse sibiqx itque vel trum cile viro bono existimare debet, nisi eandem probitatem in iam ilia tua elle procurauerit,cum nemo vel seruus vel amicus nefarius viro bono clivulis pi accre pollit, quare iure malus Ieruus mali domini seruus centeri debet, qui
diutius i llo utatur. His audius omnes pontificis familiares demissioribus ac laetioribus animis dii cedunt. Sed quoniamomnis pompa de omni, vestiuna magnificentia de nimius cultus corporis co Uestes It mites habent lasciuiam, superbiam,cςterorum contemptum dc ei natam libidinem plerunque, uae depositiae mirifica prudentia pontifici α facilitate dexteritateque elinitur ut familiares paulatim omne ve- s cur imilium pompam magnificentiamque depqsueritu. Hanc vestitus moderationem de instituta rerum V
iam illarium, patres purpurati non militi tequuntur. quo patuit omnium Virtutum ac vitiorum rationes non aliunde quam e principum Institutis euemre. Illa postea morum ac vestitus reformationia nauit ad Romanos etiam ciues M artifices, quod facilς iactu fuit, quia non solum oratione. ibi etiam exemplo pontifex ipse demonstraret hanc vitae rationcm optimo cuique ac sapietissimo eligendam esse. Nam a seipib primum incipio multos magnificos apparatus, multos struos mul- Sui ipsius retam rictus magnificentiam tollit ad euertendam ambitionem, illa' ue omnia stibi adimit quς vul tarmatio. gus Illustra a inagnifica, admirabilia existimatiqueque inuidiosa potius imprudemibus de superuacanea,quam necessaria pontifici viro bono praeserum videri pollunt. Quippe cum beneuolentia populorum inulto m gis piincipes tutos faciat, quam ulla ministrorum copia 5 atina de bellici apparatus, quae omnia magis tiant tyrannorum quam bonorum principum sepimenta: atque nugis
necessaria illis qui se metui,quam qui legitimc dominari velint. Sed quoniam reliquς virtutes filigi possunt ab illis,qui videri cupitit potius d diciqua ei se viri boni, omnium qi virtutu prope index Omnium vitest lapis certissimus auri contemptus,& quedam in eo contemnendo animi celsitudo, quoniamqι um DP nemo auarus alium iure eiusdem vitii reprehenderit, pontifex primum seipsum relistinauit no sis dς -ui Juni ambitione, sed etiam omni auaritia ex animo excerminata. Primum igitur omnium Romanis minuit sumptus M vectigalia. uniuersas leuiorum equitum custodias corporis dimitti sine illis aleis dis non necessariis tribum populos grauare cogeretur. Uectigal vini quadraginta assium in singulos cados grauissimuim quod a Pio Quarto fuerat excogitatum de impositum, perpetua lege si illa liti atque non ex ipsis solum rcbus, scd etiam ex optimis respontis, qualis eius animus fuerit, licet cognoscere cum responsa plerusaque sint praeclara animorum indicia non minus quam res gestae Prima Po Brtasse. Nam episcopum proponentem quandam rationem colligendae pecunie hortatus est ad yςiP es probitatem, cum diceret,ecclesiam Dei magis viris bonis&m delatis egere, quam auro. rursus carpenti cuidam eius fiugalitatem dc persimoniam, cum Omnem exuperatiam, ut ducimus, sibi an putasset alsiae ademisset,respondit, pompam splendoremque te epularum magnificentia esse comunem viris bonis oc malis. csse virorum bonorum magis animi magnificentiam his contemnendis exercere,q uam parandis, cum praesertim natura paucis sit contenta. cum rogaretur a Pompeio Castrensi ut confirmaretur ipse Pompeius tormentarij negoti j magister, sicuti titierat institutus a Pio Quarto Pontifex percunctatus est an calleret theologiam. cum diceret Pompeius ie militem esse, at liora theologum ait pontifex non esse illum pontincta rationibus accommodatum,cum ple cibus Sc theologicis rationibus dimicandum sit aduersus haereticos, at non tormentis, quae nemini persuadent. deinde cohortanti cuidam ut memor esset coniunctoriana strorum, respondit se non fuisse assumptum ad eam dignitatem vel sua vel sitorum causa, sed ecclesiae Dei, de communis animarum omnium Christianorum IalutiS. cum Vero mos sit per celebritatem coronationis ut noua
pecunia in populum proiiciatu satius csse duxit ut eaerogaretur pauperibus in unum locum coarctatis de singulatim postmodo exeuntibus. Iam undique legationes sese ad iter accingebant . quae gratulatum pro noua dignitate a principibus mittebantur,oc ad praestandam de more obedientia. cii omnia Romae plena essent insignis letitie. Subide fieri: lepus quo poti sex creatur, Londini D Pro dieia.sς sunt duae stellae crinite per meridiem que solem sequebant tir, atque non sine magno mortalium terrore dicitur visa fuisse manus insignis magnitudinis e nubibus erumpens, quς gladium intentas Olem verius extenderetur. at vero quoniam bellica apparatus Turcarum insignes fieri dicebantur quotidie, ita ut omnibus apparerent sormidabiles, petitum est a Caesare per negotiatores Philippi Regis ut liceret colligere in Germania quatuor Regimenta Germanoru peditu, quod facile coceisium est. aliud ad Galathes aliud ad litora Neapolitana, aliud ad fines N praesidia Insubrii missu est. singulis regimentis colligendis muli sunt Albericus Lodronius, Annibal Amasiensis, Io. Baptista Arinensis 6c Paris Comes,qui statim collectis accensis copiis in Italiam contendunt. Caesar dum Augustae tantis de rebus aegre Lai tarditatem comitiorum .ic iam aduentaret carnis priuium, multa ludicra celebrantur. Principes demum conuenire incipiunt,atque primus omnium Seianonum elector dux in itinere morbo correptus coactus est redire, pro quo Georgius filius oc nepotes iussitant esse apud Caesarem in eius usque aduentum .dcinde aliis electocibus accedentibus cu magna
