장음표시 사용
181쪽
tollitur ex eo, qui d omnia sint facta ex eadem massa; ita etiam hyenon amplieis debemus ita admirari illas mutationes in nutritione, cum omnia reserantur ad unam massam, ex qua omnia moducta suerunt sola diversitate motos. Deus enim, uti docetur in Pnystea generali. mediante solo motu produxit ex unica massa omnes has corporum mutationes & diversitates , quas nune in rerum natura animadverti muS existere, & quotidie, imo singulis momentis adhuc fieri: eandem quantitatem tam materiae , quam motus , quam in principio Deus creavit, eandem, inquam, per suam omnipotentiam conservat . Hoc igitur totum negotium est nutritionis partium solidarum; nec ex iis, quae modo dicta sunt, sequitur, cor debere nutriri per reliquias, redeuntes per vasa lymphatica ad ipsum cor . Revera chylosae cedunt in ejus nutri mentum, dum sermentat Ionis tempore non sol cim serosae, salinae, & acidae, sed etiam chylosae, lactescentes partes per coronarias insibilantia cordis deponuntur, eam inque nutriunt interea dum illae salinae , acidae serventes transudant in Ventriculos cordis, inserviturae sermentationi proxime secuturae, se- rosae vero exter ios prorumpunt, & constituunt aut urinam cordis, aut Per pectus obvolitando ejus partes lubricant Ac humectant. Transimus nunc ad ipsos pulmones, per sanguinem ex dextro cordis Pulmones entriculo in arteriam pulmonalem propulsum. quomodo πα- De pulmone hie objiciunt, quod non possit capere sufficiens nutri- triantur. mentum , cum aut accipiat sanguinem jam bis coctum , ac proinde maxima parte materiae chylosae destitutum , aut sanguinem chylo crudo adhuc impraegnatum : nam chylus sanguini mixtus sertur pti. o jectio. mo per cavam descendentem ad dextrum cordis ventriculum, ex quo propellitur in Arteriam pulmonalem , & per venam cognominem deducitur in sinistrum cordis ventriculum , postquam Pulmonem
Respondeo ad hane objectionem , qu bd pulmo non indigeat tanto nutrimento , ita ut sanguis ille fatis nutrimenti adhuc pro ipso contineat : quod autem nutrimento pauco opus habeat, hoc patebit ex sequentibus. Sed priusquam pulmonum substantiam intueamur , sat Ius esse putamus , si prius aliquid dixerimus de Atrophia partium solidarum , nutritioni opposita: eum de nutritione sanguinis antea, etiam Atroisphiae sanguinis mentionem injecimus , ejusque causas primarias de
Sed antequam discedamus hae viee ab ips1 nutritionis historia , ς ρ Mm
prius adhue dicemus paucissimis verbis, quaenam sit musculorum de ρομφη ea δ ncarnium subitantia , quam nune nutriri diximus. ω Irasti . Dubium esse posset, num omnes fibrillae carnosiae sint vascula r rer- Musculorum tum autem eli, quod carnis fibrillae textae sint communi pelliculi, seu er carniu Db- theca , intra quam multae continentur fibrilia ., quae sine dubio tubu- flantia quaelos formare debent, non aliterae postea dicemus de fibrillis nervorum, nam fit. quae tam arcid non possunt conjungi, quin relinquant aliquod spatium , quod tubulum vocabimus, per quam derivabimus spiritus animales ad partes r sic etiam hie cogitandum . quod illae fibrillae musculorum relinquant spatiola quaedam , quae tubulos exiguos constituunt, inter quos nutrimentum deponitur. Sed haec in transitu. Quaestio est inter Μedicos, num venae nutriant aeque, acanesti 'α ηκμ
182쪽
Illi aperto ore negantes, rem tamen non acu tangunt: dicunt enim , sanguinem in venis contentum jam esse spiritibus i poliatum & exhaustum, ideoque illum esse minus floridum, quam ille est arteriarum. Sint haec omnia vera: an idcirco ille sanguis dicendus est ineptus ad nutritionem, cum non spiritus, sed humor chylosus, lacteus nutriat, uti ex praecedentibus constat ille autem chylus reperitur etiam in venis, quod antea vidimus, cum circa vasa me senterica vetia remur; illic enim Sebneideras per pulverem quendam separabat chylum a sanauine, quod manifestum erat indicium, chylum esse in venis: deinde sanguis ex venis eductus saepe exhibuit chylum pland albicantem , quod superios cum Lomero etiam annotavimus. Α, ὸλ Lo is, Sed hinc alia posset moveri quaestio, videlicet an venae ita, ae arissus nutriaist teri r nutriant λ α tunc respondebimus , quod non , propter varias guam venaee ' rationes.
