장음표시 사용
341쪽
Virginitatis pellectae deieriptio ex Hebraismo. Incognita viro Hebrai
eupidus a Deo dirigi & instrui signu petit. Deinde quicquid in ipso ligno incerti videtur id totu diuinae prouideliae innititur,& promissi sis Abrahae a Deo factis. Lege de signi petitione S. August. hic'. 63. FONTEM J sacra Scriptura fontis & putei nomine promis Evtitur,ut docent Gloilae Graecae. Is s A EsrJ Quaesis, Domine, ut quam tu vis esse Uxorem Eaac,
illa ipsa liam faciat & dicat, ut ex hemus factis dictisque cognoscam, quia ipsa sit de non alia.
NECDUM INTRA sE. J Nota quam propὸ suos Deus exaudiat: sic apud Isaiam ait Deus; Erlique antequam clament ego exauiua; adhuel Ita loqκentibus , ego audiam. c. cf. 2 . tu Daniel; adhuc me loquente in oratisne ecce νιr Gabriel, dcc. cap. 9. 2I. Istud,intra .no est Hebraice,sed LXX. explicationis causa addiderunt, quia no gixerat voce, sed metu.
ET INCOGNITA vi RoJ haec inculcat & ingeminat, ut intelligamus castam fuisse & plane incorruptam mente simul & corpore. Nam quod Origenes tri homil. io. secutus praeceptorem suum Clementem Alex. Strama. tib. q. de mentis puritate disseri ut, allegoricum est. Quod vero vir doctus huius temporis reputat nudam esse repetitioncm , haut paru a vero dissidet: cum sit elegantissima coniuncta gradationi descriptio: dixerat vers. i . esse a m Nesharab, quod aetatis tantum dii crimen erat puellaris; ne puellam tantum putares; addit laoc versii ri,na Betulah. quod tarpe virginem significat, sed aliquando etiam non virginem ; ideo, ne quid dubii supersit, addit nunc hanc Nagharub Teinbib, etiam fuisse ex eam numero quas virorum nullus cognouerat, δ ut una voce nuncupat vers. 43. rizimal ab . hoc est absconditani & nulli viro reuelatam: de qua voce multa hic D. Hieronymus,& Pererius Sed plura dicturus sum Deo dante adc. 7.υ. I . Utiae: ubi ostendam hoc nomine Rebeccam lupum Deiparae virginis fuisse. Hic tantum addo, istud incognita viro; more Hebraeo accipiendum de copula. Nam ut aliter capias,non permittit ipsa narratio Moysis,ostendens Robeccain publico feno abstinuisi e : & responso Thomae Eboracensis, solummodo se spicionem de castitate amouet: ac proinde nostram explicationem confirmat. SuPER vLNAM svAM J non solum potum praebet, sed etiam liberat illum molestia urnam leuandi. DONEC CvNcTI BIB ANT J donec omnes ad unum satiuntur &cessent bibere. C AN A L i B vs J eliciis ad animantium potum excisis vel effossis. CONTEMPLABAT vR EAM T A C r T V s J attonitus perpendebat non speciem tantuin, ludos sciositateria,sedu litatem, caritatemquc, Stiam Domino suo dignam iudicabat. Vnum de genere dubium angebat. Ideo illam statiin de genere interrogauit, ut habes vf. v. φ. Sc quod prorsiis verisimile) vicissim ab illa interrogatus fuit, cur id quaereret &quis esset his utrimque diistis munera data. POSTQUAM AUTEM B i B E R v N TJ S interrogationes, quas dixi, fac ae; ut Dene Thomas Anglicus. Postis etiam dicere, prolatas. ' inaures
342쪽
inaures ante, Lnterrogationem ut indicat iste veri Sed post responsionem, puellae demum datas,ut dicitur d.v. I. IN AURES AVREAs APPENDEN r Es SICLos Duos Iaicii duo i maiores unciam auri faciunt, plusquam coronatos nostros seu sini- ς'ςς tatos Hispanicos octo, dos dobias de a au/Gro. ideo non arbitror hoc ita i . capiendum, quasi ambae uines viriolae duos siclos facerent maiores; ddit, ' ζ''nam pondus nimis pro una aure graue foret retradrachmus & Hebraea Graecique repugnarent: multo minus dicendum, singulas duo huiusinodi siesorum pondo fuisse. Sed contendo ambas simul viriolas virum,& quidem maiorem siclum I sed duos minores appendisJe, ut singulae fuerint aureorum duorum plus il unus,quod illa aetare non videtur nimium pondus. Probo quod dixi; tum quia, ut maior, sic is ctiam minor,sitim vocabatur, & eamdem habebat inscriptionem, ab Τ'ς μ Qvna parte sic quos vidi, maiores, de minores vasculuin Mannae cum tibi '' litteris Samariticis Sehel seruet ,& facie aduersa florentem Aaronis Cone iliatae virgam additis litteris Ierusalaim Missutia pondus lolum indicio erat, Verso e maior an minor siicius esset, quia minor maioris semisi ein aequabat. Deinde habes Hebraice inaurem auri dimidium sicli tonsis eius.
