장음표시 사용
471쪽
modo queant inflari, tune est vigilia: tune enim spiritus defluunt lux es celeri suo fluxu per tubulos, justo modo jam apertos , ac proinde
librillae nervorum jam sublevatae, magis a spiritibus praeterlabentibus extenduntur, & majorem accipiunt tensionem, di sic spiritus eas undique cingendo, & tubulos ab ipsis rei ictos replendo, faciunt extensionem nervi totalem, fibrillarumque tensionem debitam, spiritus singuis las nervorum fibrillas elongant, extendunt, dum undique eas ciningunt , dum totaliter illae spiritibus innatante tenduntur itaque , hineun 1 fibrillae extremitate tacta, statim nitide & distinctὰ transmittitur illa actio ad alteram , in ventriculorum superficie intern 1 terminais
tam , eo magis, quia spiritus confirmant illum motum , ct tremores fibrillis impressos.sbyemo, an Sed objiciunt hie,motum, seu tremorem oportere spiritibus, fibrillas non tremore f- eingentibus, impertiri; ac proinde actio illa cessaret, nec ad cerebrum rituruspir= pervenitet , ni i admodum debilitata.
tibus eas cin- Res sedemus, hoe esse quidem verum , sed non esse pminde actio- gentibus com- nis dii personem metuendam, quia fit utrobique in momento, propter municetur, o magnam singularum fibrillarum tensionem ; si autem per partes fie- e actio pe- ret, tune metus esse posset, sed simul & eodem momento tremor hiereat friusqua singulis communicatur, ita ut eκ tina transeat in aliam , ex hac rum ad cerebrum sus in priorem, & accipiendo tremorem eundem reddunt di restituunt; perveniat y adeo ni spiritus tremorem conservent, tantum abest, ut eum ab lere videantur , nam motum ipsis impressum transserunt in fibrillam aliam , haec in aliam , & sic porro, non aliter ac chordae per aerem
ex Ransae tremor eonservatur ab aere primo propulsor sie hic tremora hes illis spiritibus communicatus , a spiritibus redditur fibrillis, Ac se aliis communicatur : hine si vel uni fibrillae actio imprimatur,
satim aliis communicabitur concomitantibus , & sic viribus mitis eam deserunt ad alteram sui extremitatem, hoc est, ad cerebrum rnon aliter ac una parte telae araneae tacta , tota contremiscit; siecum unum flamentum tangitur, transfertur illa actio alia in cominmuni theca, canali contenta, dc tandem transfertur per alia plura proxime ab cerebrum, ita ut exinde sequatur confirmatio dilationis , actionis impress, ad cerebrum s tantum abest , ut exinde illa actio
Sic cum delicatios tangitur pars aliqua sensitiva ab obiecto aliquo, utpote a morsu pediculi, vel pulicis, tunc titillatio fit, Ec noscimus i
cum distinctu ni manu tangere, ut Objectum molestiam pariens rem veatur: hoc signum est, id accidisse , ubi pauca sunt hi amenta ne vota, quae actionem uni impressam trunco nervoso communicant, ZEse ad cerebrum quidem deserunt, sed cum fibrillae aliquo modo a se invicem distent, anima locum distincte scire nescit , ubinam fiat haec
titillatio, cum totus contextus inde contremiscat , nec scit quaenam
fibrilia hane attulerit actionem , hine manus hine inde discurrens
. Constat igitur eκ his duabus responsionibus , spiritus ire per ne se suo πο vos, non obstantibus illis transversis sita illis. verso fumi e Nune videndum, quomodo adverso flumine actio spiritsts ab obj spiritu sc ist thi, impressa nervis ire possit ad glandulam , cum spiritus tendant a ης Ψε glandula ad parte, ,& non a partibus ad glandulam , hoc est, quomo' presby, AEgi radiationes spirituum queant pervenire ad ipsam glandulam , seu
472쪽
sinsollum hoe ut clarum reddatur, opus erit prius expendere, qii Hradiatio sit; deinde quomodo fieri possit, non obstantibus his dissicultatibus .