- . Priamr haec est: latera venarum non ita urgentur ac arteriarum a
V .mψ r xi. sanguine transeunte; nec proinde earum pori ita ampliantur,& ma jores fiunt ad transmittendas particulas nutrientes, ae quidem i lii , quL
Hujus primae rationis ratio haec est ' quia venae ex angusto in latius desinunt, ae proinde sanguis transiens non opus habet earum latera extendere & removere, cum satis spatii ipsi concedatur ;&quo a litus a murgit sanguis, eo liberius & capacius spatium acquirit et nam, uti diximus, venaee M angusto in latius desinunt Arteriae vero ex latiori in angastum desinunt , ae proinde sanguis ebulliens , majus spatium requirens, earum latera nonnihil debet exin pandere: quia ipsi satis amplum spatium non concedunt, & scearumpori ampliores redduntur, di facilius particulae nutrientes eosdem subire possunt ;& per consequens, arteriae magis nutriunt, quam venae.
yeeundis νου Fccu da ratio esse potest , quod sanguis priusquam ad venas accei . dat, sit maxima parte chyli jam privatus, cum ex arteriarum poris magna partium nutrientium copia fuerit expulsa ad partes solidas nutriendas ac proinde sanguis venosus, chy li magna copia privatus, non
aeque aptus est ad nutriendum, ac arteriosus.
Partes foIidis Partes solidae non ita notabiliter in tabe , alii 'ue morbis consu- non indigent muntur; sed sanguis destituitur suo chylo recenti: hinc spiritus, qui
continuo niso jam adhuc praesentes sunt, cum tempore a volant, nec novi lubili tu un- nutrimenta. tur: hinc sanguis effetus redditur, so' ctiones cessant, & tandem coriapus moritur, ita ut alimenta quotiuiana maxima ex parte & praecipue assumantur ad spiritus restituendos, qui continuis circulationibus in itinere avolant per insensibilem transpirationem, ac proinde continu 1 restauratione indigent, quod partes solidae non faciunt , quae
non tam cito consumuntur, ncc proinde continuo egent nutrimento:
ad hoc ipsum quam maxime attendendum est in praxi , ne simus ita solliciti in restauratione partium solidarum, prospiciamus solummodo, ut spiritus & vires aegri conserventur reliquae postea restituentur, morbo sublato. Sanguinii De sanguinis coIore non est, quod hic riirsiis multa dicamus, cum color rubi euna de iis antea satis late actum fuit; diximnsque, sanguinem esse fluidum sis unde. magis in arteriis, quam in venis & rationem hujus rei adjunximus: sed patitur Me tamen exceptionem quandam , cum sanguis in cava de scendente, ubi chylo recenti primo impraegnatus, ubique ductus th
183쪽
raeleus In venam subet aviam vel axillarem inseritur, reperiatur maxime floridus, qualis non reperitur ullibi in alia quadam arteria ; eaeteroquin sanguis est suidior in arteriis, quam in venis. Causam floridi sanguinis Imre te in sua disquisitione ther eurica derivare vult ab aere inspirato, quod etiam facit Loπeν Anglus in suo tractatu de eorde.; quod ipsum quidem non aperte negamus : sed interim pro certo habemus, ut ex praecedentibus constat, praecipue hanc causam esse petendam ab albicantibus chyli particulis sanguini rubicundo admixtis.
Uel colorem sanguinis rubi eundum Chymici derivant ab intima mixtione salis dc siilphuris eum oleo sanguinis , quod ipsum variis Iut it C.
Conantur demonstrare experimentis , ex chymia desumtis e se olea ιρ ς Quaevis stillatilia aromatica . multo sale dc sulphure volatili scatentia, 'o acri' Ii aliquandiu steterint, rubicunda evadunt eum tempore , non alia de V 'caus, , qukm quod eorum Sal & Sulphur cum oleo intimius unianturdi misceantur; quae particulae primo post destillationem magis disjunctae erant, hinc tunc clara es magis pellucida apparent illa olea , quando primum suerunt destillata Hinc etiam inserunt , chylum non stati m mutari in rubicundum sanguinem , sed post saepius repetitas circulationes & sermentationes, quibus fit firmior & intimior unio Satis & Sulphuris cum sanguinis oleo & balsamo. Sie e B eaoνem Iacteum derivant ex Satis & Su*finis eum acidis CHII eo rem fixorum mixtione: exempli gratia, si n*bur coquatur in sale Tarra- C semici tinde νι peν deliquium fuso & resoluto , quod vocant oleum Tartari per δε- derivant. liquium , & postmodum affundant acidum, illico prodibit lacteus co-Ior , ac proinde vocant etiam Chym ici Lae Sulphuris.
