장음표시 사용
271쪽
GEMERATION nus Jremporibus eorum. SEM FHERNoldiuriarno -valde; quaandiu servabunt pactum; de semine earnali. sed plane in perperuum,de spirituali semine. VLing. Rona 8 D vs EostvMJ ensiurea lege,ut sim Deus eorum. Pa-ε. ι timi fuit superiore eotravate expressum:ι sim Do-tα- ct feminis Fae ura Dei λ - .olMae est visee ea ne a se meo tuum . praeter me Ullum , adO-.M 'ν hς--,.sed . --lo toti pendeatis et de ego vicissim vos . quasi re' hinn de oculi pupillam , protegam , dc peculiari fauore ac cura
vERS AE. Dix ITQUE r TE Ru M termisso nonnihil sermone. . T. CusTODIE si Hebrai. μ' i: sed loeutionem noster decla- imp rauit sui arum ponens pro imperativo. Sse D. Augustin. is locution.
v E E. Rio UM E sT FAe Tu M M vMJid est signum pacti mei. Etenim pactu iam expressetat: nunc peMnetalepsin tacti notnen dat signo pacti seu dideris, instituit nainque circumcisionem futuram huius foederis Vtis signuin trivsticum. sed vividum ae verum i Ideo sit it de circum-sione se illam iubere .ut*signum inter me st vos. Apostolus: R man. 4.H.S Inum accepu circumcisioni, ἰ Agriarculammei, ρυ- ut13. CIRCvNCIDE TvR Ex vo his I ex is qui fidem Abralae profitebunt seu ex I Leis. F ν. ora E MA se V ollv M. fallimr Strabo libr.ret. naris etiam Faminae no foeminas i Iudaeas amputataς. ridiculum m ris praeputium quae RikςR- st tere quod circumclaeatur, superfluum aliud pro praeputio se stiriere. Reminis lex'non fuit posita. circumciso enim instituta potissimurn ad dimnguendum 'populum Abrahamuarum a gemtibus i dii in mones'oropopulin um 1 genealogiis viroru dumtaxa petebantur. est retia Philorus,Iosephi,D. iphari. c Sindar:quod veto Rabbini quidam dicunt eas pro inrcumcissione, quadam aquae stratione haut absimili baptismo usas, ut narrat Ioati. Benedictus
lib. i siumma de peccam cap. .non puto verum. VFRS. I. CARNEM P Ruerum locus Illa circumcisionis, Ect non in alio,
J' membro desectiri quia in hoc membro se effectui precati in se. Khise ' dienti e primi uri mani set Iit. limnus in maestionib. de quia membro. fimum fidei.quacredebat Abraham CnRIs TVM ex se nasciturum.
t. IN sic NUM FAE DE Ris JEncausi litteratis datae Iudaeis circucisionis, C uς si in Q hoe signo Iudaei .gentibus distinguantur, tamqua peculiaris De 'mis haere fidei Abrahae. Sis Philo. IV M- , Urnm, Terruta. πιι sct ab ia Nu M allegoraeum propheticu iniritualis Circu-essionis pet CRRuetv M semen Abrahae introducenaae,m sacramen
272쪽
tis baptismi de poenitentiae. TROPOLOGIcVM signum admonens abstinere a carrus' concupiscentijς. ANAGOGicv M , perfectissimae circumcisonis in Octau 1 hoe est nouissimi resurrectione) quan- do corpora dcponent omnem corruptioncm . . Fuit sigmvn' Iudae ix ab octaua natiuitatis die ad salutem necessarium cete- . .ris liberum, etiam .descendemibus ex Isbaacle, aliis Cothum , & ' ex Esau: huic enim praeceptie Hul Os postea non paruule Pa L ex e est ea.
