장음표시 사용
261쪽
lor quaedam misceat, quaedat a separet, solere contingere separationem ex eo, quod calor habet actum suum completum . sic enim totam humiditatem exhaurit, omne leue sursum trahit, sic q. relinquit terrestriores parte Qua .
do vero actus est in completus, tunc potius sit mixtio Soletq. id
Prouenire ratione materiae namquεdam colli quantur solum, nec valet ignis partes elevare . sicq. fit miscella. Proponit item Aiaberius Magnus A. in eteor. tract. I. cap. varios modos, quibus isti.
gus potest per accidens disgrega se re diffolliere 3vid positi Dubitauit Galileus , num caloruum i sit aliquid positiuum realei ausi. - corpore, quod dicitur calidum .
Qui , inquit fortasse totum id
quod importatur hoc nomine a est aliquid in animali quatenus taliter aflicitur a corpore, quod a
pellatur caliduma ex quo sequeretur destructo animali, non amplius futurum calorem. Quod eis xemplo declarat animal cunias pluma leuiter tangitur , titillatur permoleste si eadem pluma tangatur lapis,no fit talis astectio,
ea igitur vis titillandi non tam
est natura os eius plumae motae, qui sensu animalis Ide in ergo ait, posse dici non solam de calore, sed de alijsqualitatibus. At verum quidem est, destructo animali, calorem quatenus est ens sensibile, nihil esset si calor non haberet aliud esse,quam esse obiectum sensus, ablato sensu tolleretur omnino calor At vero independenter a sensu habet plures effectus reales, eos inprimis, qui in caloris definitione explicantur tum alios magis precipuos producendi effectus substantiales, immo videtur ser uniuersale instrvimentum ad substantiale generationem . Ex opposito mures de
calore ut de uesti, substantia lo-
quuntur . Ita non solum antiqvi, qui calorem, frigus afferuerinitese prima rerum principia, sed
liqui recentiores. Arbitrore go circa calorem eoisdem modo ac circa lucem effera auia ιbrphilosophandum . Ut ergo supra sis a ius
diximus lucem, si sumatur pro to miliae.
to eo quod 1 luminoso distuliditur eis aliquid substantiale, cordiis
li, quae oculis patet, eis qualitatem: eis uere nimirum 1 lumino in tenuissimam instatiam a Mistem qualitatem in vim lucendi. Ita ab igne, per hoc quod caleta cit,effluit tenuissima quaeda substantia ignea habens qualitatem quq dicitur calor. Non exit abiga sola qualitas caloris, eam scilicet ignis producedo in inedio dein patio . sed notius immittit substantiam tenue in quae est caltis
da . Et sic dici potest, ac debet caelor, diffusus ab igne else substantia. Et id ipsum est, quod asserunt, qui
ponunt calorem ei se subitantiam&corpus, exire scilicet ab igne substantiam calidam, A non extreeificienter solam qualitate IV. Neque ips intendunt,quod talis substantiastens simplex non cona. postsi ex materia in serma, sic liparum stimant, quod forma calo 4ris assciens talein substantiam sit ipsa substantialis forma, vel accidentalis. Sed quod in axime intendunt est, ab igne diffundi subostautiam, corpus. Haeterea s-cut dicebamus, lucem seu tibi a tiam lucidam dici accidens respectu corpo si quibus immiscetur, ita affirmandum est de substantia calida , quae dici debet accidens respectu palli cui adhaeret Consequens valde est ora haec de calore sententia ad iam dici de luce, ex iis explicari, probari, desedi ab obiectis po
262쪽
, 3 6 Lib. i. de Meteoris igneis.
