장음표시 사용
211쪽
18. . Lib. 1. de Meteoris igneis.
ad cap. Io. Isal .considerat verificari tum patres fuerunt , ut at resertratione iubtilicatis, quam Deus hae Quo ima bet secundum substan Mam scien-B.ε ibi. tiam, apparentiam Dratione lucis, secundum quam Deus manifestat declarat, Nod rigit ratione caloris, quia Deus vivificat , purgat ,
di de Itat: ratione leuitatis propter motum, situm, impermixtio. nem . Et in a. dist. 6. dicitur Deus Euieb. de praepar.euan lib. I cap. . Platonici ci Stoici,nmersaliter anseruerunt,omnia elementa viuere, ut pre steris refert Seneca. immo videri potest haec suisse sententiae quorundam Sanctorum Patrum praesertim Orig. ho m. 23. in Numer. Adduci potest auctoritas D. setri
Apo r. qui apud Clemino lib. s.
ignis, o uia ignis inter sensibilia est recog.indicat omnia sensum hab nobilior,clarior,activior, actualior, re,unde inquit, non absque dolore altior purgans, 5 consumens sicut sui lucem sol impiis praebet , caete- Deus . Similia quaest. . de pote n. aq. elementa exhibent serui rure Hinc sepiusin scriptura dicitur, De a dealq. interdum etiam contra bo- cum igne descendiise , S: Elias pro nitatem Consitoris satigata scele- nuntiauit, habendum pro Deo, qui ribus impiorum vincuntur, unde exaudierit per ignem. Unde minus lues, ames incesia,frigora,S mor- culpabiles videntur, qui ignem, tis facies diuersa percurrit festinat quam qui alia elementa coluerat enim creatura in impios in Licti Apparentiores excusationes profer sumere. Faciunt ad haec plura lo-xipol Scit pro iis, qui aethereos ignes ascripturae sap.s dicitur Dum armare uniuersam creaturain quasi exardescentem in vindictam Paul Apost ad Roma expectationen , describit uniuersae creaturae, gemitum veluti parturientis Moyses ad audientiam vocat e ementa , prodi j habuerunt. Quid enim a lius Dei maiestatem o natura inrepr sentat, quam sol ignis Ic luc sfons 8Sed has excusationes inanes sui se,conuincit Salom Sap. Py.
Deinde apud Plutar. r. sympos i i do quaest. 4.&in quaestionibus Roma, saepius creaturae quaecunque ad Dei etsi vita nor.prob. quidam dixerunt,igne claudes excitantur. esse quoddam animal . Alimento enim uiditat, i se ipso mouetur:
cum extinguitur, velut occidatur , vocem edit. Hinc apud eos mos erat, et lychnium non extinguere,
sed permittebant e X se ipso langue sedio potuit diu subs stere ignis
vitae adeo infirmis argumentis Vndhiam pridem inaniinis credi tur, eaq. saliis existimatio prorsus euanuit. Nulla enim vitalis oneratio in igne percipitur. A sentitiscere; cuin inpium iudicarent, in uis quidem actibus abstinet prorater: mere animal,quod non nocet.
Narsit sic in inquit,antiqui verebatur ignem extinguere, ne naturaece litus vitiae vim viderentur inserre. Apud Senec. nat. qq. libo. 3. AEgypt ij, qui igne ira vocabant bel-Nam antinatam in eodem sexus distinctionem cogitarunt; vocabant masculum , tua ardet flamma, ocia in inam, qua lucet innoxius tactu. Tabillas addiderunt Phenices the logi asserentes connubio Procreatum dixerunt i a genere seculi 1 Protogoni natos tres filos,quorum totum corpus videret. Cum enim
numina lux, flammat, ignis, qui totus si homose laus, non es m ignis usum docuerunt qui urgici torrat ra, cur potius hae partese, quam
sus. Si enim videt , aut sonos per cipit, quo olganorum ministerio Plurimum distat eius constitutio a mira Nili structura, quae ad videndum , aut sonos percipienduin requiritur. Ipse totus ei sibi sim Llis inani in ali autem una pars est oculus, auris alia & in his organis
mira accide rium complexio im. po. sibile est, ut eadem Organiza.
tio apta sit ad audiendusa, αδ vi
dendum . Ignis toto suo corpore in
212쪽
Tract. s. de igne sua li, de coma at . ign.