, INFANs ocro DrERvMJ praecise octauo i die; quia ante hunc VERS. - . nimis adhuc tenellas, nec ante septimum diem comptinum Cerxitu c i Eli , , do .lla vitalem scire ut ex Aristotele & Galenct docui Franc. Valesius .i, tempuι. de sacra philosophia ea . I8. MYsTiCAM rationem pete ab Uugone de sancto Victore lib. t de surament. p. II. Non potuit hoc tempus anticipari,iuxta D. Ciprimu libo . l. s. ad Fidum, nam Paruuli poterant ante hanc diem saluariticut & foeminae,& Gentiles, caerimoniis legis naturae. Ex iusta vero causa tolerat Octava dies prorogari,
de id iactum peregrinante populo in aeteriO,losue. .v. 6. s ιbι Theodore. st Damasicen. lib. sertiad. . ET QvrcvMQvE NON FUERIT DR sTIRPE VESTRAJquiciniaque alius non fuerit da. semine Abrahae ex quo Messias nasciturus. Proemptino Hebraicὰ; acquffitiis artem, abstractum pro concreto, acquisitus pecunia. Notandum etiam hic in Hebraeo Lanc circumcissionem Vernarum,emptitiorumque seruorum; & liberorum alienigenarum bis repeti,& quidem non tine emrgia voca, ru: Sic enim ad uerbum estinatus domvi hoc est veinaculus yct acquisito argenti,ab inna filio Ch. Homine J ahenigena , qui nan da semine tuo Ese. Circumcidendo i
circumcidetur mirim iam vi tua aHuisitio argems tua. Et eritfiam meu&c. Noster rcpetitione abstinuat,quod Latinis surribus no silet aequc ita, &G, futura silauis,& de sententia ruhil detrinebatur, si efficaciter accip e- ea. tetur praecepta prioribus verbis expressum; ut & abstinuerunt LXX. Interpretes iuxta quosdam libros , ut Coinphatentes & Regios,& sin aliis repetitio habeatur, in Aldinis de Romanis. Porro ut recte & cficaciter exponant trimum dico nullam hic legem praefigi alienis liberis. seu ingenuis,& tantu serri lege Iudaeis, & eoru seruis, qui ierui ellent duorili generii, quidam vernae, & alii empti ab alienigenis , nam de seruis emptitiis ex gente Iudaeorum, si qui tales forent, certam debuisse circumcidi, ut & ceteros Iudaeos: de empticiis alie- . nigenis dubium tantu erat. Igityr quod Latine Ust,ct πι- ε,οβα- s.' ii, ru de stirpe Oe'a , id ex Hebraeo exponerulam,ut O non sit Copula. nebit ut eii riuum sed cxes licum Sc ampliatiuum, quasi Loinnem emptitium cincidi. etiamsi emptus sit ab alienigenis parentibus: nam rubraice non est
copula ct,de coniungitur illud totum cum acquisimine argenti, ut sensus sit: vernaculus de quicumque alienigena saei it a te Dreissi c. paratus. De bello captis,hic non agitur. Sic Finbraea intellexit non
modo Chaldaeus Paraphrastes , ted & LXX. s. probe diu
273쪽
pumas cum Reghs codicibus hoc modo , - .lo M , d . emριus argento Me omm sitio alieno , Sc. Se-- cindo alao eamdeni einptit in istis iraein finii , quae serium vernis , ne perIubert omnifri circumcidi etiarnsi nolint . quat Hr te Caietani sententiam amplector. tum quia licet id durit m. a pecta, Iratus tamen cxprclSe id sat pium : Mec ratio disteremiae anter Uetarus CL alicari senis natos , dc elimios idonea satis redditur: cum aeque hi ac illi stat res dominorum. tum quia qstod H resia