RadiatIo fieri solet inter nervos, & inter sensorium cem mune is, Ouid sit ea cujus vox nostro sensu non eli satis clara; non aliter ac vox radiorum Hati. Θιν
luminis, quae samiliarissima est inter Philosophos, at nihilominus res i avi qipsa obscurissima, dc non nisi pauci norunt, quid per eam intel ligere debeamus: nemo explicavit ante Cartesiam, in quo natura luminis consistat.
Sed similitudine quadam res haec clara reddi poterit. Contemplemur, quaeso, navem adverso flumine euntem, tunc videbimus post puppim, in aliqua longitudine aquam longd aliter esse motam , qtiam in flumine ipso, & ullus aquae superficies aliter incurrit in oculos nostros, quam reliqna totius fluminis, hoc est, illi aquae imprimitur a nave alia radiatio, & peculiaris quaedam motio: eo tantum indicare voluismus illa vestigia , quae relinquuntur post navem, quatenus illae particulae novam accipiunt motus determinationem , disserentem ab aliarum determinatione, quam communem omnes aquae fluminis particu
lae antea habebant; ita ut nunc alia sit motio totius fluminis, alia ejus partis: ex quibus etiam patet, aliam esse motionem fluminis totius, qua sertur e regione ad regionem, aliam particularum in hae vel illa regione , in hoc vel illo loco: sic multi diversi & particulares vortices reperiuntur hic ac illic, ita navis imprimit aquae novum & peculiarem motum, di versum ab illo, quo sertur totum flumen, & hanc motus diversitatem, aquae impressam, vocamus radiationem.
Cogitemus nunc, spiritus ex plexu choroideo expulsos esse, dc sua copi1 componere quasi flumen integrum spirituum, quorum universalis motus est ex ventriculis cerebri per nervos ad corporis universa membra & per capitis partes : ergo uni versialis agitatio dc torrens spirituum est a centro ad cireumferentiam,a ventriculis ad singula membra, non aliter ac Rhenus suo universali motu sertur in Hellandiam a Coiati,ia; sic etiam spiritus a centro eunt ad membra dc ut fluminis peculiaris eat motus vorticosus in sui quadam parte , sic etiam spiritus in orisbem aguntur in casu peculiari in vertigine ; dc ut alius fluminis esset motus, ubi navis adverso flumine propulsa sui vestigium imprimebat aquae, in qua versiabatur, se in nobis alius potest esse motus spirituum peculiaris a peculiari causa productus : hos igἰrur peculiares motus vocamus peculiares radiationes , uti post puppim videntur disserentes motus, sic in cerebro a peculiari causa fiunt peculiares motus, deteris minationes mirituum, quae peculiares & inlotitae radiationes, determinationes spirituum excitant attentionem mentis, ut anima intelliis gat, undenam illa nova & insolita radiatio, nova impressio m ntis proveniat, quidve corpori accidat, quaenam causam hanc torrenti spirituum impresserint; & ut radiatio illa post puppim fiebat adverso flumine, sdiximus enim hoc fieri, cum navis sertur adverso flumine J se etiam , quamvis torrens spirituum eat a cerebro ad circumserentiam. nihil tamen obstat, quominus determinatio ire possit a circumferentia ad centriam ventriculorum , hoc est, ad sensorium commune; hoc est,
quod radiatio mirituum possit fieri adverso flumine spirituum , in quo maxima consistit difficultas. Quomodo, dum spiritus extrorsum a centro seruntur ad partes, eo-
473쪽
dem momento actiones, ab objectis excitatae, possint transserri verissus sensorium commune, adverso licet torrente δVidimus hoc obtinere in flumine; hoc ipsum etiam obtinet in aere, non tantum placide, sed etiam vehementer licet agitato : possimus enim adverso vento loqui cum homine , in opposita parte constituto, ita ut adverso vento seratur sonus. Quod magis est , quam ego facio peculiarem aeris agitationem ore meo in e1 consistit articulatio, seu vox illa it adverso vento ad aures alterius; sic campana auditur licJt ad ersi vento. Sic ex physici scimus, lucem esse singularem pressonem globulorum secundi elementi, tamen licet ventus lit, qui huic pressioni contrarius , & fortis est , lumen undique apparet; ita ut motus luminis
non impediatur a contrario motu totius acris, ac proinde potest si gularis motus esse contramus motui universali: quod idem de spiritibus etiam cocitandum, ad ρerso uorum torrente , tamen radiationes
deserri posse ad sensorium . Ulterilis, cum stamus direcidante speculum , sicies nostra illic refraesentatur,& infundo nostri oculi depingitur , dirigamus aciem no ri visus versus imum punctum pupillaei rostrae, a quo proinde mittuntur I radii versos speculum , qui II reflectuntur directd ad idem punis tum. & facit illius puncti imaginem : quomodo ergo video st non ali ter,quam quia radii a puncto pupillae missa. in speculum reflectuntur ad oculum : ergo secundum eandem lineam hoc punctum videtur , secundum quam in speculo repraesentabatur ac proinde una & eadem linea, quae intervit duobus contrariis officiis, id est , qua hae punctum inspeculo depingitur, & qua idem illud videtur per reflexionem ejusdem radii per eandem lineam,caeteroquin directe videri non posset. At haec ea nil contraria sunt, emittere & recipere: oculus primό emittit radios, os recipit a speculo per eandem lineam : ergo non mirum est , posse in
uno corpore diversas determinationes, conatus, pressiones concipere, quamvis motus non sint contrarii.
