장음표시 사용
481쪽
voluit Deus nectere tales cogitationes eum illis impressionibus & radiationibus, & susticit nobis, si modo assue verimus nectere nostras coinpitationes, cum illa figura , cerebro impressa . Sic cum videmus illas litteras Deus, statim oritur in nobis cogitatio substantiae cogitantis &incorporeae; & sic de omnibus rebus est eogitandum, de quibus cogitainmus, quatenus assuevimus hoc , cum tale vestigium tantum est cerebro impressiim, tunc satim rem illam nobis imaginamur, facta prilis radiatione spirituum certa ab illo vestigio. Ergo similitudo non in necessaria ad imapinationem ; haec est rein rum praesentium imaginatio, non quae actu agunt in organa sensus, sed quarum vestigia cerebro fuerunt impresis. Profic citur ergo illa imaginatio a cerebro solo, non eκtra illud, &est sensus internus; si vero imaginatio perficiatur a rebus, actu agentibus in organa sensuum, est sensus externus.. De imaginatione lege tractatum Cartesii de homiσe, eum notis de La Forge, pag. 137.
De Meoeeria, ejusique di inctiane.
postquam Igitur de sensuum universalissimo egerimus, videlicet de
maginatione, cujus instrumentum est sensorium commune, quoniam illa requiritur in omnibus sensibus, restat ut de altero sensu interno agamus, videlicet de Memoria, de qua scripsit Cartesius ιn tractatu suo de bomine , pag. I 32. I 3 . &c. nec non episeiarum tom. 2. ubi illam distinguit in intellectualem, & animalem, qualis est in toto composito, ubi anima se applicat ad vestigia, cerebro impressa, de rebus corporeis, adeo ut ad hanc memoriam requiratur corpus. Cerebrum, cui hic & illic vestigia , & imagines hujus vel illius rei imprimuntur , requiritur quoque anima , quae se applicat ad ea concipienda, mediantibus radiationibus spirituum , ad glandula misvenientibus. Nemoria vero intellectualis separata est a corpore, nee illud requi-gitur necessario. Nee Deo adscribi potest memoria animalis , quia corpore caret,
nee intellectualis , quia est infinita cogitatio , quae simul & semel concipit omnia tam praesentia, quam futura, & praeterita, modo simplicissimo & semper sibi simili, non potest reminisci, quia ipsi omnia semper sunt praesentia, alias illi esset imperfectio, quae nobis est persectio magna. Certum est, vestigia cerebro impressa nobis dare necasionem , mediantibus spiritibus, radiationibus cogitandi hanc vel illam rem, quae per illa vestigia animae repraesentatur ope radiationum spirituum, sed requiritur Deus, qui voluit hanc radiationem nectere cum hac cogitatione, uti in praeeedentibus diximus,alias similis cogitatio oriri non posset ex hac radiatione spirituum , cum inter haec non detur ulla sconnexio , communio: requiritur itaque Deus, qui haec duo nectar, hanc cogitationem eum illo spirituum motu dc radiatione ; ille a ctor est illius occasionis, illius commercii.
482쪽
sed ulteri eis non novimus, qua occasione spiritus ali , & nrentes separatae reminisci queunt, cum non habeant corpus junctum , cum non
intercedat tale commercium inter ipsarum mentes Sc corpus: ergo carent illi occasione reminiscentiae . Quid igitur statuendum y dicimus quiMm, illos occasionem illam reminiscendi non habere, quam nos habemus ; sed quoque asserimus, nos illam non habere, nisi ex liberalitate Dei intercedente, qui voluit nectere certas mentis cogitationes cum certis radiationibus spirituum.
