장음표시 사용
261쪽
Gitur Sarai, uxor Abram, non genuerat liberos:sed habens ancillam AEgyptiam nomine Agar, η dixit marito suo: Ecce, conclusit me Dominus, ne parerem: ingredere ad ancillam meam, si forte saltem ex illa luscipiam filios. Cumque ille acquiesceret depre-3. canti, tulit Agar AEgyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare coeperant in terra . Chanaan :& dedit eam viro suo uxorem: 'Qui ingressus est ad eam. At illa concepisse se videns, . despexit dominam suam. ' Dixitque Sarai ad Abram: Inique agis contra me:ego dedi ancillam 'meam in sinum tuum, quae videns quod conceperit , despectui me habet. indicet Dominus inter6. me & te. ' Cui respondens Abram: Ecce ait, ancilla tua in manu tua est,utere ea ut liber. AHigen-7. te igitur eam Sarai, fugam iniit. η Cumq; inuenisset eam angelus Domini iuxta fontem aquae in so-8. litudine, quae est in via Sur in deserto, ' dixit ad illam : Agar ancilla Salai, unde venisὶ & quo vadis, quae respondit: A facie Sarai dominae meae egos. fugio. ' Dixitque ei angelus Domini: Reuertere ad dominam tuam, dc humiliare sub manu illius.1 o. ' Et rurssem multiplicans; inquit, multiplicabo semen tuum, dc non numerabitur prae multitudine:
262쪽
CAPUT XVI. 2I3 Ac deinceps: Ecce, ait, concepisti, & paries filium vocabisque nomen eius Ismael, eo quod audierit Dominus afflictionem tuam. Hic erit - ΙΣ. rus homo, manus eius contra omnes, & manus omnium contra eum: & er regione uniuersorum fratrum suorum figet tabernacula. VOsauit au-. I3.
rem nomen Domini qui loquebatur ad eam : Tu Deus qui vidisti me. Dixit enim: Prosectὁ hic vidi posteriora videntis me. ' Propterea appellauit pu- I . reum illum, Puteum viventis & videntis me: ipse est inter Cades & Barad. η Peperitque Agar is. Abrae filium: qui vocavit nomen eius Ismael. Octoginta & sex annorum I 6. erat Abram, quando peperit ei Agar Ismaelem.
263쪽
cludere &apezIre. Vestiae benedictio. Effectus pro causa Hebrailin.
Sarai Ae Abrae factu defensum.
Har, Hram in uxorem Gla, concipit, fugis in destrium, redit, o Ismaelem parit.
NON PEPERERAT J adhuc enim isterilis, ad maniscitandam Dei gloria,cuin post paritura. Quod autems sit ni .uito,desidet io prolis suasit. Iosephus scribit a Deo admonitam : & tignificat Augustin. lib. Io. contra Faustum cap.32. CON chvsrTJ stetilem fecit, concipiendi et vi priuauit. Hebraismum Chaldaeus exponit, priuauit me generatione, Sic infra 2 o. 18. conchorat emm Domium omnem vulvam 2omus Abimelech, &I. Reg.I. versi. & 6. de contra, dicitur Deus aperire vulvam, quando illi, quae sterilis est,tribilit necunditatein: sic infra de Lia. 29. l. aperuis vulvae . de de Rachele 3O. 22. quae benediatio vulva dicitur. cap. 9. 2s. Na pAREREM J cffectus ' pro cauta, ne conciperem. Iucstgo sngJ nubat tibi: sic honeste et Hebraei exprimunt copulam : ut infer. vcrs ingressus est ad eam. cap. 19 .vers. LI .ct 24. cap. 1 o. .qq.cap. 8. 2. 8. iudi c. m. I. Ruth .i3. 2 passim. Caluinus hic tartarino supercilio invehitur in Sarai & Abram, quasi in lenam &adulterum : Sed utriamque delicto liberat idonei iudices D. Ambros Νpr.cV. . quem Obicrua, primam excusationem ponere ex aliena sententia, quare ut a non vera transit ad sccundam. j D. Chimsist. hom. 38.Theodoret.q. 66. Hieronym. σφ.33. ad Ocean. ct Augustin. u. t 6. demtitat. Dra. cap. 26. lib. 2 I. contra ausiam or hb. s. de risi a Chri . cap. I 2. Fundamcntum piae cHii Alicusationis est,quod Polygamia tunc adhuc permi ssa, lege Am sm - qii l. 27. in Deuteron. Ex ILLA Susc I P AM 1 Diligenter nota inquit D. Hieronymus quod pro generatione filiorum , in Hebraeo aedificatio scripta est.Legitur enim :ει ruo mori in cer ex ea petas ), S Outi uianeb. Sic sep. 2.22. ad 1 cauit. ea maia endedit illis filios haeredes.