cxponitia ult vir inaurem aurea a pendente siclum unum. vlcrque textus
contentit,& uterque singulari usus pro duali: quis enim credat unam inaurem datam,& no duas 3 sed Chaldaeus utriuique pondus exprolii Hebraeus vero etiani utriusque, sed siclo maiore, Chaldaeuς mino re. Nam minor maioris dimidium. IPI significare dimidium iidlitantum docet hic D. Hieronymus: quamquam de unctae & femulacrae vocabulis ab eo additis, quod dicam iasi habeo; inui mcndola eslemeemina D. Hieronymum sugiebat, Sehes scinunciae pondus esse Lehiribunciae quadrantem. Deducitur aώadice Rahab, sicindere ; quὐd sit sciimus seu diuisius siclus. Satis aperte indicat textus Hebraeus Exod. h. ili '' 8.v. as. Re agh dimidium sicli, quod non inuenias in irostra vorsione, de quo ibi. Apertissime quoque, quod contendo, confirmant hic
singulas drachma ponderis . nam άia illic est distributiuum ut optime
Lipomanus sicut Lucae 9. v. 3. μητι ανὰ δύο χιτωνα hoc est neque fingu-ti duin tunicas. Singulae inaures drachmam appendebant, ergo ambae simul didraehmum. Sed LXX. ut docui cap. superiore in Siclum vocant didrachmum: crgo secundum cos ambae simul siclum maiorem, singulae vero medium siclum maiorem appenderunt,hoc cst unum Re gia, hoc est,ut noster vertit, ambae siclos duos minores appenderunt. Sic omnia probe conueniunt; quae a me prolixius dicenda sue runt,tum ut LXX. a reprehensone Eugu bini vindicarent, tum quia vel in prolixis smic illis ad Genesim commentatiis locus iste, in quo nodus dignus vindice , silentio praetcritur: Saa vero rem acu attigit, sed iri ore sitio non probauit.
343쪽
VERI. 23. IgNarrationudiuersitas ini aera scriptura quo
Iurisiurandi clausula. VERS. T.
intcgris & quidem maioribus accipio,ut singulae armillae plus minus viginri sciitatorum nostrorum fuerint. LXX. aureos decem dicunt,sed de stelis id intelligendum, iuxta ea quae diximusJup. a. O. I 6. Sic etiaintdiligendus S.Irenaeus bb I .contra haereses cap. I s. I i xITQUE AD LAM J de et concordia druerserum in sacra Scriptura narrationum,& regulis attendendis ne contrariae videantur,crudi te Sc copiose admodum disterit Bened. Pererius h editivi mi. . MISERICORDIAM ET v ERITATEM J solent haec duo Hebraei coni ungere , ut idem significincia. Augustin.notat. 3kq.66.Sensus est; Misericors de verax fuit ergo Dominum meum misericors pollicendo de decernendo verax praestando. IN DOMvM MATRis J sestinanter rediit ad Gynaeconytim, hoc est eam domus parteria,ubi mater seorsim cum puellis degebat, more Hebraeorima, dc Orientalium omnium; quibus virorum dc feminarum una in domo distinctae habitationcs; qua de ro euriose dc erudite noster Nicolaus Seruius utilis M in Hesther commen-ιε, ego etiam nonnullasn Specu. Mari etno tracta δε Dei timore.Vt nihil necesse sit confugere, ad varias illas Thomae Anglici conicetiiras, ex moris huius natas ignorarione. Filia ergo quae acciderant matri, mater Bathueli, mariro qui adhuc vivus narrat.hic communem filium Labanum iubet hospitis curam agere. CVMQVE vinis sET J postquam Viderat & audierat. Nam haec oculis & auribus domi acceperat: nec superuenit Rebeccae ad sontem existenti: ne fallaris, Hebraismi ambiguitate. IvxTA J sicut i Hebraeum, sic etiam κτι G cum frequenter pro ad seu ponὰ capitur. Ideo recte LXX. dc non recte eos damnat Sicu-