qu, in illa audiat. Ignea vis destruit quam in otus esticiturn huiusnod L quamcunque organoruin constitu sunt substantiae si irituales Cumatione in ,5 si iii aliis id praestat,mul en in si inplice sint , nec composito magis in se ipso . Motus localis tae ex materia&sorma,hinc ea ruinignis est diuersissimus a motu viue actus immanentes in eadem iptae lium moltravi cuiuscumque vita substantia subiectantur, 1 qua sitit,
finitur certa annorum mensura ; sicq actiis sunt Omnimode imma
ignis , si pabulum adsit, nunquam nentes, de nullo modo est realis di- extingititur. Priscorum aetas ut stinctio inter substantiam,qu agit, nostia longe diuturnior, senescente ea in quae recipit actus. Viue itimulido viventium vigcr imminui ita sensititia in inferiori gradu sui, tur id vero in igne no obseruatur eoru in actus recipiuntur in mate-Viuentiarius ciaque certos habent ria, eliciuntur a forma seu viuens terminos magnitudinis,3 paruita ratione forinae agit, ratione matetis; at vero ignis in qua uis particu riae recipit. Eorum entina eius rela existit,ac si pabulum apponatur, ipiuntur in organo Crporeo. Non in infinitum crescit. Haec etiam, transeunt tales actus in rem aliquo magnitudo repugnat viveti ratio modo separatam &loco ne mini- ne virtutis augmentativae, quae est inum quid ei disiun lain a princia finita, ac respicit certum terminu pio sensitivo sunt enim simul ma-
in agnitudinis. Et virtuti insorina teria Sessorina Vegetativa operantviae,quae etiam in vivente est fini turri in manenter sed minus perieta&certi termini. Deinde patet nam eoru in operatio transiti a
facile satis debilia an suis cientia materiam,& in alimen tu loco verε esse vitae indicia, quae allata suere separatum neque enim alimen tu Sacrae Scripturae loca accipiendaeo compenetratur cum vivente xled sunt figurat ε, ut enim oratio eua tamen intra ipsum vitaε ita appo datignificantior, res inani ines re stum est, ut videatur esse in eodem prς seu tantur utantinatae per quan seth loco mactenus alteritur proinda in presopone iam,idem macco m. cedere operatio vitalis, ita ira hunc modari potest dictis sanctorum gradum operationes non stiman- Patrum . tur vitales. Adeo eni in deficiunt a Verum . quamuis firmissi inhadhq suprς mo gradu, ut haud in vinerito MN 'Met eam praedictae communi senten ita contemnantur, ac si nullo mo v fra taede ignis insensibilitate ,1 nega do in operationum vitalium seriet tio ite omni u eorum vitae gradu , ellant. Vertili quius rei e pera qui communiter assignantur, non dendo,infra recens tas operationes nihil dubito, num aliqua in vitae te sunt ali , deficientes quidem a suisnuissima in rationem habeat infra perioribus, exin eodem genere ac omnes prςfatos vitae grados, etiam serie Non enim distanta suo prin- vegetatiuum plautaru in Nola di cipio, habent cuin eo unionem, cere, quod ignis habeat aliquam, lichi non adeo persectam . Agit occultam operationem , secun ignis in propinqua in materiam a dum eam dicatur vivere, sed quod quae plerumque bi continua est, eae ipsae ignis operationes omnibus noli tibin contigua . Hac contuli notae, sint aliquatenus vitales Ra ct o est quidem in inor, qui in sciatio vitae ex eo dignoscitur, quod operaraone plantae , at ex hoc po- quidpiam potest se se mouere .Hinc eius habetur, quod si gradus vive- iuxta diuersos gradus huius motus, dia in persectior, quam nullum esse vari sui it gradus vitae Persecti illi vitae gradum. Et poterat aeques mus vitae radus eorum est, quor ne constitui quartus vivendi gra. motus in ipsis est secundum eande diri infra plantas vi infra antinalia
213쪽
dus pro plantis. Inter operationes vitales ponitur generatio, seu processio viventis a vivente, qui actus imperfectissime coniungitur cum sim pinui pio Agit enim generans periemen omnino separazum, eo I. tempore, quo ipsum genet an splerumque non existit; oportet plu- Iibus considerationibus constitueremo luin, quo talis actiis dicatur vitalis: at certe magi coniungitur operatio ignis cum tuo priacipio. Naxime ut senilitudo ducatur 1 inox dicto actii generationis cum ipse agat enim dendo suum caloie
idest halitu in caliduur,lcis articu lassuae substantiae. Dices, quaestionem esse de nomine, tuo ad rem enim conuen unu , di socii in conteatio est, num i , o diis agendi dicendiu sit vitali re re ita est. sed ego contendo ratio ne in vitae, eius form2lem Gii
ciptum ita deduci a priuio gradu
ad inferiores, ut imminutio Perie Hu I idus fiat pertransitum ad insci , e in Iodo, quo fit c. vlti. ano gradu asignato Lalios adhuc magis inferiores gradus stadicitur vitae ratio in hoc quod quidpiam moueat se , id est ut onerati sit c O.