Sie hic globuli premuntur versos speculum, & a speculo rursus eoindem momento versus oculum,& hoc videtur aliquid majus esse, qu1 nanos proposuimus. Habemus adhuc aliud exemplum, sui res me ilis concipiatur in teneamus duabus manibus baculum , sed utraque prematur aequaliter , exempli gratia, dextra versus sini stram partem , sinistra versus dextram partem; hic baculus quamvis non moveatur, habet tamen duas 'determinationes contrarias, una verssis hanc, altera versus illam partem, hoc est, actu premitur pland contrario modo, nee loco movetur, duplicem quidem habet pressionem & determinationem , at nullum motum, adeo ut determinatio dari possit sine motu, & determinatio a motu differat, quod Cartesius inculcavit in dioptνiea. Hic duae deinterminationes adsunt in brachio actu, dum nec horsum , nec istorsum haculus movetur. Dextra experitur pressionem actu iactam a sint stra, ct sini stra experitur eam, quae facta est a dextra, ita ut tactus utriusque mansis pressionem sentiat.
Eodem modo res se habebat in speculo , ubi. series globulorum est Instar bacilli, ab oculo ad speculum proten si,qui premitur ab oculo, &reprimitur a speculo in momento, non aliter ac moth un1 baculi extremitate, movetur & altera; illaque mutua pressio sacit , ut oculus
474쪽
pingatur in speculo,&repraesentetur denuo per eundem radium eodem 'momento; illic datur itus dc reditus in eodem corpore simul, quae conistrariari videntur. Et ut radiatio aquae , a nave in flumine sicha, non actu fertur advelli, flumine, sed tantum alia est illius aquae determinatio aaeontrariam partem; ita dum fluvius & torrens spirituum it e X ventriculis cerebri extrorsum per nervos, per totum corpus, non putandum , fieri spirituum regurgitationem, de qua moκ sed sufficit, si fiat illius motus resistet tia alia determinatio, ad quam intolitam anima attendat, ut
novitaIem caulae hanc producentis agnoscat.