Si igitur Deus est e flector nostrae reminiscentiae, quidni idem ille essector esse possit alicujus reminiscentiae in mentibus , corpore jam destitutis Ac privatis,hoc est, in spiritibus tam malis, quim bonis,omnibusque mentibus separatis λAtque ita potest esse memoria intellectualis in spiritibus, corpore privatis: non dicimus, quod revera sit dc detur positve, sed solummodo ostendimus rationem, qua dari possit; neque ulla ratio etiam naturalis reddi potest de exiitentia horum spirituum, ita ut illa certa tantum esse eossint ex sola revelatione, de qua hic non agitur. Ut autem clarius intelligamus, quid memoria ci, distinguendum est rem bis cogitatam, & rem secunda ice cogitatam cum conscien ii 1 superadditS, quod rem eandem antea concepimus 2 exempli gratia , meditor problema aliquod oeconomiae animalis , tandem invenio illius solutionem, hanc pono inter adversarios; postea lapsu ann rum 8c ista meditatio, & solutio, & annotatio illius solutionis omnino sepulta est, dc nulla vestigia amplios supersunt, ita ut nihil horum ampli eis sciam. Interim Incidit rursus eadem quaestio, quaeritur rursus hujus solutior ergo aliquandiu cogitando , meditando, solutionem denuo invenio, quae eadem est cum illa, quam antea habueram , quod certum est , quoniam veritas tantiim est unica & simplex , hinc problematis non potest nisi simplex de unica dari solutio; postea aperio adversarios, invento denuo ad idem problema eandem solutionem esse annotatam, quam nunc ultimo dedi. Sic inveni secunda vice solutionem eiusdem problematIs , sed non habui amplius memoriam praecedentis solutionis , si ve conscientiam, ruod antea cogitaveram idem: ergo iterata cogitatio ejusdem rei non um facit memoriam . Sie quando prima vice de re quapiam cogitavi , cujus vestigia lapsu temporis delentur, tune non potest dici possea illius rei quis memoriam habere e si secund1 vice eandem rem regitaverit, secunda vice quidem res illa firmitis tenetur in mem etia , quia poridi flexus cerebro impressi, quamvis sint deleti, tamen vestigium hujus impressionis aliquod remansit, ita ut, dum denuo ean dem rem concipimus , illius profundior fiat impressio , diutiusque
Secund1 vice , nova quidem vestigia terebro imprimuntur, prior I-bus similia quidem, sed non eadem numero: ergo iterata vestigia non sunt numero eadem, sed tant lim praeribus similia quodammodo. Sed quaeritur itaque, undenam veniat illa conscientia , quod antea idem cogitaverimus Τ illa non potest esse aliunde, quam ex identitate
Sic quando nune eogito de solutione problematis, s conscius simia me idem cogita sie, hoc signum est , cum mihi subvenexit cogitatio
483쪽
Illius solutionis , vestigia esse numero eadem e identitas igitur vestI-
piorum facit conscientiam illius memoriae - . i. . In his igitur consistit vera essentia memoriae, nondum ab alias u tecta r si nunc velimus haec applicare ad spiritus corpore destitutos ,
aliud erit concipiendum. ' . .
Diximus, eos posse habere aliquoties eandem cogitationem de tiliadem rebus, excitantibus easdem cogitationes; sed sit reminisci dicantur debent habere conscientiam , quod antea hoc cogitaverint: hane etiam vidimus in nostro composito, in hominibus eκ corpore cc ani-- cons antibus, sed non in mentibus a corpore abstractis Ioitur Deus hoc supplere debet, seu deberet in illis ea ratione, ut non sollim ipsis excitet easdem cogitationes , sed addat quoque com scientiam . Quo pacto autem hoc fieri possit, nobis determinare non licet et ergo ex revelatione hoc constare debet , cum nulla ratio hoc
nobis dictitare videatur- . . . . - V
Caeterum notabilia memoriae exempla habetis 1 π UIeαιcιs,1 oporosis & deliquium animi ρὐs , ubi anima qua sit sibi res icta eli , de postquam ad se rediit, nihil meminit mrum , quae acta , dictaque sunt ab aditantibus: nihil sienserunt, imo quod magis mirandum ,