iuncta sit principio in hoc conisce; t a magis distat planta ab intelia ligentia, quam a phima distet ignis. Eirico quod quaestio dicatur de s
vel inapi satiante lunal poterat icasti ille accipi, ut excluderet latiatas, Saeque bene tam inple, ut iv cluderet igne ut, qui est infra plantas. P aeterm dici posset, sufiscieriter constitui rationen vitae per hoc quod liiidpia polli mouere aliud. Nam pertinet ad viuentia, posse alia mouere, immoratoc conuenit viventibus persectioribus. Et hoc modo sufficeret actio transens &ratio vitae nignanda se per ipsussci ari, Melie in alii me per negatio ire in operationi S.
cius mobili ras ipse est vitae tanda Inentum, non aliter consistit vita, qui in per calorem, Uade plerique grauitIimi philosophi arbitrati sui, idem se animamin calorem a idest ignem. Si autem praedicta admittantur, animae definitio pecordinem ad corpus organicum, noerit valuerialis amplectens praedictum conceptum magis amplum, sed restricta ad tria vulgata ge
CElebris est diuiso ignis in tres
species, lucem non mam in Deetes prunam Eam tradiderunt omnes Duritiae
antiqui: primari Philosophi,at l. f. ma,
in prunis Plato Aristore es . De pruna ea taliae posteriores dubitarunt. Maxime propter lucem, quam Putant non esse substantiam,se. qualitatem immo Auen paces, treserunt Aut 6 nat trach. 3.cap. 2 de Alber. 1. de ani m. traci. 3. cap. mcensuit, lumen nil ille se real ,
pliis cum, sed meram apparea tiam, di relationem visus ad coridis lucidum, elseq. instar colorum iridis, qm apparent,oc non si ut Alas apud eundem AP er. dixerunt, ese tormam substantialem substantisi. cantem Omnia generabilia S co ruptibilia Prisca anus Lydus lib. de anim dixit, esse naturam quanda mediam inter substantiain Sesacciadens Io Grammat de anim cona. 6ρ dixit eise operationem incoris ream ex luminino corpore de inissam in perspicuum tuum aesse consistere potius in se i, quiana in facto esse. Sustinenda tame est ut probabialis prior sentetitia affirmans, lucem esse veru in corpus&substantiam. Iia senserunt insigniores Philos .phi, praeiertim antiquiore . Empe ἀ
214쪽
suit aliqtiando Simplicius ..celi,
poralessem per fleste corpus, eorum l. progressum Iam quam
veri corpori, duclarat Plures reiscentiores philosophi idem conis stanter alii rinant. Immo id ei censent celebriores sancti Patres , Inter quos D. Aug. de gelie ad literam inquit, lux est ut stantia corpore assim me simplex ingene. re corporum in Od e: iam althasserunt. Ex quilius verbis patet, quaa incongrua sit explicatio, qui in adhibent aliqui dicentes, eos loqui de luminolo radios di fundente, non de ipsis radijs Idiu quam vane adduci coli tat,quia ea lux die: tu et se substanta simplicissima de tenuissima in generec potum at corpus talia inosum non enli uiuimodi ipsu in ent in
est latis de iisum ela compactum; Sesola lux est illa, quae potest dici simplici stimum corporum. D. Dionis. astirmat eam lucem se substantiam, quae cum alia luce in unum conuenit locum, nec Iainen pe miscentur simul, quod ad ij Stantum , de non tu ininosas conuenit. Similia stirmant .supponunt plures alii Patre, ex initio laeneis iis, cum dicitur, Deum prima die creat se lucem. Neque enim Dei creario tendit ad qualitatem, aut ali hid accidens, sed ad veram sub ilantiam Dominus I Obum interrogat per tiam via in spargatur lux . Quibus verbis explinii vi mi videtur Empedoclis iententia, lucem, ut verum corpus localiter progrediesceto ad terram, sed talem lati item nos latere, Itua motus fit tenipore imperceptibili, de de ea,quae coram nubis in Ouctur, de moueri non aduertitur, in te rogat Do ininus tanquam ciere mira, qua via progred atur. Probari potest primo ex his, quq tradit Aristoteles 2. celi. te X. 8. ubi aduertit, obiectu nimici duna, cum valde distat, scintillare cuius
rei causam reddit, quia radi obmas nam distantiam a tigati lan iguescunt, uec viri biis debilitati ac imbecilles versus finem &propε visu intremunt, sic lo plum obiectum tremere videtur. Ex quo colligitur,radios localiter nouerit an qua in ervin corpus Sech. I l. p. 38. notat, sonos persectiusno v qua interdiu audiri cita inqui, interdiu aer est magis densus,cum sit luce, radiis a refertus: noctura rior, cu radii e ignis discet serint, scq .per mediu in Inans tenuen ictu melius soni percipiuntur . Si ue ex ea obseruatioue se deducitidem potest; soni melius audi an tur cum aer magis quiescit, nec ibi ne inde impellitur, ii octu auteae minus nouetur, plurimum
aerem defluunt, S uari haere in
impellu tabe t. s. prob.9 obseruat, lucem quamuis sit magis tenuis aere, tam non transire per quedae corpora, per lustransit aer, qua itum uis crassior;transit aer per tapidem pumicosuin, per luem notransit lux . A q. huius caulam esse, quia lux non transi, nisi per meatus rectos, aer aule per in ea. tus etiam obliquos. Ex principiis eiusdem Philosophi idem probari potest; alserit solem producere calore ira, ex eo itiod aerem atteiarit. Haec aelis attritio non potest intelligi, quod procedet imine- .diate abipso solari corpore, quod nunquam aere nutangit. Non potest aliter conte iere, quam med ijs radijs, hi igitur corpora sunt, cuiuae rem scindant eu alterant. Hisi tu modis Aristoteles non soluaseruit, sed probauit lucem habe re aliquod et se corporeum Alibi etia in idem tanquam rem certis ne probatione alluitiit,va, topi
localiter moueamur talia , ut gare receptum est, ut nemo sit,
qui derad ij, videatur is loqui,
o eos non faciat mobiles inimo
id ipsum est quarundam stienti
215쪽
188 Lib. 1. de Meteoris igneis
rum sundamentum. Sic assigna Sed id non subsistit, cuia radi Dcta.