375쪽
pompa obuiam itum est sigillatim a Caesare honoris gratia. Caesar in tanta rerum magnitudine a pontifice etiam subsidia petenda censet . quia non de imperio solum, sed etiam de Christianorum
omnium salute denique ac religione ageretur. idcirco Reu millerem Romam mittit ad ilia plorat ponitu, illi da auxilia,qui eodem tempore iungeretur osticio gratulationis pro dignitate sibi nuper delata. Pon- sucis ita lisex quinquaginta nummum millia in singulos annos promittit,atque dimidium flatim curat numerandum . multa conuiuia vicissim fiunt Augustae, tanquam ad ludicra qiuaedam. at non adicii
stendum ingentibus copijs potentissimi de infestissimi Christiano nomini Soli mani conuenissent; & ad libertatem. principatus, salutem suam, Omniumque litorum defensionem , quae non prouocationibus poculorum, ted armis 3c conlilio sunt protegenda. sed haec videbant ut posse fieridum omnes principes ad comitia conuenirent. Caesar interim suorum principatuum inuestitiiram Lant grauio Cariorum duci Sc purpurato Harudo per procuratores concedit.deinde abbati Chein ptemti,qui coram illam accepit cum omnes qui ad comitia expectabantur adi tentassent, Cesar nullum tempus amittedia ratus ad Q. Cal. Aprilis congregatis principibus proponit im minentis belMisimiliant ii magnitudinem. ostendit quanti apparatus fieri dicerentur a Solimano quantusqtie peditatus egoratio. de equitatus colligeretur. & quod quanto maioribus posset copijs ad obsidendam Iulio nam in Pannoniam erat Venturus, ctim quingenta millia armatorum parari diceretur. quod non de aliqua
re leui tractabatur, sed de urbe amplissima domicilio Imperii ac metropoli eius regionis, qua capta iamiam omnibus finitimis urbibus atque oppidis atrocissimum oc sempiternum bellum immi, nebat. Agi enim in praesenti non tantum de Iulio nar captiuitate, quantum de regno totius Pan noritae lii perioris Sc inserioris , de quoru salute actum esset necessario Iuli bona subiugata Agi definitimis urbibus Agide totius Germaniς denique libertate de religione de facultatibus, de latibus ac mcis singulorum. Praestare opem ferre dum hostis adhuc procus abest: ab horsi principii finibus. quam expectare ut de suisquilq; dimicare cogeretur. Qii equide calamitas omnib Germanisprin cipibus esset expectanda, si lutio ita per inopiam sublicitorum in potestatem hostium venisset. Rogat hos omnes postremo ut obliteratis exanimo mutuis simultatibus ad extinguendum de avertendum commune incendium omnes concordibus sententiis accederent, cum hoc periculum facile posset ob suam atrocitatem omnes priuatas discordias iureconlbpire. His ita a Caesare proposi-ν iriis , tis Dax Vindeliciae Caesaris nomine hasce conditiones proponit suae petitionis . Ut haereses Omnes Ces, i, i eo euellamur in pacis conditionibus contentae.& quae paci ipsi viderentur aduersari. Ut auxilia ad Impemitii, Aueu rii conseruationem aducrsus communem hostem fierent quadraginta peditum octo equitum nail, si anu. Iium in octo menses: quorum auxiliorum postea dimidium in sex menses concessiim est in sex an nos, quae auxilia miciligeretur pecunia postmodo ditatuenda in stipendia ab ipso Caesare pro opinportunitate bellorum. Ut ageretur de remrmanda Caesarea camera Neo magi, utque ea obseruar tur quae forent instituta. Vt statuta monetarum curarentur seruari, oc pax publica inter uniuersos Germanos. Ut controuersiae qiror undam principum de princedentia componerentur Ut imperarintur Finalis colonis,qui populi sunt regionis Remiliae Caesaris nomine vi arma deponerent, ad quod negotium unus e consiliariis cum presecto Tridentino mitteretur. Imperatum est etiam Caesaris 3 comitiorum nomine Danie, Sueuorumq; regibus sub grauissimis penis ut arma deponerent, atque Edictum Cet omnibus imperatum est ne ferrent subsidia. Suetie r . qui sese satis arbitrio obtemperaturum saris r ibM promiserat,vbi acquietiisset teruassetque discordia ς inponere percepto illo mandato, bliterat exobd. i ait imo omnem opinionem compotitionis, quare analbo ad maiores bellicos apparatus saciendos .u- ς ς ' animum conuertunt.Carolus Cesaris frater archi dux Possoni j quod est oppidum Pannoniς.hac ipsa de causa habet comitia. in quibus Pannones non sol lim omne genus auxilii Cςiari promittunt. verum etiam seiplos ultro venturos ad illud bellum profitebantur ι si C lar aut aliquis e fratribus Iuliobonae aduentaret. Postea itum est Iuliobonam ad convita, m quibus decretiim est ut pro singulis dincomitia, mibus singulatim totidem florem, quod est genus pecunie , dissoluerentur in sumptus bellicos. Ut quicunque esset nobilis, cuiusque prouentus accederet saltem ad centum floretios. ille luis sumptibus equum alere teneretur in bellicam opportunitatem. Ut operς Iulio nam mitterentur ad ex tria edas munitionci Ut nemo seruum caperet,cuius ratio anteactς vite esset ignota, nisi prioris dinmini accepto testimonio.Ut e singulis familijs quintus .decimus, trigesimus ad bellum exiret. Vetutum est in omnibus Austrie, Marcomanorum, Pannonumque finibus, nequis externa stipendiavdi bim de mereretur. Fit edictiim Iuli Obone Vr omnes sibi annonam in annum compararent.quod qui tace nona. re non posset, excederet ex Vrbe. solutis Augustanis comitiis concesse sunt cum magnifica pompa, ut fieri coniueuit per huiusmodi opportunitates, inuesti ture suorum principatuum Germanis prin-In uestitutae cipibus. Accesserant de legationes Helvetio tum ad conarmanda priuilegia. de post modo subdi coceffet Ger- ti marchionis finaliS. qui inpiabant Caelari ut a marchionis imperio libera tentur. accessit&Guliel-
