장음표시 사용
31쪽
eommuniter sapientiae adscribuntur. Ex praestitutis perspicuum sit, hujuscemodi ossicia ad sapientiam philosophicam exclusive pertinere, quae in ultimas entium rationes suspicit, et sulgentiore veritatis pul-ehritudine capta, fortius in ejus obsequium voluntatem perdueit; et nil enim enixiu S, ait S. Augustinus, homo desiderat quam veritatem η:quae quanto Splendidior menti rutilat, tanto validius ipsi dominatur, eique persicit intellectum, et cor. Hi ne juvenibus ardor sciendi incalescere opus esSet, non ut tantum in scientiis prosiciant, Sed, quod nobilius est, ut in sublimiorem sapientiae gradum rapiantur. Denique tam ultima ratio logica, idest idea, vel essentia entio, eui philosophia primo sublevatur, quam ratio ultima ontologica, Vel metaphysica, atque moralis, nempe Deus, quam postremo attingit, ostendunt evidentissime ens licet unum in essentia, trinum in sormis esse, idest reale, ideale, et morale, quae sormae intrinseco, et essentiali ordine ita disponuntur, ut una in alteram non pugnet, sed simul miro foedere socientur, ut evenit rei alicujus attributis. Quamobrem homo, qui trinam entis formam imitatur, ae pollet facultatibus sensitivis, intellectualibus, et moralibus, per philosophiam debet apprehendere lacultates sic invicem conciliare, ut inferior Superiori haud praevaleat, sed sensitivae intellectualibus, istae autem moralibus Subiaceant, quod est entis similitudinem gerere; in ea enim Subordinatione Vera consistit sapientia. Quantae ergo necessitatis est homini studium philosophiael Utinam omnibus propinari posset. 30. ' Quoniam vero philosophus christianus praeter sapientiam naturalem , ad supernaturalem Dei miseratione per Verbum Suum etiam laetus est, abs re sat non erit quidpiam adiicere quoad hujuscemodi sapientiam supernaturalem, quo ejus ab naturali discrimina internoscantur .
Satius in primis nobis est, si ex pluribus adnotamus, sapientiam Super naturalem essentialiter ab naturali disserre, quia eius elementa, etsi bisariam quoque dividantur, alterius, et plane diver Sae naturae sunt. Enimvero elementa sapientiae naturalis sunt: 1.' Veritas ideatiS, ineompleta, et initialis; 2.' actio voluntatis naturaliter bonae, Seu virtus naturalis . Elementa contra sapientiae supernaturalis Sunt :1. ' Veritas absoluta , completa et subsistens , Verbum DiFinum , quod ignescente quadam luee mentem supernaturaliter per Vadit, illustrat, et movet. 2 ' charitas Spiritus Sancti sese charismatum domas S. 3. 43. LVu , 14. - Ηinc sapientiae philosophicae illud Aristotelis ain
irari debet - sapientia altissimas causas inquirit - . Verum philosophia quatenus amor est et studium quo sapientiae . est seipsa qua scientia ultimas inquirens rationsis praestantior, quia utpoto studium sapientiae nedum intellectum illustrat, sed et voluntatem movet, dirisitque ad bonum Suprismum.