tur radi j incidentes reflexi, relia tim inducunt eum e flectum retarcti. Si radio obstaculum oppo dandi sumum antequam notabi. natur, experimur radium retro liter aerem ex calefaciant. Si ra- agi ac reflecti eodem pro riusmo dii sint praedictis camini forami. do , ac si esset coipus at si, qui nibus propinquissimi, non tamen negant esse coipus,supponant per iii illum lucidant,aer raresit& verina possibile esse corpus, non aliter sus caminum mouetur, nec tam Eresilire dicent ac de acto resilit sumus impeditur. Pro toto tem-Seruantur plane iii ista reflexione pore, quo ad ij in caminum inci- aequalitas angulorum incidentiae dunt impeditur sumus; at non reflexionis ci aliae regulae , quae durat pro toto eo tempore aeris in corpore reflexo conlpicuae sunt Iarefactio. Idem radiorum o Vnde si sensibus coli rente mihi tu, confirmari potest ex ijs corpi losophandi nodum , que in Ariit sculis,que in aere illuminato coercommendauit, prosteamur, Om rare cospiciuntur,ea enim ex nutanino dicendum est, adium loca la aptiora causa agitari di moueri Iiter deferri, sic s. impingetido in dici po sunt, quam ex radiorum Ob aculum reflecti . ipsa ratio de impuli u. xii dam addunt experi- nomen e flexionis denotat id . Inciatum quorundat lapiduin is , quod recta incidebat, retro agi, qui lucem retinent remoto luini-Vnde si radii vera non inouen Lur nos . Ex quo videtur probari fr- Iocaliter recta piocededo ex rece mior substantia lucis, cumbine dendo, deberet id dici vel de cau actuali effluxu aluminoso translas acipia.vel de eius virtute aut actio ratur E loco ad locum . Alii prone, ut sic conceptus nomen re hancella ubstantiale ex eo quod lexionis salvetur, de .ur ratio, colo iam potest, virorem quendam cur causa producat ellectum ilia cxcipit , dum virides herbas illu- Ioco,ad quem fit reilexio, alioqui strat rhibescit iii floribus . Addu ut enim fingi non potest, cur caulara eam initir corporis figulari, ut lux ibi agat. At nullus dicet haec te senestram ingrediens cum eadem fecit. Si obstaculum non sit ter senestra configuratur.