duas cogitationes tunc habuit mens ipsa, nihil etiam earum meminit: hinc etiam putavit Regius, animam tunc nihil cogitare , uti habet tua in praxi pluribus in locis. Certd si anima tunc non cogitaret , tunc deberet anni hilari, quia ejus essentiam constituit cogitatio. Quod enim est eκ natur1 rei, hoc abesse nequit, quin res illa amplieis nexis avo 'Sica circulo sphaerica figura totis nequit, quin statim circuIus t I- latur ἔ nec a quadrat figura quadrati , quin idem quadratum tollatur : ita etiam cogitatio separari nequit a mente, quin mens anni hi- latur . Et hoc statuere absurdissimum est , ct contra hdem Chriltianam: tunc enim nulla aeternae salutis spes restaret amplius, ct limis Ita absurda inde sequerentuζ. . . Sed cur igitur non meminit anima δ quia Vestigia illarum cogitationum non sunt cerebro impressa, ob desectum spirituum , ut in deliis uvio animi r. aut propter cerebrum male dist ositum, ut m a poplexia, morbisque soporosis omnibus: quam malam dispositionem cerebri exisplicaturi sumus in sequentibus-His in casibus, aut mentis cum Corpore commercium nullum est . Ωrd , aut valde parvum in memoria intellectuali , alioquin memi ni sient earum cogitationum e sed plures negant, se dormivisse , &ΩHniasse, quia non memine unt, quod non mirum ,cum vestigia eerebro impressa non sint, quae eandem rem tunc cogitatam reprae sentant de novo , ut sic cum conscientia videatur. , se eandem rem
Sed multi dicunt, esse in mente saeustatem remIUcentiae s De emcessam . At experimur hic, animas non habere reminiscenti am suarum cogitationum et ergo cessat hic privilegium , a Deo menti . concelsum, quia cessat ejus reminiscentiae facultas. Ex quibus nunc clare constat ς reminiscentiam non nece stario dependere a mente. Non est in nobis reminiscendi facultas, hoc est, in nostris mentibus a corpore jam separatis: requiritur itaq e corpus au . reminiscendum : nec proinde est talis iacultas remini lcendi in reli-. quis
484쪽
oE HOMINE . . quis spiritibus, a eo ore quoque separatis, nisi Deus ipsis hae in par
te concedat singulare aliquod privilerium , quod tantum revelatione constare poterit, non autem ratione. Quod autem loquuntur de facultate aliqua mentis reminiscendi , hoc imaginarium esse , jam fatis intelligimus cum a r. t ea dixerimus, id revera non esse, quod potest esse ,& actu non sit sic qui pote it esse dives, actu est pauper r s mens potest reminisci per se , actu hoc non facit. & hoc intes ligendum de omnibus facultatibus. Nunc etiam nonnulli otiosi & scholastici concipiunt speratum aD- De specu a
quod trinitatis quod volunt, mentes angesicas & humanas a corpore irinitatis.
- tamen separatas intueri, & ita spectare omnia. praesentia, futura dc praeterita, in hoc speculo tanquam depicta. Hanc rem intellectualem,& mere spiritualem, hἰs absurdis similitudinibus, & vocibus mere carnalibus explicata voluerunt; & ni inquam explicarunt , quidnam illud speculum sit, quod revera nihil aliud est , nisi illud privilegium a Deo mentibus concessum , tam humanis, quam angelicis , ut tales habeant craitationes talium , Ex morbo 'bliviscuntur homines omnium rerum, im ' totius linis uae, dc qua si recenter nati videntur. Certum est, ex morbo capitis eleri possie omnia vestigia cerebro impressa , ita Jat eorum tantum reminiscantur, quae antea nimis frequenter ex singulari affectu cerebro Derunt impressa, hoc est , quae nimis alte impressa sunt, talia . sunt vestigia marit. dc uxoris , liberorum , carorum amicorum : ha rum itaque rerum ideam superstitem habent , cum ab ill is profundis 'vestigiis aliqualis adhuc spirituum radiatio proveniat ad glandulam , quae valeat menti hujus vel illius imaginem praebere; hinc est , quod mariti, uxoris de similium meminerint, dc memoriam retinuerint, aliarum vero omnium rerum obliti sint, quoniam earum vos IgIa . minus alid cerebro impretia , ex hoc morbo sunt deleta , hinc nullae radiationes , nullae imaginationes illarum rerum antea notarum ,& homines illi ab infantibus demum natis non nisi parum dii cre
Qv m maxim8 etiam mirandum est, si paullo intimius velimus Memoria quo. Inspicere, dc examinare phaenomena nostri authomatis 3c compositi, modo fit in no. quod videlicet sit magis in manibus quandoque memoria , quam in Ut fu Gnaeoq;