inusexpresis hanc sententiatio chionem,quia calor dissiculier plde calore dictasse . netrat corpus, cuius foramina Vult itaque Philosophus ignem ob frigus sunt a ictiora, quod repecalefacie iriem disti aere iubila titue t. 37. pro. .sec. 24 pro .3. hac tiam suam idque esse calefacere alliana rationem, cur aqua cali- Expressit maxime id ,ristoteles dissima nou comburat,comburat ν, . Me ςOrorum lib. . c. r. autem amma. Quia,inquit, fia-a ij loquens decalpi , quo vapor at ma tenuis est, spiritus ex ea tollitur,se an :cum caliditas, quae progrediens tenuissimis constat sui tum duxit calorem Deum de Lartibus, subire igitur potest co-ielinquit,&illa dispergitur adsu bustibile, a tua autem crat huic
pertolemi cuin Ait igitur calo laest. Et pr.seq. ideo, inquit,ven-xem in aquam immissum, quo a tris calor liquefacit, quia sua te- qua incalelcens evaporat, quo a uitate subire potest, non se auro calidus est, ursum ducere a tem aqua serues Sec. 38.explicat
rorem, quia nimirum calor ipse qualiter solis calor, calor ignis ascendens seca trahit qui sibi ad diuerso modo penetrando in pas- haeret, vapoIem. Ascend. Vti sum diuersos inducant essectus, que trahit, quia corpiis est qui planesex locali motu explica-
tandem vaporem deserens,alito tur Haec quidem in exemolum a rem locum petu, quomodo aut adducimus e prς dicto libro, naxecederet 1 vapore, seorsim ab saepissime ibi loquitur de actione
illo moueretur nisi corpus effet caloris, aliarum qualitatum , Pluries repetit vapore infrigidari se inperque eas explicat per qua- quia calor abi jt; eo inquam mo dam transmissionem loca lenias, eo commigrado ad locum supe sicque dicit calorem: econtrahe- .iorem, non improprie per sui de re se diffundere,accedere. Idem
Dionem. Sapissim calorem Philosophus cum probasset inli. vaporis appell*t igne, tali igne bris decςlo.solem non e se igue si,
vapore in deferri. Non tam dicit ut traderet modum, quo nihilo. calorem esse intensum,aut rem Is minus calefacta, ait ident cereat.
sum quam ignem esse paruulmo terendo aerem. eiaculado deos vel magnum. Ibidem de calor sum ignis particulas . Solitaque nubis ita loquitur: musta in e e in sententia Aristotelis calefacit existit caliditas,quet ignis residia imanittendo igneam substatiam , aest, quo ex terra humidum eua calor sole dinusus est substati a. rorauit. Calor igitur, quo qua Et si aiseruisset esse igneum , quis calent, in vapores ascendit est dubitat, eum dicturum uictrica
agnis particula libo manc reddit elacere immittendo suum neu caulam cur ignis ex his,qua cale spiritum, cum tantopere labor facit, quaeda in liquefaciat,b quae uerit ad inueniendum qualiter , Iam non: quia aliquorum corpo cum non sit ignis, ignem tamena una pori ita sunt dispositi,ut in , immittat ad calefactionem Quacos penetrale ignis valeat,de dura acile illi sui se dicere, solem c a. item hoc modo soluere,cuiu in lefaceres, quia virtute calorein aliis corporibus alia su pororum continet, Δ actione ira diffundit constitutio rata etiam explicat non immittendo ex se substantia combustibilia,&no cobustibilia . calidam, neque esse necessarium, Ilagis requenter eadem doctri ut cale latii fiat tali immittione. nam tradidit in libris prcblema sed qualitatem caloris efficiendo tu .iec .a. prob. 19. ait,eu, qui nimis in pias, si vult calefactione in
Licet, dolere ob nimiam Ales i. ei per amnictio uem substantiae
263쪽
calidae, etiam si calefaciens non calefactio corporeis section busve habeat substantiam calidam, quis loquebantur anti tui, id est immit- potest dubitare tali modo opera sone partium calidarum, quae corri corpus calidum'&ridiculus e pus proscindunt dilatant. Ma set Philosophus, s dixisset,solem , is calefit a sole vel igne, qui stat , non igneum calefacere d: si unde quam qui ambulat. Cuius expe-do substantiam igneam, innem rientiae facilis ratio assignatur in is calefacere per productione qua hac sententia, nam s calefactio ethlitatis,plane nusquisque cppost substantiae calidae impressit in dicere debuili et partes intimas passi cum passum Confirma Hic modus agendi per immis mouetur , fit dissicilius talis im-eu variis sonem spiritu, calidi videtur a. pressio . Si aute in calefactio eget rationibus . xi in cohaeiens cum mixtione productio qualitatis, ea passi mo elementorum. .ricentur eleme cito nihil actione impediret, si pasta agendo' patiendo igitur per sum moueatur intra eande sphae. hoc quod agunt, fit eorum mix rain ubi subest agenti eius de iiitio . Ait Philosoplius actionem virtutis. Humiditas quae ab agenfieri percontactum agentis S pδι- te humido diffunditur, est tenuis