32쪽
nis tordibus humanis effundentis et inhabitantis: supereminentioris ergo qualitatis est sapientia supernaturalis, cujus respectu, Sapientia naturalis initium illius est, eique praeambula, eo plane modo, quo philosophia est ad theologiam propedeutica . Quapropter, nulla est inter eas necessitudo, qua una alteram necessario p0Stulet, quia sapiensia supernaturalis est omnino donum Dei gratuitum, quod homines efflagitare quidem poterunt, numquam vero iure mereri. Si quis aliter sentiret in semi-pelagianismum impingeret. Aliud notatu dignum remanet inter praelatas sapientias discrimen, scilicet, quod elementa Sapientiae naturalis sint invicem realiter distincta, quorum alterum theoreticum est, et ab homine plane independens, talis est veritas; alterum praeticum, et hominis, ut, actio voluntatis; atque unum sine altero haberi subinde potest. In Sapientia contra Supernaturali, elementa sunt aeque ab homine independentia. atque unum sine altero infundi nequit, quia etsi aliud di Stinctum significent, unum lamen alterum suo modo continet. Iuririιate enim Charitas est, et vicissim . Quod perspicuitatis gratia verbis Cl. Philosophi iam citati praestat illustrari: et Verito e Cariιοη Signi sicano cose diverse ma elascuna di esse comprende l' altra: in η cia se una h il tutio: ma nella Verita h la Carith come un' altra, e net η la Cariis h la Verita eo me un' altra: Se eia se una non avesse seco l' al-n ira non sare libe pili dessa. Laonde se la Verit, esprime Dio nellax per Sona dei Verbo, come disse ii Verbo flesso; la parota Carit, espris me it medesimo Dio nella persona delio Spirito, come h Acritto, Id -s dio h Carith. Laonde chi ha questa Verith ha con essa la Carith, B che t 'adempte, e chi ha questa Carita ha leserith adempita . . . Lav Verith e data atruomo in un modo implicitc e potengiale, it che S. η Giovanni esprime dicendo, ehe net Cristiano dimora it sema dei Verbo η I, 10. III, 9 , quel seme onde I 'uomo h rinato. LyesplicaZione η di questo seme ne' diversi uomini h piu o me no e sempre limitata ev Si sa in ordine . . . alia persezione morale, ed alia selicita detruomo. v Lo flesso si dica delia Carita che h I' esecuetione e la sosta laetiones delia Verith; onde nelle scritture si nomina la Carito delia Veriton II Thess. II, 10 , e si osoris a sare la Uerito nella carita Eph. v IV, 15 ; e una Uerito elie si sa colla Carita n Introd. ec. Plura de sapientia supernaturali dicenda essent, quae philosophiam tran Scendunt, quaeque ideo omittimus. Diqiligod by Corale
33쪽
re caeperant controversiae Super Primo principio totius philosophiae generatore, proptereaquod res maximi equidem momenti agebatur. Quandoquidem ubi a vero principio, ut oportet, tota philosophia se turiret, recte etiam progrederetur, et in Scopum intentum certissime collinearet; sin autem male inciperet, in progressu quoque a Veritatis tramite de necteret, et praeceps in errorum pelagum tandem miserrime rueret. Opus nobis est igitur, si quae ingenii Fires nobis suppetunt, eo maxime eas periclitari, ut radix totius genealogiae philosophicae , pene dixerim, effodiatur, et in lucem prodeat. Nobis etiam ista inquirentibus saeem praetulit Angelicus, qui Saepe praecipit, u ina demonstrationibus oportere in aliquod per se notum et primum re-ο ductionem Geri, ne in infinitum iretur, et sic scientia et cognitio a perirent a De Verit. art. 1. . Ei cohaeret Doctor Seraphicus in
qu0Sdam viguisse, quibus Deus et mundus unum idemque indisti e tum idebantur: idcirco philosophiam a Divinitate res mundanas Feleomplectente, vel eructante sumpsisse. Ita mehercule cenSuerunt cujusque aetatis pantheistae et emanati Stae, qui tam rerum, quam scientiarum a Deo ducunt exordia.
mere quis suspicaretur. Si enim, cum vel habituali ratiocinio, vel divina revelatione, etsi pervicaciter iis in Deum nos serri per negent , compererint ideas humanas veras esse id earum divinarum participationes, ideas autem divinas Dei essentiae realiter identificari, indelli Praemittendum ducimus, in inquisitionem principii formalis vel intelligibilis scientiarum nos directo moveri, non quia Exi Stimemus. principium eiuSmodi sumcers scentiarum formationi. cum manifestum Sit mentem indigere etiam maveria cognitionis. et ideo partem a rebus. ut ait S. Τhomas, wientiam accipera; sed quia hoc est maximum. et dissicilius, cum contra omnes Seiant, materiam sensibus percipi, ac sentiri.
2ὶ Quo in censu veniunt Schelling , Hegel, cousia , Bardilli, et Gioberti, qui postremus prae caeteris id habet novitatis, quod primus fuerit lita enim se iactat . qui Patrum theoriam risionis ideatis Dininiιαιia lipse dicit, in pantheismum pronam prosequiturὶ emolli verit, et cflstiga erit, appingendo Intuitum aetus creanιis , quem Putres posthabentes occasionem praebuerunt pantheismo, imo ipsi met in pantheismum dilapsi suntl Eius commenta opportunius in ideogonia reseremus, ne eadem respicentur.