persunt domus t hoc est farflilia )
ε Magia sacra.* . 1 o. Porro hanc Sarai orationem ad maritum fusi eis exsequitur Philo ML de Abraham. Saa scribit tunc Saram fuisse septuaginta sex annorum, sed uno anno seniore iacit, quam par erat. DEP RE cANT IJ vides aegre inductum ad Polygamiam castitatis
AGAR AEGYPTIAMTerat gener AEgyptia, sed religione Hebraea Philal Sarai a Pharaone donata. Ghrasistim. QVAM
est, quia quamdiri liberi sui; illis deficientibus ruit. Vide' Diuit Zodyy Go
264쪽
VAM HA Ei TAR EJ ex quo habitare. Uxo REM J erroneum itaque vocare Ismahel filium Abralis illegitimum, vel negare Agar fui ille ius uxorem: concubina erat, qua significatione solent secundariae uxores dici concubinae: de quo postea plura sunt dicenda: instr. 13. 6. Attamen reliquam Abram viait illam concepisse, postea se abstinuit. Philo. Dgs γε xi TJ non cuiusuis est meliorem bene sene fortunam, aut ex humili evecti non superbire: ut notat Origenes in Catiana Graeca. TROPOLOGIc E plura Gregorius in I. Reg. e. 3. Id. 2. Agar de quasillo ad thalami consortium traducta, animis effertur: & Dominam. contemnit,velut indignam promittis semine. Noster contentus fuit sensum dare, ideo illud Hebraeum ; in oculis sis, non transtulit; ut L X X. secerunt. IN I QvE AGIS CONTRA ME J Hebraeus, lamma mea Drates. Asa , quae mihi ab ancillula irrogatur. Super te est, tibi imputanda, qui non prohibes,nec inibi escentem castisas: sic Chri om. IN si NuM Tv v MJ ut et uxor tibi esset, ut intime copularetur. IvDICET DE vs J num arquum sit iniuriam meam abs te dissimulari. Non puto Sarai, postulare Deum vindicem ; sed simplici-tUr Dco rem totam committere. Quamuis et alibi locutio ista sit postulantis sontem puniri a Deo. Exod. s. o. Videat Dominim ct iudicet. quoniam foetere strantis nomen nostrum coram Pharaone. UTERE EA UT L iBET J hoc est, quod iudicabis conuenire: non permittit saeuire, sed iusto modo compescere. Hebraice :furi, quod bonum est in oculis tuis. AF m GENTE J coercente insolescentem. Non enim Sarai mo- . dum excissit, sed immodicus animus & impotens ancillae, non potuit ferre iugum herile, & quod aequum bonuerat crudelitati ascri-bcbat. Ambrosius. TROPOLOG. ad hau eticos de Ecclesiae iudicio &c suris protestantes peraccommodate D. Augustinus epist. 48. σ
ANGELVs Do Mi NI J putat Iosephus oratione Agar permotum Deum, Potius meritis Abram tribuerim, cuius proicin Dcus vole-.bat conlaruatam.' Qvi E T J nempe stans: hunc describit a situ, quod si in litudine,ca parte, qua ex Chanaam per Sur cst itcrin Hyptum: sugicspctcbat patriam tuam. Desertum Sur et situm inter Cades S Barad,
extenditur usque ad mare rubrum AEgypto conterminum. Sic me- n. de locis Hebraicis. Quidam volunt etiam hoc delerium Bham vocari. Syri vocor Agaram ab ipsa Agar, inde Agareni. AF CiLLA sARAli conditionis admonet, Yt Unqlς Errorem. paraphrasin verborum Angeli, pete a Iosepho. . A PAci ε SAR Ai causiui, tangis aitὶ ab hac mea domitia su-gio. Hcbrailanus, acus, pro persona: ut a facie Dei aut hominis, pro a Deo vel homine. 'Daniel. i. IS. a faciς mca pro a me. Daniel. 6. 6.or I. Machab.5.2 I. Potest etiam exponi , promer Saroi, - .
Agarctu VERS. T. 3. Facies pro per Iona.