Ri mus Gon Zaga Dux Mantuanus Ic paulopost Emati uel Philibertus dux Allobrogum ad offerenda sanauxilia, Ac petentes ut decideretur controuersia, quam habebant de imis & Montis latrati principatu . sed quoniam de religione controuersia nimis esset disticilis,&qus dissicultates huiusmodi temporum non postularet, res dilata est in aliam meliorem occatonem, iussaq; sunt arma de co- Canisia mu- piae ad instans bellum comparari. Quae diam agerentur in Augustanis comitiis, Calusia oppidum nata. Pannoniae distans a Metu barri circiter triginta nulli artatum ma diligentia munitur. Illi muniendae praeerat dux quidam cum octuagentis peditibus Pannonibus, a quo non procul distabat filius Setini comitis cum magna Sc expeditissima ala equitum. Soli manus item Byzanti j apparatus bellicos singulari diligentia procurare. Omnesquotquot commode posset non sol una terrestres copias, is etiam ingentem Uallem instruere. undique remiges Byzantium 3c in minorem Asiam acciri iu
376쪽
here. supremae autoritatis purpuratus instare artificibus in nauali cum purpurato rebus maritimis praesecto. Nam Soli manus non erat nisi instructa clame Byzantio exitur .nauim actuariam de duasmahonas campestribus tormentis currulibus. Sc multo ferro laborato ad multa artificia de globis lanei Maliis bellicis apparatibus onerat utique per Danubium ad castra conveherentur. Iubentur omnia Turcica nauigia bellica per Danubium nauigantia Taurum num conuenire. conceditur libcentia Ianizeteris de more per lias opportunitates, ut equos capiant ubicunque inuenerint. Solima. nus iubet proponi suspendia stupplicium nisi omnes copiς conueniat Byzantium ad septimu Cal. Maii. iubet quantum fieri posui copiarum Georgianorum conuenire.qui sunt populi agrestes lane semces Armenie finitimi. Iubetur Ferratus purpuratus Curtensis castra cum Transylvano colun gere.Schander purpuratus praeficitur Byzantio. Selimus simulato metu de trepidatione ob bellicos motus regis Pellarum in iis finibus cum quadraginta millibus equitum relinqua procurat cum imperio rerum bellicarum ad illos fines tutandos. Mahometus vir callidus Sc gnarus qui essent domea ilici de partici pes consuetudinis imperatoria um omnia prope sint venalia apud Turcas, quamuisa initabatur lore priuatus a praeiectura Nicomedie, tamen per largitiones purpuratis 5c Solimano si. bi conciliatis susticitur in Memphiticam p tectura nν qui ut studere rebus imperatoris . videretur, deosqi: et ps imperatori conciliare propitios. cum iubeat lex Turcas omnes a vino abstinere, ut di a ilum cit. citrauit ibi ut omnia vasa vinaria infringerentur, prςter illa quae essent in cornu Byzantii si qua reliqua essent inuenta. atque nequid contra leges tuas sacras commissum diuinam indignatio , nem prouocaret in Turcas, proponit capitale supplicium denuo vinum bibentibus ubique praeterquam in cornu Byzantii. sed quia mortuo Ualetiano magistro militiae atque ordinis Melit ensis viisto summς virtutis. ut diximus, sustinus fuerat Petrus Montius vir Gallus. ille singulari vigilantia a curat Melitae munitiones instaurari ι quia verebatur ne tota vis belli Turinici in illam insulam con. a uerteretur. quamuis appareret minati Pannoniae finibus, Urbs vetus Melita destituta est, atq; noe. 2 ua extructa in eo dorso quod proteditur erga Diui Hermetis munitionem in utrinque mari clauda a tur, neque esset nisi per longum pontem accessibilis. quae prope inexpugnabilis videri possit . inuentus ei tonsaquae dulcis in iaciendis sandamentis lane abundantissimiis.contulerunt multam pecua niam in sumptus munitionis Pontiis, de Philippus rex oc Lusitaniis,cum sit validissimum propi a snaculum nunc habendum Christianorum aduersias barbaras de inam an es nationes. Sc quonia int terra Florida vocata munitionem Baomam Galli possidebant ad tria millia passuum distante a mati, ibi duo erat tribuni Galli,qui regioni imperabat Laudami rus Ac Io. Ribaultus, illi quia regio seriit lissima & salubris vita esset, decernunt communi consilio coloniam eo deducere, quamobrem Rici baultus, Sc regulus hoc insilio traiecit in Gallia relictis omnibus Laudoinim psidi s obtinet a Gallo Rege posse deducere coloniam in quam ascripti sunt oc capitis condemnati,dc qui ob es alienum so: Ium verterent. oc milites, de artifices variarum artium , qui omnes ad Dioppam, is est portus Hormaniae, s eptem ingentia nauigia conisendunt, erant ad quinque millia hominum 5c pueri ac R. a minae Ae tormenta, qui cum ad Cal. Iunias conscendissent idibus sextilis sere in insulam peruentu t. 2 masna exceptae sunt cum letitie significatione, atque cum c quatitor omnia exportata missent, trias iussa sunt ad fluuium nauigare, ad quae ubi accelsissent sorte quinque Hispana nauigia per sim as lationem amiculae, ac lenitatem verborum . Sc obscuram nocte in repente Callicana nihil tale e