- Haec itaque cum.tam evidentissimis experimentis possint ostendi &comprobari, quid opus est hoc adstribere qualitati cuidam me uitae , assimilatrici, ut voluerunt λ cum totum negotium hic solummodo consistat in mixtione particularum diverserum , ex qua certo modo re- aure u dissectuntur radii solares ad oculum nostrum , hi et hic, vel ille color rcolorumque varietates poterimus ex physica generali deducere , ubi . docetur, alborem consistere in reflexione radiorum copiosiorum , &ad lineam rectam , ad quod requiritur corporum superficies dura &minus pomis. Nigνον contra, quando pauci radii reflectuntur ad oculum nostrum, Nigνrdo un. sed absorbentur plurimi, nee non nisi pauci a o pupillam oculi nostri de . G. iveniunt r hue requiritur superficies fungosia, porosa dimollis, a qua radii non reflectuntur, &absorbentur, ita ut nigror possit dici nullus color, cum consistat coloris natura in reflexi e certa rad Orum , quod autem hie non fit: ergo est privatio, vel poti sextinctio c cinis. Reliquae autem eolorum differentiae dependent ab eo, prout radii Solares rectius . , aut contra I vel copiositis , aut contra reflectuntur a quod omne dependet a sola dispositione superfici ecularum cor porum , & pororum earundem dispositione ; quas omnes hic explicare nimis magnum sciret opus. Sed redeamus ad propositum nostrum,
di applicemus illud Chymicorum experimentum ad chyli albicantis
In chylo similiter habemus IH dc Sulphuν, Acidiimque Mam: nul Ium enim datur di assumitur alimentum, quin suum habeat sal, Suia
184쪽
pbουν de ae dum r his additur acidum sementum ventriculi, Ita ut videamus , hane comparationem aliquo modo posse valere. Antea hunc colorem albicantem deduximus ex mixtione oleosorum& pinguium cum aquosis, exempli gratia, ex contusione amygdalaiarum cum aqu1 rosariim vel hordei faciunt pharmacopaei Lae Amu Iarum albicantissimum ἱ dc sic videmus, ex rerum varia mixtione .
pis,f., sistia Nec hic loci aliquid dicemus amplius de materia nutriente, de qua
dis an eoeant ante satis abunde locutum fuit: interea tamen notare possumus in tran continua nu im , Validas duras partes nostri corporis, quales sunt membranae, o G. 1ν meisio st nervi , & similes non indigere continuo nutrimento; sufficit, ut interdum & quandoque nutriantur, vel poticis humectentur dc irrorentur,
ne acidae reddantur & siccae; alias sufficere satis intelligimus, si partes illae cohaerere continuent, nec disjungantur: quamdiu in eo statu manent, non egent alio nutrimento, si modo humectentur & irrore tur Non igitur opus est, partes illas nutriri singulis momentis.
A, ὸν is nia Transimus etiam hic loci hanc quaestionem, num arterioso, an ve . an nutridai ρ'Venoso ianguine nutriantur partes: quia huic quaestioni satisfactum
fuit, cum de nutritione ageremus .
Sed tamen haec non ita intelligi volumus, ae si solae arteriae & χἀ
Ius languis arteriosus nutriant, venae vero & earum sanguis nihil omniis no ad nutritionem conserant, ut volebant veteres : experimur enim ,
ehylum , quem diximus esse verum partium nutrimentum , reperiri invenis; quod superius Schneldersia latis ostendit suo pulvere, quo iame sera icis venis separabat chylum a sanguine . Si igitur hoe loeum habeat in venis me fera cis, quidni idem verum erit in venis reliquis'ac proinde posset etiam dici venas aliquid conis
ferre ad nutritionem, quamvis perpaucum hoc esse,libenter concedamus; cum certum sit, venas non tam copiosum exspuere humorem
nutritium per suos poros, ac quidem sacere experimur arterias, uti iam satis Patere potest ex praecedentibus. Inserunt etiam hie . quod sanguis arteriosus sit subtilior venosior sed quis ncin videt haee sutilia & nullius momenti nee considerationis esse γ quod autem exinde concludunt, sanguinem arteriosum magis nutrire, noe non sequitur, cum subtilia non nutriant, sed possunt calcar addere humoribus circulantibus. Infantes αν Nutritio in infantibus est larga; In adolescentibus modica ; in seniis largius ere- bus serd nulla : intellige eam , quae est partium solidarum ; spirituum scant, quam vero nutritio, vel restitutio debet esse momentanea , tam in senibus, seneιὸ quam in infantibus. Sed cur insantes largitis crescant, nulla alia ratio esse potest, quam quod infantes habeant omnia mollia , poros ineonis stantes. qui faetiddilatantur a particulis impulsis, urgentur in omnem dimensionem , dc sic replentur ab aliis particulis nutrientibus tubuli partium ; imo ossa Vis in illis crescunt propter eandem rationem, viis delicet, mollitiem hbrillarum & particularum, hinc illarum pori exi insunt laxiores , facile admittentes particulas impulsas . hanc autem ossium mollitiem experimur in iis , qui demum nati sunt, illic saepe
ossa reperiuntur tam mollia dc flaccida, ut ceram reserre videantur .