si, quod nullo propriori modo e quaedam substantia humida seu sificari potest,quam admi do,quod vapor,idem igitur de calore est diasseruimus. Hinc etia in redditur cendum. Hinc explicatur facile, optima ratio,cur actio per pedicu intensionem consistere in maiori laris sit validior, infra adi obliqua radicatione in subiecto magis inefficacior. Facilius enm peiae enim calor radicatur, cum plurestrat corpus perpendicularites,qua partes substantiae calidae imprimuinflex in aliud incidens. Recte M tur, de magis intime subiectum a actionis redditur facilis ratio,ideo sciunt. Ex tali modo intensionis enim reflexione intenditur sic euides ratio habetur,qualiter qua-ctus, quia ignea substantia ab guet cluates contrariae remissae ali disius reflectitur ob opposzum a possibiles,nimiru id non est aliud, obstaculum M in unum Ocui 3 quam partes sui stantiae calidae de confluit. Hinc item patet cur frigidae in subiecto permisceri. Si calore maior sit activitas, quam mensio consisteret in illa graduures uentia e contra in rigor ' mensura, cur de qualitate abstra. maior stresistentia, minor activi cta non veri ficatur intenso ita istas Calor est adeo activus qu quod scut de concreto dictinus sua mobilitate. tenuitate facile calidum&calidius ita de abstra- .penetrat, quod est agere c cto non sollini dicatur calor , sed multum resistit, qu: ex ea dein 3 aliquid fimile ad utensam quali. tenuitate facile dimouetur Fri tatem ex pluribus gradibus co
rus sua crassiti dissicilius pcnς stantem explicanda n Non aliter trat, quod est dissicit agere sor verificatur, quod dixit Philosotius resilit, quia ex eadem crassi plius lib. a.de partibus anim .cap. a. ti non tam facile dimouetur.Ca aquam seruentem esse calidiore in Ior summum causat dolorem, in exiguo igne . Aristoteles 3 Phis
qui Philosophus dolorem indusi cap. vli probat non posse eis in
ob solutionem continui calor magnitudine finita potentianaan itaq. continuum soluit, quia tan finitam,idest virtutem infinitae inquam corpus Deuetia Non adeo tensionis, quia nimirum infinita tutinae pervadunt frigidae particin intensio caloris v. g. consisteret italae, ideo non tam acrem dolorem infinitate partium substantiae a inducunt Calor vim habet rare lidae, atque se requireretur insi-
264쪽
bet minima parte posset poni duo,
tres de plures,e plures gradus virtutis iam ex conceptu intelisionis no repugnat infinitas respectu subiecti finiti. Anii uitis adem sentit Theophrastus Aria earim I stotelis auditor ii peripato su tentia. cessor Isiopuic de igne , inquit calorem foramina palli penetrare sensim, fortiter, alijsq. modis pro varietate agentis cδlidi, a quo ca .lor effluit,&ex varietate caloris magis vel minus penetrantis, magis vel minus subtilis, explicat diuersam vim calefacti uama clarisin s me ergo supponit,calorem diffusum ab agente esse substalitiam . Et ex experimentis, quae idem au. thor asterici potest id efficaciter comprobari Auerroes frequenter idem habet, S praesertim x. de anim supponit corpus non alte. rari nis permixtionem corporis alteratis Calen.lib. I de elem.ait, ego,eum, qui in gelu ab igne cale. fit dico, ignem in colpubsumere; qui bibit,aquam,di qui Iespirar, eadem ratione aerem. Nec quisquam reperiture grauioribus antiquitatis scriptoribus, qui id non supponat. Nullo magis id supponebant qui Aristotelem praecelle. xunt ob id Plato ele inentis attribuit vatias figuras magis vel minus aptas adicindenduin penetrandum; igni quidem pyramida Iem , quia magis activus est, ex tali figura facilius penetrat,&commiscet cum alios corporibus. Alij apud Arist. Σ.de anim. dicebat igne constare ex rotundis particulis, quia aguram sphaericam dicebant ella magis aptam ad motum, di ad penetranduiti. Et sic ali linatoniis varietatem figulae considerabant. Calarosei Dubium deinde est,qualiter ca-gui positu lor ligori opponatur , an contra- IN untur ries positiue,vel priuative. Hoc posterius asseruit Cardan Σ .subtil. dicens, frigus non esse nisi caloris priuationem . Sic in tertiana febre, ulla existeni cmaieitati igi-
da, solo recelsu caloris, magnus rigor sentitur.Vulgariter quod Od c calidum est, dicitur frigidu Frigus est cum mulin mat ria, nec
potest aliquid eavissim vin eis frigidum multa materia impeditne calor penetrare possit aucti
ueri, idque est actio refrigetandi. Non est aliud infrigidatio, quam caloris recelsus. Solet sola superficies refrigerari, quia in intimas partes calor se contrahit. Calor si a materia impediatur obruatur,irigus gignit. Ex hac doctrina ait, plurima, quae prius latuerant,
patere naturae secreta . Etiam
Aristoteles idem dixisse videtur