s pectantia tormentorum plobis petunt. sed cum fuga vix possent Galli seruari tanta exorta est repen te tempestas maris ut Hispani magis de vita quam de inlequendo Gallo cogitare coacti sint disturta iunt tamen Gallica nauigia dc Ribaultus cu suis qui erant sere octingeti lematus ex undis ad munitionem contendit. cum ad fluuium Delphinum nomine accesssisset rapidum Sc amplum. Ux euinuentis lintribus traiecit, mistis pilus duobus nuntiis ad ulteriorem ripam. ubi erant ad centum deriginti Hispani armati, rogatum uti tantarum miseriarum Christianorum misereantur, quos plac de traiicere paterentur. Hispani data fide hos sinunt traiicere inermes de afflictos. at ubi trωs iecillent omnes per summam perfidiam dc crudelitatem sunt trucidati. virum fuisse teliquum di. cunt Christophorum Bertonem qui parum credens Hispanorum fidei noluit se credere aut stia uiutransire, qui vidit in ulteriore ripa illos dc trucidari. Ac abscissa capita sarissis insua extolli tanquam honorificentissima trophaea. quod ubi rediisset Diepam Normaniae nou sine lacrymis narrauit. per idem sere tempus Monluchius regulus eius filius, qui erat cum potestate pro regia in Sequanis captus desiderio ampliandae regiae ditionis in nouis indiis ad occallim collectis mille fle ducentis Gallis communibus viribus cum fiat re de regulo Pompadorio tria insignis magnitudinis nauigiali armat multis de bellicis tormentis Sc bellico apparatu, multumque commeatum imponit captum est iter Grineam verius, ted post multorum dierum nauigationem ita inuasit perturbauitque maris ly tempestas, ut ad Maderam denique peruentum sit . ubi maxima copia cannarum sacchari nascitur. quod etiam vulgus Madere Iorat. peruenit liac Monluchius eo consilio ut ad Guincam penetra- .s rei ad litora oceani Aethiopiam versus,quae emiab Zona terrida . eo putat se posse facere descensi nem de aquari pro amicitia Gallorum cum lusitanis, quare ii lud petitum mittit. at Lusitani pro responso arara capiunt, glandiumq; frequenti plocella vulnerant. illam iniuriam, vel potius inio.. . teritiam Monluchrus non quo animo serendum ratus eductis suis copiis in urbem unde egressi suerant Lusitani progreditur ad eam expugnandum. egressos ciues iubetur fiater per aliud itera tergo adoriri cum pugnam iniissent . quare circumuentia Gallis ad unum sere trucidantur . extra. ctis deinde tormentis urbs concussa captaq; est, de uniueria insula in potestatem Gallorum redacta.
sed cum Monluchius flande transfixus paucos post dies decessisset, reliqui Galli de ulteriore naui. Duo minime solliciti in patriam moesti reuertuntur.Transylvanus qui hortatus iactat Sol ima
377쪽
num ad illam cic peditionem. sciebatque illum esse venturum, non modo seciebat ingentes bellicos
apparatus dum herent Augustana comitia.verum etiam stillicitabat per literas animos Pannoniam ad tuas partes amplexandas qui etiam ad omnes ordines literas dedit huiusmodi; l Oanes iec .mdus Dei gratia electus Huga . Dalmatiae, roatiae &e. Rex. Prael labiles, magnifici, regii nobiles nobis tincere dilectis salutem. & gratiae nostrae erga vos beneuolam oblationem. Potentii limus Imperator Turcarum beneiactor nolter elementillimus per literas per praestantem Guillam S legatorem tuum proxime letio nobis mandauit ut uniuersos status bd ordines regni nungariae ad fident& obsequentiain nobis praestandam benevole hortaremur. Pergratum enim sibi videri si mutuam inter ie Hungari concordiam amplecterentur, & eam constanter tbueren .acobi lacriam in nos paribus notis conicitarentur. Inde enim afflicti regni Hungarie publica conseruatio S itatuam si omnium ordinum quies, oc tuta cuique in suis sedibus permat monem.regeret. neque magnitudo illius totius initituere copias militum, phalanges coni cribere ad bellum peditionem tantis sum. ptibus mouere, nec tam laboriola, tamque longa itinera iuscipere cogeretur. Mandat autem magnitudo illius reii pientiam mature fieri oportere, antequam ipse in perlona lita citra fines Hungariae cum luis copiis penetreti edum Caesaris perlo Ira mouerit, α Vires illius intra viscera regni car sitabunt, it uitta salutem meditentur. Nos igitur pro tunctione nostrata propensa beneuolentia, qua in publicum bonum allicimur M Hungatos noli ros tueri, ac ruinam publicam propulsare nitimur de mandato benigno ipsius Imperatoris potent limi respondere volentra hortamur elementer de ossiciose uni aerios M ungulos ordines M status ac uniuersitatem quoque nobilium ipsius comitatus vestri. ut tanta dei benignitate, ut par est propensa, quam per lummum monarcham toto orbe potentissimum vobis offerre dignamur. simul etiam bonum publicum de conseruationem a
gni. personarum vestrarum, liberorum, familiae, dccunctorum ad Vin per mentium. Tu lamnemoc securam in ictibus vestris quietem ob oculos habentes iam tandem reii piscite. capessi te tempestaue nobiscum rem p. x dum licet liberis vestris factisque rebus communis patrie iuccurrere, cam