34쪽
prorsus deduxerunt, etiam ideas humanas in divinis Insidentes nos iugi et immediato intuitu suspicere, Dei substantiam, et consequenter et eius essentiam, quae ne mentaliter quidem a substantia sejungitur . directa mentis acie contemplari, indeque sibimet originis tam mundi, quam philosophiae, cognitionem primo adsci Scere, ac DrOpterea Deum nedum qua rerum principium, sed et totius philosophiae, ut alunt, a Itoma, Perinde ac si ipse principium logicum esset, inaugurant, eumque Se immediate videre, et scientiae telam ex ipso evolvere vociferant. 3 l. ' Sancti Ecclesiae Patres crebro, sive ob Dei praestantiam qui omnibus creaturis infinite supereminet, sive, quod verius est, oh munus Theologi, quod ex-professo obeunt vel etiam quia philosophiam, haud certe in suo exordio, seil ut plurimum in suo complemento, quod in Theologia naturali adipiscitur, accipiunt, ideo videntur philosophiam a Deo interdum auspicari, ceu ab eius Principio generatore et evidentissimo; sieque fidem inter et rationem discrimen quoad prosectionis principium adimere, easque simul aequare. At eorum agendi ratione attentius ex dictis expensa, aliter eonstabit. Duplici enim ossicio Patres saepe sane numero sungehantur, Theo logi, et Apologetae; quibus in muniis sungendis a Deo protinuS exordiebantur, in quem haeretici et philosophi Ethnici iam credebant, ut os argumentis a Divinitate expromptis promptius prostigarent, et ideo in Deum laudes cumulaba ut ut in principium maximum omnium re rum, Scientiarum, et universae philosophiae, cuius altissimus sinismi, ait S. Augustinus, docere quod sit omnium rerum principium sine
principio. Quod utique vera philosophia praestitit non quidem in
initio sui, Sed cum adoleverit, et in finem vergerit. Nemo autem PO-rum expresse dixit Deum esse principium immediatum, evidenti SSimum. et intuitive cognitum, quod directo nobis Seientias Pareret, uti reapse nobis praebent prinei pia rationalia praecipueque lumen ra tionis, aut idea entis: scientiis enim ineundis, utpote ideis contenti S, principium logicum et ideale, non causa realis et creatrix requiritur. Hoc videtur in s. Thoma, qui si exordium summae a Deo inivit, id
est . quia Scripsit Summam Theologicam. Theologia autem inde incipit, ubi desinit philosophia. Atiamen etsi a Deo ipse coeperit. posuitne j tem Deum eSSe Primam notissimam veritatem, ut nostri praetendunt ontologi 2 Quinimo contrarium docet, cum aperte declaret - a Deum es Se per eius essectus nobis notiores demonstrabilem s S. I. Il. II . Ergo non est veritas inde monstr bilis et intuitiva. item docet - a Deum esse . quinque viis probari POSSe .l S. l. II. ill ; ergo non intuetur; quod enim intuetur nullo paeto probatur. Legatur initium summae Angelieas, et qui is, nisi pervicaeis imus Sit, Per
35쪽
Revera Deum minime ipsos ut primum principium logicum evidentissimum sumpsisse, vel maxime colligitur ex s. Augustino, qui, in quaestionibus adversus academicos, de hominibus ancipites haerentes. eos non tompulit ad Deum, ut veritatem compertissimam et primam in ordine logico, sed potius ad factum exploratissimum propriae existentiae provocavit, quam nisi demens in dubium addueet l . Eecur igitur, si Deus ae prima Veritas logica, inclemonstrabilis et intuitiva humanis mentibus insulget, ipsum parvi secit Augustinus, et maluit rem aggredi ex conscientia propriae existentiae 'Reponeret procul dubio S. Thomas, a quia Deus non est per se notus quoad nos o 2 ; et ipse, quo evincatur, eget demonstratione. Demonstratio autem supponit principia logicalia, et rerum notiones, ex quibus componitur, et procedit ad demonstrandum id quod ignotum subintelligitur. Ideoque bene se gesSit S. Augustinus inchoando a proprio ego eontra Accademieos de Deo etiam dubitantes. Deinde et Bibliis praescribimur a uisibilibus ad invisibilia elevari: et etiam Patribus unanimiter ita tradimur, ut qui philosophiam in sidem prope- deuti eam censent. Non certo quia ipsa a Deo proficiscendo recedit, et movetur, sed quia ipsi accedit et se appropinquat. Numquid ac-eedere et recedere, ducere et ab dueere, amovere, et admovere idem
35. Tandem theologiam naturalem, ultimum tantum esse philosophiae eorollarium quam plurimi probe agnoverunt, et ideo in homine philosophiae Originem perscrutati sunt etsi in varias tamen Sen-
εὶ Licet conscientia nostri perspectissima sit, et scepticis conlodiendis idonea. non est prima veritas censenda, sed medium in ipsam perveni eudi. Ducit enim protinus ad principium contradictionis, et exinde ad ideam enιis, in quo veritas prima, ut in Logica videbitur, consistit.