Cardanus, siccitatem non eis aliud,quim priuationem humiditatis. Contra Cardanum late disputat caliger exercit. I 8. Ocmodo frigidum non in frigidaret. A qua no posset se reducere ad suasi igiditatem, non enim daturi tentia neque actio ad priuatio sic. Nihil esset quod calorem a subiecto expelleret. Alterationes eia sent motus instantanei Terra. esset sine ulla qualitate IuXta Cardanum aer: ther sunt corpola summesi rigida cum tamen tenuissima sint. Etiam nix,quae est rara, est summe trigida. Applicatione Digidisetimus nos affici qualitate quada, nec aliud plane sentimus, qua rigidii,si id elset sola priuatio, non daretur erga frigidum vera sensatio, sed negatio sensationis. Non assicitur tactus modico calo. re quia sensatio est diuersissimae rationis. Modicus calor est quide calor, habet effectus caloris calefaciendi, dilataudi,&c. at frigiduincoluingit,d. c. Simodicus caior ageret, id l. eos et quod sentimus, clangendo nivem eius tensati nem habedo,euaderemus calidio. Ies. Immo tunc fugit calor, non fugit autem 1 calore, nec pur a
negation Rigor, qui incipitia laborante iebre tertia a ci
265쪽
. prouenire videtii ab humore fiet 4 alidi operantis. Sic notat identi inatico , qui distunditur ad exter Theophrastii aqua seruens, qlian Hii reces calori ad inteliora quam tactu non fit minus calida. Aristoteles non solum de stigidita quam flamma, non magnopere , te, sed de omni alia sorma imper liquat; quia cum liquabilia vehiti sectiore, d tesse priuationem , isque censeatitur , calore te e Sisormae persectioris. quia spoliat suo suapte natura indigent, visunda ira risi ualci lectum ea somna persectiori tur, cum praesertim imite 1 silmiliis lifini. Non est equa is a stiuitatis calor non patiatiir: ac mul iminodeta diu. OG cuiusuis gnis seu in quovis subie batio foraminurre aduersetur,' sis bu elo reperiatur. Nam ignis ratione 'rumor recipi non possit,cum grain materia seu corporis, cum quo dium si partiunt, nee ab humole reperitur commixtus est magis separatus calor ea in erediatur, δε
vel minus densus aut subtilis: imbecillior siet,quam aperire tora
quo prouenit varietas in agendo. in inaqueat externis praesertire is N agis q. calet subiectum densius, partibus densis contimiis Ista quim rarum, ut carbo magis qua de causi siccus calόr non vero hu-namma.Vertii potest rarior igni midus conuenit liquationi. econe alio capite magis calc lacer L . traattinus de secti, calor humore
Sic obseruat Theophrastias mira paulatim nequit dueere neque inam, quia subtilior&tenuior est, inire dcefalsum reddere , sed pro. facilius penetrare, magis l. quae uter siccitatem externis omnibus da ab ipia calefieri, quam a pruna soraininibus densatista quam oua Et solis calor adhuc tenuior, quina reddit. Vnde uniuersaliter docet. Lamma subire potest di colorare is nimium praecipitem calorentiis hominem, quod non iacit ignis foramina riaecludere . Eoden Hinc etiam calor solis, quia tam is quoque modo, si quid oporteat
tenuis,sine doloris sessi sustinetur, molli calore coquere, vel crassum' n sic calor ignis, qui crassior ma reddere,humor tanquam concre .gnavi irrumpit. Calor aquae vitae scens mollit. Quamobrem cum 'ardentis nullum dolorem efficit, exsiccatus aer est, fructus carbun- ratione similiter suae tenuitatis culat. Ex his resoluit dubiunia, Pruna quidem non aequesa nam cur venter humo liquare possit sina se eiteri. sed de usitate cohibe aqua feruens ventre calidior non tur,dciofridum corpus occupat possit inliani mirum humor lia' Alia tamen ratione essicacior est quatione in impedit, nec potest
Quia enim solidet δε materiς pro foramina aperire ob partium ester densitate de durit e gnita urit litudinem 5e magnitudinem: ven&torret, quod nou facit flamma tris calor siccus magis & terre- tenuiorissubstantiae maximEcu stris est. Lammae trepidatio actionem im Multo magis viaiatur eiscentia minuat. Sicut si quis manum caloris ratione materiae, in quai M.,γMizagitet inflamma,non uritur, nam agit vulgare est exemplum so i , . tare: celerior fammae agitatio etiam 1 cuius calorqilaedam nigriori r d ianuam ea partes transmouedo uri prohibet, dit, ut hominis cutem, quaedam rarit. saeut etiam, qui in sole ambulant, albidiora, vicera de oleum, quod μminus calefiunt tractat Arist. in probi Pinguia VPreter hanc dictam diuersita-
Or o valde notabilem habet ration nigrorem essiciebant. Hominis tu rota' inaIeriali Umida vel sicca ipsius cutis uod ita humida est, propxς
266쪽
rea exuri potest a moderato solis inducit q. formae deterini natione, caloie. Sed nimius ignis calor non etiam iiij , que frigido constare