ab imminentibus potentii limi principis copiis oblequentia dc fide vestra erga nos propugnare. lio
stilia bellorum molimina&iniurias barbaricas caltare satagite. Qil alitum ad nos. solitamque cie mentiam nostram erga vos attinet, dabuuropera ne vel hoc temporc noliri dissimiles iudicemur. Immo quoque apud potentiissimum imperatorem nostruin, patriae vestrum. M a stlicti regni nostii Hungatis salutem totis viribus promouere firmareque studebit nus,nihil praeter mittentes, 'um ad concordiam Christianorum, & patris subditori in; tuorum amatoris principis munus attinere censebitur. cum autem certς Marduae caule instent, ide quibus vos cum iidulibus nostris dominis regni lis conterie & decernere oporteat, ob hoc municatis consilii cu domum conlili artis. aliis que prautantibus viris nobiscum exuletibus statuimus fidelibus nosttis dominis regni colis Hung riae, & uniuersitati trium nationum Transylvanicarum ad dominicam tem iniicere nunc V tutuin oppido nostio Thorda partialia comitia indicere. dco usu publico de cunctis negotiis immine tibiis deliberarc. ac vi sumptibus parceretur, de singulis comitatibus quatuor pi aestantes viros cum plena informatione eo trans inittendos esse . proinde vos harum lene benevole hortamur ut vilis praesentibus statim potiores personas, iratresque vestros ex illo comitatu deligere.& eos ad praescriptam dominicam reminiscere cum plena initructione & aut oi uate concludendi ad ipsa comitia Thordam mittere debeatis.cum quibus praesentibus ibidem . alijsq; nostris fidelibus regni colis de instantibus dc per necessariis regni nolita rebus & negoti js pro dignitate nolita & coulctuatiotre regni nostri Utiliter conferre dc decernere queamus. Secus igitur parriae conteruallom contulere vinientes non seceritis. datae in ciuitate nostra Alba Iulia anno. t scio. Sic enim Ioanes a Sohmano rex appellatus Pannoniae cum ad pedes Soli mani coniugisset, opemq; implorasset quod citet e regno eiectus, perlueras primum tentauit animUs Pannoniam ad se in regnum accipiendum adhortans N impellens. Nam Soli manus partim ut deleret anni lupei totis infamiam contracta ex insula Melita frustra tentata praeter irtunam Turcicam multorum annorum selicissimam, paltim quia Maximilianus det inus i mperator statim illi tributum a Ferdinando concedi solitu dare neu et iratus, nam inter arma illud postebatur, partim quod sollici tabatur Ioannis Regis supplicis lacrymis. Regis & amici appellati, cuius Caesar praeter alia callella Riipiam citra Danubium & Tatram exsemias munitiones extori erat, M iam ad obsidionem Strigoniae se accingebat cum noli sit Ottomani coniuetudinis vel dignitatis quenquam deserere, qui semel in fidem. amicitiamque acceptus fuerit, ita arma mouebat. Ad ill ud etiam bellum incitabatur Soli manus a suis proceribus. q ui te alisuam dignitatem assecuturos sperabant .cum nemo differat a caeteris inter Turcas, nisi dimerentia iaciat spectata virtus, ac dignitas per virtutem bellicam acquisita. illarum literarum Ioannis Regis cum rumor ad Suendium peruenisset. exem plaque suissent allata, ad uniuersos proceres Pannones literas conscribit. Prohibet Caesaris nomine nequis ad illa comitia accedat,aut mittat, o inniaq; commercia cum Transylvano deuitari iubet sub pena lςlς maiestatis, α iacture omnium bonorii: atque literae Suendi i merunt huiuimodi: Egregi j domini amici honorandi. salutem dc omnem boneuolentiam. Iam e plerisque comitatibus sunt ad nos missu literς principis Transylvaniae plenae speciosis praetextibus & lucis, quibus conabatur fideles subditos sacre Caesareae regieque nraiestatis terrere. Quasi videlicet Turcarum Imperator de Hungarorum salute id conteruatione esset sollicibius, cum latii a centum annis ille M siti praecessores nihil magis elaborauerint . quam ut praestantii limum hoc regnum funditus euerterent tam vi & armis quam internis insidijs & dololis pr. icticis. Et quamquam non dubitamus vos huiusmodi imposturas pro vestra fide & prudentia,& pro magnitudine immincntis periculi facile considerare, & detegere posse, tamen etiam hisce nolliis lite
378쪽
Hs vos monendos duximus vobis significantes quod Caesarea Maiestas hactenus nihil magis quam
cum Tu s 6e prMipue Transylvauo quaesiuetit, quae etiam cum Turcis constitisset. rusi calumniis oc peruersis instigationibus pra dicti principis Transiluaniae tuisset impeditasum tamen sua Maiestas etiam hac hyeme tanta seueritate inducias seruari voluerit. 6c expugnationem negli. gere. ut communi tranquillitati huius amicti regni post habendam duxerit. Interim tamen sim cnon poterit habere locum . pro qua etiam nunc tractatio cum Turcis intercedit, non dubitare debetis quod sua Maiestas res tuas N protectionem suorum iidelium subditorum negliget, neque illi auxilia dc viro Imperii, dc multorum aliorum principum Chistianorum deerunt . itaque bono animo de confidenti vos esse conuenit, dc de vestra fidelitate Sc bono studio erga principem dc p