265쪽
Agag, cui tanta vidit Angelum uertum.
alta loca mi Saa mphrasi e septura. Cliosost. vult non accusari herae s. ruitiana sed culpam agnosci. Sun MAN vi illius potestati Sc correctioni te su bc αMvLTir Lic ANs MvLT PL 1 CABO J plurimum multiplicabo. ruoniam promistio haec stiperat vires creaturae, idcirco affirmat D. Hilarius lib. . de Trini iste ista ab Angelo dici in perlbna verbi. E o civ o D AVDIERIT: J Nam Ismael, idem l quod exauditio Dci. AFFLIC r IGNEM TvAM J non abortum, ut cum Rabinis Tostadiis; sed sicini, laborem, lassitudinem, anxietatem,sormidines i qui . comitatus praegnatis fugitivae, S in solitudine vagantis. FER v s HOMO J Metaphoram Hebraeae ' vocis Ma Piame noster exprestit: nam illa signincat asinum agrestem, onagrum : qua Voce ad igiali significat fore hominem durum dc intractabilem, sola diligentem loca, oc omnis iugi impacientem. I de Adar a sacra 9.χi. cuncta etiam de genio posterorum Ismaelis accipienda: tales enim Agarent; qui Saraceni et dicti, noli a Sara ivt vulgus; j sed vela Saraca urbe Arabiae Uis Stephanminues ab urbe Sarra ut Euthymius Sinabonus: quam bene sapiant auctorenvgentis suae docent Ammianus hb. q. dc D. Hieronymus m vim S. Mulcia.
MANvs Elvs CONTRA OMNES, ET MANvs OMNIUM
CON a R A E V MJ iple omnes inses abit, & ab odinibus infestabituricii adagium , ortum ex Hebrailino. Manus est cum aliquo, hoc est iuuat, vel instruit eum. 2. Reg. I . I9. Manus Ioab tecum es inommbinctis. iniam phrasim noster explicuit Ples. 88.22. Mamμ enim mea
auxiliabitur ei. Contrarium est, manus contra aliquem. Erat manus
Domini super υα, er Fuper at)es Prifros. l. MI. I a. s. Super pro con-otta. Vide Maoia cacra 9. 2. E REcio, Et ante, siue cx aduerso. abitauit enim Ismael in dclerio Pharan direct8 contra habitationcm liaac, dc reliquorum filiorum Abra hae. Sic loquuntur Hebiaei, ut significent impavidum, de virium 1 uaruna securum. FιGET T ABERNACULA JArabes t plerique adhuc hodie degunt in papilionibus seu tentoriis, ut Sc olim, unde Ac tentoria Cedarcua celebrata in Cantico. I. s. Vbi vide Commentar. nostrumι 'voc Avi T,J hoc est inuocauit Dominum. I ambiae. DOMINI Q v I hoc ulla ATV P. J Dei , cuius personam loquens Angelus repraesentabat. Tu Davs J reddit Deo gratiaru actione, quὁd eam sit consolatus. Vi DisTa Mal misere ses mei , adspexisti meam amictionem. Dixi T ENIM J intra se cogitauit: nam reddatur vario,cur gratias egerit. PROFEc To HrcJ minus mirarer, si Deum habuissem propitium in domo Domini mei Abraim: sed obshupesco, quod etiam in hoc des orto mihi praesto esse dignatus fueris. v ID 2 POSTERIORA VIDEN Tis. ME J certa sum eum mihi
266쪽
267쪽
uem annorum esse coeperat, appa
ruit et Dominus:dixitque ad eum Ego Deus omnipotens et ambula coram me & esto perfectus. Ponamque foedus meum inter me & te,& multiplica-3. bo te vehementer nimis. cecidit Abram pronus . in faciem. Dixitque ei Deus: Ego sum,& pactum meum tecum, eritque pater multarum gentium.1 Nec ultra vocabitur nomen tuum Abram: sed appellaberis Abraham : quia patrem multarum 6. gentium constitui te. 'faciamque te crescere vehementissime, & ponam te in gentibus, regesque . ex te egredientur. Et statuam pactum meum inter me S te,& inter semen tuum post te in genexaes . . t rubus suis foedere sempiterdo: ut sim Deus tuus,
terram peregrinationis tuae, omnem terram Chanaan in pollessionem Mernam, eroque Deus e
V. rum. Dixit iterum Deus ad Abraham, Et tu ergo custodies pactum meum, & semen tuum post te inio. generationibus suis. Hoc est pactum meti quod obseruabitis inter me & vos, & seme tuum post te: n. Circucidetur ex vobis omne masculinum.'&circuncidetis carnem praeputij vestri,visit in signum
268쪽
CAPUT XVIL i an .cumcidetur in vobis, omne masculinia in genera- tionibus vestris: tam vernaculus, quam emptitius circumcidetur, di quicunque non fuerit de stirpe vestra. eritque pactum meum in came vestia In 43. foedus aetcrnum. Masculus, cuius praeputij caro x circumcise oon fuerit , delebitu canima illa de*opulo suo: quia pactum meu in irritum feci Dixit lue. quoque Deus ad Abraha Sarai uxorem tua non vocabis Sarai,sed Saram. Et bene aleam ei, & ex 16.