reddit eam nigram nec adurit . videntur, nam etiam metalla ais quia tenuitas cutis non impedit lente se a cal do commucente calorem vehementem , ne intus humidum cum siccoci frigicium irrumpat, propterea eius operatio iseio causa antecedentes quaida efficacior est intra cutem . Haec di positi Osies. Item calidum itinsuper tractione humoris ex in causa ultimae corruptionis, putre terioribus panibus, ipsi l .adhaere. factio enim est a calido. Quarto Ie, refrigera ur, dc ab eo protegi . calor est cauta magis uniuersalis, tu e ratur,&nigrescat. Ide ii sol enun es lote omnia perficit. ignis calor duriora, ut vala fictilia, Muinto calor rarefacted adar O- reddit nigra,tum quia circa ipsam tum iurium , frigus condentalido superficiem occupatur, non vale dat motum deorsum plus aut cineam tam iacit penetrare, modi est moueri sursum is corpora cum humorem exta alii , constri. in imotu veriantur, quam deorsu,
Elisq. poris aerem perspicuum bicorpora quiescun . Calor ge- excludit, fauillas duligines im nerat, alterat, auget, sic I mouet primit. Ita serE Arist. sech. vlt. secundum genus, secundum Om- Aphrodis lib. I. pr. s. Solidiora is es species motus: Digus generae citius calorem concipiunt, de diu uecundum quid,& mouit iecundutius conseruant. Rationem reddit quid Sexto calidi actio non so- Seneca li 4. ex Democrito , quia 'in versatureirca materiam sed corporibus densoribus minora circa formam, quam proxime insunt foramin AE tenuior in singia ' ducit stigus erga partes materiae; lis spiritus. Vnde fit, utque mado eius actio est ad no vi materia nodum minora balnearia,&mi sorinam retineat, calor eam eis nora miliaria citius calefiunt sc cit. Septimo calor in animali est haec foramina occulta celerius ' causa motus ut vigiliae: frigus im- seruorem sensiunt,&proptereas nobilitatis, ut somni &Propor-dem angustias quid quid recepe tionaliter id praestant in omnibus. Tunt, tardius reddunt. Quae po- corporibus Octauo frigus induros habent tortuosos diutius calo cit immobilitatem &vi dxebat rem retinent ex eodem Democri is uicenna paralitica res, opposito apud Alberi. de propr. elemen. tum facit calor. Nono calori, trali. cap. 3. betampliorem sphaeram achmit Calor excedit frigiditatem tis, sol calore omnia penetrat,to- nda Mor agendo.Constat validius&acrius gus non lira nubes actionem di-
sit Duq agere calorem , S: ad maiorem stendit. Propria ratio videtur Gaia ρ distantiam d fundere actionem .se, quia calor est maioris i ' quam faciat frigus. Albertus M. tatis, vim habet se dilatandi, ditis
4. meteor sum. I .cap x. nouem aD sundendi, in quovis corpore im-
signat causas huius praeminentiae plicitus ab eo exhalare cohatureta Aiuitatis caloris supra irigus. Pri agere autem est se communicare, Ino quia calor est magis sorma; sic se insinuare in alia subiecta. calor rariscat quod pertinet ad contrast gus potius se contrabit . formam irigus condensat, quod costringi c. quam diffundat, pertinet ad materiam activitas de male cum ipso componitur ra- autem magisco uenit formae, qua tio agendi, ad quod requiritur di materiae. Secundo calor congre fusio id est quod dici solet, agat, segregat frigus congregat turam calori sese quM tendatat tum . Tertio casilum est cata centro ad circuitiserentiam frigo
267쪽
tium , quo modo frigus se communicat. Immo ex hoc dubitari potest, num frigus, omnino sepaetatum a calore vim habeat agendi vieitim supra tetigimiis, actio primarum qualitatum consistit in no , quod localiter trasmittatur aliquid unius, ex uno corpore in aliud ,calidum calefacit subiectu, diffundendo in illud spiritum caloris a vero frigus potius se co-
trahit constringit subiectum in quo est agit vero quia aliquid 'ealoris immixtum corpori frigidosacit exhalare partes frigidas. Verum haec activitas potissmET u refertur ad productionem eleme- ω torum e primarum qualitatum ODr Aristoteles autem priacipalius cosiderat vim caloris in ordine admixta Circa quae tria, calor L fieri proponit Promo ipsam mixtionem seu mixti generationem. Secundo concoctionem, quaep tistim vespersectio mixtionem consequens consideratur. Tertio mixti dissolutionem, quae fit per putrefactionem . Ilaec itaqitria
insigniora cet loris opera distinAE
INter calores nullam essedisseis
rentiam, affirmat Lycus i possibile, inquit, videtur mihi calorem hac certe ratione consideranti, qua intelligitur . nempe se. eundum calefactionem,ut ab alio item calido disterre . Contra quem sic arguit Calenus opusc. contra eundem Lycum I hoc mo. do nec animal qua animal differt ab alio, nec color qua color,&42- mendantur disserentiae species
animalis,color s,&c Ea formet arguendi tolleretur differentia specilica in omni genere. Itaq.