sum, se id nulla fit reflexio,quia ra Confirmari amplius 4rmius dis ad diuersa disperguntura pos potest . Sensu ipso in luce calore
sanie cotra per reflexionem ma aduertimus &aliquando coactagis uniri. Quae omitia inagis de iii unu in maiori luce calor est taciatant radiorum esse substantia. utensus , ut materiam accendatis D Dionisius lib. de diu inomin nihil minus ac iacit fama ac alius coiisiderat radios retinere propriu ignis plusquam elementaris cali-
esse quando e diuersis luminosis us. Si igitur sensu tactus stare procedunt permisceri qui dena , velimus, is nihil aliud pronuntia-red saluis proprijs forinis subitati bit de luce, quam igneae effeta tialibus Sebastianus Basinus ob turae, ea enim quae calidain valde eruau I, radios incidentes in ad calida reperit. pro ignea aestimat. ium camini, quo sumus egi edide Eae ipsae nrobationes, quae addu-bet, notabiliter impedite egres cuntur ad probandum solem effesu in sumi. Quia nimirum proprio ignem , aeque bene procedunt de motu sumum retro agunt Auersa luce, i mi, o de ipsa id immediate quaest 1 δή t. i. praedictain obser concludunt Igitur ad minus tam uatione in refert, at l. respondet 'certu ei se debet luce in esse igne lucem calore , quem secum sero quam id certum est desolam cor rarefacere acrem, sicia erem ino pore de quo valde probabile esse
216쪽
per hoc .quod spiritum calid seu raritas est con naturalis, nonio igneum dissi,ndit,ue ex Ariiudice test maximam luminam rarita nius igitur cum X luce calorem tem admitteres Itaq. videtur af. excipitavis, putandum est eam 3 firmandum omnem sulcilitatem esse spiritum calidum, igneum. & raritatem , quae non probatur Postremo confirmam potest . ad impossibilis es impossibilem in uertendo predictam diuisioncm ν igne . at non videtur repugnare ignis in tres species fuisse traditam penes diuersam subtilitate plius. In materia crassa de terrea et pru.na, in subtili desae rea est flamma, in subtilissima est lux . At si ignis estentia liare potest cum tertia specie de cum terrea crassitie multo magis stare potest cum summa 5 in axima uoti luat primae specie . Nagis enim eius natura videtur repugnare nimia prun cras sities, quam nimia lucis tenuitas S subtilitas. Quia ignis est corpus tenuissi inum supra innia
corpora eleme .itaria. Si recedere
potest 1 sua natura subtilitaris accedendo ad crallitiem, in tantum,
visit iusta grauissimi elementi,tain excellens subtilitas, quae sit
omni sensu imperceptibilis, quialis plane est ea,quae est In luce. , quam nolunt admittere eis co pus, quia nullo sensu aduertitur corporeitas. Ex hoc autem solui ruri, quod validi ias pugnare vide. tur contra lucis substantiam. Sed expressius alia coli similia ditsolueda iunt. Ex quo magis pendet probabilitas huius opinionis, quam
ea positi uis rationimus,cum Dinnes
satis propensi videantur, veluti ex naturali ratiouis impulsu, in esse substantiale lucis, de non nisi qua-xundam obiectionum violentia ratio ab ea abducatur . Sed haud
arduum est intellectum suo iuri quod ei contingit cum est pruna, restituere ut quo naturaliter pro- multo magis recedere potest ab pendit, issu eat . eadem sua natura per excelsum obiicies ergo primci auctorit in subtilitate . Eo magis quodin, te in Aristotelis, qui x.de anim.&uersaliter in maiori excessu corpo de alibi confutat Empedoclem , irρbat rararescunt,quam densentur. Sic tribuentem luci esse corporeum . em 'ques aqua cum condensatur, tam in o Respondetur plane Aristoteles pluta fore R. dice decrescit, ut vix sensu percipi ies expresi lupponit S auerit, possit decrementum readem cuin lucem esse aliquid corporeum srarescit,sere in immensum dilata de ne sibi contrarius si, oportet in
unum sella uin loca contraria ad . ducere. Ea aute in , in quibus affirmat esse substantiam, Iam clara sunt, ut nullam patiantur congrua expἱ catione in . Unde aut hores, qu sunt eo utra corpore itatem lucis, dicunt, Aristotele in locutum fuisse ex sensu aliorum, assi mare quod mini inessensiebat, ore