Deinde hoc nisi verum esset, quo pacto possent illae foveae factae esse, quae reperiuntur in craniis humanis ab arteriis meningum factae R quatenus in primordio generationis , ubi omnia in corpore nostro erant
185쪽
mollia , arterIae meningum continuo pulsu & motu saei l/ hane s v eam efficere possunt, vel relinquere sui vestigium in omnibus molis libus, instar cerae, figuram impressam diu retinentibus; de hic postm dum accedit ossium durities, dc offa circa arteriam hanc accrescunt, relict1 fovea pro arteri 1. Hae ratione etiam possumus facile intelligere, quomodo Bramina Foveae, quae acta suerunt pro arteriis Ac nervis ossa transeuntibus, uti passim con- reperi tur inspicitur inealva,& in aliis ossibus nostri corporis: hoc ipsum in adultis reansis, o fσ- heri nequit, in quibus ossa nimis dura existunt, dc cedere nescia . sed jamina in in primordio generationis hoc debuit sactum esse, cum ossa adhuc erant nisibus assis in Itar cerae, in quibus arteriae & nervi facild poterant sibi viam exara- bus pro valla, re , dc in eorum cavitate succum nutritium deponere ς donec tractu quomodo fu temporis cum ossa ad maximam duritiem pervenerint, illa foramina Iuni facta e
concrescant & obliterentur, dc vata ita comprimantur, ut nullum sucincum in eorum cavitate deponere amplius queant : tunc ossa non amplius crescunt, quis primo non accipiunt nutrimentum , seu succum
medulla rem secundis eorum fibrae tam durae sunt, dc pori tam coninsantes, ut pland cedere nequeant humori impulis. In insante vero, ubi ossia dc aliae partes cacnosiores adhue sunt mol- Ira dc porosiores , in quas succus nutritius mediante fibrillarum nonis Mullo tremore legitime propellitur, tremor hic multum facit: sic enim partes nutrientes altius in partes adiguntur, pro exactiori nutritione.
In adult1 aetate nutritio consummata est ossum, non vero partium Osa eur in carnosarum : hinc homines adulti quidem in latitudine excrescunt, insistibaia cre- non vero' in longitudine; obesiores fiunt, non vero longiores et vide- seant, or non mus , alios excrescere in longitudinem ad decimum quintum annum, in senibus e alios ad vigesimum, alios vero ad vigesimum quintum. Posterius ra- adulati φrius aecidit, dc locum habet in iis, qui aut prioribus annis aegrotarant diu; aut quod eorum partes sint admodum molles dc porosae, ut diu nutriantur dc elongentur: copiosius dc diutius nutrimentum propelli potest in partes molliores, hoc est, porosiores. Fenes vero vix crescunt in latitudinem, dc nihil omnino in longi. senes eur πε. tudinem , & vulgo exsicci droo e vocantur: in iis autem fibrillae tam ampli s creaturae existunt, ut non nisi disculter moveantur dc tremorem concl- scant lpiant, partes firmiter inter se connexae sunt, nec amplius possunt exintendi ab humoribus nutritiis: omnia illic t uno verbo in magis indurescunt, dc minus mobilia existunt , nec proinde incrementum a minplius capiunt . Fermentationes in iis existunt minlis potentes ; ae proinde chylosae partes non tam vivaciter expelluntur Ac urgentur per poros arteriarum in tubulos partium solidariim: pori illi dc tubuli quoque sensim obliterantur , nec amplius transitum concedunt parinticulis nutritiis.