cerebro r hoc experimur in tironibus, ubi dexteritate manuum ripus mere mechael ad hoc , vel illud agendum, quod cantillando hoc melius agant , qu m si intentis essent cogitationibus: nihil autem eo consert memo tbomatica.ria , cerebro impressa vestigia ad hoc nihil faciunt; non enim attendit anima ad illa vestigia , nec attenta est mens ad illas res , quae agendae sunt, ita ut totum hacce sit mechanicum, organicum, dependeatque a certa organorum dispositione . eorumque motu certo, sed tantum organico: res sane miratu digna . Experimur etiam in is nobis adultis quod , licet serio intendamus preces nostras ad Deum effundere, tamen interrumpantur aliis cogitationibus , quibus licet mens intenta si, nihilominus tamen os nostrum , labia, lingua , aliaeque partes suo pergunt fungi ossicio , Ac preces continuant effundere, non aliter ac mens his intenta emet, quod tamen falsissimum, tandemque cum ad finem precationis pervenerimus, & ad vocem Amen , tunc incipimus cogitationes mitras versus Deum diti-
485쪽
1o . DISSERTATIO PHYSICO MEDICA
gere , ita ut maxima pars precationis fiat motu organico , nee hue quicquam tribuunt cerebro impressa vestigia , seu memoria. Ita cantilenas negligenter melias & citi sis recitamus, quom si mens attenta fuisset; & si postmodum velimus repetere easdem attenta mente, mi nus promtδ eas proferre poterimus, mimisque celeriter. Hoc in musicis admodum est familiare, praesertim in iis, qui ludere aliquo instrumento incipiunt, quique in medio melodiae saepe subsistunt, si attenti mente digitos movere volunt: verum si negotium committunt tantum organico motui digitorum , saepe mulio ex istius totas sine haesitantia cantilenas ludunt. Ita ut in illis memoria potius dici debeat esse in digitis, quam In . cerebro, quae proinde mere est mechanica. Ex quibus quoque discimus, nullum esse argumentum, quo pussint Nemstrio is demonstrare praesentiam animae, seu mentis in brutis, quoniam ἔκπωbruti1 me ΘΠ tiuntur quaedam esse, quae memoriam habere videntur: cum autem Vic in homine possit esse talis memoria mechanico organica , quidni etiam in belliis iidem obtineat ' quibus proinde animam denegare adhuc possumus, nhn obstante earum memori 1. M , hin, Videmus nunc usterilis , memoriam morbιs esse obnoxiam , ea mas, γηρὴ - que perire polis, atque adeo memoria non est in mentis nostrae pote- st 'ρ state . & a Deo precandum, ut nobis velit concedere mentem lanam in corpore sano. Nunc quoque videmus, utrum studiane iudicii, an vero studia memoriae sunt praeserenda δstudia linguarum , historiarum , similiumque sunt memoriae stuma : ad hoc enim memoria requiritur , nec sine ei quicquam profiei
Studia autem philosopbica, medica, theologica, sunt judieii studia. Nemea, non illa intelligimus, quae solebant addiscere ex praeceptoribus suis, non semel judicando, num vera, an salia essent, quae t psis dicebantur; sed omnia tanquam pro oraculis assumebant, quae ipss a
praeceptoribus suis praemasticata in os rrudebantur r tunc tempnris judicio non utebantur , sed tantum memoria , cui mandare possent tot chimaeras&consulas ideas rerum male perceptarum.
Sed illa volumus mediea studia, quae recto judicio innituntur, ita quibus nihil assumitur, nisi quod rationi sit conveniens. Si nunc judicium est corruetionis expers, si mens potest suas educere conclusiones ex praemissis cer is, nescimus sane, qu' pacto pos-st corpus noxam inferre isti sunctioni mentis. μHaec non dependet a vestigiis cerebro impressis, haec persecte intellectitatis in angelis, quae eum ibi sit constantissima,& persectissima,
est, ouod angeli beati sunt in aeternum; contra vero, cum in daemoni bus & diabolis sit constanter mala , perversa omnia concipiunt, i saeternum damnati manent. Illae functiones mentis durant perpetuo; aliae vero, quae a memoria dependent, variis infestantur incommodis& noxis: cessant, cessante commercim.