triam communem carissimam nihil remittere. cumq; iustum bellum ac necessarium geramus, ataque pro religione, aris, & iocis pugnemus. omnino confidendum cst Dei potentis nobis auxilium non delaturum, dc manebunt seciatores Turcatum Nautores horum malorum suae poenae, sicut omnes qui hacteiriis Turcarum armis de auxilio sunt confixi, in rabilem tandem exitum habuerat. omnino autem ex parte Caesaris vobis mundamus, ut cum principe Transylvaniae nullam com municationem habere, nec ad congregationem illius mittere debeatis. nam alioquin etiam poena
infidelitatis vobis inurenda, & suo tempore haud dubia sustinenda inet. Secus, non ficturi bene valete. datum ex Hunguare quarto die martii anno. I 166. sacrae caelareae regiaeq; Maiestatis capita neus tu prenuas. M conliliarius Lazarus Suendius. Quae dum fiunt in Pannonia, Molchouitae perpetuis incursionibus Livonum ac Lituanorum fines devastant, qui suas querelas ad Sigismundum Poloniae regem deserentes ultro promittunt triginta millia peditum, & quadringenta millia flore notum, si lyle velit ad bellum aduersias Molcho uitas exire, fortunamq; belli experiri. ut aliquo pacto perpetuis finitimorum hostium molestiis liberaretur. in Italia Pontifex quia verebatur ne Tur actastis Melitam insulam denuo inuaderet, colligit conscribitq: Romae tria millia peditum ad praesidia eius insulaei sed postea cum nuntiarum esset Soli manum classem eo non esse missurum, ne loca bellicis apparatibus munita exinaniret, Pialimq; cum octoginta triremibus exiturum ad in- sttanda Calabriae. Apuliae, Hetruriae, Liguriaeqι litora, dc ad infulas usque Baleares, pedites illi sunt dimisit. Pontifex animum deinde conuertit ad res urbanas . condemnationem Caratarum re scindit. reuocat quae aduersias illos a Pio Quarto facta fuerant . iubet Carafica insignia eligi, ubi suerant de uastata. imperat reuocationem fieri tententiae & condemnationis, sed ex ea parte tantum qua videbatur infamia in innocentes aut eo steros redundare. quam tuam sententiam iubet in marmore incisam publice exponi. quod quide recte fieri visum est 1 tam pio pontifice praesertim. non enim fieti potest ut iii ampla quamuis ut nobilissima familia.omnes sint viri boni neque tamen couenit scelestorum errores in viros bonos Caraias immeritos redundare : cu fieri possit in una quaque iam ilia. et multi sint viri illustres, quorum splendorem de gloriam unus impurus no potest obscurare. Fuerunt autem huiusmodi, quae carast purpurato obiiciebantur crimina: Quod sceleste vixisset uel antequam esset in senatum purpuratorum antistitum cooptatus. Quod Peneiacti, quexrbs est Hirpinorum, ob trecentos Philippae os flagitium commisset nefandum. Quod improbe vixisset purpuratus. Quod in Dominicum virum e clarissima Maximorum familia immane scelus commisisset . Quod Fumantiu sutorem dc Marcelli Capeceium trucidados curauerit Q nodata orextitisset Sc consultor ut uxor Pallanii Ducis cum 'tu necaretur. Quod multos viros in nocetes per summa iniuri 1 vinctos& pro precio ad transtra trahi iussisse Quod autor belli&discit pratu induciatu inter Hispanos de Gallos per Pontificem fuisset. Quod Ponti em & Gallorum regem fraude citcumuenasset, ut exercitus duceretur in Italiam. Quin procurauerit Pontificem & Card. designari nouos vitiente adhuc Pontifice. Quod studerit ciuitates ab apostolica sede alienari, Bononiam. Rauennam. Uetanum, Cetum cellas, Perusiam,Nepetam .de Fesceniam oppidum, sine ciuitatem Castellanam: Quod institerit Turcicae classi ut veniret ad devastationem Italiae 'quod ii reticis fidem dederit te complexurum illorum emes aduersus Caesarem. unod stipendia militibus pontificiis sit btraxerit. Quod fallas mendacesque rationes in aerarium pontificium detulerit. Quod pacem fieri vetuerit, neque tulerit ad Pontilicem oblatas ab Hispano rege conditiones . Quod Pontilicem doceperit, clam inscio pontifice proprio nomine negotiatus sit cum Hispanis atque Pallanum de principatum promiserit Philippo Regi. Quod vel profiigus ab urbe coditiones has pertractauerit com
tuanoru promissa Pol no regi contra Molcho
deleta. rase purpurato erimina obiecta.
larem minimosque Cς sareos incitaret. Quod falsos tesses induxerit, de post dicta testimonia cura rit ut caput illis per iudicia abs deretur. Quod de quibusdam criminationibus transegerit Galles j cum pontifice aduersus M. Ant. lumnam Sc Dominicum Maximum . Neque vero multo
minoranteram quae obiecta fuerant crimina Neapolitano Card.Quod pecuniam, horologia, supellcctilia precio a viventi Paulo Quarto de post mortem surripuisset cuius domi multa inueta sunt. Quod cum monitorium factum tuisset publice siquis haberet pontificiam supellectilem illam aperiret sub grauissimis penis, non modo non reuelauit, sed etiam alios voletes id facere deterruit,quare incidit in pςnas monitorii. Quod schedulam falsam ostenderit, perquam instituebatur diploma fieri,quod consignatum fuit sub annulo pontifici surrepto inscio pontifice. Quod iniunxerit sigilbium pontificis cuidam concessioni spoliorum ad gratiam purpurati Pilarum inicio pontifice, quo- die ponti sex perierat. Quod die mortis supplicantia scripta consignauerit, vacantiaque munia inimcesserit per propriam subscriptionem suis seruis, cum tamen pontifex suspesiones misisset .vtea suis
domesticis assignareLQuod eius domi libri interdicti Jc hς retici inuenti sint. Quod induxerit leg,
379쪽
Torquatoco Audietia pauperabiu conoesia.