Carnium fibrillae sunt stamina duriuscula lapsu temporis z hinc Cinaes arn
est , quod carnes annosae tam difficulter coquantur dc masticentur I eu νquoniam videlicet fibrillae tam carnosae , quam fibrosae fiunt duri lineis uaniares, crassores , & nervorum filamenta artalas connectuntur & in- ιυν Θtertexuntur, quod experimur in vervecibus, antiquis coctis, di ma- ιιntur φstieationi expositis. Partes in senibus tractu temporIs firmida Inter se cohaerere incipiunt , quatenuo particulae se invicem tangere possunt majori in su-
186쪽
versicie ; antea enim dirimus, nullum dari posse firmias gluten F SE
tremore illo continuo particularum, superficies magis ac magis ae commodantur, ut inter se conveniant, quae convenientia superficie cularum totum hic conficit negotium , & partes non amplius diduei queunt, nec portearum Cedunt particulis nutritiis, hinc accretio ces- at, donec tandem cessantibus cum tempore magis ac magis fermen rationibus tam ventriculi , quam cordis, homo senex ad mortem appropinquare debet: sed raro homines ex senectute mera morionis turi intercedit autem plerumque morbus aliquis , qui ipsos e medio tollit. mminet eur Hine es am est,quba aliquot annis ere se Imus, de non ampIios, utἔεπ certo morbo annotavimus modo, nisi intercedat aliquis morbus specialis, qui ho-σMuamur ' mines longiores reddit quatenus in illo reperitur humor aliquis ossa emolliens, ac proinde eorum partes mobiliores reddens , poros amisplians, ut ita detur ingressus aliis particulis nutrientibus, quae tandem ossa in omnem dimensionem faciant majora; & eatenus poteli intelligi, fieri posse accretionem extraordinariam. Potest hic aliquis objicere, cur hoc non contingat in omnibus morbis 8 Rei pondemus, omnium morborum non esse eandem causania, nee Omnia sermentari ab omnibus, sed requiritur certum aliquod ser- mentum in sanguine delatum, quod hoc sacere valeat.
De Atrophia partium solidarum .
Atrophiapo. T r Idimus itaque causas primarias nutritionis r diximus, quod sanis rivis, solida. V guis arteriosus non exeat ex arteriis pro partium nutritione , sed rum . aliae Nrtes, videlicet chylosae, mnites, pingues, oleoste. quae adjunguntur illis, quae penetrantiores fiant, quales sunt aqueae, salinae, acidae, quae chylosis viam praeparant . nec ipsae ad nutritionem Ouicquam conserunt imo potios aliquid illas abradere diximus a partibus, quod experimur in iis, qui macile ni sensim & sensim ex intemperie saliona & acida , praesertim acrioribus. Restat igitur, ut nune videamus Atrophiam nutritioni contrariam& oppositam: & uti ante diximus, nutritionem esse duplicem, sic etiam A ιν Ophia duplex eis; alia sanguinis , paνtium sesi νum altera . Primam vidimuS,cum adhuc versaremur in intestinis, ejusque causas ordine recensuimus, ac proinde lectoren eo ablegamus, Ne cramben bis coctam apponere videamur. Generalis causa utriusque atrophiae. tam sanguinis, quam partium
. solidarum, est inedia , ubi primo sanguini, & partibus lolidis per con-
sequens, alimentum subtrahitur, quae nutrimentum ex ecidem trahunt'.
Praeinr hane autem generalem, possumus hujus Atrophiae partium so lidarum allegare adhue duplicem aliam. Atrophiis Quarum prima est ab obii ructione vasculorum capillarium, & tubu- partium sol - lorum , qui succum nutritium ad partes deserunt: haec obstructio saeaea mprima pe critur a sanguine crasso, viscido , haec vasa capillaria obstruente prausa. εχ cumwrbin immensus numerus Obstruatur, qu a mirum, partes non
187쪽
posse nutriri, quoniam nutrimentum ad ea S accedere non potest λ hinc Tabes spuria. est tabes spuria. altera causa', quando acria sanguini apponuntur, sic aliquando Causa secun- sanguis purulenta massa impraegnatur, ut in phthisicis , ubi ulcus est da.