Patet igitur, studia iudicii esse praeserenda studiis memoriae. ouis,i,u EX peritur unusquisque in se, saepe non posse homen , vel aliam, dubia sistisi rςm in 'ζntem sitam revocare , aut nunquam , aut post longum , in ivi, ι eo. re coΠxiiquum aliquem conatum : quaeritur itaque , in quonam
consistat ille covatus y sic quaerimus alicujus nomen , & post multos
486쪽
tos factos conatus, demum in mentem nostram illud revocamus. Certum est , ex isto conatu sensorium commune , hoc est , glandulam pini induere omne. nutationes possibiles , quae sufficientes sunt ad conversionem plandulae ad ida loca , ubi vestigia rerum sunt imis
Nutando igitur glandula haec mἰttit spiritus in superficiem ventriculorum , & explorat determinationes, vel potius radiationes spirituum reflexas ad se, scilicet ad glandulam , hocque continuat, utque dum ad ipsam redeat talis quaedam radiatio spiritu una , quae similitudinem aliquam accepit ex vestigiri, cerebro impressis, a quibus spiritus a glandula determinati reflectuntur diversi mode) illius rei, de qua
cogitam is ἱ & tamdiu quaqua venum nutat haec glandula, donec aut talem radiationem inveniat rei, de qua cogitat, similem , aut inter omnes radiationes nullam talem inveniat, tunc rem hanc reminisci non possumus, dc dicimur hujus obliti esse. Haee dc similia phaenomena nemo ante nos explicavit unquam , nee etiam explicare potuit , nisi nostris ex principiis, quibus cavebat. Di κimus, cerebrum esse merum contextum fibrosum,ubi fibrae aliae Compria Ioaliis intertexuntur, non aliter ac hoc videmus in linteis, Pannis, char- insisti itum nistis, plantis, arboribus, membranis,&c, . ter fides me
Sic illas etiam merito comparamu cum fidibus metallorum , vel tali ea, , Gm ex Saturno, Chalybe, Luna , Venere, similibusque lactis , quibus uti- bras cerebri. mur inclavi cymbalo ; in quibus etiam id manifestum est, quod huic generi facilius , huic vero difficilius plica imprimitur : sic facilius Plumbum flectetur, quam Venus, Μars, Luna dce. Seeundo alia etiam aliis diutius elicam retinent,sc charta cito plicam recipit , sed ear . non diu retinet, & cito deletur: sic fila metallica dissicilios flectuntur, sed ubi plicam semet receperunt, eam diutius retinent, nec nisi cum ruptione se explicari sinunt: sc etiam in clavicymbalo illae fides non ampli lis valent, quae semel plicam receperunt, illic loci facile
Haec appIicari possunt ad memoriam , cujus p baenomena sunt Memor ae ρνι- νυDcia. ' . plex divito. Primo, aut a Iiquis habet memoriam facile recipientem, sed etiam facile amittentem .ea, quae sibi sunt concredita . Secundo , aut dissiculter accipit memoria impressiones , sed ubi semel accepit, eas fidelissim δ servat . Tertio , ubi quis facilli md memoriae impressa recipit, diuque etiam servat: hi ultimi pro omnium felicissimis habendi sunt. Has tres memoriae species explicaturi sumus, sed primum de memoria aliquid dicendum, quem habeat usum. Dicitur merito mater prudentiae,& conservationis civilis. Prudeπ- Μemis e usus . tia autem nulla alia in re consistere videtur, quam in collatione , Θ praestatia . praeteritorum cum praesentibus dc suturis, antecedentium cum con- Pνudentia sequentibus; & judicium in memoria iundatur , hoc in nobis sine , quid . illa parum iacere potest . In intellectualibus res se aliter habet, ubi 'non indigent memoria, ubi non opus est prudentia , ubi non est anteis .rius, non posterius, non praesens, non futurum , non est illic temporum disserentia , omnia illic praesentiai sunt: sic Deus non opus habet memoria,&esset imperfectio suti diximus ipsi tribuere memoriam; nec angelis , nec nostru animis a corpore separatis , potest aliquid dici
487쪽
, , DISSERTATIO PHYSICO ΜEDICA
anterius δc pollerius et quae mentes igitur memoriam non habent, non opus habent prudentia; nam prudentia esset in Deo quaedam imperinsectio, quam nos inter nostras persectiones te putamus e mena Dria igitur reddit homines prudentes, dc ad.conversandum aptos , A magis.