expresie dicitur omnιs aliani gena non cem. ιιι exeo ; Ptias dc v. 8. . ponitur exceptio, nisi passiis tu circircumcidi omni sthos: de Cmptita oro simpliciPer dicitur,tarciimcide ridiari & sic comestu-Tum nec deciopinio repetitutd. ν-48. si voluerit irantire in col niam, trita serui in coloniam non transibant; S alic nigenae Dominoli tum rum erat de phale cui dure, nisi prius omne inasculiniim suum iussi lici circumcidi, nulla inter vernas es emptitios distinctione d. v. 48. cur ergo liceret Domi nn Iud aliquid i leti lini generisia .di lcrvitiis sitis eximetC Nam quoad Pliate eadum certe lex erat I LPo 5 alienos :nqe vclci voluntl: eadem non tantum quoad se, sed' quoad omnes struos. Scio nostium Perinium hic qu.estione quin ta dillentire ; de fateor probabilem Rupem ac Tostati sententiam; non tamen video qu pacto satis a Otinuo late huic loco , praetertim i ta Hebraea 6c Grzeca veilia, coniuncta avia d..ucri. 48. Ie v sponta s. v iv s i. ἐν γ aDuc vM nihil hinc contra nos Iudaei eruaciter ,, probant cluia ut ait D. Inga m . q. 3r .' locutaonas ei scripturarum xxiis. Vt Ucrππ'rappestem,etuus rei nnis cerius non constituit una ut non ,,rbib. ua sit ut d inceps nou sit saciendum,quantum pertinet ad curam aut ,,
Non enim pota si in aetemum scruire cinus spl. vi qua seruit aeter ., Ri cili non pinest. Via Aligustri Aternum ergo lucDdM.quod du- ., raturum donec nouum s uccedat Auratvia umbra; donec verita per
274쪽
Rabbini exponunt de morte corporali: Volunt enim Duo omnes hi, timiis Ψincircumcisos ante quinqua simum aetatis annum occidi solitos, at ouae ipsi solitum faciunt, & nos fabulis ludunt. Catholici molius explicant, scd diuersi nosse. Sequor eos qui censent sensu litterati tam de adultis,quam de infantibus agi; & hos Omnes istatui debere, a iudice mortia piuna damnari ob praeuaricationem fixdcris, adultos statim, infantes cum adoleucrint. N.uo sicut hoc loco Deus loquitur; si e etiam loquitur: Eo . yi. De violatore Sabbati, quod etiam erat signum inter Deum A populum ii vim, vers. i 3 vers. -qua polluerit
ista morte morietur: qm secerit in eo opus peribu anima illisu de medio populi tui. Vtrobique Hebraice est II Veni eraOh, γε exscindetur animι eam. Constat autem ex Historia Numcrorum, hunc operantem die Sabbati iussis iudicis occidendum. Num. 11. 3 i. D. August. expositio lib. is. de ciuit M. Des Lip. 27. Ib. 2.contrit Pelagium ct C les . GR. 3o. Gr bb 1. de nuptus cap. r. bona est, tensu mystico nata huic sancto, quia secutus vitiola ex plaria Graeca, legebat: Masiculis pranon circumcidetur carne praeput' sius octauo die, interibit anima. 6ec. Sed
illud; clauo ιιί, propter quod cogebatur ad infantes Pestringere; ir; trium est hoc loco: deest Hebraeo,& Chaldaeo 1 deest Latinae v.
sioni; deest Graecis codicibus cmendatioribus. Sequor ergo expositionem Lirant Caietani, & Hugonis de sancto Victoret. Lege Bened. Perre. disp. 6. Me copiose Probantem. IR M T v M r Ec i τὶ etiam infans; qui puniendus cum adoleverit: ' nec in co punitur peccatum parciarum,sed propria negligentia, quod
CompoK rationis c malitiae ncglexerit. Circa Konis' Sarae mutationem una dissicultaς occurrit: certum V s r s.cit priuc dictam Sir. ti, Princeps mea, domina mea; morc ctiam , δν Latino & Graeco quo ut uxor virum, Dom/xum; bic Ullam Viri V Ο eata sata in res vocabant Domini daxi Aducriar. in Senecae Agamemno .vers. 262.) Sarra.