sa; Repouitur equidem reflexivo tandem philosophiam in Deum redire; idest mentem. quin advertat, a Deo ad creaturas prius dilobi, et ex iis per eamdem iam, sed reflexivo et advertenter deinceps regrediendo, in Deum iterum ascendere; quia re nexio uiI novi a quirit, et data intuitus solum elaborat. Verum eum in Deum serimur, ipsum non tantum reeognoscimus, Sed primo cognoscimus. Quare in Scripturis admonemur proficisci a visibilibus, non ad iuvisibiliareeognoscenda . Sed ad ea primo cognoscenda. attingenda. invenienda etc. Rursus salsum est reflexionem nil novi adipisci. Quot enim sunt veritates areilexione partae, quae prius plane ignorabantur ' Deinde philosophia, quae tantopero super cognitiones vulgareS et palmares elevatur, nonne resexionis ope novis in dies augetur veritatibus 2 Praeiacent quidem principia, vel ut ait S. Thomas. scientiarum Seminaria, sed quid haec prodessent nisi explicarentur per reflexionem 2 Principia eiusmodi insulit etiam pueris, macconibus aliisque rudibus: sed quid eis prosunt ' Quantum a Philosophia distant 2 Quot carent notionibus, quas si obtineredi, reapse nova discerent, et numquam visa OL. I. a
36쪽
tentias distracti. Λlii enim ex principio sensitivo sensistae , alii ex principio intellectivo sui conseio, Vel ab ego subiectivis lae vulgares et transcendentales ) philosophiam Suscipiunt , ferme ac si
principium sensitivum vel intellectivum. tantae Sit Virtutis, ut veritates aeternas, immutabiles et necessarias, quibus tota philosophia contexitur, gignere Valeant. Ni l ergo mirum, si demum ipsi antropo- Iosiam in antropolatriam transformaverint, quia homo in hisce Syst matibus assulget ceu huiusce adspectabilis universi centrum, e quo scientia mundusque ut radii egrediuntur. Quod sum cit, ut vel arptini ea repudient. Id tantum adnotasse iuverit, eos formam obiectivam cognitionis praetergre Ssos suisse, et salso aestimasse materiam cognitionis, idest sensum internum vel externum, aut formas Subi ctivas ex animi natura esstuentes, cognitionibus, et scientiis compi gendis abunde valere; indeque eorum error dimanavit.