tenus de verbis tantum, non me niste eradicta se, quod nimis indecorum est Philosophoriun magistro. Ex altera parte, loca in quibus dicit,luce inesse qualitatem is, non ella corpus, lacile polsunt ex . tur,ex in Odica enim aqua apores formantur qui mi lenis vicibus superant priorem extensi maena aquae . crati discriminis videtur fundari in ipsa natura dens in iis& raritatis . Raritas enim telidit ad spatium maius Dat cina mritate non est ullus terminus en- stas tendit ad spatium minus rhoc autem valde limitatum est. Igitur cum ignis craselca tam notabiliter, si proportionali excelsu rarescat , in inexplicabilem transiet tenuitatem . Si corpora alioqui crassa grauia raritatem adeo magnam excipiunt,cum ta plicari, frequenter enim quod est me maxima habe aut repugnam verε substa alia sumitur per modu
217쪽
dentali ad plura comparatur. Sic Sensu noster non cognoscit nisil vino aqueus adhaerens ligno,co diuisibilia in quadam certa 6 de
ei pitur per modiatu accidentis, Ic terminata mentiara, Potest motus lignum dicitur humidum . Spiri successio est infra hanc mensura. ius calidus pene rans idem lignu, Igitur sicut substantia lucis habetipsu denominat accide cal.calidu summam de maxi inam tenuitate, It ammodo iam dicto, inquit Phi ita motum habet tam mirae velo losophus, lucem eae qualitatem, citatis mod in sententia Aristo- non ede corpus quia tenuis ima telis se potest declarari motus subitantia ea,&vix urgeae recor successio prouenit ex medii resi-poris cor ribus adnaeret, Scui sientia,&ablata omni resistentia dueeonus cetur ac si effet accidens motus effet siue succe Isioue a tu. Quomodo h paucae gina ru γri cis iubsta trita adeo tenuis esc, ut coloris, vas aqua linia isceantur, absque medii resiste litia, saltem dicu: ur veluti accidens eam aqua sensibili per illud moueatur, igitur colorare sic tenuissima lucis sub eius motu eritis ne sensibili suc . . stantiacuaere e corpore diapha cessione In sententa item mistio com nil cetur, illud deaoini stotelis potestimimediatius declana lucidum auxime cum nulla rari motus illes ceu ad terram a sensibilem corpore itatem addat, sine successione sensibili Arbitra . neque reddat cor usinatus, aut tu Philolophus olem calefacere ilia gis Coinpactum S cousiliens immittendo ad a seriti et IzIo lo- Obiseies secundo , lux intendi co igneas particulas, at descensus turde remittitur, go est qualitas iste ignis est in teporei inpercepti Rei pondetur ex diitis proprie bili na sol coniuncti in illuiniuat secundum suum et se non intendi de cateiacit, ex quo arbitrantur ca- neque remitti,quamuispossit ma- lorem prouenire ab ipsa luce igitor aut nainor substantia lucis per turtata velocitate deicedit ignea aere in ditiundi, cie inde aer dici substantia calefaciens, inquanta magis aut minus lucidus . Quo descendia lux . modo spiritus calidus reddit aere Nouiter Licetus lib. 1. delum. magis vel Ininus calidum cui s cap. . fatetur productionem tu tamen in se sit vera subitantia,psu minis, iusq. durusionem alumi. res vel pauciores partes humoris nos per aerem non ei se instant a. reddunt corpus magis , vel minus ne alia,sed tempore, qui inuis bre- humidum uissimo, mensuratain. Pluraq. ad
Obucies tertio, inluc sdictuso hoc confrinanduin adducit locaene, quae fit a corpore luini noso, Aristotelis . Qua inuis autem is nulla percipitur iuccersio, eciam dicat, uinen non e se corpus, nec scisa inplissimum spatium prole progredi localiter a luini noso, ta . datur sic solitatim ac pertingit inen eadem est ratio in hoc , ad pati ecq li orientalem, illustra biectio posita procedit excludetito tu in emisphqriuin At si lux es do succellionem sue in motu lo. set corpus, non moueretur nisi ci cali, siue inamone productiua . succellione,&quidem se ii sibili ci Posiani hiatiis successionis in luce motus sit ad lo sigini in uiri spatiis inditiadesumi, quod radi obni- Respondetur,plane hon repugnat mi an distantia in in fine tremui . tanta velocitas in motu, quam laneue cunt, debilitantur, quassuis spatium sit longissi inum, ut tarditatem motus ostendant. successo sensu sita inperceptibilis. Obiicies quarto . Non videri Quod negati non potest ab iis,qui ossibile,h corpore tumuloso lania instructi sunt in rationibus insilii tum substantiae diffundi,quanta tot rebus corporeis continuis et extensio lucis, quae ab eo pro
218쪽
rreditur. Respondetur admi Tacorγrum diuisibilitate id non debet videri impossibile, nec ni-nari arduuIN. Vapotes crassi aquei elementi sere in i minensum supera it molem aquae, e qua educuntur uidem vaporcsponunt magis magis l. temper subtilari sine termino . Id mulio magis pio cedit
decolpore agi eo, cuiuShalnus natura sua debetu et se in infinitum quodamna odo subtiliores.