INGREDERE BENEDICTE D-t i Ni J Deo dilecte &gratiose, cui Deum fauere cerno, dc ut porro faueat opto. AD LAVANDos PEDE s Eius J quia sibi luc velit Steuchus nescio. nam in nullis exemplaribus Latinis ulla mentio lauandorum ca- mclorum ,ut nec in Hebraeis aut Graecis. NON co MEDAM J mandatum docet ante omnia exsequendum. De D. Ambrosius. BENEDIxar DOMINO MEo v ALDE J supramodum ditauit. MAGNipica Tvs J exaltatus LXX. A D i v R A v rTJ Canon et est in eiusmodi repetitionibus verborum sussicere si sententia congruat, etiamsi verba non sint eadem,& verborum alius ordo. D.Augustin.his q. sq. - INNOCENI ERIs A MALEDIcrio NE J non teneberis ad poenam iurisiurandi. Pronaiscue vocat iuramentum dc t maledictione,eo quod
in iurisiurandi fine addeb tur imprecatio, si feceris, Deus sit tibi propitius; sint haec de faciat tibi Sc addat. SusPENDI l dedi, ut cum vellet pollet suspendere. nam manibus
344쪽
AD ORNANDUM p A cIEM E ivs Jhoc videtur excidisse& mutilum esse in versione Graeca, quae in lib.Regiis tantum, τα ἐνωπια. νμτα ψελια περο τας inaures brachialia circum manus, quorum tamen verborum non est sentiis quem fingit, ut feriat, Steuchus; scilicet inaures brachiis ornandis impensis, sed manibus inaures cum armillis tenuisse vi d1chum, has brachiis, ill aes auribus ornandis, ut bene noster. Nimirum solet libido carpendi non modo fallere , sed ex
SI FACITIS MIsERICORDIAM ET VERITATEM J si gratum Abrahae vultis facere, eique vos humanos exhibere, & gerere quales erga seeutat eise, hoc est bene assectos : item ne signa diuinae voluntatis spem eius fallant. UT VADAM AD DExTERAM si v E AD sINISTRAM J Puto lcum Procopio Hebrai simum este,q.d. vi hinc discedens ubi ubi potero aliam uxorem quaeram. Nam erant adhuc alii undecim filii Nachor a quibus poterat petere. sup. cip. in .msine. Est locutio paraemialis. υιde Adama sacra. g. 3 3. BATH VEL J hunc' Bathuelem fingere natu minorem Labani fratrem,vere est sine authore fingere. plane fallitur Iosephus h .c. I 6. scribens Bathuelem patrem Labani iam mortuum , cum hic vitiat Scioquatur. Praeponitur Laban patri,quia ut feruentior praeuenit promittendo,& pater dictum cius ratum habuit.Nec mirum piaeueniste, quia fortit pater iam senex , robusto filio curam totius familiae commiserat. Sic Caietan. Ur Listomau. A DOMINO EGRESsvs EsT SERMO J voluntas haec Dei est. pro egresus est Nac) Lasa, exiit. Sed significat motum voluntarium omnino , & in quo libertas volentis prae dominetur. Et est locutio paraemiam.kle Magia sacra.*. y. CORAM TE EsT J in manum tibi traditur abducenda: vide Adet. sacra. f. ΑΟ.Lo a V Tvs EsT noMiNVs Jsgno quo voluntatem suam desarauit. D. Augustin 3 q. 67. VAsis J mundo muliebri, & alia supellectile. Sie enim 'Hebraei vocant Masa musica, vasa bellica, vasa mortis: ipsa quoque corpora, eorumque membra dicuntur vata. DONA OB TVLi τὰ optimos Palaestinae fructus, qui in Mesopotamia rariores : vel alia quaevis munera pretiosa. Vtrumque significatnman Migrimis. Haec dona refero ad genus nuptiarum pcr coemptionem : de quo infer. agcndum cap. 2 9.v.I8.