36.' Unde ergo tota emergit philosophia Responderi nequit, quin varia prius principia discessionis recenseantur. In id sinis quatuor possunt principia excogitari: 1.' principium intelligentiae humanae I 2.' principium evolutionis eiusdem; 3.' Principium philosophiae solum ineuntis: 4. principium philosophias iam consectae, quae hic agitur Quoad principium intelligentiae humanae, nemini dubium est, quin ea ex intuitione luminis rationis exordiatur. Nil enim Saepius inculcat s. Thomas, quam lumen intelligibile divinae equidem Originis mentibus humanis insulgere, eisque intelligentiam superinligere quod sustus in ideologia, et ideo gonia agetur; quibus in locis natura eiusmodi luminis ad amussim declarabitur. Principium evolutionis scientiae quod attinet, manifestum itidem QSt in Sensatione consistere. Quamdiu quippe mens, lumine rationis Dersu Sa, Sensibilibus surripitur, iners plane et sopita obdormit, ni bitque alia aspicit quam lumen ipsum, ceu medium cognitionis; ut is, qui lucem quamdam interminatam conspiceret, nullum interea obiectum visibile luci insiliret. Hinc s. Τhomas iterum monet, prae ter lumen rationis, opus esse phantasmatibus, Sine quibus species
intelligibilis, seu idea rei alicuius menti non panditur. Quod item prolixius est nobis dicendum in ideologia ete. 1 ; secus plura ibi
sit Quantum phantasmata, seu materia sensus in intelligentiae e Volutionem iustuant. ipse luculenter tradit Angelieus . qui etsi ut principium intelligeratiae lucem Veritatis primae proposuerit. subdit tamen principium explicationis ipsius esse res materiales , quae statim percipiuntur: a primum quod intelligitur 6 noebiS seeundum statum praesentis vitae est quidditas substantia j rei materialis. quae est nostri intellectus obieetum . S. l. LXXXVIlI - LXXXll. Il-LXXXV., etc. Lumen ergo rationis. vel . ut ait . intellectus agentis . eSt principium quo inielligenιiae . quidditas vore rei materialis, idest res exterua senSiti Fo
37쪽
eongereremur, qudm necesse larent. Habes tamen inde quo magis persuaderis Scientias aretissime simul devinciri, cum earum multae nobis adeuudae Sint ut nunc probanda patescant magis. Principium philosophiae incipientis in animadversione super cognitiones, quibuS hQmO fletu aliter occupatur, reponitur. Quid enim
sibi praesinit qui philosophiam init ' Praefinit sibi inquirere rationes
ultimas eorum, quae iam cognitione populari et rudi praesciverat cIdeoque necesse est Sese in ip Sas reflexive intorquere, easque perserulari, insequi et analizaare, usquequo rationes rerum naturis abditas invenerit. Hoc pacto homo priusquam vestiget rationes entium. debet rationem cognitionis, qua in earum notitiam venit, praecallere, et eerto praescire an ipsi debeat sidere, vel ab ea sibi cavere.
Apposite s. Augustinus si aut ma jam philosophiae tradita primo seipsam suam intelligentiam inspicit 3 1 . Quare ergo blaterant on-tologi . et pseudomystici. S. Augustinum in visione ideati Divinitatis philosophiam aucupari Pudeat tantum virum erroris ita impudentis eriminari. a quo errore et Platonicos ipse deterruit, sibique maxime
Demum principium philoS0ybiae, qua scientiae, vel systematis cognitionis humanae, in per Specta et reflexa eognitione luminis rationis, vel entis ideatis Si tum eSt. Eadem enim cognitioni aeque ac philosophiae, quae cognitionibu S consscitur, praeseribenda est origo. Atqui e nitio ex luminis rationis usu progignitur I ergo et pbilosophia, euius ultimae rationeS in essentia entis existunt, in quam omnes ideae, principia. Veritates, desinitiones, et demonstrationes conveniunt, et exinde ope mentis facultatum paullatim enodantur. Id tam ex ratione, quam ex PatribuS, qui Scientiis Feritatem primam, increatam, immulabilem nobisque ingenitam semper praeponunt. elarius alibi eluce et c2 . . l . 37.' Atque ideo philosophia in regressivam, et progressivam dispescitur. RegreSSiva est ideologia quae ex consideratione cognitionis humanae discedit, et sensim in eognitionis naturam Sese insinuat, elementa di Seernit, uriginem eorum insequitur, et usque eo extollitur quoad detegat, Statum originalem et primitivum animae intellectivae
percepta. e St primum obieetum . Seu prineipium quod intelligitur . nimirum . primum motivum quo intelligenti Θ exit in actum, et utitur lumine sibi infixo. Interim donuo perpendis id quod primo explicite et actualiter cognoscitur . Deum non esse . Sed rem materidiem . Ergo Deus non est neque primum principium Do . neque Principium quod intelligentiae humanae .lli Lib. II De Ordine. 2ὶ S. Aug. Do verit. Relig. cap. III. -- S. Bon V. Itiner etc. cap. Ill et seqq. S. Thomas s re ubique operum , quum loquitur de cognitione humana. eiusque natura et origine; cuius documenta ip ideOmnia praecipuo summatim dabiaeus.
