Historiae ecclesiasticae Novi Testamenti, Enneas, seu Pars prima. Qua res Christianorum, Judaeorum, Gentilium, Muhammedanorum, iuxta novem, post natum Christum, primorum seculorum seriem, breviter, succinctè & aphoristicè primò proponuntur; ... Autho

161쪽

ogus. De Adamo antiqui stimus annalium anonicorum refert scriptor, eum felicis imum fuisse nomenclatorem, qui unicuique sibi adducto animali nomen imposuit

naturae convenienti IJamum. Amisit, deplorando primae felicitatis naufragio, Ad mi posteritas naturalem hanc si Hira . Gratiae tamen & revelationis heneficio

Theologus ita singula Christianismi capita & nominibus sivis exprimere, gradibus distinguere poterit, ut vel unica Voc la & proelium conficiatur Theologicum ci bellum. Quisquis enim Sacram scripturam ve

luti fundamentum & basin, cui tota religionis innitatur structura,cum prima adoraverit antiquitate; vel Angelo,aliud num clanti Evangelium anathema dicet. Quisquis reconditum de S. S. Trinitate

mysterium primariam fidei agnoscet palaestram; profanarum cogitationum calceos eruet UEuΜ Trimanum nube involutum, neque profanis insequetur oculis , neque se extra revelati verbi repagula diffundet: Memor, non magis infinitum capi a finito, quam eola aut cochleari Oceanum. Quisquis, decretorum ordinem & origi nem fontem esse omnis spei nostrae in Chri

rito, & solidi solatii, quo line fluxa & vieta omnia

162쪽

omnia sunt , anchoram atque portum, ani mo suo habebit fixum ;Ipie quoque ad sobrium de Praedestinatione eXamen acCedis, mente quidem humili; sed & laeta. Eum neque spinosis controversitis involvet, neque impiis cavillis eludet , neque tamen aisectata negliget. Eadem ratio reliquorum per universam Theologiam capitum ratio est. Ostendat Theologus Creationis & Providentiae opera malleum esse, quo pestilantissimi atheis in hydra felicissime conteratur. Ipsum verbde ea Theologiae Christianae doctrinam, cultrum, quo fabulae Poetarum aniles,&febriculosa Philosophorum deliramenta jugulentur. Ostendat legem tum nativae pariter, &proprio attractae jumento corruptionis

speculum non minus commodς Vocari,

Inpeccatorum enormitate miseriae humanae sundam, in paenis verta, Iκ- λῆ ομμα ; in Christo panaceam , in Ecclesia,

veluti arca Noae, salutem ostendi,proponi, offerri. Ostendat porro Theologus, nihil planὀhominem ex se habere , nec quod sit, nec quod bene sit. Αυmξκαον statuam esse, hu---8 3 ma-

163쪽

mana vafritie atque fastu in summum Dail

contemtum ereclam. lostendat Sacramenta ex divina quidem: institutione gluten esse & coagulum, quo, quibus unus Deus, una fides, in unam coalescere, debercnt Ecclesiae communionem Hominum vero malitia in perpetuam malitiam, acerbumque contentionis pomum esse conversum. JEx hac vero nomenclatura non modi,

pie sentire; sed & sobrie de mysteriis vi tatis loqui discet. Demisse & humiliter

demisero atque corrupto hominis statu et Magnifice de redemtionis hencscio : Reverenter & cum admiratione de decretis: sobrie de filii Iasi incarnatione: De Sacramentis ex traditione non Ecclesiastica, sed Dominica. Discet nosse se ipsum , abjectam suam conditionem ; ut Dro illibatus servetur honos. Desinet A briiris, sacrilege ferre acceptum, qu0d solius DLidebetur gratia . Veluti fulmine prostr tus manum porriget, qui arcem coeli in-va surus, ne quidem Principum patore a cana, explorate habet pei pectum. Hoc clangore Theologus Cathedram, ubi v ritatis assertioni litandum, impleat. Ubi vero ad prania Domini fracti tuba rum mugitus applicandi sunt, ante omnia

operam

164쪽

operam iterum dabit Theologus, ne fracta sit tuba , saeva aut terribilis , sed ad triumphum veritatis blandE invitans. Nihil ergo adversario assingat. Concessa utrinque,ne Andabatarum more pugnetur, extra controversiae aleam ponantur. Caetera candidE , sine ἀφου σει , ἡ στρομοι examinentur. Miser enim est &afflictus, quicunque a regio Veritatis tramite abe rat : Cur ergo amictionem ei addat Theo. Ogus Chrilitanus, aut errorem reluctanti . obtrudamus Θ AEgroti sunt, qui eXpressam . 4rmonum sanorum non retinent sormam:

Cur ergo medium illis digitum ostendat Medicus Z Caeci sunt, qui ab Orthodoxiae via denebunt. Ne igitur offendiculo iissimus, ea impingendo , de quibus ne per somnium quidem illi cogitarunt. Neque ludibriis agat aut sannis gravis Theol

gus : Non enim prudentis est hominem la- cessere miseria & calamitate oppressum. Ne igitur convitiis urgeantur aut dicteriis onerentur adversarii ; sed mansuetudine in orbitam revocentur & viam regiam. Ouod si vero spes omnis decollet, si errori contumacia accedat, aut ingenium scopticum in turbido piscari videatur , tum pro re nata quisque aget , prudentia in

consilium adhibita Theologica, & exem-

- plo

165쪽

plo fretus Christi atque Apostoloruim , qui ita facti sunt omnibus omnes, ut benignis tamev xantum benignos se exhibuerint, in tegris integros; pervoriis vero acin vςlut disposita reluctantes Exemplo denique se os e probet Theolosus, qui haberi vult; hoc enim enicacissi. mum simul& siancti stirnum docendi genus est. Ut ςnim,ubi rerum testimonig adsunt, verbg nequidem habent locuna. Ita regi hi novet , nisi suo trahat motu, Studeat ergo Theologus esse urbis spleurior , ordinis decus, ornamentRm patriae, emplum religionis. Probςt se quisque in gno femri studio ad piux tem, san Um0niam, Sr Vitaxςm , temperanti mi animi magnitudinem, justitiam. Commendet se ad la bores impigrum , ad pericula fortem , ad usum ac disciplinam peritum , ad consilia

prudentem. Sit excelsio semper *nimo,& ad omne casus ferendos in momenta parato. Caveat inprimis , ne quod facunde S erudiph alijs commendat , turpiter ipse negligat. Quid enim polita ora tione, compbsitis ad devotionem gestibus, micantibus, imo inii antjbus inῖς digixis, caperata & contracta fronte M vitatem prae se ferre Theologicam, vita tamen Smoribus lixit & calunibus esso inseriorem id a

166쪽

Talium certe sermones etiam gravissimi, fulmina sunt ex pelvi, qui non alios relin quunt in Auditorum animis aculeos,quam si fabulam ageret inscena histrio. Spongiae sunt, quae, dum aliorum detergunt maculas, fiunt sordidiores. Citharae sunt, quae pulsatae aliorum demulcent aures, sensus ipsae expertes. Cotes sint, quae acuunt,

sed ipsiae non secant. Bonum est, refia 2 se η sta pracipere,fed nisi ct facias mendacium R; cribit Christianorum ille Cicero, La- Elamilia. Episcopos in Concilio Tridunti no larvas, non homines, simulachra, quae nervis moverentur alienis, S Daedali sta tuus , Dudithii ad Maximilianum II. fuistiuitatis sit, alios Apostolica requirit Ide . fistula dulce canit, volucrem dum de cipit auceps 3 vulgare est , Leidae cumprimis Achra uod ex memorabili obsidionis Historia , non ignoratis, usu tritum. Sed

Dulcius Hu canis vita qui praecio it tuo. Exemplo Do flor.

Aaec tuba illa est, ad cujus clangorem mae nia Hierichuntina sponte cadunt, Quotquot serhin Theologiqm hodio resormpnt,

arietanx, c lumniis acies su s instruunt; Plaustra ubiq; obvia sunt,sunestorum, quae in innocenti si imos conjiciun ur, COAVitio- istum. At c6nscia utens recti famae menda-

167쪽

ciaridebit. Proinde, si veluti sacrorum mnium contemptor maledica traducatur

lingua Theologus; opere & studio libenter

se tuis, quae revera , non hominum opinione, aut γλο- μο-, sacra sunt, libenter interessu Exercitiis, Collegiis,collo. quiis probet. Si invisor habeatur hominum sanctorum; vitae testetur innocentia, iis se quam proximum cupere vivere. JG niorum exprobretur desectus ; non ciborum tantum delectu ; sed & urgente n cessitate, abstinentia, gulam se defraud re posse,palam faciat. Precum neglectus, quod ad digitos & siphaerulas precat0rias

pensa nostra ncque numeremus neque de- murmuremus, objiciatur; assiduo ardet lique precum studio , non tam violento externo campanae pulsu , quam interioricordis impulsu, exercitiis illis Sacris inii

tritos nos esse condocefaciamus. Cr scentibus periculis, precum etiam nostrarum crescat devotio. Pietati, bonisque operibus religionem nostram repudium mitisse , ubi alii petulante convitiati fuerint lingua, nosterio serventique pietatis ardore, prolixa charitatis demonstratione, liberali eleemosynarum erogatione αλ ρο μαC obthuremus. Pergant alii nostram de Praedestinatione doctrinam , tanquam pie