brosici: significari belu ficium nouuth priori superadditum, tacmpe principatum virtutis & gratia , principatui familiae. Nam Hebraeis nsignat ducenta: nempc cumulum centenario,hoc est persectioni additum. Sic Leo CG riiu bb. s. 'oliget. Verum quia hoc pugnat cum Hebraeo, & cum nostra versione: sequor pori S D. Hieronymum, qui vult nomen dumtaxat litterae unius mutatione mutatum, nempἴ
pro ), finali, positum n, quam per A simplex solent exprimere. Tu Sara, de mysterium in eo posivim, quod non iam lolius mariti& familiae domina, sed in filio seu semine suo omnium gentium D
275쪽
BENEDICAM Erlaetatis & naturae vitiis sublatis faecundam
ET ILLA DABO TIBI FI L i VM J ex a Sta, sicut ex Agar dodi. Hebraice est in praeterito, deiu: ad certitudinem denotandam. Cur BENEDiCTu Rus J non filio,sed Sarae. Nam Hebraicε est sceminium. E R i et Q r at Sarae filius. Ric Es popuLORVM J Israel, Iuda, Idumaeorum. ,& Amalecitarum :μp. vers. 6. - . s. OR iEN TvR Ex ro J LXX. & nostet ad semen retulere, He-C00ς ii xx braeus ad Sarami nulla dimensio; immediatὸ ex Isaac , mediatE ex e si Π Sarai seu ex Sara per Isa c. Vin s. iri Risi Tl pace DD. Hieronymi l 3c Chrysostomi, non est addu-αo, bitantis vel non firmiter credentis: alioqui represenderetur a Deo: Rosia, Ab δ' Sed est plenitudinis spei gratulationis & ad beneficii nouitate atque magnitudinem obstupes entis, ut benὸ DD. Mibrosius & Augustinus: planὰ sic D. Paulus exponit: Non infirmα- est fide,nec considerauit corym simum emortuum: eum sam μὰ centum esper annorum : Cremortuam vulvam Sara. In repromisione ratam Dra,mn habitauit dodemtia: sid consertatin es fide dam gloriam De .lismi e si em, quia quacumque promisit, potem est 2 Iacere. Rom. 6. I9. . . PUT A NE CENTENAR1o J seipsum alloquitur , Hanc , animulamea, Domin sis te tam inopinato beneficio beabit,ut cum centum eris annorum nunc erat nonaginta nouem se E completorumὶ nasca-.tur tibi filius anno proximo ex uxore sterili dc nonagenariat His dictis se conuertit ad Deum,inquiens; Non ausus sui nec potui tantum sperare gaudium, vicisti Domine spes & vota mea per tantam munificcntiam: contentus eram Isinacle. Pro quo, quia tam large inise ricors es, inseper ob lucro te. ' . VrRs. t. VT NAM Is MAEL Viv AT CORAM T E J non qualemcum-
que vitam postulat, sed vcram l vitam, hoc est honestati & Dei vo-VHNπς ςς - luntati conseiumeam. Hoe enim est vivere in conspectu Dei,digna i. Dci iussis negotia gerere. s S. . missius) cum Deus t illi preces limael su. concedat,rcetd hinc Hebraei & Rstpertu; colligunt, Isinaelis poeni-
SARAJ Hebraice additur Hrmatio 'IN Abes, vere profecto.c d. non est quod quicquam dubites. Is AAc J beni Hieronymus & Eucherius, sic t vocatum propterrissim Abrahae,&non propter ritum Sarae quae nondiam riserat; sed Postea propter risum suum hoc nomen iterauit. Typice sic dictus, quia figura Custis II, qui gaudi innat laturus mundo. . CONsTa TVAM PACTUM MEvM I L O pacto promissa pertingent. d. posteros tuos per Isaac, non por Ilmaelem. Pachum sin- quamὶ ut sit mihi populus, de ego illi Detis,esc in semine eius sCHRI -s τοὶ omnes gentes terrae benedicantur. BENE O i cΛMJ Hebraice,benedixi propter i certitudine, scut si .
Praeteritum pro futuro. - DiCilita
276쪽
ab Abraha videri: hoe signo docebamr visio fui iIe a Deo, sicut δέ v sib*l. ,
Iudic. is .io. naue ascenderer flamma Amras Ποῦ caelum e Angelm Do ' Dei signiamini pariter incalium Ucenta. Mod cum vidissem A canue est uxor eius, rem ceciderunt in terram. vhra eo non 'Paruat Angelm Domini. Sta
rimque intellixit Manue,Angelum Domi me se, &c. ST ti, 'ira ipso ni EJ iusso facta inane, die eodem ad Um- Vix s. 11.guem obediuit. Nota obedientiam Abrahae,& tocius familiari qualis herus talcs serui. TRεοεc iMJ hine tesse fossu Lb. i. e. ra i Satraconi et delima- V1Rs. 1 f. psere ritum circumcidendi suos anno aetatis. ix aperte a lege Dei, Abrahae data, recedentes. PRO MYsTICO capitis sensu adeundus Origenes iam. j. in Genes Rupertusque lib. s. p. 23. cum multis sequemi ι.