gum Statio ae notaeetur repugnare multitudo specifica intercaliada, eaq alseritur a plerisque. . . Aliqui in primis distinguunt ca Caiares ialorem ignis a calore aeris. Ita ciuis abuAlex. Simpl. Averr. apud Zi non virierat inaram intis. V. frigiditas. Op- feeie. postum tamen videtur supponere Aristoteles, qui afferuit primas
qualitates esse tantum quatuor, Mechis quatuor resultare combiis nationes ad conitituenda quatuor elementa . Et in libris degener.&corrup. docuit, cum elemen tum transmutatur in elementum symbolum cremanere in genito qualitatem, in qua conueniunt. Neque enim cum aer conuertitur in ignem aduenit forma,quq co rumpat calorem aeris Communiter dicunt, actione ignis aquam conuerti in aerem , unde talis aer
habet calorem ab igne productu, qui plane gaeu seit. Proponunt ali calorem aetheo L au reum di caelestem ab elementari reui. diuersum Summe enim distare videntur caelum Sciae et inferiora. De caelEsti dicunt esse blanduvias,&mitem de igueo eis acrem urentem Inquit Auer.l 1 delubst. orbis , calor elementaris subiectu immutat,&corrumpit,cςlestis no immutat A largitur vitam a e eodem calesti asserunt ali , non esse frigiditatu oppositum,sed Um. ne qualitates via tualiter contine. re Cardan. 1.subici prima species caloris est in agente principali, idest radias siderum hic calor calefacit, χd non generat, quia materi iuuctus non est . Uerurn. 4 caelestis est quidem blandusae mitis, id est remissus,nec valde vehe mcns, at blandities prouenit ex nimia distantia. Si nobis effetii Opinquior, plusquam igneus vr
ret. Ex eadem etiam rarione sprouenit , quod generationi sit aptus in manifestum experientia, calore caelesti minui rigidi. talem &intendi calorem eleme. rem. Ii calefacit, non potest no
268쪽
esse materiae conuinctus. Non generat quando non coniungitur
materiae aptae. Si daretur calor
caelestis ab inferiosi distinctus dici posset dari etiam alias qualitates celestes ab inferioribus diuersas siccitatemhuin iditatem de frigiditatem Tertio est calor virtualis &in Cab vir potentia. De hoc Cardan. 2.subruali Q til ait esse potius caloris vestigiu, quam eius speciem,else .cum caloris vis, veluti in pipere 1 tota planta derivatur in semen , a toto monte in metallum , vel 1 magna Parte nimis concoquens quod concoqui debet, terreaminax ira partem . Ait hunc manere actu. sed cum sit naturalis,in humida substantia . utpote piperis,liindari: Gq. non exurere , eo magis, quod euulso semine ab ariabore, perexiguus relinquitur Arisbitror ego calorem virtualem ese
hum: ditatis. veluti virtualis in id enim aequius, quam unam prima qualitatem in exemplum alterius a sumere sicut igitur dantur quedam corpora , quae actu videntur
sicca, climae vera humorem conistineant, quem actione calidi ostedunt, ut v. g. panis, nuces &c haec enim cum moderate calefiunt,
evadunt humidiora, ita contingit in calidis . Ut ergo ignis facit ap-
patere latentem humorem , ita a calore vel etiam humore actuatur fit sensibilis calor latens. Apparet autem calor per quanda
sorinae solutionem . Est tarma mixti talis virtutis,ut elementa&qualitates benescontineat. Si vis formae soluitur, effluunt italitates, in axime calor. Cum aliquid puli escit,calor naturalis soras euocatur ab extrinseco ambiente calidiore ita cum piper calefit foras evaporat eius calor persi inite forin solutionem . Coa currit
etiam humor, qui saciliorem red. dit ealoris egre sum.Laxantur ab humore dicatore corporis me
tus, cq calor arctioribus prius eonstrictus meatibus ijs laxiori-bcs redditis, soracesiluere potest.