Apuε Cartesum etiam legimus, qua ratione eaecus possit baculo di- suomodo ea-gnoscere dc distinguere objecta, eorumque diversitatem agnoscere; in cus possit theo ρrι maest actio, qua protenditur baculus verssis objectum, secunda ctu dignosce est, qua adici ab obj. diis baculo communicata transfertur per eosdem re objectorum nervos ad sensorium , quae posterior actionis translatio est priori con- varietatem. traria , quia prior fiebat ad motum spirituum , posterior contra eundem, & sp riuium torrentem : diversitas autem resistentiae iacit, ut corpora baculi ope tactu dignoscantur, quippe dura baculo aliter resistunt, quam mollia silla majorem, haec minorem habent resistendi gradnm; quae diversitas facit, ut haec ab illis cognosci queant solo tactii: sed uti hic actio est adierso torrente spirituum , dc cum eodem, sic res a minplius difficilis conceptu non erit de radiationibus. Actio non taret sim transmittitur ab objectis per nervos ad sens rium , sed etiam per spiritus circumfluentes fibrillas nervorum it ad idem seniorium. Sufficit hic conatus retrorsum eundi, quamvis spiritus a ctu non re- rgitent, illa alia determinatio sufficit ad navitatem animae imprime adam, adverso licEt flumine. Rieargitatio itaque spirituum hie loci est imaginaria,quam tamen Num Zar
non miti Λngli tueri videntur e sed plane illa impossibilis est, impe- possit spirituudientibas videlicet valvulis, quae erectae claudunt canales , quae nu- regurgitatio . merosi simae in nervis reperiuntur, ut constat ex praedictis. Nee videmus, qui opus habeamus talibus figmentis ad hanc rem explicandam,
cum in precedentibus satis aperte demonstraverimus , actiones posse re adverso licet flumine'& torrente: hoc obtinuit in aqua , aere , &radiis solariis, quidni idem obtinere potest in spiritibus 'Nec valvule quicquam obstare possunt, nec quoque fibrillae transis versae nervorun; Qtus ille conatus& nova determinatio, pressio, sus-ficit , quamvis actu mn pmpellantur spiritus, ut jam elare satis demonstravimus: di facile concipi potest . eodem momento hunc conatum pertingere ad terebrum , ae parti sensitivae accidit, quia press1tina baculi extremitate, premitur di altera, non dico movetur , quia
Trajicitur igitur moriento haec radiatio ad intima ventriculorum ν, an quibus nervi incipium, & originem trahunt, & communieatur spi- ritibus proximis, in venti aeulis existentibus, trans serturque ad sens rium , quod diximus respitere omnes nervorum tubulos : quo igitur verssis omnes radiationes tendere debent ρ sine dubio ad centrum ventriculorum, ad quod respiciunt omnes nervi. Omnes igitur radiationes , determinationesque mittuntur ad glandulam pinealem, non obstantibus spiritibus, continuo exeuntibus explexu
475쪽
plexu choroideo, a glandula ad circumferentiam ventriculorum eum am probaverimus, actiones posse transferri adverso torrenter III i igitur spiritus debent hanc radiationem mittere ad sensorium , dc ita eo confinit generalis ratio sensuum, tam externorum, qu1m internorum, de quisus ordine in sequentibus acturi sumus. Atque ita maximam dissicultatem superavimus, nec quicquam faetum illae pueriles adversariorum Objectiones, nec merentur responsionem ; sed haec superanda erit , priusquam possimus de sensibns in medium proferre. Diκimus hactenus quomodo radiatio fiat, dc quid per eam intelligere debeamus , quomodo eant ad glandulam adverso licet flumine spiritus, non aliter ae in flunaine navita sequitur radiatio, contra tamen totius flumini ε motum dc decursimi Ex iis, quae dicta sunt de conjynctione animae cum coroore, δέ defensorio communi, gravis illa quaestio decidi potet , an Diiboli,2 Angeli scire possint nostra cogitata , de qua cum passim Philolophi, aequeae Theologi differant, de ea hic verba facere supersedemus.
De Sessibus in genere, θ' quidem de iniernis . CAPUΤ XCIII.
P Ostquam igitur hactenus speculati sumus mentIs eum corpore
conjunctionem,descendan iis nece me est adsensus internos,&externos, eosque examinemus ordine , de quibus omnia confuse abant l-
quis tradita sunt; quibus licet mal8 intellectu fidere cum voluerint, non mirum, quod eorum philosophia tam male cohaereat, quae nis su-Perstruitur. Seu ρι μηρ Sum itaque sensus duplices, intern 'externi, Intellige qao ad pri-ἀuplices, in- mum gradum senias , nam in secundo & tertio gradn senssti, hoc est, terni oe ex . in perceptione dc judicio, sunt omnes tantum interni, hoc σε, sunt ipsa
terni. mem: Perceptio enim Ac judicium mentem constituunt. At voluerunt eos distinguere, prout sunt in perceptioni, aut judicio. si intra cerebrum tantlim erant, vocabantur interni; si ero causa erat extra nostrum corpus, aut extra cerebrum , quae sensarionem producebat in mente, dicebatur sensatio externa.