PUER seruus. FRATREs J Laban & ceteri cognati. cur Bathuel tacet mira Ral bini,& indigna relatu confingunt,quae Tostatus habet. Solus Aben. eera recte respondet: quia filio Labano vices suas demandarat. SALTEM DEGEM Di Es J hoc est menses,aiunt Iudaei. Sed inciuilis petitio foret. Scnsus: breuem hanc moram ad amplexus & longum vale dicendum, largire. T t VOLVN
Ire ad dexteram siue ad sinistra. VERI. so. Unieus La
345쪽
par 2ntibus conterii erat,& arrabonem acceperat,munera et ,1 ,.bed de
hae repentina pr a chione. Ner RiCfM i I. Livs J ox cap. 3 s. in quolid. uri libro; Debor.ι, nomenutricis iri epsit: quod nec Hebraice . nec Clialdaice est, nec GraecEapud LXX. lui pro nutricem vcrterunt, sub hisuam. ωτύρχοντα. Hebr. . lno et Asmi tr , cuius radix Oay lacharc. Sic noster acccpit. Sed LXX.putarunt radicem elle nata M.tnia, unde eiusdein ternii nati
ni; nomen, significans partem leti hereditatem ; ut hic ponatur pro donis quae illi dotalia numerata. SORoni l consangum . nam ad conuiuitim cognati multi accurrerant, qui ab Hebraeis fratres vocari consuducrunt. CRESCAS IN MI E Mi LL I AJ plurima1n posterit. Mem Deiis cibi tribuat, sicut Abrahae promisit.
Pol i As J hae imperii, quia in illis iudicia exercebantur;) Sc vi-
et u i.e quod per illas victores irrumpunt in sina ut signum crat: inde nata phrasis, de qua Adag. Sacra. 3. i. Completa, victoriis prophetia quas Esau & Iacob posteri multas de hostibus obtinuerunt. PvεLLA J ancillae in dotem datae, ut tum inoris: sicut de postea
PεR vi AM J LXX. δω τῆς ερήμου. per defertum. Nogat Eugubmus hoc loco solitudinem c sic, ela ideo interrogat, quid LXX. sibi velint Explacanr locum deambulationis Isaac : qui vicinus deserto Sur: ambulabat crebro in hoc loco solo, maxime meditaturus Ao pvTE v M J de quo mox carue tu. TERRA Aus in ALi l in ea Palaestinae parte, qua vergit ad meridiem, halit procul a Barsabee. AD ME Di TANDvM J optime noster. nani et navi Scrutch fgnificat submitia re intra labia comprella voce multare, quid sit dicturus, uti olent secuir qui mente orant seu meditantur ut praeter alios fatetur Clarius: nee dissentiunt LXX. qui, de spiriti tali exercitatione intelligentes, vertcrunt, α δελεχοῦσα . Quod verbum vero monet Augustinus.q.c9.etiam in bonum sumi: neque id sacrae Scri prurae proprium ut Suidas censet sed inuenitur etiam in Platonis Cra lo.Procopius; is αδ significat magno studio & sollertia alicui rei esse inten- ,, tum. J Sic etiam med . pro exercere,utuntur Plautus, Virgilius,lu- uenalis vr docci Anton. Ncbrissensis Buinquagena. 18. TROPO-Loc. orationi sola loca & quietem necessaria multis hic Hamerus. VIDIT cAMi Los i subaudi,& obuiam iuit venientibus.