38쪽
nondum in actus cognitionis egressae, ejusque tandem lue idissimum lumen aspiciat Deinceps philosophia partim innixa Logicae quae conditiones formales, partim psycologiae quae conditiones materiales r tiocinii praebet, ab ideologia quo Se receperat, soras, lumine splendidissimo quod regrediendo compererat, Praeventa, erumpit, scientias perambulat, eas ab exordio detegit, et Sub regimine primae veritatis iam detectae suo ordine componit, et distribuit, ac deniquo in Theosophiam, idest theoriam entis completam, ontologia. cosmo logia, et theologia naturali constatam, undique luce veritatis primae quasi sulgurans, progreditur et irrepit, atque propterea progressiva
Ideologia ergo est partim regressiva in quantum moYetur in inventionem luminis intelligibilis, et partim progressiva in quantum hoe lumine diseessa, sic discurrit in scientias metaphysicas et morales ut demum se invehat in Theosophiam, quae proprie dicitur philosophia eminenter progressiva. Logica autem et Psychologia, binae sunt scientiae auxiliariae et intermediae quibus ideologia insistit ut in theosophiam, ubi ens sormarum trinitate persectum attingetur, prosiliat 1 . 38.' Latet ergo mente tenuissimus, fulgidissimus tamen divinus igniculus, qui facem intelligentiae accendit, in stagrat, alit et fovet, in quo ideae determinante sensu eeu ejus distineti splendores et coruscationes scintillant. Qui igniculus cum in ambitum scientiarum transferatur, earum ut culmen et apex splendidissimus illico incla- seit, lucem ei reum quaque emittit et vibrat; cujus radiolos singillatim numerare, simulque colligere, et in ipsum ceu fontem reflexive Vocare, id est, quod systema veritatis confieere dicitur; ipsum autem in reale et vivum principium, unde essuxit, renexi e etiam retundere, hoc est philosophiam. seu systema veritatis ultimo compi re, Deoque erigi, ac radii in solem reducuntur 2 .
εὶ Hanc philosophias in restressibam et prostressinam distinctionem primus omnium invexit Sebelling. Praeterea philosophia progressiva quae a Prima , inritate logica in primam veritatem subsistentem et completam. Deum. PerVenit, Si respectu veritatis logicae progressiva est, respectu veritatis SubSistemtis est regressiva. quatenus accedens ad istam Veritatem persectam , eam quo reperiens. in ipsa non moratur. sed ex ipsa, veluti ex altera statione subsilit, et aliam inde init viam splendidiorem. dissicultates et antinomias dissolvens. quas lumine veritatis logicae Solvere nequiverat. 2ὶ interea tamen cohiberi non possumus quin refellamus notam psy OI gismi, quas nobis sorte inureretur. imo iamque inusta fertur. Nam idea entis. vel ens id te tantum adest ut productio, vel emanatio animcte censeatur. ut potius eam in inlinitum antecellat, eiquo adstet ut sorma obiectiva et immutabilis , quin unquam cum ipsa vel minimum permis eatur. Num quia tantum ideale est. ex anima educetur ' Ergo et omnes ideae, quarum singulae ab
39쪽
CATEGORIcA VEL SUPREMA PHILOSOPHIAE DIVIAIo
,, . , i. ita uti, modι inseresi in seientias primarias Phil' 'phi'
dividere, eo vel maxime ut irienes ictu velut oculi pervideam ordinem vere mirum quo scientiae philosophicae disponuntur, et quae earum prior antecedit, quaeque posterior subsequitur I ne vel rerum farragine obruti, vel seopulis in studiorum curriculo illisi, opus susceptum deponant. Optime enim recta philosophiae divisione intellecta, conclarescit itidem eius scientiarum cla33ifleatio, qua quisque extemplo edocetur, unde primo incipere, quo Po Stea pergere, vel ubi eonsistere debeat; quidque pariter sibi adhuc desit, et quid apponendum ut philosophia, qua par est, solide et Scite imbuatur. Quae si plerique ex iuvenibus studiis incumbentibus opportune scivissent, ad meliorem exitum utique pervenissent, neque interdum eos poeni-ieret perperam in studiis tempus trivisse, e quibus incultiores absee Serunt, quam qui ante ea aggressi suerint.
venda, qua sortiter praeoccupamur.