habiles, ac proinde huic opera est danda. Pueri vulgo pro Ingeniolis haberi solent, qui se applicant ad litte- .raturam, asti inguam addiscendam; qui proinde copiosiora verb1 scit memoriae mandare, ille pro ingeniosissimo haberi solet, quia homines, non ad judicium , .ed tantum ad memoriam sed male ) attendunt & respiciunt. Sed si nobis solis viveremus, nec cum aliis societatem coleremus, nobis non opus soret memoria, quis tunc non proderet prudenti sanec conversatio locum haberet ; sed quia saepe cum aliis rem habemus, nec nobis solis, sed toti generi humano vi v mus , memoria , prudentia , conversatione nobis opus est, ac proinde memoriae i ludendum, nec pro nihilo habenda. In illis igitur, qui facile aliquid recipiunt, cerebri fibrillae sunt tenues, flexiles, ac proinde facile flecti possunt, &plicam recipere; sede receptam facil8 rursus amittunt, quia potest adeste nimia cerebri humiditas, nee proinde adest stabilitas fibrillis, hinc vestigia prius impressa, cito diffluunt, pereunt,& delentur; non aliter ac argillae , qua utuntur aurifabri, nimis humi illa, facile quaedam imago imprimitur, sed eadem argilla statim diffluit, & imago impressia statim obliteratur& evanescit, idem cogita fieri in cerebro stimis humido. Qui autem tarde aliquid accipiunt dc difficulter, sed acceptum diuti s servant, illi cerebri flamenta habent crassa , quae crassities fa eit, ut difficilius dc minos cito, nec tam levi de ea us1 ipsis aliquid imprimatur. Imagines si cerebro. imprimantur, aut stelladum fibra inrum flexus, aut pororum apertionem in Iblitam, fibrillis autem crassioribus plica non tam facile imprimi potet , quam tenuioribus; hae Ipsae fibrillae crassa: minus facile cedunt, hoc est, pori inter eas diseciliis redduntur solito apertiores. Sed illae cum aliquid receperunt, diutius hoc servanti sic charta crassa, semel plicatae, plicam diutius reservat, quam tenuis, sic etiam hier in clavicymbalo si bassus plicatur, illa plica in aeternum illic remanet; sed tam facile non ut aliae tenuiores, plicari se sinunt. Horum hominum, tales species memoriae habentium , eli modica felicitas; quam difficultatem sentiunt, compensant constantia & perintinacia attentionis , remque attentius considerant, tanquam alicudus ponderis.
Ad hanc ultimam speciem memoriae suam revocari debent se licinsimi: igitur, qui facile & cito aliquid accipiunt in memoriam, illudque diu retinent dc servant; hi flamenta cerebri habere dciant modica , non crassa , sed magis ad lubtilitatem dc tenuitatem accedentia , quibbus idcirco facile aliquid imprimi potet .
Deinde hi cerebrum temperatum obtinere debent, non ni in is siccum, nec nimis humdum r uti enim argillam nimis humidam, diximus, non retinere imagines sibi impressas, sic etiam argillae nimis sic
cae vix aliqua imago imprimi poteli, sed partes prosiliunt, vel inpressum non conceait, nec a se invicem recedit, ita ut nulla fovea ipsi imprimi queat, quin statim repleatur . Sic etiam cerebrum nec nimis Digiti s
488쪽
memoria requirit temperatum cerebrum , modice humidum , modice
sti arta addi potest sipecies memoriae, quae esset difficulter aliquid obe, recipiens , & nihil retinens : sed haec memoriam non tangit, & est
privatio, seu desectus, hominesque tales ad fatuitatem magis accederent, quim ad conversationem colendam apti essent . . Voluerunt nunc multi huic memoriae , male dispositae, succurrere Memisi num medicamentis et remediis ari cialibus , hinc excogitarunt memo' medicamentis xiam artificiosam, de qua multi tractarunt, Luschenchelius, Allatiu , possimus fue- Iob Pου. Gouenius , aliique; hi ope certae imaginationis rem effice- αν, re. te, & ad finem perducere conabantur; hi Comparabant res memoriae De memoria imprimendas, ut hac ratione memoriae succurrere possent; compara' artificiali. tant litteras cum diversis instrumentis , quae depicta habemus apud T citatos a uctores r haec instrumenta reddebant familiaria memoriae, . ita ut quam primum de hoc ve Iallo cogitaretur , statim res illa , quae memoriae mandanda erat, animae contemplanda osterretur, uti supra diximus in conjunctione animae cum corpore, quod suaedam ideae sint Ita inter se nexae, ut neutra illarum possit concipi, quin aliae etiam concipiantur; sic si velimus amici alicujus concipere nasum, vel ocu Ium alterutrum separatim, hoc non poterimus, quia quam primum