DE sc EMDiT J cum sciret se prope domum Abrahae, & virum videret ad se tendere, se spicata quoa erat; interrogauit: post certior fac velociterhonoris sponso deserendi gratia de camelo se demisit. Hcbraicd,desiliit. PALLivMJ LXX. νέεις ρον, vestis f taminavim Arabiae & Mckpotami Hieronym his er in Gip. 3. yytae faciem totam uno oculo dempto contegebat. Tςrtullian. sib. δε vir Tmia vcsenta c. I i. & de
346쪽
coroni militis e. hoc faetiim laudat,1 sibi rhastri vocem agnoscit,&Lydae Omphalae tribuit nomen iniLcars stiuum ia- togumentum Pollux in Onomψmotauit Hebraeum cl)vS ςaghiph, pc cs vertere,calypπam,vesamm, stannareum , uti se pudorisee verecundiae causa; adspeetiim & contactiam maritalem prirsumens,contexit: tui mos notiarum nuptarum fuit & inde ab obnubendo nuptiae dictae Lege B.Brissemum,ia risu nuptiarum'.1'. imfer.ωρ. 8. I A. NARRAVIT is A A cJhuic primum, quem primum inuenit: pom VEM. c. modum Abrahae,a quo missus. sta Procνιus. Ιου TABERNA cv xv M sARAEJ hinc patet quod dixi sup. v. 18.seOζ- VERR Q. sun viros,seorsim taminas habitasse. Abraham Iliaco tabernaculum matris cum bonis eius tradiderat inhabitandum. VT DOLOREM M. J clarissime explicuit,quod erat Hebraice; ct mn-s amnem accepit Isiaepost matreHisam Triennio nempe post mortem matris bene Caietan-. MY sTI o A,susEm Cathena proponit Aloys
347쪽
ar Braham veto aliam duxit uxo-2. rem nomine Ceturam: quae peperit ei Zamran & Iecsan, & Madan, & Edian,& Iesboc, & Sue. Iecsan quoque genuit Saba, & ' Dadan. Filh Dadan fuerunt Assu -q- rim,& Latusim,& Loomim.' At verὁ ex Madian ortus est Epha, & Opher, & Henoch,& A bida,& - Eldaa:omnes hi filij Ceturae. 'Deditque Abrahain
ι - Cuncta quae possederat , Isaac: filiis autem concubinarum largitus est munera, & separauit eos ab Isaac filio suo dum adhuc ipse viveret, ad plagam T, orientalem. η Fuerunt autem dies vitae Abrahae, 8 centum septuaginta quinque anni' Et deficiens mortuus est in senectutebona, prouectaeque aetatis, de plenus dierum .cobgregatusque est ad popus, tum tuum. Et sepelierunt eum Isaac & Ismael fi-
iij sui in spelutEAMi ; qui sita est in agro
to. Ephron filij Seo ione Mambre, que emerat a filiis Heth ibi. sepultus est ipse,& Sara H. uxor eius. Et post obitum illius benedixit Deus Isaac filio eius qui habitabat iuxta puteum nomineri. Uluentis & videtis. Hae sunt generationes Ismaol filij Abrahae: quem peperit ei Agar AEgyptia, se I 3. mula Sarae: Z: haec nomina filiorum eius in voca
348쪽
da eorum, duodecimi principes trib uJ nasu ὀrum. - .
η Et facti sunt anni vjbae. Ismaelis ςentum triginta 37- septu deficientq; mortuus est, dc an positus ad pei- . pulum suum. Habitauit aqte lab Hevila usque I 8. Sui,quq respicit AEgyptum introeuntibus Assyrios coram cunctis fratribui suis odit t Hae . quoque δ'' sunt generationes Isaac filii Abraham: Abraham
genuit Isaac, ' qui cum qiiadraginta esset annoru, λψ' duxit uxorem Rebeccam filiam Bathuelis Syri de Mesopbtamia , sororcin Laban. ' Deprecatusque λι- est Isaac Dominum pro uxore sua, eo quod esset sterilis: qui cxaudiuit eum,& dedit conceptum Rebeccae. Sed collidebantur in ulcro eius paruuli, 'quae ait: Sistic mihi futurum erat, quid necesse fuit concipere Perrexitq; uncinsulerct Dominu. Quircipodens,ait: Duae gentes tu in utero tuo,& duo λ
populi ex vetre lud dividentur, populusq; populusupcrabit de maior seruiet minori Iam tempus pariendi aduenerat, & ecce gemini in utero eiuS re- 24. perti sim: Qui prior egressiis est, rufus erat, & totus in morem pellis hispidus: vocatumque est no- 2 Smen eius Esau: Protinus alter egredieras, plantam fratris tenebat manu:& idcirco appellauit eum Iacob. ' Sexagenarius erat Isaac quando nati sunt ei paruuli Quibus adultis, factus est Esau vir gnarus 26. venandi,& homo agricola : Iacob autem vir sirn - 27. plex habitabat in tabernaculis. Isaac amabat Esau 28. . V v x co
349쪽
s o M CAPvT XXV. eo quod de venationibus illius vesceretur: & Re becca diligebat Iacob. ' Coxit autem Iacob pulmentum ad quem cum venisset Esau de agro la- sita. ait: Da mihi de coctione hac rufa, quia Oppido lassis iam. Quam ob causain vocatum est nomen eius Edom.'Cii, dixit lacob: Vende mihi primogenita tua. Ille respondit: En morior,quid mihi proderunt primogenitvi' Ait Iacob: Iura ergo mini.Iarauit ei Esau, vendidit primogenita ' Et
, i: sic accepto pane dolentis edulio,comedit,
ct bibit,& abiit parui pendens quod
ia i s , ' ' - primogenita vendi
350쪽
Abrahami tertia uxor, obitus,liberi. Rebecca paris Esau ct Iacob, huic iste vendit primogenuuta praeragatjuam.