Philosophia, dixeris, ex ejus desinitione, unica est et impartibilis; Qui nam nunc est ut dividatur' Respondemus, philosophiam indivisibilem et divisibilem esse Sub diverso tamen respeetu . Indivisi-hilis est in se idest in eSSentia, cum in rationes ultimas, quaecumque sint, suapte natura Semper intendat. Divisibilis vero quoad rationes ultimas, quae, ut die tum est, Vel absolute ultimae Sunt, vel relative lum taxat: et ex relative ultimis aliae, absolute ultimae, mygis, aliae minus accedunt. Propterea divisio non est essentiae philosophiae, Sed rationum, quae cum dividantur, dividi etiam philosophia censetur in philosophia S Speciales, quae, ubi proprius loquamur , non sunt scientiae ita diremptae, ut altera alteri refragetur vel opponatur, sed VeriuS, applicationes ejuSdem Philosophiae generalis.
realitate sepositas Sunt, similiter eSsent ab anima educendas; quod sane de- Iirantis est ingenii . cum autem dicamus ens ideals esse verum primum on-tologicum ab iis et tam seiungimur, qui ens abSolutum , Deum , ut primum on-tologicum praeponunt. Duplex est enim primum ontologicum, ideala et ludo. terminatum , Seu elementare et reale ac completum. Illo utitur homo, istum
adhibet Deus, cuius cognitio insinite nostram vinci . Prius est enim parvissi. mum lumen divinum; posterius est plenissima intelligibilitas Dei eius naturae identi ea . quam homo frustra expetit. a Si ricordi it mortale, ait philosophuso egregius. olio egii non h nel grande mare deli' essere ma in un angolo, as eho solo da quost' angolo egii dirige it suo sguardo alle oose, e non dat
40쪽
quarum una alteram po Scit, utpote sui subsidium et complemen
ratur in philosophiae classis calionem, quae tota duabus sustinetur regulis sundamentalibus: 1.' ordo geneticus id earum et scientiarum adeo praecise Observetur. ut eae tantum scientiae praemittantur quae rationibus vere ultimis propinquiores sint, in serioribus praeluceant, iisque minime opus habeant. 2.' Scientiae philosophicae lam arcte invicem eonserantur, ut nulla inter ipsas interruptio, hiatus nullus, Fel saltus interiaceat, sed una ex altera diret te et immediate sunt.
Scientiam primam , vel protologiam ζ quippe quae nedum Singulis scientiis respectivas rationes, sed rationem absolute ultimam in or
dine logico impertiatur. Rationes quippe sunt ideae 2 , quae in ideologia aguntur 3 , quibus illa omnium parens praesulget, quam
deam entis, vel lumen rationis originaliter sumptum, moris est philosophis nuneupandi, quae reapse est primum Scientiarum post latum ontologicum universae philosophiae regendae aptissimum, quo vix subducto moles scientifica iam subruit, ut nobis alibi op90rtunior erit occasio dicendi. Ideologiam excipit logica, seu seientia quae veritatis Vindici Aeontra Seepticos, et media eam investigandi suscipit. Atqui veritas est qualitas cognitionis, quae tum vera existimatur eum suo ObieetOeohaeret, idest cum id quod cognoscitur, est I quo in ea Su stea re. dicitur veritas rei, res autem ipsa voeatur vera. Si ergo Veritas in
ideis reponitur; lam inde sequitur, logicam ideologiae famulari, notae converso, quemadmodum mos est quam plurimis Institutionistis, qui logicam ideologiae praeserunt.
εὶ Exinde magis iterum innotescet veram philosophiam unitato et totalitat praeditam esse. Quatenus una est indivisibilis, quatenus universa, Vel totalis est divisibilis . quia in varias scientias porrigitur, easque complectitur. Vide ergo quam praeclarissime in vora philosophia unum alteri teStimonium perhibeat .mutuoque sulciantur. Εccur orgo eiusmodi plitiosopbia' quidam pervicaciter adnue detrahunt 2 Utinam resipiscerenι. et aliquando Saperent li2ὶ Rationes idem esso ad ideas rerum, praeter iam alibi adducta, doceι etiam s. Augustinus lib. 83. m. XLVI. s3j ideologia vel protologia tribus arctissimis partibus nobis videtur compleTa . quas singillatim po spieuitatis gratia exponere pretium BSt Operae rstuoseologici scilicet, ideologia proprio cliota, ev ideogonia, quibus demum. ut epyendix. logica subnectitur. Talis est cyclus scientiarum irauitionis, vel potius partes unius scientiao, quae protologia elementaris v atur. Vid. Protolog.