syndicatus ii stitutus. Auaritiae fru
tum pontificium contraria referre atque iussius fuerat Philippo Regi de rebus publicis . Quod comscius conditionum factarum cum Carolo Caran quondam purpurato legationem potinciam im duxerit, ne i lias pontifici reuelaret. Quod mortem uxoris ducis Palia mi praegnantis una cum lcun-ne Nepetensi oc eius marito celerius committi curarit. Sed illud reuocatum est a pontifice ad des, dam infamiam Graiarum. propterea quod ipse 1 Caraia fuisset in lenatu cooptatus . purpureoq; sero insignitus. mox ad haereticam prauitatem inquirendam, Sc laquam noxium malignumqu:
umorem ab ecclesia tollendam se conuertit. quod cum Romae curaretur, nuntiantur exules, qui multa damna Asculo intulerant adeo creuisse adeoque auctam esse it lorum audacia propter impunitat ut multa castella occupauerint quae caedibus 5c direptionibus populati citent. na multi malefici homines vel non exules spe praedae in exulum castra quotidie accedebant. illud malum ne diutius serperet latius. vir strenuus&rerum bellicarum peritiissimus Torquatus Comes ciuis Romanus missus est cum summo imperio illius expeditionis ad eam pestem conuellendam. Torquatus collectis mille M quingentis peditibus,& non parua ala leuiorum equitum contendit ad scenanda exulum temeritatem, regionemque liberandam . eo cu copiis profectus incredibili celeritate res exulum aifligit minutis praeliis purnatur. in angustum reducit. commisso cum his praelio partem trucidat, partem cogit fuga salute sibi procurare, dc in longinquas regiones profugere. Sic non modo metu regionem liberat, ver etiam omnem l pem reditus exulibus intercludit. omnem incolarum molestiam deleuit. His de medio sublatis , t aequitatis ossicia exercerentur. 6c quisque pio dignitate iura consequeretur, neque cuiquam propter imbecillitatem aut inopiam ne et iniuria, Pontifex statuit omnibus seriis publice pauperibus tantum audientiam concedere. quibus diebus nemo vel publicus vel priuatus nobilis aut insignior ad pontificem admittebatur. ibi sedere immota lis ad horas decem plerunque consueuit, saepius pronus ad audiendos loquentium sermones. At que haec causa fuit ut omnes iniuriae tanquam nubes ab Aquilone dispellerentur. quas quilque ta- quam ad aures eius pontificis venturas deuitabat, qui multa leueritate inebatur. Sic vel coacta nata est inter omnis conditionis ciues innocentia oc concordia. Quare facile apparuit in unius principis sapientia, moderatione rectoque consilio positam esse omnium gentium, populoriimque sub ditorum vn metiam telicitatem, cum optima principum tu minor uiriqiae magistratuum institutio, optima lit lex M viva de maxime ei ficax ratio ad ciues recte institu dos. Nam summi magistratus de regere vel cum omnium tu itorum felicitate lapiunt vel per tuas alienalque calamitates de tuinas desipiunt: quoniam iniusti aut imperiit principes earum rerum . quas lcire oporici, non solum subditot iam populorum odia in se conuertunt tanquam Caeci aes Nubes, verum etiam diuinam Dei indignationem . Cum vero legationes ab Alexandria Paleatia Romam gratulatum conuenissent pro fausta sui pontilicis electione, per eas multis pceeibas impetratur denique ut pontificis nepos ei uidem nominis in sacrorum patrum purpuratorum senatum cooptetur, quem tuo galero insignivit. cum animaduerteret eum magistratum, qui nulli reddendae rationi sitarum administrati num sit ob noxius, absolutissimam dc nefariam esse tyranniduin. renouat edicinna Pii seccidi. decet nitque ut omnes Romani magistratus syndicatui subiiciantur. Neptem in matrimonium dedit postea cum dote duorum millium nummum. nam initio pontificatus vitiis est omnes dilutias ridiculas center αδc tanquam picturas aut ludicra quae nihil omnino conserrent hominibus ad probitate ac animi magnitudinem, praeter illud quod ad neces arios usus vitae requirit ut . quod sane est perexiguum quiddam . nam quibus mediocres op non ius liciunt, neque amplissimae quidem satis unquam facient, cum pro diuitiis oc opulentia seni per fere cu rae Ac sollicitudines de animi pertu bationes Ic desiderium ampliandi 5c timor amittendi augeatur. Noluit nepotibus fratribus recentis Card. opulentissimas mulieres nubere, ne pro diuitiis cogerentur pauIo post letu ire sit per uxoribus: quoniam vix paucae commode sunt ic sine comi ouema nuptiae, quae fiunt inter pares, nedum inter plurimn m differentes. In Insubria interea a iacta est mira quaedam publicorum lati num dc cras atorum copia atque crudelitas, cum multi Mediolarii clam trucidarentur, neque sciretur causa cur quisquam horum, aut a quo fuisset occisus.' Sed tamen senatus Mediolanensis ode Gabrielis Cueuae praesecti diligentia efficitur ut omnis ea immanitas latronum breui extingueretur. cum diris de inusitatis suppliciis .in nonnullos sit animaduersu in . At vero in Scotia, quod regnum est in mari Atlantico, diuiditurque a Britanitia flamine Tuedo, magni excitantur
tumultus de religione, cum magna pars procerum eius regni grauiter ferrent reginae catholicae feminae imperium , atque cuperent Iacobum ij urium luis moribus informare, praeficereque cum imperio. erant coniurationis principes opibus, potentia. autoritate insignes Montonus Olim regius consiliarius ac Reuenus Lin Zeus; qui comitiorum tempore cum iam finis instaret, quae habebantur Alatis Castris de rebus Scorensibus religionis remrmandis, multos exules armatos Oocultant, qui diu exulabant in Britannia rei laesae maiestatis. Hi sibi adiunctis quibusdam haereticis qui erant in Scotia . cum per illa comitia regina c spurius nihil sibi timerent ab insidiis, post eae.
nam in regium cubiculum armati repente irrumpentes reginam de regem spurium cum faeminis regiis adoriuntur. Danidum Caricciolum a secretis profugientem quasi auxilii causa ad stati iam antiqui princi pis per vim dc violentis manibus diuellunt, ante foresque regii cubiculi ex tr.imam crudelissime trucidant tot vulneribus quot essent qui irruperant . omnes enim hi flagitiosi homi nes studuerunt se pari scelere contaminare, δί in eodem sanguine manus intingete . suerunt enim quadringenti siqui accepto regio pugione quamuis mortuum illum conroderint, cum sibi turpe me quisque putaret. si expers suisset eius Kdis. Boduellus, Huntliaeus. Atellus amici ac ministri
regii in pari periculo constituti viso sutore consceleratorum, sela sunt bus e senestra demittunt. atque
380쪽
que ita periculum deuitarunt. coniurati cognita horum suga paulomst supplicium occultantibus
minitantur, ac reginam in cubiculum in trudunt. octoginta armatos ad eius custodiam statuunt.biduum clausam tenent. Nihil esculentum admitti iubent priusquam perscrutarentur an in i soci culiaretur quid insidiarum aduersus illos. Regem adolescentulum abducunt. conantur per blanditias dc assentationes persuadere ut illorum consiliu conlequeretur. id si fecerit, promittunt suturum esse ut ipse pro regina regnum teneat. sese istud agere multis honestis de causis profitentur. . Vt reuocentur ipsi ab exilio, qitia grauissime serrent patriae iacturam, dc priuationem tam leui dei causa. dc tam honesta quia pauiς libertatem procurauerint. Vt siquid errasse tamen uisi sint. illud
totum peccatum condonetur. Postremo ut interdicatur omnibus 1 acris pctunt, atque exteri .