concipimus nasum, statim totam Illius faciem nobis imaginamur: hoc unusquisque apud se ipsum experiri poterit perquam facile. Vide Ca res passiones, item ejus tractatum de homine. Videmus , cogitationes certas ita esse junct/s, ut haec sine ill 1 ne concipi queat Isi .etiam hic, cum talis figlira hujus vel illius instrumenti offertur menti, statim per eam repraesentabi tur illa rcs, quae memoriae erat mandanda, vel quam anima quaerebat; & sc illi maximae dexteritatis signum esse dicebant, cum quis sciret, nexum facere inter imagines, &res repraesentandas. Haec in strii menta collocabant variis in Iocis, modo in cubiculis, modo notas habebant in articulis singulis corporis nostri, tam dextrorsum, quIm sinistrorsum, atque ita imaginando unum hominem, poterant multiplices imagines sermare, ita ut polsent multas res reminisci per unum imaginatum hominis; sed melius esse putamus, s imagines concipiantur in cubiculis variis, quia in hominis articulis nimis pro pinquae sunt, atque adeo hoc posset facile confusionem parere, hoc ipsum per cubicula quoque tenta vi , huncque modum Iaudo. Porro nune disputant, an consultum sit instrumentis uti,& an ar- Αου afti Lei rificiatis memoria coirrumpat naturalem banc quaestionem nunc si Di memor aei id deeidere possumus, postquam vidimus memoriam naturalem & fiftiat naia artificia Iem , statuendo artificialem non posse corrumper natura turalem.
Iem , nisi quis vellet artificiali abuti, nimisque fidere, ita ut postea negligamus naturalem a sed abusus non tollit usum , nec quaestio est de abusu , sed usu artifeialis in casu necessario I alijs ineptὰ faceremus , s naturalis valeret, & tamen quis vellet artificia It uti, quod
ridiculum foret. Respondemus Seca Mo'. ponamus natura Iem esse neglectam pera tificialem , rogamus nunc , an nobis non debet sufficere, si modorem sciamus , nec interesse, num hoc fiat per artifieia Iem , num verbper naturalem, si modo rem sciamus, quam intendi inus δ
489쪽
Nune porro nonnulli Medici non erubescunt lve mu Itum gurIaia Me messic MIti s medicamentis, miracula si Diis placet r iracula pro debilimenti me st memoria praestantibus, nee repudiant lucrum sibi Pomparare per me- - m Fontor' tam ignotantiam: hoc ipsum in multis experimur qui gloriantur, se σπti posse eectos visus assectus curare, consuluntur, & l icrum sibi comparant, eum nihilum de re intelligant, praescribunt aria medicameninta, sed incassiim, quia ex mathesῖ totum hoc deduci debet, quam nequidem in limine salutarunt, & tamen perfricta fronte pergunt usquere usque lucra sibi comparare per impudicam gloriationem , nulli rationi innitentem : sic etiam hic pollicentur, se mea orias debiles possct confortare, roborare quae verba ipsi non Intelligunti medicamentis specificis. Sed examinemus semel paucis, quid de his pro vero tenenis
Primὸ, quomodo cerebri humiditatem nativam corrigerint medi- ea mentis, cujus non nisi debilis & exigua pars ad cerebrum venire potest, nec proinde laudabilem effectum produceta ἔ ita ut morbus quidam ardens hunc melios dc facilius effectum dare posset . Sed an . non a liae partes prius exsiccarentur, qu 1m cerebrum, quod naturali. ter humidum, ec roscidum existit an non mutia oborirentur inincommoda δ
einde, quomodo nunc siccas fibras, flexiles reddere possent suisicamentis y an non prilis deberent illa medicamenta ingeri in .ventricolum λ & an non illa aquea dc mollia squilla requirebantur enervarent ventriculi sermentum ' an non pluri nae cruditates oborirentur λ an non sanguinis massa gravaretur horrendum in modum aqueis humoribus, priusquam cerebri flexibilita ἔ esset introducta, non tantum in f hris λ sed etiam pori laxari debent cerebri, ad quod requiritur humiditas i metuosa & subtilis, quae irrumpere, & penetrare deberet totum cerebri tibi osum contextum: quomodo nunc posse mus hoc facere talibus medicamentis , quae longo eorum usu necessario deberent causari varios affectus p ac proinde facile nune possumus intelligere , quid possint sua medicamenta memoriam resti
Satius est, Insantes primis annis assuescere multis Iebus memoriae mandandis, ut a principio cerebrum ad hoc disponatur, ut flexibili tas tractu temporis , dc continuo usu promoveatur . postea autem , cum provectiorem instredimur aetatem , ad hoc agendum minus labi les sumus, & tunc judicio magis, quam memoriae incumbendum est. .