pulmonum: illic non nutriuntur homines, quamvis copiosum at suis mant alimentum acrimonia enim chylo nutrienti communicatur,
qui proinde ad nutriendum Plane redditur ineptus , cum antea diximus, latina dc acida tacria poti ἰis in aliquid a partibus abradere suis figuris acuminatis dc scindentibus, quam aliquid apponere, dc vocatur 3abes vera cic exquisitaia Tabes verσώDe genera i i ca usa Atrophiae possumus dicere, quod , cum sanguis destituitur sufficient, nutrimento , multis sermentationibus dc circulationibus reddatur etiam acrior , quae aeredo facit secundam causam atνophiae partium solidarum : dc sic chylus , quamvis adhuc accederet ad partes, non posset nutrire, Quia a redine inficeretur, dc sic potius aliquid a partibus abraderet, quam apponeret. Hic nune facilis erit Responsio a L illam quaestione irr, qua quaern Macilanti curtur, cur homines eduli & voraces, quamvis copiosum assumant ali- sint voraces , mentum , non nutriantur, sed macilescant; contra vero pingues qui pingues sunt, dc parum edunt, plus nutriantur & pinguiores reddantui λ Ra, o ntra. tio itidem potest eme dupleκ, seu Responsio. Prima , quod in iis, qui macilenti sunt dc voraces , musta vascula capillaria sunt obstructa , ac proinde quamvis chylus propellatur ad atrophia sanguinem, non poteli tamen ad partes progredi, cum vascula sunt ob. membrorum structx: & hoc modo potest dari Atrophia membri alicujus specialis si videlicet membrum illust obsideatur a tumore aliquo duro, multa talia vascula comprimente, atque ita impediente trans fluxum humorum nutrientium ad partes; ita ut hic tumor idem faciat, quod antea diximus de tanquine viscoso, crasso, vascula illa obii ruenter hic nempe eli compressio, ut illic erat obstructio vasculorum Aheν aratro est, quia cum voraces sese nimium ingurgitant alimentis nimis copios S, ventriculus non parat chylum legitimum , sed crudum, qui lactea obstruit bene multa , ita ut valde exigua copia chyle possit devenire ad sanguinem , imo vix quarta pars eo venit, ac pro-- inde habuimus primo atrophiam sanguinis, qui sufficienti nutrimento destitutus , pol varias sermentationes acrior redditur, & potius alis quid a partibus abraditur, quam apponitur ab illis acribus, hinc macilescuntia in pinguioribus vero res aliter sese habethilli plarumque parum, tantum edunt, ita ut ventriculus eorum possit conficere legitimum chylum , qui proinde non oblirnit lactea , uti antea diximus fieri in voracibus; & sic lactea plurima sunt & manent aperta, per quae chy- Ius copiose potest deserri ad sanguinem, qui pol modnm per vasa ca-- pillaria , egregi d aperta , ad partes Propellitur pro earum nutritione , atque ita pingues fiunt, cum partes copiON dc lacte nutriantur. Quod autem pinguium vascula sint egregie aperta , hoc indicat eorum habitus mollis, rarus,& admodnm porosus; quam porositatem probabimus eκ eo , quod illi saepe sentiant, spiritus alimenti delicatiores deserri ad extremitates pedum dc digitorum; quod ipsum etiam k iantea inculcavimus , cum de partium porositate ageremus, quam adhuc multi negpre audent. Hoc itaque si verum sit , uti revera est,
188쪽
certum et Iam erit, in illis debere esse omnium vasculorum egre. giam apertionem , & circulum humorum undequaque in ipλrum is partibus constare, ac proinde illos melius nutriri.