nentur studiosi antiquς & catholicae religionis. Istud autem fieri non posse commode demonstrant, nisi Iacobi ipsius nomine noua comitia indicantur, in quibus adimatur a litoritas reginae, atque illi certus locus pro exilio assignetur. Postea regio Iacobi nomine exclusa regina voce praconis.&tubicinis indicuntur noua comitia. Rescinduntur, antiquantur, dc euertuntur Vetera
instituta spectantia ad religionem. catholicae religionis studiosi tu entur excedere ex illis limbus. oc omnes familiares regii, proposito capitis supplicio non excedentibus. Ob haec tam noua, tam atrocia, tam immania iacinora.& inlli tuta tenatores studentes regiis partibus paulatim abeunt cunam uacuam deserunt. nouum regem detestantur nolentes allirmare, quia regina loemina uideretur digna non quae abdicaretur a regia administratione, sed quae ascisceretur, si non adesset, ad gubernacula rerum publicarum .& quae pro suis singularibus uirtutibus immortalitati coiisecrare. tur . neque enim fieri potest ullo pacto, ut vir bonus inducatur ad uirum bonum, Ec innocentem condemnandum ulla vel amicitia uel precibus uel spe propriae utilitatis, aut qui hoc faciat, vir bonus qui esse poterit 3 nam profecto tanta cootta ea pluribus in locis ob religi ouem hoc tempore disceptatio, de rixae, dc contentiones in ea insula. ut omnia plena essent controuersi irum, de seminum insignium calamitatum, quae non minus in principes , quam in priuatos homi nes redundarem . eius reginae moerorem quidam ςgre serebant cum esset propc clausa in carcore. Adaugebat molestiam tempus patiendi quod instabat. Illa cum nouo Regi in memoriam venirent, eum poenitebat facilitatis timiditatisque suae. Monet reginam per nuntios, ut suae lallinti consuleret, coniuratos voluisse illum de medio tollere, ac ie eandem fortunam denique expectare. Uerun tamen e coniuratis non nulli censent reginam grauidam presertim in tantis dissicultatibus non eme acerbius infestandam, quibus nimis durum uidebatur, si non modo e regno esset
eiecta, Sc e publica administratione, sed etiam si omnia commoda instantis partus tempore inhumaniter eriperentur . Alii uel hac ipsa de causa , quod grauida esset, arctius ob stringen, dam putabant . quod immineret a filio etiam poth quoddam tempus certissimum, periculum. Uerumtamen per Regis prudcntiam satis tortunatum exitum res habuit. nam quia pro curant coniurati antequam regina ablegaretiir. Regis subscriptione confirmari conditiones vis,c mi Tu interdicerentur, ille respondit se illud curaturum, sed tamen nihil valitu tum ut factum per metum eorum, quorum esset in potestate. Eminuero ut firmiora stabilioraque fierent ea,' petit sibi de r nae formam quandam libertatis concedi, atque ut tutiores secarioreque sint animo ambobus imponi custodias corporis dc satellitium. se curaturum ne quo regina euadat, spon soremque oneri eius sistendae, quoties requiratur. coniurati, quo Regem facilius in tuam lentem tiam adducerent, parent eius petitioni, custodiasque tradunt, neque tamen custodhS laus conii - . dunt, sed ipsi etiam virosque obseruant. Veruntamen per summam rcginae prudentiam factum
est ut ambo paratos equos ad posticum praesecti earum custodiarum cura conicenderint, atque ci tatis equis prima luce ad arcem munit mimam Dimbarchum peruenerint . coniurati fuga regum, reque ut sese habebat comperta, durissima quaeque principibus eius fugae consciis minit .Intur. at
duellus, Huni haeus, Atellusque proceres primariae dignitatis, de autoritatis inter illas nationes , deposito metu accitis undiq; copiis ad Reges confluunt, cu quibus praesidiis reuertunt Ed burgum. unde paulo ante diffugerant. coniurau magnarum rerum spe ita frustrati cum imperium insillae illis e manibus fuisset ereptum ac diuinitus prope excidisset, quod malis artibus, de per insidias occupauerant, se non posse resistere praesenti fortunae veriti in Britanniam refugiunt. illi Omnes, qui Comprehensi sunt, maximis, Ac extremisit ippliciis sunt affecti. regina Britanniae audit; shis motibus tantis, tantaque rerum nouarum mole, quos captus esset Iacobus, literas dedit ad S tenses principes cum redirent exules e Britannia , quibus minabatur nisi Iacobo Spurio Scintensi parcitum ut . semissuram exercitum, & eum in regnum restituturam . Decretum fuerat in Augustanis comitiis , praeter. illud, quod multi principes seipsos ultro venturos ad eam expiabtionem profitebantur, ut principes Imperii hoc anno in menses octo tres Romanas expeditiones concederent. singula autem Romana auxilia siue expeditiones. ut vocant, cum esset integru imp rium, ac non diminutum, continebant viginti 5e lex millia peditum, & quinque equitum millia,
cum nunc propter ingentem rerum mutationem, debilitatasque vires imperii, tertia pars sit detrarcta. Hae expeditiones dictae sunt Romanae, quia Romam accedentes Imperatores ad ronati nem, cum numerum equitum ac peditum secum comites haberent . at nunc tres ex peci mones continent nouem tantum equitum millia, & quinquaginta ac duo peditum, cum antiquitus a septuaginta, dc octo peditum, quindecim equitum millia continetent. concessu incit deinde minoinium una expeditio, dc dimidium alterius in sex menses quo tempore tantum liceret e Sesu
dra prop:α rcgionis temperi c. Postea Caesar ad municia oppida animum adiicit, Iula. Agud TOR
rius temtuc ad noua relagionem