168쪽

pietatis hostem sugillare , nos domestico

scepticos 'illos prodigemus exemplo, vitae lintegritate demonstrantes, eum, qui destit natus est ad finem, destinatum etiam esse id media. Praedestinatum ad vitam, vo- candum quoque ad Viam. Si rituum, ce remoniarum pompam alii in nobis deside Irent, uberiores sanctimoniae proferre fruictus curae sit; ut de cortice eos ludere con- et, nos de nucIeo esse solicitos. Illos vi lireum vas tantum allambere, nos pultem lattingere. Verbo, fumos Vendere, quilliis artibus Orthodoxiae invidiam confla re satagunt , iuculento Sanctae pietatis ligni, quotquot sacris Theologicis operatri volunt , universo manifestum facian orbi. Illud denique insigne tum EathedraejTheologicae crnamentum , tum veritatis contra petulcos adversariorum impetus munimentum est , cum ita se vitare Scyl-llam didicis e , ut charybdin non metuatnheologus exemplo suo docuerit.

Q id enim,quaeso,tu aret, Malorum in istitutum, quo ligneorum Idolorum s hum am Ecclesiae navi eiecerunt, habere ralium; auro interim, arxento, carni, Munldo brachio hum no faccre locum ΘQuid iuvaret Sanctorum invocationem

lsuitulisse, patrocinium defunctis negasse;

169쪽

-- l

ut alii succederent patroni,umbrae, larvae 3 Quid libertas a servitute ceremoniarum,Sc rituum ; si in illa abeat, &quid libet audendi licentiam Cur, quod, quae devotum precum studium,dedecorare poterant,emendata sucit aut abolita, ipsas propterea preces exilio multemus aut Osiracismo tSed quo me abripit semimalis nostri Theologici sulgor: Tubae ossicium es. receptui etiam canere meminerim. Canam igitur, ne patientia vestra, & aurium beri scio temere abuti videar. Quid exi is ita Servator quaerit, ex Judaeis, prae posteris omnia vaticinia judiciis. ipsiusque etiam Johannis Baptistat Ministe

rium onerantibus) visuri ' Hominem modibis vestibin amicium ' Liceat bona vestra cum gratia, modesta perodia, minima Conferre maximis, & ex infirmitatis meae Comscientia amice rogare: Quem huc confiu-xistis audituri i Hominem pectorali inci tumi At qualis ex ossicio debeat esse The lugus , non qualis per curtam meam si

pellectilem haberi ego possim , hactenus

dixi. Fortem, Ad mantinum i At pulvis& umbra sum ; bos non usque adeo quidem piger, sed variis occupationibus u cunque delassatus. POL

170쪽

lentem 3 Imb hominem ore impedito , blaesaque lingua. Sanctum ore , corde, calamo i At fateor monitis sum minor ipse meis. Quid ergo Z Discipulum me profi

teor illius Scholae Th*ologicae, de qua celeberrimus Heidelbergensitum Theologus, Daniel T anm , ad Nobilissimum virum, Otionem a Gunrad: Ego, innuit, ut scis, soleo saepe tecum nostris Ecclesiis gratulari, subd eas D E u s voluit bis aliquot annis dissidiis carere, & arctissisnam societatem colere cum aliis Orthodoxis Ecclesiis, ac nominatim cum Helveticis, quibus id vord palmarium reputandum est, quod magno semper studio otiosas & curiosas di sputationes vitarunt, & quae ad fidem &poenitentiam pertinent , constanter sibi

retinenda, & persequenda putarunt, eamque Sapientiam coluerunt, quae est

supernE delapsa, casta, pacifica , aequa, Obsequens, plena miseri erodiae, & semauum bonorum , absque disceptatione & mini m. fucata. Quod igitur Eccles ae Resormatae salutare, rei literariae felix & faustum, inclytae huic Academiae honorificum, Auditoribus nostris utile esse jubeat Deus Ter optimus