De Tabe vera, seu legitima; ct Spuria,
seu votba. I IIne exoritur dissicillimum problema , cur ex parti II solida In
eust stouι ρ. I I pulmones illapsa sequi potest Harasmus, ex quo tandem moriates expisj ι tur homo λ Hoc ut mani sestum fiat, concipiamus primo, tabem est. Id sotida ιὰ duplicem, unam legitimam dc veram Duriam et notham alteram. pulmoae, δε Prima est ab obuructione , id est , ab exulceratione pulmonum .s sap
Secunda ab obstructionibus lacteorum , ductus thoracici, capillarium vasculorum , aliorumque tubulorum partium solidarum ; atque ita partes destituuntur suo nutriment , & homo cum tempore moritur . vel ab aliis causis, non ita sensibilibus, oritur illa tabes . Deinde concipiamus, nutritionem non fieri continuo partium solidarum , nec parte4 solidae eli continuo indigent; multi enim ex inedia moriuntur, quorum partes solidae adhuc satis robustae supersunt. Ha Histor aυιν- bemus historiam hujus rei in quadam virgine, quae sibi imaginata suerinis inedia rat, se non amplius ali posse alimentis , sed certa erat facta per ali- patientis. quam imaginariam revelationem , sola dc diligenti lectione verbi divini sese sufficienter posse alit perseveravit ita per tres & quatuor dies hae in opinione , di nihil alimenti assumserat : amici interea multis Iersuasionibus conabantur tollere hanc falsam imaginationem, sed ni-il quicquam perficiebant, imo si cibum ipsi porrigerent, illa magna aversione eosdem in patinas rejiciebat, ut jus prosiliret in vestimenta assidentium e cum iam per duodecim dies nullum plane alimentum assumsisset , tardem die decimo tertio vitam Cum morte
Sed ut ad propositum redeamus nostrum , in hac vIrgine non quidem partes solidae tam notabiliter erant consumtae, sed sanguis destituebatur chylo suo recenti ; hinc spiritus , qui jam adhuc praesentes sunt, cum tempore avolant, nec novi substituuntur, hinc sanguis effetus redditur, iunctiones cessanti & tandem corpus morituriita ut alimenta quotidiana maxim 1 eκ parte dc praecipue assumantur ad spiritus restituendos, qui continui scirculationibus in itinere avolant per insensibilem transpirationem , ac proinde continua restauratione indigent, quod partes stolidae non faciunt, quae non tam cito consumuntur, nec proinde continuo egent nutrimento: ad hoc ipsum quam maximet attendendum est in praxi, ne simus ita iliciti in restauratione partium olidarum; prospiciamus solummodo, ut spiritus ec vires aegri conseris ventur, reliqua postea restituentur, morbo sublato.
Tabes notha, Tabes autem notha, seu Duria est , quando partes solidae sensim seu θινιa. & sensim consumuntur , ut hac ratione pellis adhaerere solummodo videatur ossibus , Ac homo reserat figuram sceleti vivi, ut loquuntur: sic etiam igitur sanguine minus ad nutriendum a Pto exissente ,
189쪽
r Se propter nimiam, quam contrahit cum tempore, aeredi hem homines moi iuntur; acredinem enim potius a parii bus abradere aliquid, quam
Sed videamus nune , quomodo haec , quae dicta sunt, fieri queant Taber quina. ab offa in pulmonibus haerente; dc videamus, num tabes revera inde δε ενιMuν ab possit ortum trahere ' dc dicimus , quod possit, si videlicet frusta , ossa ἐκ pulmo is scabra tam ossis, quλm panis illabantur, tunc illa scabrities laedit, delabenis partes pulmonis, quae proinde inflammantur; quam inflammationem te . postmodum subsequitur ulcus & exulceratio, ex qua denique phthisiti
seu tabes vera, quatenus materia purulenta acris sanguini communiis
catur : sed de his in praxi ulterios agitur . Sed saepe etiam aufugiunt hocce malum, aut cum res dura illapsa sensim consumitur, vel eum anguli fuerint attriti, & sic partes non laeduntur & excoriantur, nee proinde tale malum sequitur. Sed si vel non fuerit corpus scabriinia acutum, fieri tamen potest tabes, sed πωδa 6c oraria, quatenus sanguis aerem non accipit debita quantitate, quod fit propter ramum μα W- fructum asperae arteriae realiqua, sive si dura, si ve sit mollis, nihil refert , dummodo impediat acris liberum ingressum in omnes Iob pulmonis, & per consequens ad sanguinem , quae res illle aliquandiu moram nectere potest , nec tam cito consumitur: quid inde sequitur aliud δ quam sanguinem, per hune Iobum jam obstructum excurrentem , non accipere particulas sufficientes nitrosias ex aere, ae proinde sanguis non debito modo refraenatur de m deratur; Ac, ut cum vulga ribus loquamur medicis, sanguis tunc non satis refrigeratur: licet autem nune hae voce refrigerationis uti, cum ejus antea dedimus veram dc certam explicationem. . Nunc primis diebus sensibilis effectus quidem non produeitur, sed Iongo tempore hoc accidit: ut gutta cavat Iapιdem non vι, sed saepe cadendo; se sanguis cum diu destituatur illis particulis nitrosis, tandem induit nimiam acredinem, nimisque volatilis redditur, ac proinde aptior redditur ad aliquid a partibus abradendum, quam apponendum e ut autem sanguis legitime nutriat, requiritur , ut sit oleosus , pinguis, mollis; acer autem sanguis nutritioni repugnat. Atque ita enodavimus hoc difficillimum problema, quod nemo Galenicorum