De sevidu, Dostquam Igitur sensus internos explicavimus, tempus erit, ut ad
externis in L externos progrediamur ἰ inter hos primum locum merito tenere senere. debet Visus : oculi dicuntur senestrae animi, & ut plurimum ex ocu-
'Dι ιιμ. lis hominum legimus passiones animi, quae dissimulantur in hominer
490쪽
oriisleon Iretionem anatomleam prae supponimus lectori esse notam.
quamque petere possumus ex Λnatomicorum libris; brevem tradit Caνtedius in suo tractatu de homine pag. 73 . Quomodo tunica exterior albicans versos exteriora extensia est , album orati dicitur. membrana alauginea ; haec in medio oculi, ubi transparens est , Coris mea vocatur : intus primo occurrχ humor aqueus, qui corneae subsacet, dispescitur fibris ciliaribus, utrimque ab humore cus alono,aqueo muliato eram ore , a gradibus enim consistentiae humores oculi acceperunt suam denominationem : in medio est humor crystallinus , crassi ustu Iust denique in fundo oculi-humor vitreus , crassitie dc majori consistentia ab aqueo disserens, hic extenditur ad fundum usque, im . ipso lando dispersa sunt filamenta infinita nervi optici, quae suo numero componunt tunicam, retinam dictam , cui imprimuntur imagines rerum visibilium, sed inversa ratione. Si tun ea selootiea , alba , dura , multa pallentia separetur ab hu- . more vitreo, ita ut ille suis terminis contineatur adhuc, tunc illae tu . ni eae sie separatae, circa nervum opticum , ubi eum perforat, portis rotunda exscindatur, huic circulo postea apponatur membrana ovi r cens, vel charta madida albicans, postea pupillae oculi apponatur canis dela accensa , tune candelae flamma depingetur in oculi fundo, sed inversa ratione . Uide hoc experimentum apud Cartes m. Quaestio hinc exoritur, eur imagines queamu/ recto obcipere,cum os aestis.eis Aversae depingantur in fundo oculi' queamus . e. Causa hujus rei petitur ex sundamentis conjunctionis animae cum Has conemieorpore , quod anima hic tantum judicet secunderin coniuetudinem ζ re imo ues.seeundum eonsuetudinem anima videt: anima judicat, tunc imagi- eum Inet,em
nem in fundo oculi ex ratione depingi, qua denotae subjectum capa A EOInoantur suarum iunctionum; quando autem imagines invertuntur, ita ut non ιη kai ἐῶ is
In versae illic depingazntur, tune anima videt, res non defungi suis sunctionibus . Ex mathesi haec res facilius potest concipi, cum ex ea constet, quod, quamvis inversae sint imagines in fundo oculi, tamen actio radiorum in nervis 'plieis'mutetur ex inverso in rectum, ita ut imagines in fundo inversae depictae, non tamen ita sensorio repraesententur, sed antequam eo deveniant, in rectas mutentur : quis est, qui contrarium probet Nervus opticus cum optico altero coit, & se mutuo attingunt, uti apparet Tab. XXII. Et ex eo, quod alter attingit alterum, continetit, duas imagines Iri . Imuiner biduobus oculis depictas, non ut duas, sed tantum ut unicam sensorio quomo- repraesentari r uniuntur quippe & confunduntur binae imagines , dc uniantur, unam componunt; & ut vis unita fortior semper existit, ita et ianta ρηε qua ad hic duae imagines unitae vivacius ad sensorium feruntur, ut ita distin . se orium υ
ctios animae repraesententur . niunt.
Pupilia non est semper ejusdem magnitudinis & figurae,praesertim De pupιIIa in infantibus & selibus, in quibus continuo mutatur: hoc dependet tan- oculi ejusquet om a processibus ciliaribus, prout diducunt, aut relaxant humorem a Mobilirare. crystallinum, atque adeo eum aut planiorem & latiorem , aut rotundiorem reddunt.
Erao cum ante diducticinem O nia obscura sint, sprocessus enim illi nigri sunt) post diductionem omnia clara fiunt, cujus contrarium exiissimat RegiuF.