5c Agar, de quo statim. Potuit adhuc liberos gignere, quia Deus effetum illud corpus , ut Isiacum gisneret. validum de Recundum teddiderat. Causa ducendi, ut ex eo s. metu inter gentes quoque multiplicaretur,instinctus Dei, Mysticas causas,duorum generum,quae impugnatura Ecclesiam, aperta vi Sarraceni.&dolo haereticnpetas ab origines. & Epiphanio str e nari' a quibus sumpsit D. Augustinus φ.7o. Car Ava A J iuuencula fuit Chananaea, quicquid in Hebraeorum 1
traditione: D.Hieronymus. aliam ab Agar textus docet,et . s. qui con- Ceibuis,ubcubinas,dicit, nec ulla causa cur ad enslagen confugiatur. vide Cate--hν
tan. O nsudum. Puto fuisse ancillam Abrahae: nam si ingenua, non vocaret concubinam. Hae nuptiae factae ducta iam Rubeccat & datis Iliaco cum habitatione pristina. bonis haereditariis, retentis dumta Xat,quae sibi largὸ suppeterent.Nampraecedenti capite narrauit Eliezer ante aduentum Rebeccae, iam haeredem iustitutum cap. 24. 36. nulla xt puto prolepsi: sed quia hoc ordine res acta: moritur Sara, mox bonis & tabernaculo pater cedit filio,denique Cethuram ducit. PErxR1τ J tradit post Iosephum D. Hieronymus hos Cethurae fi- VERs. 1.lios tenuisse Troglodytim, & Arabiam Felicem usque ad mare ru- 1. brum: addunt alii plerasque regiones Indiae occupasse.vix ulli eorum Cςxbu π ε- noti praeter solos Madianitas.
D AD Asi posterorum Dadan seu Dedan, mentio est in libris pro V1 ns. f heticis, videntur mercaturae dediti, & quidem in duos divisi popu- Dediis.
habitassem dumaeorum vicinia quia iunguntur exitio Idumaeis, ut eorum socii cap. 21. I .E echiel Gr mem. 4'. 8.AssvRIM, LAT vs IM, Loo MIM J Iosephus corrumptit haec n.' Αι1., is mina,quae ex Hebraeo patet esse non singulorum hominum, sed po- La usuri pulorum: m arbitror a suis conditoribus Abrahae liliis nuncupato- Loomim. rum:qui forte sic fuerant appellati ab artificio cuiusque priuato. Na teste Hieronymo rim lignificat negociatores; Latusim. ferri, aeris,&aliorum metasiorum fabros; Loomin, multarum tribuum ac populorum rectores. Chaldaeus exponit habitantes in castris, in tabernaculis,& in insulis. Eriti Alab hoc regio Epha Esaia 6o. 6. . VERS 4.
Epur Ricuius filius Afer, Libya domita , vini & regioni nomen Epha imposuit, ut ex Alexandro Polyhistore, δc Cleomede Malcho qui fors,cuius supersunt in Bibliothecis philosoporum vitae) retulat Iole-et T. phus.de reliquis,quae ab ijs gentes propagatae,N.L.mihi. V v s CV Ne TADiqitigod by Corale