illa tabo tibi filium cui benedicturus sum,eritque
in nationes , & reges populorum Orientur ex eo. ηCecidit Abraham in faciem suam,&risit dices in i . corde suo: Putasne centenario nalcetur filius Sa- . . ra nonagenaria pariet 'Dixitq; ad Deum: Utinam 18 Isnael vivat coram tedf Et ait Deus ad Abraham: ap. Sara uxor tua pariet tibi filiu, vocabistii nome eius Isaac, & constituam pactum meum illi iti foedus sempiternum, & semini eius post eum. super IL 1 o. mael quoque exaudiui te. ecce, benedicam ei, di augebo & multῖplicaso eum valde: duodecim duces generabit, Siaciam illum in gentem magnam. Pactum vero meum statuam ad Isaac, quem pa- a .riet tibi Sara tempore isto in anno altero. η Cum- 12. que finitus esset sermo loquentis cum eo, ascendu . Deu, ad Abraham. η Tulit autem Abr ham IL 23. mael filium suum; & omnes vernaculos domus
suae: uniuersosque quos emerat, cunctos mares ex omnibus viris domus tuae: & circumcidit carnem
praeputij eorum statim in ipsa die,scut praeceperat
ei Deus. Abraham nonaginta & nouem erat an- 2
norum quando circumcidi i carnem praeputiI sui. Et ismael hi us tredecuti annos impla ueras Iem - I.
269쪽
pore circumcisonis suae. Eadem die circumcisus est Abraham de Ismael filius eius. η Et omnes viri domus illius,tam vernaculi,quilin empti iij& alie
ingenae pariter circaurci si sunt . . . δ
gi Wispersectioni contentanea. .
svΜJ Ny u inneb. Eccae . hoc est Ego ille qui solusi sum
270쪽
no nouitsi se nec ore: cuius essentia est cui nostra esse compa- e PyφpD ratu, non e l. Micnu a Deo qua inus sese vel uriirum es a qui 'turus nondu est: qui dicitur1 uiue,dicitur: no limplius esse. Secundum Dec a tertii liosti Acogantior modii .uites Ddi ilia ris steris Deus eu dici- tas. tui, --m; sed adi icta tritio qnis: dari Ibi ligniscat ab aeterno ni ille seu nunquam no fuisse,futurm sigi ustat eum Ne minu-
rusmut O in t eseri sono cornix Maa .rer . NEC ULTRA VOCABOvR NOMEN TUUM A RAM non ciceris Urκs. amplius solummodo pater excelliis Mu rerun) caeli uuni bos signi-i ει- at vox composita ex An paur.eM RAM exciesume de volunt Philo Α - In lac alii Graeci ii di, tum a perina ostioli omia i sed magnificentiore &pleniore nomine AppELL ABERIs ABRAHAM E coe iam ut D Abilitam auis Ibruo nomen imItat,adden; dignitatem nomini ex propheta si- quid. gnificatione, licebatur m N Abr.im 'ater excelsi iuit De Ja=um ii, genero rariram additur Ποῦ γ mon .ut i uidit mr ibra. Am n, pater excellae multituduiis lea multorum excellor uim ted Euphciniae causa tollitur ubi hiasylu , dc medium D mem,quod crat finale primi nominis, de copullatur seu coniungitur cum I prima littera vocis additae quar esst vim consonannum si mutus ecuagraemiuia quae paulo poli additur nomini Sarm. Sed qui isti excelsi ulta. Itatim explicat GεNTIvM MVLTARUM.tectum ea gerites non esse carnale sὰ iuen Abrali .itaque de semine spirituali agitium uod cx: caelusi Lati re caelella: , ut acute Leo Castrius aduertit lib. s. o ιμ senius videturn non tantum cris Pater illorum centum quadragit qdatuor
.solariura, qui sicut sitelia in arundineta disci aerent. Illud pol ro I quod drela - , counnunicatum. Abrahamo , dc Sara uti baa 'nominum impositione satis est iudicio eum , cui nomen I 8H- in patre est com nuuae,ex Abrahamo quiden ; sed non nili ex Sara pin