Ubi jeies quinto, lux afficit Ioata in aeris extensione,igitur si est et substantia, effet cum aere compe netrata. Respondetur haberierie. pla etiam corporum crassiorum , ouae inter se ira permis entur, ut videanture se simul compenetrata Lxiguae stillae timoris colorati intra magni, in aquae vas imu issae,
ita permiscentur, vi tota a Gua appareat colorata, nec celte hi licit,
eam substantiam colorata in sucompenetrata In cum aqua sinu l. to magis potest iuxta per aere in
diffundi, ut totum reddat lucidu, neqbe cum eo proprie com ue-tretur . Est lux substantia tantae subtilitatis, ut secretiores Orp
iis partes aliis invias permear
Obiicies sexto nulla substanti χest per se di immediate sens bilis, lux autem est maxini sensibilis . Immo ipsa est obieetum primi praecipui ensus, constitur reli- qtia omnia obiecta in esse visibili. Respondetur sponte fatemur, lucem sumptam pro sola entita e squae oculis conspicua est, non esse plus litam qualitatem intra sumatur secundum ictum illud effera quod a luminoso et fluit, sic arbitramur, illam esse aliquid substantiale coimretim Licimus ita mesiluere a luminoso quandam subsantiam, tenuissimum quenda inhal tu igneum, qui inter reliquas qualita .es hanc habet summesco spicuam,quae est luciditas. Et cuin moris sit, substantias a qualuat bus denoruiu iuue ducere, hinc
talis subitantia merito romen accipita luce, Quae est qualitas sensui notissima,ta quae sola apparet e reliquis eius substantiae qualitati bus It in hoc sensu accipienda est vetetum sententia de lucis corporeizate. Non diffentimur ab alia
opinione in hoc,quod sorina lueis sit qualitas, sed in hoc , quod lux sumpta pro toto eo, quod a luminoso emanat, est aliquid sicistat
obiicies septimo, recedente sole a nostro ei nil pherio celsa luxat i sic destrueretur tota lucis sub scanti quae est in amplissimo spatio: nostri emisphqrio, ea de ira clue
Oriente sole re produceretur quod
plaue impos ibile: incredibile
apparet. Respondetur. Negamus fieri occidente sole conruptionem iiii, stantialem totius substantiae a
sole per aerem diffusae, sed celsare solatu dinusione talis substantiς,5 ea in , que erat iam dis usa, amittere luciditatem , vicia in dice
tu aere permanere remor splen-cido,quae enim est tanta depende-tra substantiae lucidae a luminoso Saltem deberet aliqua tutum per-Iuanere,&sensi in deficere. Re. spondetur idem argumentum pro rompcia: contia alteram sentea iram . Si enim lux non est plus. quam Oualitas cur non potest aliquantulum permanere, scutier. manent aliae qualitates re in Orop. incipio, quod eas produxu λRespondetur ergo egredi e luminoso sul, tilissimum spiritum lucidum acutu sui, statuta cum tignea,&ignis na ura sit mouer: dis, i pari,&dispergi, ex hac inotiori pr uenit, vi nequeat retinere quandam apta in ordi ilata in tuarum partium dispos ionem Ici: diale eo autem ordine perturbato,perit luciditas. Hinc ea non sunt peris spicua illvini. ait ne clueunt,
quae non habent aptam suaria in
219쪽
itaqIuminoso,substi ia ab eo dis lis sellum,alijsq. corporibus noctu
fusa non remaneonis perturbata, Lucentibus. Igitur lux non est pro.&eonsequentersae luciditato ductiva caloris nisi altera causa Neque aliter in aere durat lucidi ei adiungatur , multo minus estias, nisi quatenus de nouo estu spiritust eus. Respondetur pos ditur 1 sole nouus spiritus se concedi luna per accidens cau. Obucies non , lux mouetur ad sare rigiditatem Plion quidem in omnem positionem,at talis motus aere, sed in nostro sensu . Quia nutu subitantiae conuenit . Ignis uim leuem calorem induit, hinc non mouetur nisi sursum . Si igi frigidos vapores non ibi attenuat, tur luceret quid spiritus igneus, qui exinde nostru in sensum 15
non nisi sursu ni moueretur alio ciunt, poros intimius penetran- magis sursu in qua in deorsum. tes. Hoc modo acetum dicitur ad omnem aliam positionem fit calefacere medicamento cali- lucis diffusio. Respondetur etiam do ad inisceatur, pro chiculo e- spiritus calidus versus omnem nim est causae calidς Calor no partem mouetur . Ignis calorem insensus est a in intensus, ut lo-
halitum suae iubstantiae ad om ge superet modicilsimum calore
neni posita onem diffundit Cor tenuis lucis enumeratorum Orpora quaedam non valde subtilia iserum, sic nullum sensum ha-
habent determinatum moti fur ueinus caloris eorum.
sum,aliter contingit in subit in iij Deinde non sine controuersa
quibusdam tenuitsimis . lainina seritur ratio ignis de ipso sensibi. E'
quidem ut crassior 5 consilien ii, vulgari 2 quod ain modo inten f m 'tior x partes habensinter se bene ore igne, nimirum fama S pru pr cohaerentes&collectas recta ast na Abulensis adc. 11. Mati. q. scio. V dit . Fumus exhalatio rario ait, in iis esse qualitates S opera quam flamma, mouetur quidem tiones ignis, non vero substantia. surivim, non laine ita recti, sed Et quaeitionibus praecedetibus re- hinc inde fluctuans, magis dilata tulerat plures similiter dicentes, tu , recedit 1 recto asceia spiri iiij et forinam quandam accitiis tenuior . Igitur tenui silinus dentale in valde similem formae spiritus, quo nullus subtilior, adhuc ignis Ali in iis admittunt ignis maῖisdu pergitur,s quoquo ver particulas intra poros eorundem
suste distundit. Quia iri mirum corporum. Plures volunt, ea ex
talis substantia ob nimiam rarita toto e se igne in . Id vero quidam tem nequit in exiguo loco conti admittunt de fiamina , non veroneri, undes corpore luininoso es ae pruna. Quidam etia in depra. suens omnem circumcirca posi na,sed nono inni; excludunt enim tionem occupat . Motus raresa serrum candens, de alia similia chionis est ad o innem positione corpora, quae cessante ignitio ue, estq is in otus 1 calore lucis distu retinent prius esse substantial ,.sio est quaedam rarefactio, rarescit Inquit Cardan. 2.de subtil. lignum enim tu spiritum lucidum tenuis ardens non est neque lignuin, ne-simum substantia corporis luini que cinis, ne l. ignis substantia , nosi, igitus ditiundi debet versus sed substantia corrupta immenso omnem positionem calore, seu inelius, immoderia us licies decimo,Lix lunae frige calor in substantia quae corium- facit potius,quam cal faciat. Hinc itur Similia repetitaib. Io de
terrae comparat, quae frigida est. Arbitror ego, in fiamma&pru- Nullus calor sentitur a luce gem natis plusquam qualitates ignis,
maris , a squaminis Pitaium,ocu sed esse plurunum de ignis substa.