Sed quia eκterni requirunt internos, igitur constititis erit de internis primo agere. De Imagina- Interni sunt duo, &e. Ι. Imaginatio . II. Memoria. Est revectrione- imaginatis de praesentibus, aut praeteritis rebi S: nec harum , vel illa- Sensus inter rum, tam praesentium, quam praeteritarum potest dici smplicior, quia si sunt duo. est tantsim imaginatio. Quid autem imaginatio sit, docetur a Cirtesio , meditatione secun-M N In principio meditationis sextae. Nihil aliud et , quIm applicatio mentis seu cogitat Ionis in nostrae, ad res eorporeas intelligendas,mediantibus vestἰgiis cerebro immems, dc spirituum animalium determinationibus t seu radiationibus j ad su-Tab XXV. perficiem sentorii communis pervenientibus. Vide Tab. XXV.
480쪽
Ex hac desuritione constat, non Deum, nee Diabolum, nee Angelos, nee Animas separatas imaginari posse,quia non habent corpus, cui juniacta sunt, quod corpus jam vidimus ad imaginationem requiri rest tantum purus & merus eorum intellectus: intellectualium non est imaginari, quae nullum commercium cum corpore habent, hinc Deum dea serere videntur, qui eum imaginari contendunt, quomodo enim e
gitatio, t quae Dei constituit essentiam potest depingi, imprimi poris di fibrillis cerebri: picturae impressio praesupponit eorporeum quide at
cogitatio toto caelo differt a corpore: ergo imaginatio versatur ei rea res corporeas, aut praesentes, aut praeteritas,& non spirituales, hoc est, intellectuales, ut rectius loqui videamur. Si imaginatio est rerum actu praesentium, & agentium, tunc sensus externi inde sequuntur. Si vero ex vestigiis cerebri prodit rei praeis teritae imaginatio, tunc refertnr ad sensum internum, & est mera taniatum imaginatio, nec ad hoc concurrit rei actio, cum anima se applieat ad res corporeas, quae antea in objecto egerunt, quarum vesti gia cerebro impressa sunt, quae nunc denuo menti exhibentur, quamis vis , res ilipe extra nos , non eκ istant praesentes ante organa sensuum; haec est pura imagInatio, quae tamen non dsffert ab alia realiter. Aliquando res non sunt impraesentiarum agentes ζ sed olim egeiarunt, tune illius rei velligia cerebro impressa hanc rem rursus exhibent per radiationem certam spirituum , ex qua imaginatio sequitur, qua mediante anima crattat de eadem re, quae antea egeratoc praelen x erat.
Vestigia , quae dicuntur eerebro impressa, sunt aut secundum filamenta, aut secunddm poros ei impressa. Vestigia pνiora sunt, quando certis flexibus, fi Iamentis rei imago Imprimitur, hinc variae figurae 3c imagines enascuutur. Vestigia posteνiora fiunt, quando pori cerebri certo quodam ordine majores fiunt, ita ut ex plus solito poris apertis, inter fibrillas oriatur radiatio quaedam certa , quae ad glandulam perveniens , repraesentat animae hanc rem potius, quam ii Iam e similes radiationes spirituum
proveniunt a certis flexibus, fibrillis impressis, ut si charta plicetur, manet ejus plicae vestigium; simili modo fit in cerebro . De poris, evidemus quoque in charta, cui acu quaelibet figurae imprimi possunt, quibus similes eontinuo producere valent, quamdiu pori illi rema nent aperti, satis profundi impressi , ut ex sequentibus schematibus liquet, Tab. XXV. er XXVI. Fig. I. e II. ABCD Foraminvia cerebro impressa, per quae imagines rei sensorio repraesentautur, nisic fiat memoria.
Et illa insolita pororum, certo ordine dispositorum, apertione enascitur insolitum a Iiquid, quod animae contemplandum exhibetur,& sic mens contemplatur illas figuras, di sibi hane vel illam rem imaginatur, cujus figura hoc modo cerebro est impressa. . Non opus est , & non contendimus hic , illa vefiigia debere eme .s milia rebus significatis sic; quando scribo Deus , quid, quaeso, commune est inter has litteras, earumque certas delineationes , & inter cogitationem , quae Dei essentiam constituit ρ nil sane communionis interxedit inter nanc delineationem factam atramento in charta albat