Alex. lio. Pr 7 ait, de pipere per contusionem melius iubire eorporis mearus,icq cale facere. Ad calidum virtuale pertinet Itui ignis mortuus. Dicit litant talem tuu .co paratione igni vini Appellari viuum,qui actu e formaluer habet igni, vir s& actiones, mo
tum ciuitati tum potentia . In
qua appcllatione noli videturi eruari proportio ad id , unde metaphora ducitur. Cum enim ratio uuae conueniat viventi, praecipuo animali, sicut animal dicitur mortuum , quando vitam non habet, sed habuit non ero quod vitam habet in potentia ita ignis mo
tuus d: ci debebat, qui vim ignis habqit , talisq. esset carbo, non vero id quod potest habere . Verum aliunde ducitur metaphora dicitur mortuus quasi mortem simul et abscondit enim suas vires igneas Praecipue resertur haec vis ignis mortui ad subiectum, In quod fit operatio. Sic dicitur ignis
In OrtuuS, qui corpora animalium
afficit, velut ignis . .itur alius ignis mortuus, qui etiam in cadae. uera instar ignis operatur, ut est terra illa quae cadauera breuissimo tempore resoluit. Ad species ignis mortui pertinent calx viva capitellum sublimatum, oleum
de calchanto , de sulphure, quae
arte conficiuntur . Alia sunt ex propria natura,vicata rides,thap. sia euphorbium Mi hoc ediana genere poni debet amant des he ba, de qua Plinius lib.α .capor, it, eius contactu accendi ligna
dicit else igneum eam colligi casol in Leone est, ut sic ignea et uvis pateat.
Inter haec satis mirandum est, quod scribit Aelianus lib. s. d.
an .m. cap. 3.de oleo extracto apud Indos quodam maximo verme
Hui , inquit olei ea vis est,uc
269쪽
sine ullo igne , eius intus hemiua quencunque lignorum aceruul a comburat,b tunditus de sagraue - rit hominenti infuderis. Eodem ipsis Persarum Reges aiunt cape are hostium urbes, nam cum iaci Irilia vasa unius heminae capacia Oimpleta obstructa in portas iaculantur,vasa quide in ad portas allisa rumpuntur,ci: Oleum delapsum, ignem circumfundit, ut restingui non possit,&Lamma insaturabilis combi it homines pugnantes Pa riter cum armis. Restinguitur autem multa inutili congerie qualis per terram vicos conuertitur,lue una iniecta. In ipsa terra quae cadauera deuorat, maior esse videtur vis quo ad istum effectum', qtiam sit ipsius ignis. Vt en I in obseruat Theophr. cum corpora rogo cremantur, supersuu quae- clam reliquiae de ossa , lapis autem seu terra,quae aliud Assur eruitur , tota corporλ nihil superstite deuorat. Immo ex tali lapide locula conficiuntur,4 aer loculo inclusus eandem vim habet, quamuis longiori tempore operetur Rationem ipse reddit, eius lapidis calor est quidem imbecillior igne, nihilominus est subtilior,& lente
quoqtiouerium penetrat, unde nihil integrum relinquit: tauringautem calor maior est&celerior, tu qua actionis celeritate nequit Penetrare quascunque partes . Arist x.de partib.anim .cap.2. O- curandum assumit, vi caliduin εν
simplici vel multiplici ratione dicatur . Sed nihili ne adducit, quod suspicionem afferat differe tia essentialis . Et solum declaratraliter, num altero dicatur callia ius in ordine ad varias caloris Hissectiones,ut magis vel mutus en suin tactus afficere, esse liquantius rei liquabilis, cremabilis cremautius. Insignior est distinctio inter
calorem naturalem iraeternatuxalem, vitalem: uoa vita em:
C Alid naturale, genus quod C ruatu.
dam est satis ampluma con- MN. itiae enim calorem elementoru
rui se aere proportionali modo taliter diuersarieti qualiter ipsa
mixta inter se disierunt. Ut vim.