220쪽
tia . Saepius diximus tales ignis qualitates non effet sine ipso igne.
Et si id verum est de exhalationibus,.&spiritu calido, qui corpore igneo exhalata multo magis verum est de ijs corporibus, in quibus igneae qualitates sunt adeo in. tensae, ut ipsam igneam conditionem transcendere videantur, ut sunt flamma de pruna. Vnde Arist. dixit, vulgarem istum ignem esse cum excelsu superabundantia caloris, esseq. eum calorem plus. quam igneum, quasi ea corpora
sint plusquam ignis. Et plano ridiculam reddimus philosophia,
si dicamus, ea quae minus calida sunt,eis ignem, S ea quae calidisesima sunt, ignem non esse. Sicut ridiculum est, assirmare 11 stentiam eὶus ignis, quem non videmus .in negare igne sensu manifesti laminum, stam . nam fruna. Ignem elementarem nouimus ex
igne, quem videmus, de nemo diuinare potuit se dari ignem elementum , nisi sensu notitiam habuisset usualis ignis Arist. 1.d
xim flamma ignis est, de ex contextu patet, ibi sermonem eis sde igne vero&substantiali,diiserit
enim de transmutatione elementorum. Dicit,ese maxime ignem, quasi manifestissime sit ignis. Dicit etiam maximh in comparati ne ad prunam, hic enim est ignis, sed nis habet eas omnes ignis qualitates, quae suu in famina. Est enim pruna crassa grauis. Est etiam satis vulgata ea diuisio ignis in tres species, inter quas sulit pruia navi flamma, neque cogitabile est, eam non spectare ad verum substantialem ignem eam verba signationem recensuit ipse Arisut supra diximus. Idemq. Philosophus .degeneriani in cap. Ii ait apud nos ignem eise in alieno corpore , loquitur autem de flammati carbone. Si lignum ardens est ignis. etiam serrum est consimili
modo ignis ci nomine prunae in
telligitur non solum lignum a dens, sed omne aliud corpus te reum ignitum .unde pro tertia specie ab Aristotele ponitur corpus terrestrea graue . Neque Obstat, quod ignis consumit lignum, de non consumit serrum, quia etiam aliquid ferri consumitur . Ignis consumit citissime materiam aismae, prunam ex ligno consumit
quidem, sed non nisi post longiorem moram . In pruna ex larro
vix consumere aliquid potest post
notabile te in pus,' diuturniore tempore con .umeret magis, i inbex toto Vnde non est negandum
in erro ardente esse ignem ex eo quad diutius ferrum ferat ignem; nam hoc modo lignum ardens iacomparatione ad fumum ardente non ea et ignis. Dices nonio sunt e se in eadem materia duaeformae substantiales, at inferro candente adest forma
ferri, quia paulo postremoto calore conspiciuntur eadem serriqualitates, quae non nisi a latenteferri substantia reproductae suerui.
Si immittatur in aquam,corrumpitur calor Millico apparet forisma ferri, non potest aute dici se rum se statim ab aqua uin productum. In pruna etiam ex alijs materiIs constat esse aliquam foris
ex Aristotele est sumus ardens. Est inquam sumus. In qua uis pruna est grauitas&densitas, quae qualia tales summε repugnant igni. Aere minus rarus quam igitis, nec tamε crassescererotest ut pruna Ad priorem, epotiorem diis- eultatem Aresius apud Auersam quaest i sest. I. respondet, hanc esse peculiarem conuitione ignis. ut eius sorma st in materia asse Ota alia forma substantiali . Cum enim sit summae edacRatis, nec
possit agere in se ipsum, debet coisiungi eum alia forma,quam depascat, eaq consumpta pariter intereat. Sicq in serro candente e Teiormam duis: ferri, de uniuers liter