277쪽
Ι- , P RVIT autem ci Dommus in convalle Mambre sedenti in ostio ta-. 2. bernaculi sui in ipso seruore diei: Cum ciue elevasset oculos,apparuerunt ei tres viri stantes prope cum: quos cum vidistet,cucurrit in occursum eorum do. ostio tabernaculi, de ado-3. rauit in terram. Et dixit: Domine, si inueni gra- q. tiam in oculis tuis, ne transeas seruum tuum: η sed
afferam pauxillum aquae.& lauate pedes vestros, S F. requiestite sub arbore.' Pon inque buccellam panis, Ac confortate cor vestrum, postea transibitis: idcirco enim desinastis ad seruum vestrum. Qui c. dixerunt: Fac ut locutus es. ' Festinauit Abraham in tabernaculum ad Saram,di in Jue ei: Accelera, tria sata similae commisce, & fac subcinericios pa-7. nes. I ple vero ad armentum cucurrit ,& tulit inde vitulum tenerrimum , & optimum, deritque
8. puero: qui festinauit de coxit illum: ' Tulit quoque butyrum des ac , de vitulum qu cm coxerat, deposuit coram eis: ipse vero stabat itinta eos sub 0. arbore. Cum cl; comeditant, dixerunt ad eum: Ubi est Sara uxor tuat ille rc spondit: Ecce in ta-io. bernaculo est. Cui dixit: Reuertens veniam adic tempore isto, vita comite, Si habebit filium Sara uxor tua. Quo audito, Sara risit post ostiurn tabernaculi.
278쪽
- CAPUT XVIII. 26snaculi. Erant autem ambo senes, prouectaeq; aetatis, 3c desierant Sarae fieri muliebria. η Quae risit occulte dicens: Postquam consenui, dc Dominu S meus vetulus est, voluptati operam dabo Dixit autem Dominus ad Abraham: Quare risit Sara , dicens: Num vere paritura sium annu
Nunquid Deo quidquam est dis icile ξ iuxta
condictum reuertar ad te hoc eodem tempore, vita comite, & habebit.Sara silium. Negauit Sara dicens, Non rista timore perterrita Dominus autem : Non est, inquit, ita: sed risisti. Cum ergo surrexissent inde viri,direxerunt oculos contra Sodomam:& Abraham simul gradiebatur,dc ducens cos. Dixitque Dominus. Num celare potero
Abraham quae gesturus sum: ' cum futurus sit in
gentem magnam, ac robustissimam, & BE MEDICE Nn AE sint in illo omnes nationes terrae: Scio
enim quod praecepturus sit filiis suis, S domui suae post se, ut custodiant viam Domini, & faciant iudicium & iustitiam: ut adducat Dominus propter Abraham omnia quae locutus est ad eum. Dixit itaque Dominus : Clamor Sodomorum & Gomorrhae multiplicatus est, & peccatum eorum ag- grauatum est nimis. Dcscedam de videbo viruinclamorem qui venit ad me , opere compleuerint: an non eis ita, ut sciam. Conuerteruntq: sc inde, dealbierunt Sodomam: Abraham vero adhuc stabat coram Domino. Et appropinquans ait: Nu-
quid perdes iustum cum impio: Si fuerint quinquaginta iusti in ciuitate, peribunt simul e dc non parces loco illi propter quinquaginta iustos, si fue
rint in eo ὶ ' Absit a ic, ut rem hanc facias, de occi-
279쪽
non est hoc tuum: qui iudicas omnem terram, DC-
16. cluaquam facies iudicium hoc. Dixitque Dominus ad eum : Si inuenero Sodomis quinquaginta iustos in medio ciuitatis,dimittam omni loco pro--7 picr cos. Respondensq; Abraham, ait: Quia semel coepi, loquar ad Dominum meum, cum sim