D orro v Idemus , quod aliquando mixturae sanguInIs turbatio tre- sanguinis
r nem intellige orta a quodam peregrino fermento si utilis: sic mixturae tur enim cruditates sanguinis corriguntur per vehememriores sermentatio- batio quomones . sic viscosa attenuantvr , distetiuntur , coneretiones impediun- do quandoquetur , obstructiones alias producentes in nostro corpore : quod ipsum podsit esse uti non obtineret, si omnis sanguinis mixturae turbatio oriretur a putre. I s. factione . Hoc ipsum saepe obtinet in vehementioribus animi passionibus, ut ira, terrore, di similibus : hoc accidia, quatenus tune latibulum aliquod evacuatur , di massa , vel sermentum aliquod peregrinum in ti X sanis
190쪽
anguinem Introducitur,quod materiam aetheriam peregrinam securreserat, quae sanguinem nonnihil turbet: notum hoc est in illis, qui ex
nimi, ira in febrim ineidunt saepe; & in iis, qui ex terrore, vel ira sta-Dilapsia ex tim corripiuntur Epileριι eis insultibus. nimi passio- Quaeritur, quo pacto hoc potest fieri λ Respondemus, hoe fieri perne spirituum copiosum dc vehementem influxum in omnes notat corporis partes, thinc tremores omnium corporis partium ι quo saei Id π.test ex parte aliqua solio elici aliquod sermentum, quod in suo lati in bulci illic quasi immotum jacebat, quod pollea ad sanguinem delatum ope vasorum lymphaticorum ejux mixturam turbat , dc sic oritur febris p aut si fermentum illud sit aere nimis Ec ad caput feratur, in eoque deponatur , illic vellicat nervosum geuus, dc Producit inst
Febres put. . Nec Possumus cum iudicio assequi hanc eorum opin Ionem, cum ter,ssi babenppoc tum sit, quod febres plurimae habeant pulsum aequalem, quas febressum eue tamen vocant putridas: ergo falluntur in eo, quod putent, inaequa. Lem. lem pulsium esse putredinis indicio m. Illi cum naturam febrium perspectam non haberent, diκerunt , quasdam febres esse putridas, de quasdam non tales, & solebant Ρη Gam dili inguere in putridam & non putridam, Ac in eo anxie semper inquisiverunt: de Eρεemera non erat quaestio, num esset putrida, nee ne ς cum unicum diem duraret , & cito abiret r sed cum putredinis naturam non intelligerent, di non nisi consulam de ea haberent conceptum , qnomodo possent secundilm rationem loqui dei Ilis, quae pro putridis, vel non putridis essent habendae febres e bres amnes Nos in praxi docemus, omnes febres esse putridas, & in hae maior, sunt pistridae ira lit, vero minor putredinis spectatur gradus. Ut autem hoc eonstet, MeemE . necessum erit, ut hic paucis explicemus, quid sit putre . Pu νε ..uιd SL mus , elementae Peripateticorum esse mera figmenta, quae latra δελ qua in simplicia considerabant nam aer, aqua, ignis, terra , nonne res sunt valde compositan ex infinita diversitate particillarum p nonne
in aere habemus saI , aquam, Nitrum, Terram, Ecquae sunt sexcenta talia λ idem cogita de alii sitibus . Sic igitur, quia omnes res valde sunt compositae dc heterogenerae, putredo dicitur tunc introduci, cum ordo rerum compositarum turbatur dc tollitur, quatenus vincuI qui-hux particulae inter sese detinentur , in suo certo situ Ac ordine absin. muntur, dc earum nexus tot Iitur, adeo ut non amplies inter sese cois
haereant, sed oldinem mutent; dc quidem praecipud si hoc fiat a causa leni de non violent1 , quae suo lentore hanc mutationem introducit sensim de sensim, ita ut operatio non incurrat in nostros crassos sensus: hinc etiam est, quod res dicantu τ sponte putrescere, hoc est, a ea uri tam leviter dc tarde agente, ut in sensus nostrox non incurrat. Veritini. cum talis 'inculorum disruptio fiat a causa violentiore, ut pote a Uula 4 . inum Rut simili, tunc non dicitur putredo. cum revera tamen res de
operatio sit una dc eadem, nisi quod haec fiat magis subito dc violenter, illa vero lente di tardἡ ; & si ab igne fiat, vocatur consumtiodcili seu i , quae revera in putrefactione utram qne replent paginam , dctotum persciunt negotium. Ex quibus patet, vulgo putredinem longe avo modo cUncipi, qua m quidem revera fieri debeat. Sic putrescere vulgo dicimus, quando res inutilem patiuntuT m
tionem at vero cum utilitatem afferunt, dicimus generari di pro duci :