calor pr-ipuum quid, st, is quo
mixtum perficitur, ii iinta eius diuersitate in ut mixtorum euariatio . Et qua inuis vere non sit nisi unus specie calor, tamen solet coiscipi, Dexplicari per specificas diru
In primiscalor, qui inest igni,
dici debet naturalis . Immo in crator ignis nullo subiecto inest nauiralius , ef mxι- nulli q. est inagis proprius S in ,- Mura nullo reperitur tu maiori inten .sione . Et ex ac ratione intensionis,dici debet specia i titulo nais turalis; magis enun naturali vi detur qualitas intensa , qui in rς- milia, quia uniuersaliter res completa&integra est, itatu persectiori,&sbi magis uaturali P test cogitam in naturali in te quaedam latitudo intensionis IeIPOndens intensioni fomae, quae dici. tu naturalis,ita quod clieris paribus forma perfectior, dicatur magis naturali siespestu tui subiecti perfectioris , qu1m sorma impe D. tectior respectu sui subiecit inpersectioris; quo in odo magis naturalis est calor respectu gai, , qua frigiditas respectu a illa: Eodem lmodo qualitas magis inpensa a.
turalior est respectu iubiecti tale intensionem exigeticis , quam re- inissior respectu tui subiecti Et ubi sunt plures gradus intensionis,
sunt Piuire, partes, quae dicuntur naturaliter subiecto conuenire γ,
270쪽
seq. est quaedam diuuibu Arist. meteor. cap. et duo notaturalitatis . Explic Luz a in ' mura illi indidit, proprii iam per ordinem ad Opςr-rionem, i ratis. His autem nominibus di istinatura caloris ne est inag QPeia iuus uersas rationes formale significa qualis in quo in iubicci 4 ri dicunt. Calen.in a delabr.differ. igitur in igne ei quodamm0d cap. 9.ait, dici proprium,ut distin D μ guttur ab alieno naturalem,ut fi-gnificetur eis instum per natura. Omponatius inquit appellari pro Prium, ut di itinctum ab artificio credueitaimiu obe sedςm,ncq lo, naturale t mixto congruente. magis intense naturalis . Re *e.ctu cuiuscunque alterius subiecti calor si si valde intentus, dicitur
nunquam poteneste Iae ς Iu tu Franc Piccolo lib.deput eise proralis,eRq. propterea quiad-min si ut mixtu in constituit natu donaturalissimus. Est etiam sum me naturalis comparatiuE ad sic citate in ,quia in igne est principalior calor , quam siccitata . Ex di.
bis patet qualiter calor stinat. Talis aeri. Reliquis duobus et mentis proprie est in naturalis Δ:tamen dici potest aliqualiterna. turalis, cum Aristoteles dicat,haec elementa putrescere, Sc putredine consistere in in veritu caloria Proprii de naturalis. Sed principalius calor naturalis cons deratur in ordine ad mixta a&, sisti,guitur a calore Praeteris naturali corruptiuo mixtionis. Ducitur talis,qui constituit mutum, seu qui caulat mixtionem . Tunc enim fit mixtio,cum calidum supra humidum dominatur Noueo dominio , quo ipsum resoluat, hoe enim modo fit putre iactio, Mealor non dicitur naturalis constituens,sed igneus corrum Pens. Sedouo ita vincit, ut humidum contineat wiermiuet, sic est prorale qua tellus est principii operationu, natura enim est principia
motus Hinc inquit,cum Aristoteles desinit putredine in , adducens audem vocem, primo posuit proprium, quia putredo est interitus caloris quatenus constituit mix tum in definitione vero concoctionis praeposuit naturalem,quia sic calor consderatur in ordine ad operationes si si impropo
tionatus mixto, non dicitur naturalis,sed praeternaturalis. Si non
insta principio natiuitatis, die L.
calor naturali sunt notabit ora
viventia, in quibus ealor inest lo-ge intensius manifestius . Pic- colo mineus ait,horum calorea non die maturalem , sed proprio nomine insusum' vitalem. Ex oppost Cardail. 1. de subtil ait, calorem naturalem non esse nisi in animalibuas. Scalig.exer. 11. ea -- corrigit, quod dicere voluerit, is prie naturalis Iu est P Q ςxς-- la animalia habere calorem qui mixto ab ipsius mixti QRst xxv sensu pateat. Ilaicalor naturalis ne a hine nomen mi dicitur de omnibus mixtis,&qQuis in animalibus habeat dicta in specialia nomina, adhuc retinet uniuersale nomen naturalis; imo medici potius utuntur tali nomiane, Sc per calorem vitalem inter ligunt totam caloris latitudinem, in qua vita siue salubris sue insa rates. Et dicitur naviuus, siue innatus; unde alij appellant primo. genium alii domesticum lamia
ιiarem Dicitur etiam calor te ira peramenti, quia non est nisi cum temperie aliarum qualitatiun .
Non solamen in requirit rigiditatem, qua nimia in te usiorem, lubris seruari potest, unde compretatur sed etiam qualitates Pasi hendit calorem praeternaturale , uas, maxime humiditate , in qu aerem, igneum,labrilem, quemadicitur eae tanquam in sabina. . tameta coacuatia et calor naturalis.