puluis de cinis. ' Quid si minus quinquaginta tu, his quinque suerint: delebit, propter quadraginta quinque,Vniuersam urbem: Et ait: Non delebo, 19. si inuenero ibi quadraginta quinque. Rursum inque locutus est ad eum: Sin autem quadraginta
ibi inuenti fuerint, quid facies Z Ait: Non percu So. tiam propter quadraginta. ' Ne quaeso, inquit, indigneris Domine, si loquar: Quid si ibi inuenti fuerint triginta 3 Respondit: Non faciam, si in-3i. uenero ibi triginta ..' Quia semel, ait, coepi. loquar ad Dominum meum: Quid si ibi inuenti fuerint 32. viginti Z Ait: Non interficiam propter viginti. Obsecro, inquit, ne irascaris Domine, si loquar
adhuc semel: Quid si inuenti fuerint ibi decem Et dixit : Non delebo propter decem. ,, Abiitque Dominus, postquam cessauit loqui ad Abraham: &ille reuersus est in i
280쪽
braham conuiuio excipit Angelos, putans peregrinos : hi pro
mittunt ea nasciturum Ilium ex Sara: hanc ridentem in crepant: mox Abrahae excidium Sodomae denunciant, or iustus conatur Dei iram placare.
ο u i s v s J per Angelos in specie visibili dc corporea VER . l.
trium viatorum, tost circumcisionem diebus saltem se pleni vel otio , cum iam Abraham conualuerat. Unica hoc toto cap. visio narratur, quam imitati sunt Poetae
prophani de Hiraeo & Diis tribus eius sospitio exceptis , quae cecinit vates Pelignus SEDεΝri J more suo praestolanti peregrinos , &velut expandentii agenam liospitalitatiῖ, e S.Chrysiost .hom. I. FERVORE DIEi l tempore meridiano,ut explicant LXX. & Philobb. de Anaham: tunc enim qui faciunt iter,in hospitium sic recipiunt. ELEvAssET ocu Los J ipse in convalle, seu in quercetu sedebar. VFRS. t. via vero erat altior, in qua Angeli: & pro , prope LXX. Apra eum l le- . braea vox ' V Utrumque significat. TREs vi Ri J pa tam mihi probatur opinio Tcaulliani bb. I. o-rra Arar rem, censentis unum trium . illorum fuisse Cristi. TvM DOMINvM, nisi intelligat de representatione. Melius D. Augustinus lib. I 6. de ciuitat. Dci ci . 29.tradit suille tres Angelos, qui sibi aeria corpora formarunt, ex D .Paullo Hebr. I; . 2. Et holimumem triste obliuiscirper hanc enim latuerunt quidam Angelis se titio exceptis: quo enim pacto latuissent, nisi in corpore assumpto,cum visio non fuerit
imaginaria, sed vera de vigilanti oblata: & passi sibi pedes lauari, &comederunt Z Admittendum tamen Angelos sanctissimam Trinitatem representasse, ut volunt Eusebius, Hilariusis Ambrosius, & Ci-rillius. PROPE E vMJ non longe ab eo corpus sibi coaptarant, & sic subito illos vidit. . ADORAvi T IN TERRAM J ciuili dc orientalibus conlucto honore illos veneratus, valdE se demi sic incuruauit, ex Hebraeo. Do Mi NE J Hebraice, Donum mei; Sed quia tequitur in singularimum dc Ne transeas t prudenter noster, quod Hcbraeus firmo patitur transire de numero ad numerum; id in Latino, qui non patitur, cxplicandum potius, quam imitandum cui uit. Et videtiit ad eum qui honoratior videbatur, sermonem dirigere,ut bene S.Chrysostomus. ulgo solet et dici, Tres vidis, ct unum adoravit: hoc non habetur hic in textri: lud colligitur ex tritu, nam ex lus verbis patct quod unum adorando allocutus δε ex v. praecedenti quod tres viros viderita Notu . . Ll 4 tamen